Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική 2η έκδοση Αστική και περιφερειακή οικονομική 2η έκδοση Chapter 1

Κεφάλαιο 2 Συγκέντρωση και συστάδες δραστηριοτήτων Συγκέντρωση και συστάδες δραστηριοτήτων

Περιεχόμενα Εισαγωγή Συγκέντρωση – θεωρία Συμπεριφορικές προσεγγίσεις στη θεωρία χωροθέτησης

Συγκέντρωση δραστηριοτήτων στον χώρο Στο κεφάλαιο 1: Χωροθέτηση μίας μεμονωμένης επιχείρησης Στο παρόν κεφάλαιο: Αιτίες και περιορισμοί των συστάδων επιχειρήσεων Υπόβαθρο Για παράδειγμα, η συζήτηση που σχετίζεται τις ΤΠΕ: Ο «θάνατος της απόστασης» Εμπειρικό φαινόμενο, αλλά: Ποιοι μηχανισμοί;

Συζήτηση για τον «θάνατο της απόστασης» (Friedman) Ανάπτυξη των ΤΠΕ: Μείωση του κόστους συναλλαγών Το τέλος της πόλης; Το τέλος βιομηχανικών συμπλεγμάτων; Σύγκλιση πλούσιων και φτωχών χωρών;

Θεωρία – Χωροθέτηση και συγκέντρωση Δύο κατηγορίες προσεγγίσεων: Εγγενώς διαφορετικές τοποθεσίες Περιστασιακοί παράγοντες αυτο-ενίσχυσης «Μοίρα» έναντι «καλής πολιτικής» Διάφορες προσεγγίσεις για τον ρόλο της πολιτικής Διάφορες προσεγγίσεις για τον ρόλο της ιστορίας

Δυνάμεις που καθορίζουν τη συγκέντρωση Σε ισορροπία, αυτές οι δυνάμεις είναι ισοσκελισμένες Κεντρομόλες δυνάμεις Φυγόκεντρες δυνάμεις Μέγεθος αγοράς («διασυνδέσεις») Διαφορετικές τοποθεσίες εισορών «Πυκνή» αγορά εργασίας Τιμές γης Εξωτερικές οικονομίες κλίμακας Εξωτερικές αρνητικές οικονομίες κλίμακας Πηγή: Krugman (1999· IRSR)

Πλεονεκτήματα κλίμακας έναντι μειονεκτημάτων συγκέντρωσης Τα πλεονεκτήματα κλίμακας μπορεί να αφορούν την τοποθεσία Το πλεονέκτημα εξασθενεί με την απόσταση Σταθερές αποδόσεις κλίμακας για όλες τις επιχειρήσεις Πλεονεκτήματα που αφορούν την τοποθεσία έναντι κόστους μεταφοράς, συμφόρησης, υψηλών τιμών γης κ.λπ.

«Οικονομίες συγκέντρωσης»: Marshall Διάχυση πληροφοριών Τυπική, άτυπη Άδηλες πληροφορίες (δεν είναι πλήρεις, έξω από την αγορά) Τοπικές μη εμπορεύσιμες εισροές Εξειδικευμένες υπηρεσίες Εξειδικευμένη τοπική υποδομή Τοπικό εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό Εύρεση εργαζομένων σε περιόδους αυξημένης ζήτησης στην αγορά Διαφοροποίηση

Τα είδη «οικονομιών συγκέντρωσης» Σε επίπεδο επιχείρησης Εσωτερικές αποδόσεις κλίμακας Συγκέντρωση συντελεστών παραγωγής σε μία επιχείρηση Σε επίπεδο ομάδας επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου Οικονομίες εντοπιότητας (Marshall) Συγκέντρωση επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου Σε επίπεδο επιχειρήσεων που ανήκουν σε διαφορετικούς τομείς της οικονομίας Οικονομίες αστικοποίησης (Jacobs) Συγκέντρωση επιχειρήσεων διαφορετικών κλάδων: Διαφοροποίηση

Συμπληρωματικοί μηχανισμοί – I Υπόδειγμα του πόλου ανάπτυξης – Perroux Κύριες μεγάλες επιχειρήσεις με ανάδρομα αποτελέσματα (Philips) Υπόδειγμα της θερμοκοιτίδας – Chinitz Η διαφοροποίηση είναι σημαντική για τις νέες επιχειρήσεις Υπάρχει μια ποικιλία τοπικών επιχειρηματικών υπηρεσιών που θα είναι διαθέσιμες στις μικρές επιχειρήσεις– αυτό δεν είναι δυνατόν σε συστάδες δραστηριοτήτων όπου κυριαρχούν κυρίως οι μεγάλες επιχειρήσεις Υπόδειγμα του κύκλου ζωής του προϊόντος – Vernon Η άριστη τοποθεσία εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο κύκλος ζωής του προϊόντος: καινοτομία έναντι μαζικής παραγωγής

Συμπληρωματικοί μηχανισμοί – II Υπόδειγμα του Porter – Porter Η ανταγωνιστικότητα και η μίμηση κινητοποιούν τις επιχειρήσεις σε μια συστάδα και εν τέλει τις ενισχύουν όλες Υπόδειγμα των νέων βιομηχανικών περιοχών – Scott / Saxenian Σπουδαιότητα μικρών επιχειρήσεων, κατάλληλο υπόβαθρο για την υλοποίηση καινοτομιών, αμοιβαία εμπιστοσύνη

Η εφαρμογή της συγκέντρωσης Εμπειρικές διαπιστώσεις – βλ. Κεφ. 3 Σύνδεση μεταξύ αστικής πυκνότητας και, π.χ., παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής, μισθών, τιμών γης, αποφάσεων σχετικά με την εγκατάσταση Επικέντρωση στις επιπτώσεις, αλλά όχι στις αιτίες και τους μηχανισμούς της συγκέντρωσης Ανάπτυξη με την πάροδο του χρόνου, π.χ. ΤΠΕ

Συμπεριφορικές προσεγγίσεις Ορισμένοι σχολιαστές έχουν ισχυριστεί ότι οι επιχειρήσεις δεν λαμβάνουν ορθολογικές αποφάσεις – Βλ. Κεφ. 2.6 Περιορισμένη ορθολογικότητα και ατελής πληροφόρηση Σύγκρουση στόχων Κόστος μετεγκατάστασης

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)