ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Βαΐα Αγγέλη Β. ΑΓΓΕΛΗ,Σ.Σ. ΠΕ02 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Βαΐα Αγγέλη Σχολική Σύμβουλος Παιδαγωγικής Καθοδήγησης ν. Γρεβενών Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων(ΠΕ02) ν. Γρεβενών & Κοζάνης

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ (Project) Η καινοτομία αυτή στηρίζεται στις εξής παιδαγωγικές αρχές: Α. Αρχή της διερευνητικής προσέγγισης της μάθησης, Β. Αρχή διεπιστημονικής συνεργασίας, Γ. Αρχή της διαφοροποίησης του περιεχομένου, της διαδικασίας και του πλαισίου της μάθησης.

Μορφές μάθησης ως προς τον βαθμό καθοδήγησης • ελεγχόμενες μορφές διερευνητικής μάθησης • μορφές μάθησης σε πλαίσιο φθίνουσας καθοδήγησης • ακαθοδήγητες μορφές διερευνητικής μάθησης,

Στα project ακολουθούμε • την προσέγγιση της φθίνουσας καθοδήγησης για τα κοινά ερωτήματα που έχουν διαμορφωθεί στην Ολομέλεια του «Τμήματος Ενδιαφέροντος»,

«Εκπαιδευτικό Συμβόλαιο» Γίνεται συμφωνία στην Ολομέλεια για τους στόχους Το ρόλο του εκπαιδευτικού • Γίνεται συμφωνία για τους όρους – συνεργασίας – χρονοπρογραμματισμού – διαδικασίας – μεθοδολογίας – ανατροφοδότησης – ιδιαίτερων αναγκών – Σχέσεις μελών ομάδας – Σχέσεις κάθε ομάδας με τις υπόλοιπες

Προσδιορισμός σκοπών και στόχων Προσδιορισμός σκοπών και στόχων • Απαιτείται προσήλωση στο στόχο για να μην χαθούμε !

Ο ρόλος του Εκπαιδευτικού • διδάσκει δίνοντας πληροφορίες κι εξηγήσεις • παρωθεί τους μαθητές να συσχετίζουν… να επεξηγούν… να ερμηνεύουν… να αντιμετωπίζουν … να διατυπώνουν … να κάνουν … να οπτικοποιούν πληροφορίες να διαμορφώνουν πειραματικές διατάξεις για συσχετίσεις και επαληθεύσεις • εμψυχώνει: - επιβραβεύοντας - ενθαρρύνοντας - στηρίζοντας τους μαθητές του

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ α) «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες», β) «Τέχνη και Πολιτισμός», γ) «Τεχνολογία και Ανάπτυξη» δ) «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη».

ερευνητικοί σκοποί Η βαθύτερη κατανόηση του φυσικού και κοινωνικού κόσμου Η επίλυση προβλημάτων και η λήψη αποφάσεων σε προβληματικές καταστάσεις Η κατασκευή ποικίλης φύσης αντικειμένων και συστημάτων Η καλλιτεχνική έκφραση Ο συνδυασμός πολλών από τους παραπάνω σκοπούς.

Χωρισμός σε ομάδες και υπο-ομάδες Χωρισμός σε ομάδες και υπο-ομάδες από τα βασικότερα στοιχεία του project: • απαιτείται γνώση στο πώς γίνονται οι ομάδες • απαιτείται σεβασμός στη θέληση του μαθητή • ολιγομελείς ομάδες, συνήθως των 4-6 μελών • αρχική συζήτηση για τον τρόπο λειτουργίας υπο-ομάδων και ολομέλειας • Εσωτερική κατανομή ρόλων και εργασιών εντός της ομάδας • Καθορισμός υποθεμάτων, ερωτημάτων, στόχων • Ημερολόγιο για τις ατομικές και ομαδικές δραστηριότητες

ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΟΜΑΔΩΝ 1ο ΣXHMA: Ομάδες με κοινό θέμα και χαλαρή συνεργασία 2ο ΣΧΗΜΑ: Επιμερισμός θέματος στις επιμέρους ομάδες 3ο ΣΧΗΜΑ: Επιμερισμός θέματος σε δύο υπο-θέματα και ανάθεσή τους σε ζεύγη ομάδων 4ο ΣΧΗΜΑ: Κοινό θέμα σε τρεις ομάδες και Ολομέλεια Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο ΝέοΛύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος (ΟΕΔΒ, 2011)

Ρόλοι μαθητή Συντονίζει την ομάδα ο/η… Γράφει χειρόγραφα το κείμενο ο/η Θα το πληκτρολογήσει ο/η Θα γράψει το ημερολόγιο της ομάδας ο/η Θα διαμεσολαβεί στους καθηγητές ο/η Θα παρουσιάζει στην ολομέλεια ο/η

Ενδεικτικός Χρονοπρογραμματισμός 1. Εκπαιδευτικό συμβόλαιο – Χωρισμός Ομάδων – Καταγραφή ερωτημάτων – Χρονοπρογραμματισμός. 2. Καθορισμός της έρευνας (βιβλιοθήκη, τύπος, Internet, Εμπορικός σύλλογος, Τελωνείο, τοπικά ΜΜΕ, παρατήρηση της πόλης, συνεντεύξεις) – έρευνα σε Η/Υ και βιβλιοθήκη. 3. Επίσκεψη σε Τελωνείο, Εμπορικό Σύλλογο, Επιμελητήριο, ή επίσκεψη και συνέντευξη εκπροσώπων τους στο σχολείο. 4. Κατάρτιση ερωτηματολογίου και επίδοσή του εντός και εκτός σχολείων –συνεντεύξεις οικείων προσώπων ( ενδεχομένως εκτός σχολικού χώρου). 5. Καταγραφή και ομαδοποίηση στοιχείων – Συμπεράσματα έρευνας. 6. Καταγραφή και ομαδοποίηση στοιχείων – Συμπεράσματα έρευνας. 7. Ολομέλεια – Παρουσίαση της πορείας της έρευνας των επιμέρους ομάδων – Αξιολόγηση – Ανατροφοδότηση. 8. Βελτίωση του ως τώρα έργου των ομάδων. 9. Οδηγίες για τη συγγραφή ερευνητικών εκθέσεων – Συγγραφή. 10. Συγγραφή επιμέρους ερευνητικών εκθέσεων. 11. Πρόβα παρουσίασης. 12. Δημόσια Παρουσίαση.

ολομέλεια • γίνονται ανακοινώσεις • συγκρίσεις • αναλύσεις του έργου των ομάδων • συζήτηση των λειτουργικών προβλημάτων • αναστοχασμός • προτάσεις

Μέθοδοι και τεχνικές Ερωτήσεις–απαντήσεις • Συζήτηση • Καταιγισμός ιδεών • Ασκήσεις • Επίδειξη • Ομάδες εργασίας • Μελέτη περίπτωσης • Παιχνίδι ρόλων • Προσομοίωση • Λύση προβλήματος • Αυτοκατευθυνόμενη μάθηση • Συνέντευξη από ειδικό • Εκπαιδευτική επίσκεψη

Συλλογή Δεδομένων- Ερευνητικά εργαλεία Πρωτογενείς πηγές: αρχειακό υλικό, βάσεις στατιστικών δεδομένων, μουσεία, δημοσκοπήσεις, συνεντεύξεις, εργαστηριακά πειράματα, κατασκευές, καλλιτεχνικές συνθέσεις και τεχνουργήματα. • Δευτερογενείς πηγές: βιβλία επιστημονικά και λογοτεχνικά, άρθρα, δημοσιογραφικά κείμενα και διαδικτυακές βάσεις δεδομένων. • Ερευνητικά εργαλεία: ερωτηματολόγια, κλείδες παρατήρησης, κλείδες ανάλυσης περιεχομένου, τεστ.

Τελικά προϊόντα του project H Ερευνητική Έκθεση (research report) • Το τέχνημα (artifact) • οι δράσεις (action) Δες σ. 23 του τόμ. 1

Τρόπος Αξιολόγησης Εξαιρετικά σημαντικό τμήμα του project : • τίθεται ευθύς εξαρχής στο «παιδαγωγικό συμβόλαιο» με τα παιδιά

Ας έχουμε πάντα κατά νου : Ζητήματα αξιολόγησης και εξηγήσεις αναφορικά με τους τρόπους αξιολόγησης τίθενται ευθύς εξαρχής στις πρώτες συναντήσεις… …παρά το γεγονός ότι η αξιολόγηση είναι η προτελευταία φάση του project

Αξιολόγηση Ερευνητικής Εργασίας 1. Διεξαγωγή έρευνας: ερωτήματα, μέθοδοι, πηγές, φάσεις παρουσίασης Θέματος, Σκοπού, Ερευνητικών Ερωτημάτων, Επιλογή Πηγών και Μεθόδων και Διεξαγωγή Ερευνητικών Φάσεων Συντελεστής βαρύτητας: 30% 2. Περιεχόμενο ερευνητικής έκθεσης: εγκυρότητα, πληρότητα (Γνώση και Κατανόηση του Θέματος και Ερευνητική Πραγμάτευσή του) 3. Γλώσσα, πολυτροπικότητα και δομή ερευνητικής έκθεσης (Χρήση Γλώσσας, Συμβόλων και Απεικονίσεων και Δομή της Έκθεσης) Συντελεστής βαρύτητας: 20% 4. Δημόσια παρουσίαση ερευνητικής έκθεσης και τεχνήματος εργασίας σε ειδική ημερίδα

ΤΜΗΜΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ: ΘΕΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΜΑΔΑΣ ΓΛΩΣΣΑ Ε.Ε.(20%) Άριστα 19-20 Πολύ καλά 17-18 Καλά 14-16 Μέτρια 10-13 Κάτω του μετρίου 6-9 Λίαν ανεπαρκής 1-5 Χρήση όρων και επιστημονικής ορολογίας Σαφήνεια, ακρίβεια, ΔΟΜΗ Ε.Ε. 20% συνοχή, συνεκτικότητα

αξιολογούμε με άριστα το 20 όμως διαφέρει η βαρύτητα των τεσσάρων τομέων : Ερευνητική Διαδικασία: βαθμός βαρύτητας 30%, Περιεχόμενο: βαθμός βαρύτητας 30%, Γλώσσα και η Δομή: βαθμός βαρύτητας 20%, Δημόσια Παρουσίαση: βαθμός βαρύτητας 20%,

π.χ. Ας υποθέσουμε ότι μια εργασία έλαβε: 16, 14, 14 και 12, αντίστοιχα, στους τέσσερις τομείς θα λάβει : •στην έρευνα 16Χ30%= 4.8 μονάδες •στο περιεχόμενο 14Χ30%=4.2 μονάδες •στη γλώσσα και δομή 14Χ20=2.8μονάδες •στην παρουσίαση 12Χ20%=2,4 μονάδες Σύνολο =14.2, επομένως θα βαθμολογηθεί με 14.

Αξιολόγηση της Λειτουργικότητας της Ομάδας και της Συμβολής των Μελών Αξιολόγηση της Λειτουργικότητας της Ομάδας και της Συμβολής των Μελών 1ονΠόσο αποτελεσματικός ήταν ο προγραμματισμός των επιμέρους φάσεων που κάνατε; 2ον Πόσο συνεπείς ήσασταν στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων; 3ον Σε τι βαθμό επικρατούσε στην ομάδα σας πνεύμα ανάληψης ρόλων και πρωτοβουλιών; 4ον Πόσο αποτελεσματικοί ήσασταν στη διαχείριση αντίθετων απόψεων, διαφωνιών και συγκρούσεων; 5ον Πόσο εύκολα καταλήγατε στη λήψη των αποφάσεων; 6ον Πόσο θετικό είναι/ήταν το κλίμα και το πνεύμα αποδοχής, συνεργασίας και στήριξης των μελών; 7ον Πόσο εύκολος ήταν στην ομάδα σας ο συντονισμός και ο συλλογικός τρόπος εργασίας; 8ον Πόσο αποτελεσματική ήταν η ομάδα σας στην αξιοποίηση του χρόνου; Για την αξιολόγηση κάθε ερώτησης θα υπάρχει 5βαθμη κλίμακα τύπου Likert, όπου το 1 δηλώνει «καθόλου» και το 5 «απόλυτα»

Αυτο-αξιολόγηση προσωπικής συμβολής στη λειτουργικότητα της ομάδας 1ον Συμμετέχω ενεργά με πληροφορίες, ιδέες, ερωτήματα και επιχειρήματα στις συζητήσεις και τις λοιπές εργασίες της ομάδας; 2ον Αναγνωρίζω, επαινώ και ενθαρρύνω τις προσπάθειες των άλλων μελών; 3ον Προσφέρω βοήθεια σε μέλη της ομάδας μου, όταν την έχουν ανάγκη; 4ον Ζητώ βοήθεια και ιδέες από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, όταν είμαι σε δύσκολη θέση; 5ον Είμαι συνεπής στα χρονοδιαγράμματα και παραδίδω τις εργασίες μου έγκαιρα; 6ον Είμαι υπεύθυνος και εκπληρώνω τις υποχρεώσεις μου με επάρκεια; 7ον Συμβάλλω θετικά στην άμβλυνση εντάσεων, συγκρούσεων και στην αναζήτηση συνθετικών λύσεων; 8ον Αποδέχομαι και συζητώ την κριτική και τις διαφορετικές απόψεις και αναζητώ τρόπους σύνθεσης, αποφεύγοντας τις στείρες αντιπαραθέσεις;

Ατομική αξιολόγηση •Ατομικός φάκελος • Τα δελτία αξιολόγησης της λειτουργικότητας της ομάδας και της ατομικής συμβολής τα εντάσσουν οι μαθητές στον ατομικό τους φάκελο, όπου τηρούνται όλα τα παραστατικά της προσωπικής τους συμμετοχής στο κοινό έργο. •Ημερολόγιο

Ξεκαθαρίζουμε στους μαθητές μας ότι αυτοί είναι «πρωταγωνιστές» του μαθήματος, αυτοί θα βρουν πληροφορίες, αυτοί θα τις επεξεργαστούν, αυτοί θα συγγράψουν Ερευνητική Έκθεση , αυτοί θα ετοιμάσουν παρουσίαση εμείς εκεί δεν είμαστε για να τους κάνουμε την έρευνα αλλά για να τους καθοδηγήσουμε στο πώς θα κάνουν έρευνα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Frey, K., «Η μέθοδος Project», μετάφραση Κλ. Μάλλιου, Θεσσαλονίκη, Αφοί Κυριακίδη, 1998. Βαρδαλάχου Ευαγγελία, Χρήσιμος Οδηγός για Ερευνητικές Εργασίες Μαθητών, παρουσίαση διαφανειών Βλάχος Ιωάννης ,Κανελλάκη Άννα, Παπαϊωάννου Ιωάννα, Φραγκάκης Σταύρος, “Μια ματιά …στις ερευνητικές εργασίες Α’ Τάξης Γενικού Λυκείου”, παρουσίαση διαφανειών Δεμερτζή Κική, Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας, Κατερίνα Μπαζίγου, Κωνσταντίνα Σχίζα, Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών, Οι Ερευνητικές Εργασίες της Α΄ Τάξης του Γενικού Λυκείου, Οδηγός Επιμορφούμενου Δεμερτζή Κική, Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας, Κατερίνα Μπαζίγου, Κωνσταντίνα Σχίζα, ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ, ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΗΣ Α΄ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗ Θεοφανέλλης Τιμολέων, Μέθοδος Project, παρουσίαση διαφανειών Κουλαϊδής Βασίλης, επιστημονική επιμέλεια, Σύγχρονες διδακτικές Προσεγγίσεις για τη δημιουργία Κριτικής και Δημιουργικής Σκέψης, ΟΕΠΕΚ, Αθήνα 2007 Μάγος Κώστας, Διδακτική Μεθοδολογία για τη μέθοδο project, ΥΠΕΠΘ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2007 Ματσαγγούρας Ηλίας Γ., επιστημονικός συντονιστής, Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Λύκειο, 1ο μέρος ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ, Δεύτερο Μέρος ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ, Συγγραφή και Επιμέλεια: Δημήτρης Ευθυμίου, Παύλος Κοσμίδης, Γεώργιος Κούσουλας, Κατερίνα Μπαζίγου, Άννα Μπαράτση, Θεόδωρος Πετρέσκου, Κωνσταντίνα Σχίζα, Δήμητρα Σωτηροπούλου, ΟΕΔΒ, 2011 Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, Καινοτομία Ερευνητικών Εργασιών «Τι, Γιατί, Ποιοι, Πού, Πότε, Πώς, Πόσο», παρουσίαση διαφανειών , 27/6/2011 Παυλικάκης Γιώργος, «ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT)», παρουσίαση διαφανειών Σχίζα Κωνσταντίνα , Πετρέσκου Θεόδωρος, Κοσμίδης Παύλος, «Από το Περιοδικό Σύστημα στα Κινητά Τηλέφωνα», «ACTION POWER Point», παρουσίαση διαφανειών Τύπας Γ. , Μπαγάκης Γ. , Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, Δεύτερο Σεμινάριο Επιμορφωτών, Ο.ΕΠ.ΕΚ, ΑΘΗΝΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011, παρουσίαση διαφανειών

Δικτυογραφία http://netbooksagymn.blogspot.gr/ http://sites.google.com/site/dslavo1/erevnitikes-ergasies/project-guide/diadikasia-sxediasmou-project http://users.sch.gr/iriniper/projects/rubric.html  http://psifiakesergasies.wordpress.com/ http://users.sch.gr/iriniper/ee/questions.html  http://alisavakis.gr/?p=2135