Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης 4η συνάντηση Περιγραφική αξιολόγηση

Περιεχόμενα Ορισμός Σκοποί εκπαίδευσης Πού Γιατί Πώς

Περιγραφική αξιολόγηση Μέθοδος που δε χρησιμοποιεί βαθμολογικούς ή εγγράμματους χαρακτηρισμούς, αλλά ποιοτικές περιγραφές της μάθησης, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων των μαθητών.

Περιγραφική αξιολόγηση Δεν περιορίζεται μόνο στον γνωστικό τομέα και στο τελικό προϊόν της μάθησης, αλλά συνεκτιμά συστηματικά την προσπάθεια του μαθητή, την εξατομικευμένη πορεία μάθησης που ακολουθεί, καθώς και ικανότητες και δεξιότητες που ανήκουν στον κοινωνικό και συμμετοχικό ή ψυχοσυναισθηματικό τομέα.

Στόχοι Δημοτικού Σχολείου η ολόπλευρη, αρµονική, και ισόρροπη ανάπτυξη του παιδιού  ολοκληρωµένη προσωπικότητα η καλλιέργεια κλίσεων, ενδιαφερόντων και δεξιοτήτων η απόκτηση κοινωνικής ταυτότητας και συνείδησης, η ανάπτυξη της δηµιουργικής και κριτικής σκέψης, η συλλογική προσπάθεια και συνεργασία, η ανάληψη πρωτοβουλιών κ.ά.

Υπάρχει σχέση ανάμεσα στους στόχους και την πραγματικότητα; παθητικότητα του µαθητή διδακτικός ναρκισσισµός του δασκάλου, βερµπαλισµός, τα αδιάφορα περιεχόµενα και οι ακατάλληλες παιδαγωγικές αρχές και µέθοδοι ("παράδοση" και "εξέταση"), µηχανική αποµνηµόνευση γνώσεων και πληροφοριών, στιγµατισµός και παραµέληση των αδύνατων µαθητών, ιεραρχική κατάταξη και έµµεση επιλογή των µαθητών.

Το σχολείο του δεν είχε τιµωρίες, ανταµοιβές, εξετάσεις, βαθµούς και ανταγωνισµό και δεν χρησιµοποιο ύσε τον πειθαναγκα- σµό ή τον εξευτελισµό. Πού; Βαρκελώνη 1901

Πού; Σαμπουί (Γαλλία, 1910) Paul Robin. Δεν επέλεγε τους µαθητές του, αλλά τους µάζευε από τους δρόµους, τις καλύβες, τα άσυλα, τους ορφανοτροφεία και αλλού, οδηγώντας τους στη φύση του Σαµπουί, απαλλάσσοντάς τους από περιορισµούς, µε βασικό οδηγό την αγάπη και την κατανόηση. Οι µαθητές του έγιναν έτσι ίσοι και λάτρεψαν την ελευθερία. Η γαλλική κυβέρνηση έκλεισε το Σαµπουί µε την κατηγορία των µεικτών τµηµάτων που απαγορεύονταν στη Γαλλία.

Πού; Ιένα (Γερμανία) 1920 Δυο εκθέσεις για κάθε µαθητή, µια "αντικειµενική" και µια "υποκειµενική". Η πρώτη αφορούσε στην καταγραφή διαγνωστικών πληροφοριών για τον µαθητή και η δεύτερη λειτουργούσε ως "θεραπευτικό µέσο".

Πού; Σχολεία Waldorf (1919- σήμερα) Αξιολόγηση χωρίς βαθμούς τα πρώτα 8 χρόνια. Περιγραφικό ενδεικτικό με στόχο την παρώθηση.

Πού; Σχολεία Freinet Οι βαθμοί και οι κατατάξεις δεν ενδείκνυνται στην αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας. Το τετράδιο προόδου επιτρέπει στο μαθητή να αναγνωρίσει τις γνώσεις που απέκτησε και να στηρίξει την αξιολόγηση. https://www.youtube.com/watch?v=lj6UCe37 8M4&t=125s 38.06 https://www.youtube.com/watch?v=Irgl8- YXkSA

Πού; Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 1939 Πού; Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 1939 Δελμούζος Κατάργηση βαθμών στις τρεις πρώτες τάξεις.

Πού; Gatehouse school Μ. Βρετανία Προσωπικό πλάνο εκπαίδευσης. Υποχρεωτική παρακολούθηση κάποιων τριαντάλεπτων μαθημάτων. Οι δάσκαλοι ελέγχουν την επίδοση καθημερινά στο τέλος της μέρας. Δε δίνονται βαθμοί. Τα παιδιά που ξεχώρισαν διαβάζονται το πρωί της επόμενης μέρας. Στο τέλος της χρονιάς συντάσσεται έκθεση για την αξιολόγηση του παιδιού.

Πού; Summehill, Leiston, 100 χλμ από το Λονδίνο. Από το 1921.

«Στο Summerhill οι μαθητές θα αγωνιζόντουσαν μέχρι θανάτου για το δικαίωμα να  αυτοδιοικούνται. Κατά τη γνώμη μου μία μαθητική συνέλευση έχει μεγαλύτερη αξία από τα μαθήματα μιας ολόκληρης εβδομάδας» A.S. Neill

“Όλα τα εγκλήματα, όλα τα μίση, όλοι οι πόλεμοι πηγάζουν  από την ανθρώπινη δυστυχία… Μπορούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά με τέτοιο τρόπο ώστε αρκετή απ' αυτή τη δυστυχία να μην εμφανιστεί ποτέ” A.S. Neill

Γιατί περιγραφική αξιολόγηση Χωρίς επανατροφοδότηση είναι δύσκολο για τον µαθητή να βελτιώσει τις επιδόσεις του και να έχει επιτυχία στο σχολείο.

Γιατί Επιδιώκεται… η ενίσχυση των κινήτρων μάθησης και η υποστήριξη των προσπαθειών των μαθητών/τριών η υποστήριξη διαφοροποίησης της διδασκαλίας και ανταπόκρισης στις εξατομικευμένες ανάγκες των μαθητών/τριών η ενθάρρυνση των μαθητών/τριών να συμμετέχουν ενεργά στην αξιολόγηση της προόδου που επιτελούν, να τροποποιούν ανάλογα τις πρακτικές τους και να έχουν τον έλεγχο της μαθησιακής διαδικασίας

Γιατί Επιδιώκεται… η αξιοποίηση της αξιολόγησης ως μαθησιακής διαδικασίας η αξιοποίηση ποικιλίας αξιολογικών τεχνικών και μεθόδων η διαμόρφωση συναντίληψης μεταξύ συμμετεχόντων/ουσών εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών. η αξιολόγηση της ολόπλευρης ανάπτυξης των μαθητών/τριών

Γιατί Επιδιώκεται… η ανάπτυξη συναισθηµατικού κόσµου, της ικανότητας κοινωνικών σχέσεων και συνεργασίας σε µια σχολική ζωή µε γιορτές, ψυχαγωγικές δραστηριότητες και ποικίλες συλλογικές µορφές δράσης. Σε µια τέτοια σχολική ατµόσφαιρα, η εµπιστοσύνη, η συνεργασία και η φιλική διάθεση αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία οικοδοµείται η σχέση δασκάλου- µαθητή, ενώ οι βαθµοί και οι τυπικές εξετάσεις δεν έχουν θέση.

Γιατί Επιδιώκεται… να δοθούν διαφοροποιηµένες και εξατοµικευµένες διαπιστώσεις για τον µαθητή, οι οποίες αποσκοπούν τόσο στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του µέσα από την ατοµική του ενίσχυση, όσο και στην βελτίωση των διαδικασιών διδασκαλίας και µάθησης (Κωνσταντίνου, 1995:232)

Γιατί Επιδιώκεται… να διατηρείται και να ενισχύεται η χαρά και ετοιµότητα µάθησης να ελαττωθεί η πίεση για γνωστικές επιδόσεις που συνδέεται µε τους βαθµούς, να µπορούν να διαπιστώνονται σε εξατοµικευµένη βάση τα ενδιαφέροντα, οι επιδόσεις, οι δεξιότητες και ικανότητες του µαθητή, να διαπιστώνονται τα βήµατα προόδου του κάθε µαθητή σε σχέση µε τις προϋποθέσεις µάθησης και το επίπεδο της ατοµικής του ανάπτυξης, να προσφέρονται σε περιπτώσεις δυσκολιών µάθησης προτάσεις για πιθανούς τρόπους βοήθειας, να υπηρετείται πρωτίστως η ατοµική ενθάρρυνση και καθοδήγηση του µαθητή, να αποκτήσει η αξιολόγηση µεγαλύτερη δύναµη πληροφόρησης, να εντατικοποιηθεί και βελτιωθεί η συνεργασία γονέων, μαθητών και δασκάλου, (Einsiedler, W./Schöll, G., 1995:120 ).

Γιατί περιγραφική αξιολόγηση Τα παιδιά εξακολουθούν να µαθαίνουν το ίδιο και χωρίς το εξωτερικό κίνητρο των βαθµών, ενώ παράλληλα, όταν αξιολογούνται µε την περιγραφική αξιολόγηση εµφανίζουν υψηλούς δείκτες ως προς την εκτίµηση των ικανοτήτων τους και τη συναισθηµατική τους κατάσταση στο σχολείο και ιδιαίτερα οι αδύνατοι µαθητές. (Χανιωτάκης, 1999)

Τομείς περιγραφικής αξιολόγησης

Κοινωνική μάθηση H κοινωνική µάθηση ορίζεται ως «η σκόπιµη και µεθοδευµένη ανάπτυξη θετικών σχέσεων και συνεργατικότητας, συναισθηµάτων, στάσεων, ικανοτήτων». Οι κοινωνικές σχέσεις, όχι µόνο πέπει να αποτελούν αντικείµενο διδασκαλίας, αλλά και να χαρακτηρίζουν όλη τη διαδικασία µάθησης (Μασσιάλας, σ.58).

Κοινωνική μάθηση. Στοχεύει στην… Κοινωνική μάθηση. Στοχεύει στην… Ενθάρρυνση αντί για φόβο των επιδόσεων που εµπεριέχουν οι κοινωνικές συγκρίσεις. Ενίσχυση του συνεργατικού πνεύµατος αντί για ανταγωνιστική συµπεριφορά. Βελτίωση της ισότητας ευκαιριών αντί για εγκατάλειψη των µαθητών µε χαµηλές επιδόσεις. Εξατοµικευµένη ενίσχυση αντί για µετωπικά οργανωµένη και οµοιόµορφη διαδικασία διδασκαλίας και µάθησης.

Κοινωνική μάθηση η ικανότητα συνεργασίας µπορεί να διαπιστωθεί σε ένα παιδί όταν: • είναι διατεθειµένο για διάλογο • αποδέχεται τους κανόνες του παιγνιδιού • νοιάζεται για τους συµµαθητές του • βοηθάει και δέχεται βοήθεια κ.λ.π.

Κοινωνικός τομέας: Ικανότητα σύγκρουσης. Το παιδί… εκφράζει τη γνώµη του, ακόµη και αν αυτή αποκλίνει από εκείνη των συµµαθητών του εκφράζεται όταν κάτι δεν του ταιριάζει σε αντιπαραθέσεις ή συγκρούσεις τρίτων προτείνει εποικοδοµητικές λύσεις ως ενδιαφερόµενο χρησιµοποιεί τίµια µέσα αποδέχεται λύσεις και τις δοκιµάζει

Συμμετοχή Ο συµµετοχικός τοµέας αναφέρεται στην συµπεριφορά του µαθητή σε όλη τη φάση της σχολικής εργασίας

Συμμετοχή επιµονή, προσοχή, επιµέλεια, αυτονομία η ακρίβεια εργασίας, η πρωτοβουλία, η ενεργητικότητα, ο τρόπος εργασίας, η ικανότητα σκέψης, ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, εξειδικευµένες ικανότητες και δεξιότητες, η αυτόνοµη µάθηση κ.ά.

Αυτόνομη μάθηση Ικανότητα να κρίνει, να αποφασίζει και να ενεργεί κατάλληλα ο µαθητής, σύµφωνα µε δικά του κριτήρια και την προσωπική του γνώµη (Klafki, W., 1987:60).

Μάθηση: ικανότητα εφαρμογής Το παιδί χρησιµοποιεί κατάλληλα όργανα και υλικά εργασίας εφαρµόζει κανόνες και µεθόδους ανάλογα µε την περίσταση µάθησης, εφαρµόζει σε νέες καταστάσεις µάθησης προηγούµενες γνώσεις µεταφέρει τις γνώσεις του από το ένα µάθηµα στο άλλο µετατρέπει θεωρητικές γνώσεις σε πράξη

Μια πρόταση εντύπου αξιολόγησης (Γρόσδος, 2000) Οι αξιολογικοί δείκτες (παράµετροι) περιγράφουν κοινωνικές δραστηριότητες και δεξιότητες που αναπτύσσουν οι µαθητές/τριες, περιέχουν τις επιδόσεις των µαθητών/τριών σε δείκτες και κριτήρια στα επιµέρους γνωστικά αντικείµενα και αξιολογούν την προσπάθεια και τη συµµετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Μια πρόταση εντύπου αξιολογησης ∆είκτες και κριτήρια αποτελούν προϊόν συνδιαπραγµάτευσης µεταξύ του εκπαιδευτικού, του µαθητή/τριας και των γονέων σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Ως εκ τούτου δείκτες και κριτήρια δε διαθέτουν σταθερότητα και είναι δυνατό να µεταβληθούν.

Τελετουργία Το έντυπο παραδίδεται στον µαθητή/τρια στο τέλος του διδακτικού τριµήνου σε κλειστό φάκελο. Ο µαθητής/τρια είναι ο πρώτος που θα διαβάσει το περιεχόµενό του και στη συνέχεια θα το παραδώσει στους γονείς του. Η σχεδόν τελετουργική διαδικασία όπως περιγράφεται παραπάνω αναδεικνύει την εµπιστοσύνη στη σχέση εκπαιδευτικού-παιδιού και θέλει να φανερώσει στο παιδί ότι το ζήτηµα της αξιολόγησης της προσπάθειάς του αφορά πρωτίστως το ίδιο. Ο γονέας συναντιέται με τον εκπαιδευτικό την επόμενη μέρα.

Μια πρόταση εντύπου αξιολόγησης Δεν υπάρχουν όροι όπως: έλεγχος, βαθµολογία κ.ά. οι βαθµολογίες καταγράφονται στο βιβλίο µητρώου των µαθητών/τριών, αλλά δεν είναι ανακοινώσιµες Συνδυασµός βαθµολογίας και αξιολόγησης δεν ενδείκνυται γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος της ακύρωσης των πλεονεκτηµάτων της αξιολόγησης

Μια πρόταση εντύπου αξιολόγησης Δυνατότητα στον/στην εκπαιδευτικό να εκφράσει τη γνώµη του για την προσπάθεια, το ενδιαφέρον, τη συµµετοχή και τις ιδιαίτερες ικανότητες των µαθητών/τριών. Απλές, κατανοητές (σε γονείς και παιδιά) περιγραφές. Προσπάθεια (χωρίς προσπάθεια εξωραϊσµού των αδυναµιών και απόκρυψη των προβληµάτων) και προβάλλονται οι θετικές αξιολογικές κρίσεις για να λειτουργήσουν ενθαρρυντικά.

Βιβλιογραφία Γρόσδος Σ. (2006). Περιγραφική αξιολόγηση: μια πρόταση. Αξιολόγηση ή βαθμολογία; Στο Δ. Κακανά, Κ. Μπότσογλου, Ν. Χανιωτάκης, Ε. Καβαλάρη (επιμ), Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση: Παιδαγωγική και διδακτική διάσταση: 71 κείμενα για την αξιολόγηση. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, 229-234. Χανιωτάκης, Ν. (1999). Η περιγραφική αξιολόγηση του μαθητή στο ελληνικό δημοτικό σχολείο. Διδακτορική διατριβή. Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σχολή Επιστημών Αγωγής. Τμήμα Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Χρήστου, Κ. Αντιαυταρχική εκπαίδευση.