Η ΚΑΤΑΛΟΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ (Fingerprint - Empreinte - Impronta) Κωνσταντίνος Μ. Παπαδάκης, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κρήτης/Πανεπιστημιούπολη Γάλλου 74100 Ρέθυμνο/ email: papadakk@uoc.gr Η ΚΑΤΑΛΟΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Μια σειρά από ειδικές πληροφορίες όπως οι υποσημειώσεις (signature), η περιγραφή της διακόσμησης, της στάχωσης, τις αναφορές στην εθνική βιβλιογραφία, τα προγενέστερα κτητορικά σημειώματα, τα ex libris κλπ αποτελούν συστατικά μιας ολοκληρωμένης περιγραφής μιας έκδοσης της πρώιμης τυπογραφίας. Εδώ και μισό αιώνα έχει καθιερωθεί από βιβλιοθήκες δυτικοευρωπαϊκών χωρών μια επιπλέον ένδειξη που αποτελεί τρόπον τινά και κωδικό ταυτοποίησης για τις παλαίτυπες εκδόσεις, το βιβλιογραφικό αποτύπωμα (bibliographical fingerprint). Ο ηλεκτρονικός κατάλογος της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κρήτης περιέχει 238 βιβλιογραφικές εγγραφές με βιβλιογραφικό αποτύπωμα οι οποίες με τη σειρά τους αντιστοιχούν σε 484 τόμους. Ξεκινήσαμε με ξενόγλωσσες ως επί το πλείστον εκδόσεις ,.έτσι ώστε να μπορούμε να παραβάλλουμε τα ευρήματά μας με αντίστοιχε ξένες ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων . ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΓΓΡΑΦΗ ΑΚΕΦΑΛΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΤΗΚΕ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΙΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ Tο βιβλιογραφικό αποτύπωμα είναι ένας κωδικός με δεκαέξι χαρακτήρες, για την ακρίβεια τεσσάρων τετράδων και τίθεται σε βιβλία που εκδόθηκαν από το 1501-1830 Ο κωδικός αυτός προκύπτει από τους χαρακτήρες (γράμματα, αριθμούς, σύμβολα, σημεία στίξης κλπ) που υπάρχουν σε επιλεγμένα σημεία συγκεκριμένων σελίδων του βιβλίου. Για την αποτύπωση της πληροφορίας αυτής προβλέπεται το πεδίο 026 στο Marc21 και το πεδίο 012 στο unimarc ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ 1η τετράδα: Από το 1r γραμμένου φύλλου της έκδοσης παίρνουμε τους δυο τελευταίους χαρακτήρες της τελευταίας και της προτελευταίας αράδας. 2η τετράδα: Από το 4r φύλλο που ακολουθεί τη σελίδα που σχηματίσαμε την 1η τετράδα, παίρνουμε τους δυο τελευταίους χαρακτήρες της τελευταίας και προτελευταίας αράδας. 3η τετράδα: Από την σελίδα 13* παίρνουμε τους τελευταίους και προτελευταίους χαρακτήρες της τελευταίας και προτελευταίας αράδας. 4η τετράδα: Από το verso της σελίδας που σχηματίσαμε την 3η τετράδα παίρνουμε τους δυο πρώτους χαρακτήρες της τελευταίας και προτελευταίας αράδας Μέσα σε παρένθεση σημειώνουμε τον αριθμό (3) εφόσον ο σχηματισμός έγινε από τη σελίδα 13. Το αποτύπωμα συμπληρώνεται με πληροφορίες για τη χρονολογία έκδοσης, το σύστημα αρίθμησης ή χρονολόγησης και τον αριθμό τόμου, αν το έργο είναι πολύτομο. *Στις περιπτώσεις που το βιβλίο δεν έχει αρίθμηση σελίδων ή δεν υπάρχει σελίδα 13 προβλέπονται ειδικοί κανόνες. Ειδικοί κανόνες προβλέπονται για τα μονόφυλλα και τα φυλλάδια. Αρ.Βιβλ.   000163477 LC   910.4 V71 Τοπ.Ταξ.   DSM 42144 Βιβλ.Αποτύ   reo- .bs. irn- bumo (3) reo- .bs. irn- bumo (3) 1596 (R) Μορφή εγγρ   Μονογραφία Συγγρ.   Villamont, Jacques de, 1558-ca. 1628. Τίτλος   [Les voyages du Seigneur de Villamont, Cheualier de l’Ordre de Hierusalem, Gentil-homme de Bretagne]. Χρο/εκδοση   [A Paris] : [par Claude de Monstr’oeil et Iean Richer], [1596]. Περιγραφή   [24], 40 (δηλ.43), [41] σ., 312 φ. ;  16 εκ. Σημείωση   a8 *-5*8 6*6 A-Z8 Aa-Qq8   Υπάρχουν λάθη στη σελιδαρίθμηση. Οι σελίδες 23-24 επαναλαμβάνονται. Οι σελίδες: *4v, 6*8v και Qq8v είναι λευκές. Includes indexes. Η καταλογογράφηση έγινε από τη σελίδα [3] και τις χειρόγραφες σημειώσεις στο εξώφυλλο του βιβλίου. Η ακριβής χρονολόγηση έγινε με τη βοήθεια του βιβλιογραφικού αποτυπώματος. Τοπ.Σχόλ.   Από το αντ.1, της συλλογής De Simony, εξέπεσε η σελίδα τίτλου, καθώς και τα φύλλα 71-74. Φέρει, ακόμη, παλαιότερες βιβλιοθηκονομικές ενδείξεις. ΘέμαΦΠρόσ.   Villamont, Jacques de, 1558-ca. 1628 -- Journeys Θέμα-Κογκρ   Voyages and travels. Italy -- Description and travel. Middle East -- Description and travel. ΠρόσΑναγρ.   Monstr’oeil, Claude de, active 1564-1604 Ιστότοπος   http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/6/2/4/metadata-10-0000016.tkl ;   ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ: 1. Τη διαχείριση του υλικού μέσω ενός μοναδικού κωδικού ταυτοποίησης 2. Την ταύτιση αντιτύπων των οποίων έχει εκπέσει η σελίδα τίτλου 3. Τον εντοπισμό κλεψίτυπων εκδόσεων 4. Τον εντοπισμό εκδόσεων που αποτελούν τεχνητό εκσυγχρονισμό μιας παλιότερης έκδοσης 5. Τη μελέτη της έντυπης παράδοσης ενός κειμένου Προϋπόθεση όμως για να έχουν χρηστική αξία οι πληροφορίες αυτές αποτελεί η υιοθέτησή τους από το σύνολο ει δυνατόν των βιβλιοθηκών που διαθέτουν παλαίτυπες εκδόσεις. Μόνο σε ενιαίους συνεργατικούς καταλόγους μπορούν να αξιοποιηθούν πρακτικά τέτοιου είδους πληροφορίες, οι οποίες με τη σειρά τους γίνονται πολύτιμα βοηθήματα τόσο στον βιβλιοθηκονόμο, όσο και στον φιλόλογο, καθώς και στον ιστορικό του βιβλίου και των εκδόσεων. ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΛΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Κάθε φορά που συναντάμε ελληνικούς χαρακτήρες σε σημεία από όπου αντλούμε το βιβλιογραφικό αποτύπωμα τους δηλώνουμε με αστερίσκους.[*] Ανακύπτει έτσι το πρόβλημα της αχρήστευσης της πληροφορίας για τα βιβλία ελληνικού ενδιαφέροντος. Εμείς προτείνουμε την εφαρμογή του κανόνα του βιβλιογραφικού αποτυπώματος στα υποπεδία: $a, $b $c (πεδίο 026 του marc21) με την ανάλυση σε ένα υποπεδίο: $e των χαρακτήρων όπως τους συναντάμε στο τεκμήριο. Πειραματιστήκαμε με παρισινές εκδόσεις έργων του Αδ. Κοραή λόγω της καθαρότητας που παρουσιάζουν οι ελληνικές γραμματοσειρές του Firmin. Didot, χωρίς συμπλέγματα και συντομογραφίες που θα περιέπλεκαν ακόμα περισσότερο την περιγραφή. [*] Το ίδιο ισχύει για κάθε χαρακτήρα που δεν υπάρχει στο πληκτρολόγιο των δυτικοευρωπαϊκών γλωσσών (Κυριλλικό, αραβικό, εβραϊκό κλπ . αλφάβητα). LDR 00000aam  22003137  4500 001 000074768 005 20171025093450.0 008 990715s1805    fr     f      001 0cgre d 026 |a ***. reon |b **** **** (3) |c 1805 (G) |e ποι. reon ιςων κακο (3) 1805 (G) 040 |a GrRePK |c GrRePK |d GrRePK 1001 |a Κοραής, Αδαμάντιος, |d 1748-1833. 24510 |a Πρόδρομος Ελληνικής Βιβλιοθήκης, περιέχων Κλαυδίου Αιλιανού την Ποικίλην Ιστορίαν, Ηρακλείδου του Ποντικού, Νικολάου του Δαμασκηνού τα Σωζόμενα. Οις προσετέθησαν και βραχείαι σημειώσεις, και Στοχασμοί αυτοσχέδιοι περί της Ελληνικής παιδείας και γλώσσης. / |c Φιλοτίμω δαπάνη των Αδελφών Ζωσιμάδων, παιδείας ένεκα των την Ελλάδα φωνήν διδασκομένων Ελλήνων. 260 |a Εν Παρισίοις : |b Εκ της Τυπογραφίας Φιρμίνου Διδότου, |c ΑΩΕ [=1805]. 300 |a 2χ.α.+ροστ'+425+1λ. σ. , ; |c 19 εκ. 5104 |a ΓΜ 373, ΦΗ 1805.87. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Nouvelles des Empreintes= Fingerprint Newsletter Νο.1-2 Παρίσι IRHT 1981-1985. Nouvelles des Empeintes = Fingerprint Newsletter Νο.3 Ρώμη ICCU 1994 http://edit16.iccu.sbn.it/web_iccu/info/en/Impronta_notiziario.htm Neil Harris, “Tribal lays and the history of the fingerprint” Many into one: Problems and opportunities in creating shared catalogues of older books (David Shaw, ed.). Papers presented on 11 November 2005 at the CERL conference hosted by the Biblioteca Nazionale Centrale, Rome. London, Consortium of European Research Libraries, 2006. http://documents.cerl.org/publications/cerl_papers_vi.pdf Enrico Garavelli, Appunti sull’ “impronta”: catene di edizioni, riproduzioni facsimilari, apografi 2007