Πολιτισμική Διαμεσολάβηση στο Σχολικό Πλαίσιο ΠΜΣ Σχολικής Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ Κοινωνική και Διαπολιτισμική Ψυχολογία στη Σχολική Κοινότητα Ακαδημαϊκό Έτος: 2017-2018 Διδάσκων: Β.Γ. Παυλόπουλος Μαρία Αρτσάνου Μαρία Ρούσσου

Περίγραμμα Ταυτοποίηση του προβλήματος Επιδιωκόμενος στόχος Ωφελούμενοι Θεωρητικό υπόβαθρο Περιγραφή δράσης Εφαρμογή Αξιολόγηση

Πρόβλημα στο σχολικό πλαίσιο: Στερεοτυπικές αντιλήψεις των μαθητών ως προς την πολιτισμική καταγωγή και τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των συμμαθητών τους

Στερεότυπα “Η προκατειλημμένη στάση ενός ατόμου ή μιας ομάδας, που γενικεύεται σε ένα ολόκληρο έθνος, φυλή ή θρησκεία”(Χατζηχρήστου, 2011) Χαρακτηριστικά των στερεοτύπων κατά Alexon (1985): Διεισδυτικά Πολύ συχνά είναι αρνητικά Ευνοούν την ύπαρξη παρερμηνεύσεων και παρανοήσεων Αποτελούν φραγμό επικοινωνίας

Στερεότυπα ως κοινωνικό πρόβλημα (1) Κοινωνικό πρόβλημα διεθνώς κατά κοινή ομολογία Αφορά μεγάλο αριθμό ατόμων με μόνο κριτήριο τη διαπολιτισμική ετερότητα Τα αίτια ανάγονται σε κοινωνικούς παράγοντες (ανισότητες, κοινωνικές αντιλήψεις)

Στερεότυπα ως κοινωνικό πρόβλημα (2) Επιπτώσεις σε πολλά επίπεδα και επιφέρει κοινωνική δυσλειτουργία Παραβιάζονται αξίες και δικαιώματα των ατόμων Για την αντιμετώπισή του χρειάζονται αλλαγές στο κοινωνικό πεδίο Δυναμική πορεία: εμφανίζεται συστηματικά, έχει διάρκεια

Το σχολείο σήμερα Διαφορετική πολιτισμική καταγωγή από τις σημαντικότερες πηγές ανομοιογένειας των μαθητών Αυξανόμενος αριθμός παλλινοστούντων και αλλοδαπών μαθητών ανάγκη για «διαπολιτισμική επικοινωνία» Φαινόμενα εχθρότητας στο σχολείο, ετικετοποίηση, περιθωριοποίηση, στιγματισμός (Χατζηχρήστου, 2011, 2015)

Στόχοι Παρέμβασης (1) Βραχυπρόθεσμοι: Αναγνώριση και αποδοχή της έννοιας της διαφορετικότητας Εντοπισμός κοινών στοιχείων Κατανόηση της συμπεριφοράς ατόμων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο

Στόχοι Παρέμβασης (2) Μακροπρόθεσμοι: Άρση των στερεοτυπικών αντιλήψεων Αλλαγή στάσεων και συμπεριφοράς Θετικό κλίμα τάξης- σχολείου

Ωφελούμενοι: Άμεσα: οι μαθητές και ο εκπαιδευτικός της τάξης Έμμεσα: η σχολική κοινότητα

Θεωρητικό Υπόβαθρο Πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης Συστημική προσέγγιση σχολική τάξη ως σύστημα Σχολείο: πλαίσιο διαμεσολάβησης, φορέας κοινωνικοποίησης Η διαδικασία της μάθησης είναι διαμεσολάβηση

Project: «Ταξιδεύοντας στους πολιτισμούς» (1) Προσθήκη ως μαθήματος στο αναλυτικό πρόγραμμα Απευθύνεται σε μαθητές Πέμπτης Δημοτικού Μια φορά τη βδομάδα, μία διδακτική ώρα (45΄), για ένα σχολικό έτος Εφαρμόζεται από τον δάσκαλο σε συνεργασία με τον σχολικό ψυχολόγο

Project: «Ταξιδεύοντας στους πολιτισμούς» (2) Περιγραφή: κάθε μάθημα έχει ως αντικείμενο μία διαφορετική, κάθε φορά, χώρα η οποία επιλέγεται από τον δάσκαλο και μελετάται σε δύο διδακτικές ώρες Διαδικασία: Α. Φάση: O δάσκαλος δίνει κάποιες γενικές πληροφορίες για τη συγκεκριμένη χώρα και οι μαθητές χωρίζονται- τυχαία- σε ομάδες 4-5 ατόμων. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να ασχοληθεί με διαφορετικό τομέα της χώρας

Project: «Ταξιδεύοντας στους πολιτισμούς» (3) Β. Φάση: Κάθε ομάδα καλείται να αναζητήσει πληροφορίες και να κάνει μία παρουσίαση στην τάξη σχετικά με τομείς όπως: Ιστορία, Μουσική, Γαστρονομία, Πολιτισμός, Σημαντικές Προσωπικότητες, Τρόπος Ζωής. Στο τέλος κάθε ενότητας: Συζήτηση με τους μαθητές σχετικά με ομοιότητες και διαφορές, τι τους άρεσε περισσότερο, τι τους έκανε εντύπωση, με ποιο θετικό στοιχείο συνδέουν τη κάθε χώρα.

Υλοποίηση της δράσης (1) Πρακτικά ζητήματα: Τήρηση χρονοδιαγράμματος, πρωτοκόλλου δράσεων και προβλεπόμενων στόχων Άδεια από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Επιμόρφωση δασκάλου

Υλοποίηση της δράσης (2) Δεοντολογικά ζητήματα: ενημέρωση- συγκατάθεση γονέων και εκπαιδευτικού προσωπικού Περιορισμοί: μη επάρκεια του εκπαιδευτικού σε θέματα πολιτισμικής ετερότητας,

Αξιολόγηση Δράσης (1) Δόθηκαν ερωτηματολόγια πριν και μετά τη παρέμβαση σχετικά με τις αντιλήψεις των μαθητών για την πολιτισμική ετερότητα και τα στερεότυπα που πηγάζουν από αυτήν Εσωτερική: από τους μαθητές και τον δάσκαλο της τάξης Εξωτερική: από το υπόλοιπο εκπαιδευτικό προσωπικό

Αξιολόγηση Δράσης (2) Διαχρονική: μετρήσεις πριν και μετά την παρέμβαση στους άμεσα ωφελούμενους Συγχρονική: σύγκριση με ομάδα ελέγχου που δεν εφαρμόστηκε η παρέμβαση

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!!!