Χαρακτηριστικές μορφές οικονομικών εγκλημάτων (ΙΙ) Χαρακτηριστικές μορφές οικονομικών εγκλημάτων (ΙΙ) Εξαπάτηση καταναλωτών Διαφθορά Ξέπλυμα χρήματος

Εξαπατηση των Καταναλωτων

ΓΕΝΙΚΑ Η εξαπάτηση των καταναλωτών αποτελεί μια από τις πέντε χαρακτηριστικές μορφές οικονομικών εγκλημάτων. Πολλές επιχειρήσεις με σκοπό την αύξηση του κέρδους εξαπατούν το καταναλωτικό τους κοινό με διάφορους τρόπους.

Στους τρόπους αυτούς περιλαμβάνονται… 1.- Η κυκλοφορία επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία ειδών διατροφής 2.- Η κυκλοφορία ανασφαλών προϊόντων & 3.- Η παραπλανητική διαφήμιση και οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές Σύμφωνα με τους Rosoff, Pontell και Tillman οι τρεις ευρείες –σύμφωνα με δικό τους χαρακτηρισμό- κατηγορίες αυτές είναι: η απάτη κατά των καταναλωτών, η παραπλανητική διαφήμιση και ο μονοπωλιακός καθορισμός των τιμών των προϊόντων.

Η κυκλοφορία επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία ειδών διατροφής Ακατάλληλα για χρήση λόγω μόλυνσης Αποκαλούνται και «αόρατα» Απαιτούν υψηλό βαθμό οργάνωσης Χαρακτηριστικά παραδείγματα της σύγχρονης αυτής κυκλοφορίας αποτελούν η νόσος των τρελών αγελάδων και το μολυσμένο γάλα σε Κίνα και Ιαπωνία Αρμόδιος φορέας για τον έλεγχο των τροφίμων και τη σχετική προστασία των καταναλωτών, στην Ελλάδα είναι ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) που εποπτεύεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Ανασφαλή για τους καταναλωτές προϊόντα η χρήση τους μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες Εδώ δραστηριοποιούνται κυρίως επιχειρήσεις κατασκευής παιχνιδιών, αυτοκινήτων, καλλυντικών και φαρμάκων Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα τσιγάρα, τα φάρμακα, καλλυντικά & προϊόντα καθαρισμού με χημικά ένας ακόμη τρόπος εξαπάτησης των καταναλωτών με ανασφαλή προϊόντα που δεν είναι άλλος από τις χρηματοπιστωτικές απάτες π.χ Lehman Brothers

Παραπλανητική διαφήμιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών Ρυθμίζονται νομοθετικά στην Ελλάδα με τις διατάξεις του άρθρου 9 του Ν. 2251 της 15/16.11.1994 περί “Προστασίας των καταναλωτών” (ΦΕΚ Α΄ 191) Περιλαμβάνει τις παραπλανητικές πράξεις και παραλείψεις Ο παραπάνω νόμος περιλαμβάνει τις εμπορικές πρακτικές και τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Τόσο η παραπλανητική διαφήμιση όσο και οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές απαγορεύονται! Οι καταναλωτές ή οι ενώσεις έχουν το νόμο με το μέρος τους και μπορούν να ζητήσουν αποζημιώσεις. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση επιχειρήσεων που εξαπατούν τους καταναλωτές μέσω του συστήματος των πωλήσεων από απόσταση (telemarketing) που γίνονται πλέον και μέσω τηλεφώνου ή συνηθέστερα μέσω του διαδικτύου

Κατηγορίες των καταναλωτών που θυματοποιούνται ευκολότερα Δυο γενικές κατηγορίες: α)Ηλικία β)Φύλο α) Οι νεότεροι καταναλωτές είναι πιθανότερο να πέσουν θύματα εξαπάτησης σε σχέση με τους μεγαλύτερους σε ηλικία λόγω απειρίας και προθυμοποίησης ανάληψης κινδύνου σε λάθος επιλογή Η ευπαθής ομάδα των ηλικιωμένων επηρεάζεται ευκολότερα από μολυσμένα προϊόντα β) Οι γυναίκες φαίνεται να εξαπατούνται συχνότερα λόγω κατανάλωσης περισσοτέρων προϊόντων από τους άντρες

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗΣΗ Στη χώρα μας σημαντικό έργο προς την κατεύθυνση της προστασίας του καταναλωτή προσφέρει η ανεξάρτητη αρχή που είναι γνωστή ως “ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ” Αξιόλογο έργο στον τομέα αυτό προσφέρει και το Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου που εξέδωσε με ημερομηνία 15 Ιουλίου 2010, με αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα Καταναλωτή και του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Προστασίας Καταναλωτή, επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 445.000 ευρώ σε 55 επιχειρήσεις

Δ Ι Α Φ Θ Ο Ρ Α

Ορισμός «…. είναι η κατάχρηση δημόσιας ή άλλης εξουσίας με σκοπό το προσωπικό κέρδος»

Διακρίσεις Ενεργητική και παθητική (δωροδοκία) Ενεργητική δωροδοκία πράττει αυτός που προσφέρει το αντάλλαγμα –είτε είναι είδος, είτε χρηματικό ποσό- και παθητική αυτός που το αποδέχεται προκειμένου να προβεί σε μια ενέργεια ή παράλειψη κατά την υπηρεσία του. «Μικρή» και η «μεγάλη» . Ως «μικρή» διαφθορά εννοείται η διαφθορά υπαλλήλων κατά την καθημερινή τους εργασία. Ως «μεγάλη» εννοείται η διαφθορά πρωθυπουργών, υπουργών και γενικότερα υψηλά ισταμένων προσώπων. Κάθετη και οριζόντια. Κάθετη είναι αυτή που εμφανίζεται μεταξύ προσώπων –φυσικών ή νομικών- που δεν έχουν ίδιες αρμοδιότητες, ενώ οριζόντια αυτή που εμφανίζεται μεταξύ ατόμων ισότιμων αρμοδιοτήτων. ν.

Εσωτερική και εξωτερική Εσωτερική και εξωτερική. Στην περίπτωση που αυτό το άτομο ανήκει στην κρατική μηχανή, τότε πρόκειται για εσωτερική διαφθορά, ενώ όταν είναι εξωκρατικός φορέας, έχουμε εξωτερική. Διαρθρωτική και καταστασιακή. Η διαρθρωτική διαφθορά είναι όταν η παρέκκλιση από τη νόμιμη διαδικασία γίνεται με τέτοιον τρόπο και τέτοια οργάνωση ώστε να εξασφαλίζει τη συνέχιση της αποκομιδής κέρδους και στο μέλλον. Η καταστασιακή αφορά κέρδος που προκύπτει από μεμονωμένες περιπτώσεις χωρίς προοπτικές για βάθος χρόνου.

Οι ακόλουθοι όροι ευνοούν την διαφθορά: Ελλείμματα πληροφοριών -Έλλειψη κυβερνητικής διαφάνειας. -Έλλειψη της νομικής ελευθερίας των πληροφοριών. -Περιφρόνηση ή αμέλεια της άσκησης της ελευθερίας του λόγου και της ελευθερίας του Τύπου. - Αδύνατες πρακτικές λογιστικής, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης έγκαιρης οικονομικής διαχείρισης.

Δημοκρατία απούσα ή δυσλειτουργική (illiberal democracy). Έλλειψη μίας πολιτικά σκεπτόμενης κοινωνίας και εκείνων των μη κυβερνητικών οργανώσεων, οι οποίες ελέγχουν ή κρίνουν την κυβέρνηση. Ένας μεμονωμένος ψηφοφόρος μπορεί να έχει άγνοια σχετικά με την πολιτική, ειδικά σε εκλογές εθνικού επιπέδου, δεδομένου ότι κάθε ψηφοφορία έχει λίγη βαρύτητα. Ασθενές κράτος δικαίου. Ασθενής δικαστική ανεξαρτησία.

Κλειστές ομάδες που αποσκοπούν στο ίδιον συμφέρον και δίκτυα πρώην συμμαθητών ή συμφοιτητών. Κοινωνίες όπου η προσωπικότητα εκτιμάται περισσότερο από άλλα χαρακτηριστικά. Έλλειψη βασικής εκπαίδευσης, και γενικά εκπαίδευσης μεταξύ του πληθυσμού.

Έρευνες - Εκθέσεις Στην ιστοσελίδα της «Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάς», μιας Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης που στοχεύει στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στην καθιέρωση της χρηστής διοικήσεως και η οποία αποτελεί μέλος της “Παγκόσμιας Συμμαχίας κατά της Διαφθοράς” (Transparency International) μπορεί κανείς να βρει έρευνες και εκθέσεις σχετικές με το θέμα αυτό (βλ. σχετ. http://www.transparency.gr).

(Νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες) ΞΕΠΛΥΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ (Νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες)

ΟΡΙΣΜΟΙ η διαδικασία μέσω της οποίας κάποιος υποκρύπτει ή συγκαλύπτει την ταυτότητα ή την προέλευση παρανόμως κτηθέντων εσόδων ώστε να εμφανίζονται ως προερχόμενα από νόμιμες πηγές “…η χρήση των χρημάτων που προέρχονται από παράνομη δραστηριότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να αποκρύπτεται η ταυτότητα των ατόμων που τα απέκτησαν και να επιτυγχάνεται η μετατροπή τους σε κεφάλαια που εμφανίζονται να προέρχονται από νόμιμη πηγή” η μετατροπή του «βρώμικου χρήματος» σε «καθαρό»

FATF : Κατάλογος εγκλημάτων η συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, η τρομοκρατία, το εμπόριο ανθρώπων, η σεξουαλική εκμετάλλευση, η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών, η παράνομη διακίνηση όπλων, η παράνομη διακίνηση κλεμμένων και άλλων αγαθών, η διαφθορά και συγκεκριμένα η δωροδοκία και δωροληψία, η απάτη, η παραχάραξη νομισμάτων, η παραποίηση και πειρατεία προϊόντων, τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, η ανθρωποκτονία και η βαριά σωματική βλάβη, η απαγωγή, η παράνομη κατακράτηση και η ομηρία, η ληστεία και η κλοπή, το λαθρεμπόριο, η εκβίαση, η πλαστογραφία, η πειρατεία και η παραβίαση των εσωτερικών κανόνων εμπορίου και η χειραφέτηση της αγοράς

ΕΛ. ΝΟΜ.: ά. 3, ν.3961/2008 .,: ΤΗΝ ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ, ΤΙΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΤΗΝ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ, ΤΗ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗ, ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, ΤΗΝ ΑΠΑΤΗ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ, ΤΗ ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑ, ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ Ν. 3459/2006 ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΚΛΠ.

Αυτο - ξέπλυμα Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για την περίπτωση στην οποία ο ίδιος ο δράστης της προηγούμενης εγκληματικής δραστηριότητας που προϋποθέτει το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος είναι και αυτός που επιχειρεί το ξέπλυμα. Στην περίπτωση αυτή αναφύεται το ερώτημα κατά πόσον ο δράστης αυτός πρέπει να τιμωρηθεί και για τις δυο συμπεριφορές ή κατά πόσον το ποινικό πλαίσιο της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες αφορά σε τρίτο από την προηγούμενη εγκληματική δραστηριότητα άτομο

Τα 3 στάδια της διαδικασίας νομιμοποίησης: Η τοποθέτηση είναι αυτό ακριβώς που φανερώνει ο όρος, δηλαδή η τοποθέτηση των ποσών που έχουν προκύψει από εγκληματικές δραστηριότητες σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, συχνά μαζί με νόμιμα κεφάλαια. Η διαστρωμάτωση είναι η διαδικασία κατά την οποία τα ποσά αυτά μεταφέρονται αλλεπάλληλα σε διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς και χρησιμοποιούνται για ποικίλες συναλλαγές μέχρις ότου να αποκοπεί ο σύνδεσμός τους από την πηγή προέλευσής τους. Η ολοκλήρωση είναι το στάδιο κατά το οποίο τα παράνομα ποσά έχουν πλέον ενσωματωθεί στο νόμιμο οικονομικό σύστημα μιας χώρας και μπορούν πια να χρησιμοποιηθούν ανεμπόδιστα

Μέθοδοι : ‘ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΥΡΜΗΓΚΙΟΥ’ δλδ. ο κατακερματισμός των τεράστιων συνήθως παρανόμων εσόδων σε πολύ μικρότερα ποσά και η κατάθεση τους σε κοινούς, συλλογικούς ή ανταποδοτικούς λογαριασμούς ή η έκδοση κοινών ή ταξιδιωτικών επιταγών ή η με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, όπως δανειοδοτήσεις, ασφαλιστήρια συμβόλαια και παράγωγα, εισαγωγή τους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα (FATF/OECD, 1999: 2), επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα και γενικότερα σε κάθε είδους τραπεζικά προϊόντα με χαμηλή επικινδυνότητα Ως ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ νοείται, επίσης, η αγορά ακινήτων, η αγορά χρυσού και πολύτιμων λίθων και γενικότερα η αγορά πολυτελών ειδών, όπως σκαφών και πολυτελών οχημάτων Πολύ δημοφιλής τακτική είναι, επίσης, η εμφάνιση των παρανόμων εσόδων ως νομίμων μέσω μιας επιχείρησης – βιτρίνας ΤΟ ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΙΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Αντιμετώπιση - Ελλάδα “Επιτροπή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας” (Hellenic F.I.U., ). Η Επιτροπή αυτή ιδρύθηκε το 1997 με το νόμο 2331/1995. Η σύνθεση και οι αρμοδιότητές της πλέον καθορίζονται με το ά. 7 του Ν. 2691/2008. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία που αναφέρονται στην επίσημη ιστοσελίδα της Επιτροπής αυτής, για το διάστημα μεταξύ 01.09.2008 έως 30.04.2009, στην Ελλάδα έγινε έρευνα για 1.239 περιπτώσεις ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, εκ των οποίων μόλις οι 40 οδήγησαν σε ποινική δίωξη κάποιου ατόμου. Άλλες 266 έκλεισαν μέσω της F.I.U.. Στην ετήσια αναφορά της Επιτροπής για το έτος 2009, εμφανίζεται το 76,8% των υποθέσεων που την απασχόλησαν μέσα στο 2009, να έχουν τεθεί στο αρχείο και μόλις το 8,1% να βρίσκεται στην Εισαγγελία, ενώ ένα ποσοστό της τάξεως του 15,1% είναι ακόμη σε εξέλιξη.