Common Uses of Additives (Coloring Agents, Bulking Agents, Color Retention Agents)  

Πρέπει να αναγράφονται υποχρεωτικά στη συσκευασία τροφίµων Πρέπει να αναγράφονται υποχρεωτικά στη συσκευασία τροφίµων Κωδικοποίηση: γράµµα Ε(έγκριση από την ΕΕ), 3ψήφιος ή 4ψήφιος κωδικός αριθµός Διαχωρίζονται σε λειτουργικές κατηγορίες ανάλογα με το σκοπό που επιτελούν στο τρόφιμο  θα αναλυθούν 3 από αυτές: οι χρωστικές οι παράγοντες συγκράτησης χρώματος οι διογκωτικοί παράγοντες Oδηγός για τα πρόσθετα τροφίμων(Αριθμοί Ε), Γενικό Χημείο του Κράτους, 2008 EFSA, 2017 Κατευθυντήριες οδηγίες για τον επίσημο έλεγχο προσθέτων τροφίμων, ΕΦΕΤ, 2016 GSFA online, FOOD ADDITIVE FUNCTIONAL CLASSES, FAO and WHO, 2017

Παράγοντες χρώματος ή χρωστικές Ουσίες που προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου Αποτελούν τεχνητές ουσίες ή φυσικές που λαμβάνονται από: τρόφιμα και άλλες βρώσιμες φυσικές ουσίες έντομα λουλούδια Σκοπός  η βελτίωση της εμφάνισης του τροφίμου, ελκυστικότητα Βρίσκονται σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα όπως καραμέλες, γλειφιτζούρια, αναψυκτικά, μαρμελάδες, τσίχλες, ζελέ, τυριά, κ.α.

1. Xρωστικές (Coloring agents) Κωδικός Ονομασία πρόσθετου 129 Allura red AC 100(i) Curcumin 123 Amaranth 127 Erythrosine 160b(i) Annatto extracts, bixin-based 143 Fast green FCF 160b(ii) Annatto extracts, norbixin-based 163(ii) Grape skin extract 122 Azorubine (Carmoisine) 132 Indigotine (Indigo carmine) 162 Beet red 172(i) Iron oxide, black 151 Brilliant black (Black PN) 172(ii) Iron oxide, red 133 Brilliant blue FCF 172(iii) Iron oxide, yellow 155 Brown HT 161b(i) Lutein from Tagetes erecta 170(i) Calcium carbonate 160d(iii) Lycopene, Blakeslea trispora 161g Canthaxanthin 160d(i) Lycopene, synthetic 150a Caramel I – plain caramel 160d(ii) Lycopene, tomato 150b Caramel II - sulfite caramel 124 Ponceau 4R (Cochineal red A) 150c Caramel III - ammonia caramel 104 Quinoline yellow 150d Caramel IV - sulfite ammonia caramel 128 Red 2G 120 Carmines 101(ii) Riboflavin 5'-phosphate sodium 160e Carotenal, beta-apo-8'- 101(iii) Riboflavin from Bacillus subtilis 160a(iii) beta-Carotenes, Blakeslea trispora 101(i) Riboflavin, synthetic 160a(i) beta-Carotenes, synthetic 110 Sunset yellow FCF 160a(ii) beta-Carotenes, vegetable 181 Tannic acid (Tannins) 160f Carotenoic acid, ethyl ester, beta-apo-8'- 102 Tartrazine 141(ii) Chlorophyllin copper complexes, potassium and sodium salts 171 Titanium dioxide 140 Chlorophylls 161h(i) Zeaxanthin, synthetic 141(i) Chlorophylls, copper complexes   GSFA online, FOOD ADDITIVE FUNCTIONAL CLASSES, FAO and WHO, 2017

2. Παράγοντες συγκράτησης χρώματος Σκοπός  η βελτίωση της εμφάνισης, ελκυστικότητα του τροφίμου Ουσίες που σταθεροποιούν, διατηρούν ή εντείνουν το υπάρχον χρώμα ενός τροφίμου Χρησιμοποιούνται κυρίως στη βιομηχανία ποτών για χυμούς φρούτων και λαχανικών, για ποτά όπως κρασί, αφρώδεις οίνους και προϊόντα που έχουν παραχθεί από φρούτα και λαχανικά, τα οποία έχουν υποστεί επεξεργασία. GSFA online, FOOD ADDITIVE FUNCTIONAL CLASSES, FAO and WHO, 2017

2. Παράγοντες συγκράτησης χρώματος Κωδικός Ονομασία πρόσθετου 512 Stannous chloride 511 Magnesium chloride 250 Sodium nitrite 504(i) Magnesium carbonate 251 Sodium nitrate 585 Ferrous lactate 249 Potassium nitrite 579 Ferrous gluconate 252 Potassium nitrate 386 Disodium ethylenediaminetetraacetate 1202 Polyvinylpyrrolidone, insoluble 330 Citric acid 504(ii) Magnesium hydroxide carbonate 385 Calcium disodium ethylenediaminetetraacetate 528 Magnesium hydroxide 523 Aluminium ammonium sulfate GSFA online, FOOD ADDITIVE FUNCTIONAL CLASSES, FAO and WHO, 2017

Χρωστικές :Ουσίες που προσδίδουν χρώμα φυσικές χρωστικές - συνθετικές χρωστικές Συνθετικές χρωστικές Τεχνητός χρωματισμός τροφίμων προς αποδοχή ανεπιθύμητων χαρ/κών από τον καταναλωτή Σύνθετες οργανικές χημικές ενώσεις προέλευση η πίσσα & πλέον το πετρέλαιο Φθηνές, σταθερές & πιο φωτεινές 9 χρωστικές έχουν εγκριθεί από τις Η.Π.Α. 3 χρωστικές 90% όλων των χρωστικών που χρησιμοποιούνται (Red 40, Yellow 5 & Yellow 6) Kobylewski & Jacobson, International Journal of Occupational & Environmental Health, 2012

Χρωστικές – Αποτελέσματα Kobylewski & Jacobson, International Journal of Occupational & Environmental Health, 2012

3. Διογκωτικοί παράγοντες 3. Διογκωτικοί παράγοντες Ουσίες που συμβάλλουν στη διόγκωση του τροφίμου χωρίς να συμβάλλουν σημαντικά στην ενεργειακή αξία ή τη γεύση του. Σκοπός  να αυξήσουν τον όγκο του παραγόμενου τροφίμου Η χρήση τους συμβάλλει σε ένα βαθμό και στη μείωση του κόστους του Χρησιμοποιούνται κυρίως σε τρόφιμα όπως σε επεξεργασμένα κρέατα,μπιφτέκια, σε προϊόντα αρτοποιίας, λουκάνικα, μαγιονέζες, σάλτσες, και ειδικές σος για σαλάτες, σε γλυκά, μπισκότα και παγωτά, σε λίπη, έλαια. ΕΦΕΤ, Κατευθυντήριες οδηγίες για τον επίσημο έλεγχο προσθέτων τροφίμων. 2016 GSFA online, FOOD ADDITIVE FUNCTIONAL CLASSES, FAO and WHO, 2017

3. Διογκωτικοί παράγοντες (Bulking agents) Κωδικός Ονομασία πρόσθετου 400 Alginic acid 461 Methyl cellulose 406 Agar 460(i) Microcrystalline cellulose (Cellulose gel) 403 Ammonium alginate 1200 Polydextroses 404 Calcium alginate 402 Potassium alginate 903 Carnauba wax 460(ii) Powdered cellulose 407 Carrageenan 407a Processed eucheuma seaweed (PES) 462 Ethyl cellulose 405 Propylene glycol alginate 414 Gum arabic (Acacia gum) 401 Sodium alginate 464 Hydroxypropyl methyl cellulose 466 Sodium carboxymethyl cellulose(Cellulosegum) 953 Isomalt (Hydrogenated isomaltulose) 325 Sodium lactate 965(i) Maltitol 420(i) Sorbitol 965(ii) Maltitol syrup 420(ii) Sorbitol syrup 421 Mannitol   GSFA online, FOOD ADDITIVE FUNCTIONAL CLASSES, FAO and WHO, 2017

Δεδομένα τοξικότητας Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί για διάφορες ανεπιθύμητες επιδράσεις στην υγεία, παρά την διαδεδομένη χρήση τους στη βιομηχανία τροφίμων Επιπολασμός ανεπιθύμητων επιδράσεων  0.01-0.23% Υψηλότερος επιπολασμός σε ατοπικούς  2-7% Feketea, G. Food Chem, 2017

Δεδομένα τοξικότητας: χρωστικές και παράγοντες συγκράτησης χρώματος Λόγω της χημικής δομής τους  πολύ δύσκολα απορροφήσιμες  οξεία τοξικότητα θα δύναται να εμφανιστεί μόνο σε μεγάλη υπερκατανάλωση Ταρταζίνη(Ε102): αναφορές για εμφάνιση άσθματος, υπερδραστηριότητας, κνίδωσης, ημικρανιών, θολής όρασης και ρινίτιδας παρόλα αυτά, κλινικές μελέτες και μεταναλύσεις που ακολούθησαν διερευνώντας τη σχέση της με το άσθμα και άλλα από αυτά δεν έδειξαν επιβαρυντική σχέση Καρμίνη(Ε120): κόκκινη χρωστική που απομονώνεται από έντομα έχει δειχθεί ότι σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει διαμεσολαβούμενη από τις ΙgE αναφυλαξία σε ορισμένα άτομα. Feketea, G, Food Chem, 2017 Wilson, B.G., Ann Allergy Asthma Immunol, 2005 Gultekin, F., Clin Rev Allergy Immunol, 2013

Δεδομένα τοξικότητας: χρωστικές και παράγοντες συγκράτησης χρώματος Αnnatto(Ε160): κίτρινη χρωστική προερχόμενη από τους καρπούς τροπικού φρούτου έχει ενοχοποιηθεί για αναφυλαξία, κνίδωση και αγγειοοίδημα Sunset yellow FCF(E110): πορτοκαλί χρωστική έχει αναφερθεί για αναφυλαξία, δερματίτιδα εξ επαφής και αλλεργική ρινίτιδα Ponceau(Ε124) και Erythrosine(Ε127): αρνητικές επιδράσεις στην πνευμονική λειτουργία Allura red AC(Ε129) κόκκινη χρωστική έχει κατηγορηθεί ότι πιθανό να προκαλεί ορισμένες γενετικές ανωμαλίες και καρκίνο. Feketea, G, Food Chem, 2017 Wilson, B.G., Ann Allergy Asthma Immunol, 2005 Gultekin, F., Clin Rev Allergy Immunol, 2013

Έλεγχος της ασφάλειας των πρόσθετων Με την επαναξιολόγηση πιθανό να: επανεξεταστούν οι όροι χρήσης των προσθέτων ή να μειωθεί το ΑDI αν χρειαστεί να αφαιρεθούν κάποια πρόσθετα από τον κατάλογο Έως τώρα, μετά την επαναξιολόγηση μειώθηκαν τα ΑDI για: το κίτρινο κινολίνης(Ε104) το κίτρινο sunset(E110) το πονσώ 4R(E124) EU Food Additives : making our food safer 2013, EUROPEAN COMMISSION: Brussels.

Δεδομένα τοξικότητας χρωστικές στα τρόφιμα αποτέλεσμα: οι τεχνητές χρωστικές πιθανό να ευθύνονται για την εμφάνιση υπερδραστηριότητας σε παιδιά ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης λόγων κάποιων περιορισμών της μελέτης Schab, D.W., J Dev Behav Pediatr, 2004

Δεδομένα τοξικότητας: διογκωτικοί παράγοντες διογκωτικοί παράγοντες θεωρούνται ασφαλείς Tα τελευταία χρόνια διερευνάται στη βιομηχανία τροφίμων η χρήση διογκωτικών για την παραγωγή πιο υγιεινών τροφίμων, αντικαθιστώντας μέρος κακής ποιότητας συστατικών όπως τα κορεσμένα λιπαρά με τα πρόσθετα αυτά. Crincoli, C.M., et al., Food Chem Toxicol, 2016 Eastwood, M.A., Food Addit Contam, 1990 Anderson, D.M., et al., Food Addit Contam, 1991 Ruiz-Capillas, C., et al., Food Chem, 2013 Herrero, A.M., et al., J Agric Food Chem, 2014

Έλεγχος της ασφάλειας των πρόσθετων Κατάλογος ΕΕ  περιλαμβάνει μόνο πρόσθετα που θεωρούνται ασφαλή ΑDI : ανώτατο επίπεδο πρόσληψης για το οποίο η ουσία μπορεί να θεωρείται ασφαλής Όμως οι περισσότερες αξιολογήσεις εγιναν στις δεκαετίες ’80, ’90, ’70  ανάγκη επαναξιολόγησης των εγκεκριμένων πρόσθετων από την EFSA (εκτιμάται να ολοκληρωθεί έως το 2020) EU Food Additives : making our food safer 2013, EUROPEAN COMMISSION: Brussels.