Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΜΕ ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΤΟΥ Μάθημα: Ιλιάδα Καθηγητής: Ε. Γκόνου

Τα άλογα στην μάχη Τα άλογα έσερναν μόνο πολεμικά άρματα, τα κυβερνούσε ο ηνίοχος, ενώ ο κύριος πολεμιστής, ο ήρωας, πολεμάει πάνω από το άρμα, εκτός κι αν κατέβει ν' αντιμετωπίσει τον αντίμαχο πεζός. Καβάλα πάνω στο άλογο δεν πολεμούσαν ποτέ οι ομηρικοί ήρωες.

Τα άλογα ως δείγμα πλούτου Το άλογο ήταν δείγμα πλούτου του κατόχου του, γιατί, ακόμα και τώρα, έχει μεγάλο κόστος η συντήρησή του. Όταν ο Αγαμέμνονας,υπόσχεται στον Αχιλλέα, εκτός των άλλων, για εξευμενισμό 12 διαλεχτά άλογα, η προσφορά του θεωρείται έξοχα δελεαστική, ώστε ν' αποβληθεί η μήνις που τον κρατούσε μακριά από τις μάχες. Από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη γη ήταν ο παλιός βασιλιάς της Τροίας, ο Εριχθόνιος με τις 3000 φοράδες του. Πολλών ομηρικών ηρώων τα άλογα είναι δώρο Θεών.

Και ο Έκτορας θα κεντρίσει το φιλότιμο των δικών του αλόγων με άλλο τρόπο, ασυνήθιστο, αλλά ανθρώπινο: “Αίθωνα, Λάμπε αρχοντογέννητε, και Πόδαργε και Ξάνθε, καιρός σας τώρα να πληρώσετε την τρισμεγάλη έγνοια που' χει η Ανδρομάχη, του Ηετίωνα του ψυχωμένου η κόρη, που πρώτα εσάς ακριβοτάγιζε το στάρι το μελένιο, για σας κρασί καθώς διψούσατε, πιο πρώτα συγκερνούσε, παρά για μένα , λεβεντόκορμο που ταίρι της λογιέμαι.”

Σχέση αλόγου-ήρωα Τα άλογα των ομηρικών μας ηρώων, κατά τα γραφόμενα του Ι.Θ. Κακριδή, είναι οι σύντροφοί τους στη χαρά και στη λύπη, οι παραμυθητές τους, το καταφύγιό τους στα δύσκολα και πολλές φορές οι προστάτες τους.

Η σχέση αυτή στην δημοτική ποίηση Αυτή τη στενή σχέση αλόγου και αφέντη, τη συναντάμε στη δημοτική ποίηση συχνά, κυρίως στα κλέφτικα και ακριτικά τραγούδια, με τη διαφορά πως ο κλέφτης και ο ακρίτης πολεμά πάνω στο άλογο και δεν διαθέτει ούτε άρμα, ούτε αμαξολάτη. Τα χρησιμοποιεί και καθημερινά, να δείξει ότι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του ή να επιδείξει την ομορφιά τους

Ακριτικά και δημοτικά τραγούδια

Των Κολοκοτρωναίων (Κλέφτικο) Καβάλλα τρώνε το ψωμί, καβάλλα πολεμάνε, καβάλλα παν στην εκκλησιά, καβάλλα προσκυνάνε καβάλλα παίρν' αντίδωρο, απ' του παπά το χέρι.

Του μικρού Βλαχόπουλου (Ακριτικό) Ο Κωνσταντίνος ο μικρός κι ο Αλέξης ο αντρειωμένος, και το μικρό Βλαχόπουλο ο καστροπολεμίτης, αντάμα τρων και πίνουνε και γλυκοκουβεντιάζουν, κι αντάμα έχουν τους μαύρους των στον πλάτανο δεμένους. Του Κώστα τρώει τα σίδερα, τ' Αλέξη τα λιθάρια, και του μικρού Βλαχόπουλου τα δέντρα ξερριζώνει.

Το θαύμα να μιλά το άλογο παρουσιάζεται και στο ακριτικό: Του μικρού Βλαχόπουλου “Επήγε το βλαχόπουλο στη βίγλα να βιγλίσει. Βλέπει Τουρκιά σαρακηνούς κι Αράπηδες κουρσάρους, κι οι κάμποι επρασινίζανε,τα πλάγια κοκκινίζαν' άρχισε να τους διαμετράει, διαμετρημούς δεν είχαν. Να πάει πίσω ντρέπεται, να πάει μπρος φοβάται. Σκύβει φιλεί το μαύρο του, στέκει και τον ρωτάει: -Δύνεσαι μαύρε μ', δύνεσαι στο γαίμα για να πλέξεις; -Δύνομαι, αφέντη, δύνομαι στο γαίμα για να πλέξω, κι όσους θα κόψει το σπαθί, τόσους θενά πατήσω. Μόν' δέσε το κεφάλι σου μ' ενα χρυσό μαντήλι, μη τύχει λάκκος και ριχτώ και πέσεις απ' τη ζάλη. -Μαύρε μου,άιντε να μπούμε, κι όπου θεός τα βγάλει”.

Είναι ολοφάνερη η βαθιά σχέση αλόγου αναβάτη του, που από τη λαϊκή παράδοση της ομηρικής εποχής περνά στο ομηρικό έπος και συνεχίζει την πορεία της στη δημώδη νεοελληνική ποίηση των δύσκολων καιρών του ελληνικού έθνους.

ΠΗΓΕΣ Ι.Θ. Κακριδής “Ομηρικά Θέματα”,  Ι.Θ. Κακριδής “Ομηρικά Θέματα”, Ν. Γ. Πολίτης: “Δημοτικά τραγούδια” Άλμπιν Λέσκι “Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας” Εικόνες:https://www.google.gr/search?q=%CE%91%CE%BB%CE%BF%CE%B 3%CE%BF&rlz=1C1ASUM_enGR662GR662&espv=2&biw=2048&bih=1044&s ource=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiCmsL1op3KAhVBmSwKHWH5 CjMQ_AUIBigB#tbm=isch&q=%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE% BF+%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B1

ΤΕΛΟΣ ΚΡΙΣΤΙΑΝ ΣΑΦΤΑ, ΦΡΙΞΟΣ ΣΑΦΟΣ Β3