ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (BULLYING) 1ο ΕΠΑ.Λ. Πρέβεζας ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (BULLYING) Τμήμα Α1 Υπεύθυνος καθηγητής: Νίκος Καγκελάρης

Τι είναι και τι δεν είναι bullying; Μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους. Τι δεν είναι bullying; ένα στιγμιαίο πείραγμα μεταξύ συμμαθητών ένα αστείο μεταξύ φίλων που δεν επαναλαμβάνεται συχνά ένας τσακωμός μεταξύ συμμαθητών που δεν επαναλαμβάνεται

Ποιοι εμπλέκονται στον σχολικό εκφοβισμό; Στο φαινόμενο του bullying εμπλέκονται πολλά μέρη: Το παιδί που δέχεται βία Το παιδί ή ομάδα παιδιών που ασκεί βία Τα παιδιά θεατές Οι εκπαιδευτικοί Οι γονείς

Μορφές εκφοβισμού Σωματικός : φυσικός τραυματισμός ή απειλή τραυματισμού προς κάποιον Λεκτικός: υβριστικές εκφράσεις, φραστικές επιθέσεις, προσβολές και απειλές Εκφοβισμός με εκβιασμό : απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων, η οποία συνοδεύεται από απειλές

Μορφές εκφοβισμού Έμμεσος ή κοινωνικός : προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση ή αγνόηση ατόμου, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων Ηλεκτρονικός (cyber bullying) : αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω email, με mms, sms, στο facebook κλπ

Το bullying μπορεί να περιλαμβάνει : Άσκηση φυσικής βίας, χτυπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα, Εσκεμμένο ή συχνό αποκλεισμό μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες Σεξουαλική παρενόχληση Χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων, πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία

Απειλές και εκβιασμό Υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος Κλοπές ή και Ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος Επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων

Στοιχεία για το bullying στην Ελλάδα το 29% έχει ασκήσει βία σε συμμαθητές του από σπάνια έως πολύ συχνά Το 10% των μαθητών έχει δεχτεί ενδοσχολική βία από συνομηλίκους ή από παιδιά που ανήκουν σε άλλες ηλικίες. Οι θύτες ανέρχονται στο 5% του μαθητικού πληθυσμού Τα αγόρια πέφτουν πιο συχνά θύματα Η αναλογία αγοριών-κοριτσιών που εμπλέκονται σε περιστατικά βίας, είναι 3 προς 1

Τα μισά από τα παιδιά – θύματα δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός, ενώ τα άλλα μισά μιλάνε σε φίλους τους και λιγότερο στους γονείς ή στους εκπαιδευτικούς. Ο σχολικός εκφοβισμός ξεκινάει συνήθως από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, ακόμα και από την πρώτη δημοτικού, ενώ η κορύφωσή του παρουσιάζεται στην εφηβική περίοδο των 11 - 14 ετών. Τα στοιχεία για το 2014 ήταν σοκαριστικά για τη χώρα μας , τοποθετώντας την δυστυχώς στην τέταρτη θέση  πανευρωπαϊκά στον σχολικό εκφοβισμό

Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης • σε επίπεδο σχολείου: σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία: δικαιώματα-υποχρεώσεις για όλους αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς, προκειμένου να σταματήσει ο κύκλος της βίας

• σε επίπεδο τάξης: συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό & τις μορφές της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού συζήτηση για τις επιπτώσεις του εκφοβισμού ενημέρωση σχετικά με το γιατί η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτά από το σχολείο τρόποι & προτάσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση από τους μαθητές: σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη βία

Για ποιους λόγους ένα παιδί μπορεί να δέχεται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο; Τα θύματα δεν σημαίνει ότι έχουν κάνει κάτι λανθασμένο που να δικαιολογεί την εκδήλωση τέτοιου είδους συμπεριφορών εναντίον τους. Πολλές φορές στόχος γίνεται το “διαφορετικό”, το οποίο μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε ανθρώπινο γνώρισμα, είτε εξωτερικό είτε εσωτερικό. Για παράδειγμα το χρώμα του δέρματος, η εθνικότητα, το φύλο, το βάρος, η σχολική επίδοση, η κοινωνική συστολή. Με την έννοια αυτή ο καθένας μπορεί να γίνει στόχος εκφοβιστικών και βίαιων συμπεριφορών σε κάποια φάση της ζωής του και συνεπώς το συγκεκριμένο φαινόμενο μας αφορά όλους.

Για ποιους λόγους ένας μαθητής αναπτύσσει εκφοβιστικές και βίαιες συμπεριφορές; Οι μαθητές συχνά εκφοβίζουν για να νιώσουν ανώτεροι από τους άλλους καθώς αντλούν ισχύ και δύναμη από τη συγκεκριμένη μορφή συμπεριφοράς. Ακόμα, αυτοί που εκφοβίζουν, σε αρκετές περιπτώσεις είναι δυστυχισμένοι και προσπαθούν να μεταφέρουν το έλλειμμα χαράς που νιώθουν στους άλλους. Τα παιδιά που εκφοβίζουν μπορεί να έχουν κακοποιηθεί, να έχουν συναισθήματα ζήλιας, ανασφάλειας, και δυστυχίας και να μεγαλώνουν σε ένα απορριπτικό και βίαιο περιβάλλον από το οποίο απουσιάζει η αποδοχή.

Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα των πράξεων εκφοβισμού και βίας στο σχολείο; Η ανισορροπία της δύναμης: Οι μαθητές που εκφοβίζουν χρησιμοποιούν τη δύναμή τους για να ελέγξουν ή να προκαλέσουν πόνο, ενώ οι μαθητές που εκφοβίζονται έχουν μεγάλη δυσκολία να υπερασπιστούν αποτελεσματικά τους εαυτούς τους. Η πρόθεση πρόκλησης πόνου: ενέργειες που συμβαίνουν χωρίς να έχουν στόχο να προκαλέσουν σωματικό ή ψυχικό πόνο δεν αποτελούν μορφές bullying στο σχολείο. Επανάληψη: Τα περιστατικά εκφοβισμού και βίας στο σχολείο έχουν σταθερούς αποδέκτες, οι οποίοι εκφοβίζονται κατ’ εξακολούθηση από συγκεκριμένους συμμαθητές τους

Ποια σημάδια θα μπορούσαν να αποτελούν ενδείξεις ότι ένας μαθητής έχει εμπλοκή σε περιστατικά εκφοβισμού; Επιστρέφει στο σπίτι με σκισμένα ρούχα ή έχοντας χάσει κάποια από τα πράγματά του Αναφέρει πως χάνει αντικείμενα όπως βιβλία, ηλεκτρονικές συσκευές, ρούχα και κοσμήματα Έχει ανεξήγητους τραυματισμούς Παραπονείται συχνά ότι έχει πονοκέφαλο ή στομαχόπονο ή ότι νιώθει άρρωστος Έχει δυσκολία με τον ύπνο και βλέπει συχνά άσχημα όνειρα Παρουσιάζει αλλαγές στις διατροφικές του συνήθειες Προκαλεί αυτοτραυματισμούς

Δεν έχει διάθεση να επικοινωνήσει με συμμαθητές του Δεν συμμετέχει σε κοινές δραστηριότητες με συμμαθητές του Χάνει το ενδιαφέρον του για τα μαθήματα και εμφανίζει απότομη ή σταδιακή πτώση της επίδοσής του στο σχολείο Είναι λυπημένος, μελαγχολικός, θυμωμένος, αγχωμένος όταν βρίσκεται στο χώρο της κατοικίας του Εκφράζει απαξιωτικές σκέψεις για τον εαυτό του Έχει λιγότερους φίλους από ότι συνήθιζε να έχει Αποφεύγει να πάει σε συγκεκριμένα μέρη Αντιδρά με διαφορετικό τρόπο από ότι συνήθιζε στο παρελθόν

Ενδείξεις ότι ένας μαθητής εκφοβίζει στο χώρο του σχολείου: Εκδηλώνει συχνά βίες συμπεριφορές Μπλέκει σε καυγάδες με άλλους Έχει στην κατοχή του χρήματα ή νέα αντικείμενα, ο τρόπος απόκτησης των οποίων δεν είναι εύκολα εξηγήσιμος Με ευκολία κατηγορεί άλλους Δεν αποδέχεται τις ευθύνες του Έχει στενούς φίλους που εκδηλώνουν επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές στο χώρο του σχολείου

Τι μπορώ να κάνω για να αντιμετωπίσω κάποιον που με εκφοβίζει; Μην το κρατάς μυστικό. Πες το σε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι και ζήτησε τη βοήθειά του. Όταν δέχεσαι τέτοια συμπεριφορά, μείνε ήρεμος. Προσπάθησε να μη δείξεις θυμό ή φόβο. Τα άτομα που ασκούν εκφοβισμό αποζητούν την αντίδρασή του θύματος. Τους αρέσει να βλέπουν ότι σε αναστατώνουν. Αν δεν αντιδράς όπως περιμένουν, μπορεί να βαρεθούν και να σταματήσουν. Αγνόησε αυτούς που σε εκφοβίζουν. Όσο δεν νιώθεις άσχημα μ’ αυτά που σου κάνουν ή σου λένε, τόσο τους αποδυναμώνεις.

Γίνε μέλος μιας ομάδας. Έτσι θα κάνεις νέους φίλους και θα έχεις μεγαλύτερη υποστήριξη. Μην αντεπιτίθεσαι. Προσπάθησε να αποφεύγεις καταστάσεις όπου μπορεί να είσαι εκτεθειμένος σε εκφοβισμό. Για παράδειγμα, απέφυγε περιοχές του σχολείου όπου δεν υπάρχουν πολλοί μαθητές ή δάσκαλοι. Μην μένεις μόνος στις τουαλέτες ή στα αποδυτήρια. Μείνε κοντά στους φίλους σου ή στο δάσκαλό σου στα σχολικά διαλείμματα.

ΕΡΕΥΝΑ Τα ερευνητικά ερωτήματα που προέκυψαν στην έρευνά μας ήταν τα παρακάτω: Αν γνωρίζουν οι μαθητές του σχολείου μας τι είναι ενδοσχολική βία - εκφοβισμός, Ποια είναι η έκταση του φαινομένου στο σχολείο μας, Ποιες είναι η αντιδράσεις των μελών της σχολικής κοινότητας στο φαινόμενο.

Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας. Οι μαθητές του Α1: ΑΝΤΡΑΔΕ ΚΟΝΤΣΑ ΡΟΛΥ ΧΟΥΛΙΑΝ ΒΡΑΠΙ ΕΛΝΤΙΑΝΑ ΓΚΟΛΙΑΣ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ ΖΗΣΗ ΧΑΡΑ ΖΙΩΓΚΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΙΠΟΓΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΣΚΑΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΕΜΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΤΣΑΝΟΣ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΚΛΟΝΤΖΑΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΛΕ ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΟΛΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΤΡΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ