Δρ. Σαββίδης Γ. Σεραφείμ Καθηγητής Τ.Ε.Ι Δυτικής Μακεδονίας 10Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ - ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΜΙΑΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Δρ. Σαββίδης Γ. Σεραφείμ Καθηγητής Τ.Ε.Ι Δυτικής Μακεδονίας

Εισαγωγή Η κατασκευή μιας νέας εγκατάστασης επεξεργασίας στερεών αποβλήτων εξαρτάται πρωτίστως απ’ τα αποτελέσματα της προϋπολογιστικής μελέτης. Θεμελιώδους σημασίας είναι επίσης η γνώση και ο καθορισμός όλων των φάσεων του σχεδιασμού μιας τεχνικής εγκατάστασης. Επίσης είναι απαραίτητη η οικονομική αξιολόγηση όλων των εναλλακτικών λύσεων σε κάθε φάση του σχεδιασμού. Τέλος είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τις χρησιμοποιούμενες πρακτικές μεθόδους προϋπολογισμού του κόστους σε κάθε φάση του σχεδιασμού. Επίσης πρέπει να αποσαφηνιστούν και να παρουσιαστούν με λεπτομέρεια οι παράγοντες που επηρεάζουν το κόστος της βιολογικής- μηχανολογικής επεξεργασίας των αποβλήτων. Σε περίπτωση σύνταξης προϋπολογισμών πρέπει επιπλέον να εκτιμηθούν τα διάφορα είδη των κοστών. Οι διάφορες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση των ποικίλων ειδών των κοστών, θα συζητηθούν επίσης λεπτομερώς.

Φάσεις σχεδιασμού και ακρίβεια της εκτίμησης του κόστους Για να υπολογιστούν τα κόστη της επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων σε μια εγκατάσταση εμπλουτισμού, λαμβάνονται υπόψη τα είδη των κοστών που συμμετέχουν στη διαδικασία σε τακτά χρονικά διαστήματα Ως πρόδρομη εκτίμηση χαρακτηρίζεται ο υπολογισμός του κόστους της επεξεργασίας, που γίνεται πριν την κατασκευή μιας νέας εγκατάστασης, για τη σύνταξη μιας οικονομικής ανάλυσης. Αυτό μπορεί να συμβεί και για μια νέα εγκατάσταση που κατασκευάζεται με μια ήδη δοκιμασμένη μέθοδο. Η κατασκευή μιας μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων συνδέεται με τη δέσμευση πολλών κεφαλαίων. Οι εκ των υστέρων αλλαγές σε λανθασμένα σχεδιασμένες εγκαταστάσεις στοιχίζουν επίσης ακριβά. Ανάλογα με την ακρίβεια και τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών, αλλά και της εφαρμοζόμενης μεθόδου εκτίμησης, οι προϋπολογισμοί των κοστών διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: α) προϋπολογισμοί κατά προσέγγιση με ακρίβεια 30-50%, β) προϋπολογισμοί μελέτης με ακρίβεια 70-80%, και γ) οι οριστικοί προϋπολογισμοί η προϋπολογισμοί αδειοδότησης με επιδιωκόμενη ακρίβεια από 5-15%.

Απαιτούμενα κεφάλαια Ανάλογα με το είδος της δέσμευσης του κεφαλαίου, διακρίνουμε το κεφάλαιο κατασκευής και το κεφάλαιο κίνησης. Ως κεφάλαιο κατασκευής χαρακτηρίζουμε τα ποσά που δαπανήθηκαν για το σχεδιασμό και την κατασκευή της εγκατάστασης. Ως κεφάλαιο κίνησης χαρακτηρίζονται τα μετρητά που εξασφαλίζουν τη ρευστότητα της επιχείρησης και την παρακαταθήκη των ανταλλακτικών και των πρώτων υλών. Το κεφάλαιο κίνησης συνήθως ανακυκλώνεται μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Αντίθετα το κεφάλαιο κατασκευής παραμένει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεσμευμένο στην εγκατάσταση.

Μέθοδοι εκτίμησης του κόστους και του κεφαλαίου επένδυσης Στο κεφάλαιο κατασκευής ανήκουν οι επενδύσεις για τις παρακάτω συνιστώσες του συστήματος: Όλα τα όργανα και οι μηχανές και τα μεταφορικά τους ως το εργοτάξιο Σωληνώσεις και πίνακες Όργανα Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Μονώσεις Ελαιοχρωματισμοί, πυρασφάλεια, υλικά ασφάλειας εργασίας Οικοδομικά, κτιριακά και φέρουσες μεταλλικές κατασκευές Οικόπεδα Διαμορφώσεις χώρων Βοηθητικές εγκαταστάσεις Μοντάζ Απρόβλεπτα Κέρδος εργολάβου Κόστος σχεδιασμού Κόστος δοκιμαστικής λειτουργίας

3 μεγάλες κατηγορίες κόστους Την κύρια κατηγορία: Έτσι χαρακτηρίζονται όλα τα στοιχεία και οι μηχανές με τα μεταφορικά τους ως το εργοτάξιο (1). Την άμεση δευτερεύουσα κατηγορία: Στην άμεση δευτερεύουσα κατηγορία ανήκουν οι δαπάνες από 2 – 10 Την έμμεση δευτερεύουσα κατηγορία: Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν οι δαπάνες όπως τα απρόβλεπτα και ο σχεδιασμός (11-15), που δεν μπορούν να αποδοθούν σε συγκεκριμένα τμήματα της εγκατάστασης.

Η μέθοδος των πρόσθετων συντελεστών και Οι λεπτομερείς μέθοδοι Κατά τον πρόδρομο προϋπολογισμό μπορούν, για την εκτίμηση του αναγκαίου κεφαλαίου, να χρησιμοποιηθούν διάφορες μέθοδοι, οι οποίες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τις πληροφορίες που χρησιμοποιούν και την ακρίβεια των αποτελεσμάτων τους. Αυτές οι μέθοδοι είναι: Η μέθοδος του εκθέτη μείωσης (προσωρινές εκτιμήσεις και μέθοδοι προσέγγισης) Η μέθοδος των πρόσθετων συντελεστών και Οι λεπτομερείς μέθοδοι

Μέθοδοι καθορισμού του κεφαλαίου κίνησης Για τη λειτουργία μιας εγκατάστασης επεξεργασίας αποβλήτων απαιτείται ένα κεφάλαιο κίνησης, το οποίο θα εξασφαλίζει τη ρευστότητα στις καθημερινές συναλλαγές της επιχείρησης, όπως είναι η προμήθεια πρώτων υλών και ανταλλακτικών, οι μισθοί, τα ημερομίσθια κτλ. Το κεφάλαιο κίνησης ανακυκλώνεται συνήθως σε μικρό χρονικό διάστημα. Το κεφάλαιο κίνησης πρέπει να εκτιμηθεί κατά τη φάση της μελέτης προϋπολογισμού και να προστεθεί στο κεφάλαιο κατασκευής. Για την εκτίμηση του κεφαλαίου κίνησης στην πράξη χρησιμοποιούνται ειδικοί συντελεστές. Οι συντελεστές αυτοί παριστάνουν τη σχέση του κεφαλαίου κατασκευής και του κεφαλαίου κίνησης ή τη σχέση του συνολικού κεφαλαίου προς το κεφάλαιο κίνησης. Για την ακριβέστερη εκτίμηση του κεφαλαίου κίνησης εξετάζεται η επίδραση κάθε κατηγορίας κεφαλαίου (κύρια και δευτερεύουσες) στη διαμόρφωση του κεφαλαίου κίνησης.

Συντελεστής διόρθωσης Οι συντελεστές τιμών και κοστών διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Οι στατιστικές υπηρεσίες κάθε κράτους πραγματοποιούν και ανακοινώνουν τις αναπροσαρμογές τιμών και κοστών για τις προσφερόμενες υπηρεσίες σε όλους τους οικονομικούς κλάδους. Αυτές οι αναπροσαρμογές θεωρούνται συντελεστές τιμών και κοστών. Για ορισμένους κλάδους υπάρχουν αυτοί οι συντελεστές. Για παράδειγμα, στη Γερμανία για τη χημική βιομηχανία υπάρχει ο συντελεστής “Koelbel-Schulze” τόσο για μηχανήματα και συσκευές, όσο και για συνολικές εγκαταστάσεις. Αυτός ανακοινώνεται μηνιαίως στο περιοδικό «Chemie Produktion”. Για εγκαταστάσεις μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων δεν υπάρχουν ακόμη αυτοί οι συντελεστές. Σε μερικές εργασίες, π.χ. του Schade, καθορίστηκαν συντελεστές τιμών για μεθοδοτεχνολογικές εγκαταστάσεις, οι οποίοι όμως δεν βρίσκουν ανταπόκριση στην πράξη, καθώς αναφέρονται και ισχύουν μόνο για μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Για την εξακρίβωση τοπικών συντελεστών που επηρεάζουν το κεφάλαιο κατασκευής μιας εγκατάστασης, π.χ. για διεθνή έργα και κατασκευές, χρησιμοποιούνται οι συντελεστές κάθε κράτους. Για τον καθορισμό αυτών των συντελεστών λαμβάνονται υπόψη οι τοπικοί παράγοντες, όπως μισθοί και ημερομίσθια, παραγωγικότητα, τιμές υλικών κτλ. Στην πραγματικότητα η αναπροσαρμογή των τιμών γίνεται εμπειρικά και κατ’ εκτίμηση.

Κόστος επεξεργασίας στερεών αποβλήτων Τα κόστη για την επεξεργασία των στερεών αποβλήτων σε μία εγκατάσταση μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας απαρτίζονται απ’ το άθροισμα του κόστους κεφαλαίου, του κόστους λειτουργίας, του κόστους συντήρησης και επισκευών, καθώς και του κόστους διάθεσης του προϊόντος στην αγορά, αφαιρώντας απ’ αυτά τις εισροές κεφαλαίου από πωλήσεις των παραγόμενων προϊόντων. Τα κόστη επεξεργασίας χωρίζονται σε μεταβλητά και πάγια. Οι μεταβλητές δαπάνες εξαρτώνται απ’ την παραγωγή της

Κόστος λειτουργίας Δαπάνες προσωπικού Δαπάνες κατανάλωσης ενέργειας Δαπάνες αναλώσιμων υλικών Δαπάνες για προμήθεια πρώτων υλών Διοικητικές δαπάνες Φόροι, ασφάλειες κτλ. Διάφορα

Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κάποιων μηχανών σε σχέση με την παραγωγή και τη χωροπυκνότητα των αποβλήτων

Ειδικοί συντελεστές κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κάποιων μηχανών σε σχέση με την παραγωγή

Ανάπτυξη ενός σχεδίου προϋπολογισμού Σχέδιο προϋπολογισμού Μελέτη ευπάθειας-ευαισθησίας μιας επένδυσης

Σχέδιο προϋπολογισμού Με το σχέδιο προϋπολογισμού υπολογίζονται τελικά τα ειδικά κόστη επεξεργασίας. Με τον όρο ειδικό κόστος επεξεργασίας, εννοούμε τη δαπάνη που απαιτείται για την επεξεργασία ενός τόννου αποβλήτων. Το ειδικό κόστος επεξεργασίας συνιστάται από το κόστος κεφαλαίου και απ’ το κόστος λειτουργίας. Το σχέδιο προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί σε έξη βήματα και στοχεύει στην χάραξη κατευθυντήριων γραμμών για το συνολικό περίπου κόστος κατασκευής και λειτουργίας μιας εγκατάστασης επεξεργασίας στερεών αποβλήτων.

Σχέδιο προϋπολογισμού εγκατάστασης επεξεργασίας στερεών αποβλήτων

Μελέτη ευπάθειας-ευαισθησίας μιας επένδυσης Η μελέτη ευαισθησίας χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του ρίσκου που ενέχει μια επένδυση. Με αυτήν ελέγχεται η σχέση και ο τρόπος μεταβολής των ζητουμένων σε σχέση με τα δεδομένα μιας επένδυσης. Συγχρόνως μελετώνται οι παράμετροι που επηρεάζουν τα ειδικά κόστη . Η ανάλυση ευαισθησίας απαντά στο ερώτημα, πως μεταβάλλονται τα ζητούμενα σε σχέση με μικρές αποκλίσεις των δεδομένων μιας επένδυσης και εάν ο αρχικός λόγος ζητούμενο- δεδομένο ανατρέπεται εντελώς με την παραμικρή μεταβολή των δεδομένων. Σ’ αυτήν την ανάλυση εξετάζονται επίσης οι μεταβολές των επιτοκίων και ο βαθμός εξάντλησης της επένδυσης. Οι παραπάνω παράμετροι μεταβάλλονται σε ένα συγκεκριμένο εύρος και εξετάζεται η ποσοτική εξάρτηση των ζητουμένων απ’ τις εν λόγω παραμέτρους. Εάν λοιπόν η παραμικρή των δεδομένων της επένδυσης επιφέρει μια δυσανάλογα μεγάλη μετατροπή των ζητουμένων, τότε η ευπάθεια-ευαισθησία της επένδυσης και συνεπώς και το ρίσκο της είναι μεγάλο.

Οι βασικές μέθοδοι του εμπλουτισμού των αποβλήτων μπορούν να συνδυαστούν ποικιλοτρόπως. Το σχέδιο που θα υπολογιστεί θα αποτελείται απ’ τα παρακάτω στάδια: Ταξινόμηση των υλικών με ένα κυλινδρικό κόσκινο στα 80mm. Επιλεκτική κατάτμηση σε έναν αυτογενή μύλο, με στόχο τον τεμαχισμό των υλικών με μέγεθος μικρότερο των 80mm σε μέγεθος <40mm. Ταξινόμηση του κλάσματος 40 – 80mm και επεξεργασία με αεροδιαχωριστές και μαγνητικούς διαχωριστές, ώστε να παραχθεί ένα εναλλακτικό καύσιμο Ταξινόμηση του κλάσματος μεταξύ 5 και 40mm. Το κλάσμα <5mm οδηγείται σε βιολογική επεξεργασία. Επεξεργασία του κλάσματος 5-40mm, με στόχο την παραγωγή εναλλακτικού καυσίμου και διαφόρων μετάλλων. Παραγωγή ανθεκτικών υλικών (δέρμα, λάστιχο) και απόδοσή τους για περαιτέρω ενεργειακή αξιοποίηση. Συλλογή και απόθεση της ορυκτολογικής φάσης και του άκαυστου κλάσματος. Τελικά προϊόντα του εμπλουτισμού αποτελούν: Εναλλακτικό καύσιμο με θερμογόνο δύναμη 16 – 22 MJ-kg Εναλλακτικό καύσιμο με θερμογόνο δύναμη 11 – 12 MJ-kg Σιδηρούχα μέταλλα, χάλυβες, αλουμίνιο, χαλκός κτλ. Αδρανή υλικά για απόθεση

Θεωρητικές ποσότητες προϊόντων από εγκαταστάσεις επεξεργασίας διαφορετικής παραγωγής

Κόστος των δευτερευουσών κατηγοριών των τριών εγκαταστάσεων

Ειδικό κόστος εμπλουτισμού εγκαταστάσεων εμπλουτισμού στερεών αποβλήτων, με στόχο την παραγωγή εναλλακτικού καυσίμου

Δομή και διάρθρωση των κοστών εγκαταστάσεων εμπλουτισμού στερεών αποβλήτων, με στόχο την παραγωγή εναλλακτικού καυσίμου

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!