Χ. Ντισλίδου1, Α. Μπασδέκη1, Χ. Παπαχαραλάμπου1 & Δ.X. Μπόμπορη1,2 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΗΝ ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΚΟΣΥΝΘΟΥ (Ν. ΞΑΝΘΗΣ) Χ. Ντισλίδου1, Α. Μπασδέκη1, Χ. Παπαχαραλάμπου1 & Δ.X. Μπόμπορη1,2 1Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τμημάτων Βιολογίας, Γεωλογίας και Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ 2Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Βιολογίας, Εργαστήριο Ιχθυολογίας, Θ. 134, 54124, Θεσσαλονίκη, e-mail: chntisli@bio.auth.gr Σκοπός καταγραφή της παρουσίας και αφθονίας των ειδών ψαριών & διερεύνηση της πιθανής επίδρασης περιβαλλοντικών παραμέτρων στη σύνθεση της ιχθυοπανίδας του ποταμού Κόσυνθου Περιοχή Μελέτης Υλικά & μέθοδοι Σταθμοί δειγματοληψιών 12ο Υδατικό Διαμέρισμα Υδατικό Διαμέρισμα: Θράκης Έκταση λεκάνης: 460 Km2 Σχήμα λεκάνης: επίμηκες, ΒΔ-ΝΑ Μέσο υψόμετρο: 702 m Πηγές: κορυφές Κούλας (κεντρική Ροδόπη) Εκβολές: ΒΔ Βιστωνίδας Μήκος: 52 Km Περίοδος δειγματοληψιών Ιούλιος 2011 Μέθοδος ηλεκτραλιείας με μηχανή τύπου SAMUS725M, εναλλασσόμενου ρεύματος Οι προσδιορισμοί της σύστασης του υποστρώματος και των φυσικό-χημικών παραμέτρων έγιναν στο πεδίο ενώ οι συγκεντρώσεις των θρεπτικών αλάτων και του BOD5 στο εργαστήριο (APHA 1985). Αναγνώριση σε επίπεδο είδους (ονοματολογίας σύμφωνα με Kottelat & Freyhof 2007, Froese & Pauly 2009) Μετρήσεις: ολικού μήκους (TL, cm ± 0,1) και ολικού σωματικού βάρους (W, g ± 0,1) Εκτίμηση των συλλήψεων ανά μονάδα αλιευτικής επιφάνειας με βάση: τον αριθμό των ατόμων (NPUE, άτομα/100 m2) και το βάρος (WPUE, g/100 m2) για κάθε σταθμό δειγματοληψίας Αποτελέσματα - Συμπεράσματα Συνολικά αλιεύθηκαν 5 είδη ψαριών που ανήκαν σε 3 οικογένειες (Balitoridae, Cyprinidae, Cobitidae) (Πίνακας 1) Το εύρος ολικού μήκους (TL) των δειγμάτων κυμαίνονταν από 20 mm ως 149 mm και το εύρος ολικής βιομάζας (W) από 0,08 g ως 33,31 g (S. orpheus) (Πίνακας 1) Το B. cyclolepis επικρατεί σε όλους τους σταθμούς εκτός από τον σταθμό Εκβολές στον αριθμό των ατόμων και στη βιομάζα ανά δειγματοληπτική επιφάνεια (Εικόνα 2) Πίνακας 1. Περιγραφική στατιστική ανάλυση (μέσος όρος ± τυπικό σφάλμα) και ελάχιστη-μέγιστη τιμή του ολικού μήκους (TL, cm) και βάρους (W, g) των ειδών ψαριών από το ποταμό Κόσυνθο. Ν: αριθμός ατόμων.   TL (cm) W (g) Οικογένειες/Είδη Ν Μ.Ο. ± S.E. Min. Max. Μ.Ο. ± S.D. Oxynoemacheilus bureschi 20 4,24 ± 0,25 3 6,9 0,65 ± 0,12 0,13 1,61 Barbus cyclolepis 113 5,86 ± 0,25 2,2 11,1 3,27 ± 0,33 14,65 Squalius orpheus 30 5,04 ± 0,58 2 14,9 3,22 ± 1,29 0,08 33,31 Gobio bulgaricus 3,67 ± 0,22 3,4 4,1 0,49 ± 0,07 0,39 0,63 Cobitis strumicae 14 5,96 ± 0,32 3,5 7,5 1,57 ± 0,20 0,36 2,59 Σύνολο 180 * (Wenthorth 1922) Εικόνα 1. Ποσοστιαία σύσταση υποστρώματος με βάση τη κλίμακα του Wentworth στους σταθμούς δειγματοληψίας του ποταμού Κόσυνθου κατά την περίοδο του Ιουλίου του 2011. Τσάι Σμίνθη Γλαύκη Βυζ. Γεφυρι Εκβολές Πηγάδια Πίνακας 2. Οι τιμές των φυσικό-χημικών παράμετροι και των θρεπτικών αλάτων που μετρήθηκαν στους σταθμούς δειγματοληψίας στο ποταμό Κόσυνθο την περίοδο του Ιουλίου του 2011. Με έντονα γράμματα σημειώνονται οι τιμές των παραμέτρων που ξεπερνούν τα προτεινόμενα όρια για τη διαβίωση των ιχθύων με βάση την Οδηγία 2006/44/ΕΚ. Σταθμοί D.O. (mg/l) Θ (0C) pH Αγωγιμότητα (μS/cm) T.S.S. P-PO4 N-NO3 N-NH4 N-NO2 Παροχή (m3/sec) B.O.D.5 Όρια 2006/44/ΕΚ (Σολομονοειδή) 6 6,0-9.0 25 0,031 3 (Κυπρινοειδή) 4 0,155 Τσάι 10,17 15,7 7,52 0,076 1,2 0,022 0,139 0,141 0,000 0,307 1,97 Γλαύκη 8,38 22,1 8,05 0,258 3,2 0,120 0,424 0,215 0,041 0,033 1,50 Σμίνθη 9,22 19,1 7,7 0,170 8,2 0,030 0,309 0,282 0,001 0,583 1,76 Βυζ. Γεφύρι 8,19 26,6 7,71 0,260 4,4 0,190 0,207 0,441 0,94 Πηγάδια 8,91 20,6 6,74 0,208 11,8 0,042 0,252 0,144 0,002 0,150 0,06 Εκβολές 8,14 29,1 7,42 0,420 47,6 0,044 0,396 0,270 0,003 0,306 2,32 Α) Η ανάλυση BIO-ENV έδωσε ως σημαντικότερες μεταβλητές το ΒΟD5, τα TSS και το υπόστρωμα (χαλίκια και ιλύς/άργιλος) (ρ = 0,547). Τσάι Σμίνθη Γλαύκη Βυζ. Γεφύρι Εκβολές Πηγάδια R=0,92, B%=62%, χαλίκια Εκβολές Τσάι Σμίνθη Βυζ. Γεφύρι Γλαύκη Πηγάδια R=0,84, B%=94%, TSS (mg/l) > 1,69 ή BOD5 (mg/l) > 0,521 ή ιλύς/άργιλος < 0,151 100 80 60 40 20 Β% Ο σταθμός Εκβολές διαφοροποιήθηκε από τους υπόλοιπους (LINKTREE, Β=94%) λόγω των υψηλών τιμών TSS, BOD5 και της σύστασης του υποστρώματος (ιλύς/άργιλος). Στο σταθμό Εκβολές δεν καταγράφηκε η παρουσία του είδους B. cyclolepis, το οποίο θεωρείται ευαίσθητο και προτιμά περισσότερο πετρώδη υποστρώματα. Εικόνα 3. Αποτελέσματα της ανάλυσης LINKTREE ανάμεσα στην ομάδα περιβαλλοντικών παραμέτρων που προέκυψαν από την ανάλυση BIOENV και τις τιμές αφθονίας των ψαριών. Β) Η διάκριση των υπόλοιπων σταθμών (B=62%) έγινε με βάση τη σύσταση του υποστρώματος (χαλίκια). Η σύσταση του υποστρώματος είναι σημαντική παράμετρος στον καθορισμό της σύστασης της ιχθυοπανίδας του ποταμού. Βιβλιογραφία Εικόνα 2. Ποσοστιαία Α) αριθμητική συμμετοχή και Β) βιομάζα ανά μονάδα δειγματοληπτικής επιφάνειας στους 6 σταθμούς δειγματοληψίας του ποταμού Κόσυνθου κατά την περίοδο του Ιουλίου του 2011.