Ευ. Φρυδάκη Καθηγήτρια Παιδαγωγικής Οι Δύο Κυρίαρχες Τάσεις Στη Διδασκαλία Της Λογοτεχνίας Σήμερα & η Διαμεσολάβηση του Διδάσκοντος Ευ. Φρυδάκη Καθηγήτρια Παιδαγωγικής
1. Μελέτη Των Μεγάλων Έργων 2. Πρακτική (Χρήση) Των Κειμένων 1. Μελέτη Των Μεγάλων Έργων 2. Πρακτική (Χρήση) Των Κειμένων 1. Λογοτεχνία: αυτόνομη αισθητική περιοχή με εγγενή αξία Σκοπός Διδ: πολιτισμικός, αισθητικός, γενική κουλτούρα Πόλοι Διδ: Συγγραφέας- Κείμενο Κείμενα: λογοτεχνικός κανόνας (ήδη αξιολογημένα & καταξιωμένα) Λογοτεχνία: κοινωνική πρακτική Σκοπός Διδ: αυτογνωσία/ δημιουργία ατομικών & κοινωνικών ταυτοτήτων Πόλοι Διδ: Κείμενα- Αναγνώστες Κείμενα: αντιπροσωπευτικά ως προς τα φύλα, τις ηλικίες, τα είδη, τη θεματική
Μελέτη Των Μεγάλων Έργων Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Μελέτη Των Μεγάλων Έργων Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Μεθοδική καλλιέργεια των αναγνωστικών δεξιοτήτων (δυνάμει) Συστηματική επαφή των μθ με τα καταξιωμένα έργα Μεταβίβαση πολιτισμικής γνώσης Ακαδημαϊσμός. Προτίμηση σε προκαθορισμένες «έγκυρες» ερμηνευτικές προσεγγίσεις. «Φίμωμα» της φωνής τν μθ Διατήρηση της απόστασης ανάμεσα στις σχολικές & τις καθημερινές δραστηριότητες των μθ
Πρακτική (Χρήση) Των Κειμένων Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Πρακτική (Χρήση) Των Κειμένων Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Άνοιγμα του λογ. κανόνα (κείμενα πλησιέστερα στις προτιμήσεις των μθ) «Συνομιλία» με τα κείμενα με ελεύθερες προσεγγίσεις & ποικιλία δραστηριοτήτων Μείωση της απόστασης ανάμεσα στις σχολικές & τις καθημερινές δραστηριότητες των μθ Πιθανή «έκπτωση» του αντικειμένου της λογ. Απώλεια της πολιτισμικής γνώσης του παρελθόντος.
Όροι Σύζευξης Των Δύο Τάσεων Το άνοιγμα του λογ. κανόνα δε σημαίνει αντικατάστασή του από άλλον «αμφίβολης» μορφωτικής αξίας αλλά πλαισίωση των κειμένων του από άλλα κείμενα ή κειμενικά είδη. Τα ευρύτερα περιθώρια ενεργοποίησης του μθ απέναντι στα κείμενα δεν ταυτίζονται με το «κατέβασμα» του μαθήματος στις τωρινές προτιμήσεις τους … αλλά στη διεύρυνση & την εξέλιξή τους. Οι ελεύθερες ερμηνευτικές προσεγγίσεις (πολλαπλές ερμηνείες, παιχνίδια ρόλων κλπ) να στοχεύουν στη μεγαλύτερη αυτοδυναμία των μθ (να οικοδομούν την ανάγνωσή τους αλλά και να σέβονται εκείνες των άλλων.
Η διαμεσολάβηση του καθηγητή Να γνωρίζει ότι: δεν μεταφέρει ερμηνείες, αλλά παίρνει ερμηνευτικές αποφάσεις δεν διδάσκει μόνο ένα συγκεκριμένο κείμενο αλλά και τη διαδικασία της λογοτεχνικής ανάγνωσης Να αποδεχτεί ότι: α) έχει την ευθύνη να επιλέξει εκείνες τις ερμηνευτικές αποφάσεις που θα κάνουν το κείμενο να ξαναζήσει, αλλά και την ευθύνη των διαδικασιών με τις οποίες θα τις επικυρώσει, β) ότι δεν αρκεί να παίρνει ο ίδιος τις αποφάσεις και την ευθύνη της επικύρωσής τους· χρειάζεται να μάθει στους μαθητές του να κάνουν το ίδιο με τις δικές τους δυνάμεις.
Σε τι συνίσταται η διδακτική διαμεσολάβηση Δεν συνίσταται στο να μεταφέρει ο διδάσκων το νόημα του κειμένου ή τις πληροφορίες για τα συμφραζόμενα στο μαθητή. Συνίσταται στο να αναλύει πώς σκέφτεται ο μαθητής και τι στρατηγικές χρησιμοποιεί για να λύσει προβλήματα και να οικοδομήσει το νόημα. Μέσα από αυτή την ανάλυση αποφασίζει πόση και τι τύπου υποστήριξη θα παρέχει κάθε φορά, προσπαθώντας σταθερά να επενδύει στη ζώνη επικείμενης ανάπτυξης. Ο σκοπός είναι να κάνει το μαθητή να ξεπερνά το προηγούμενο όριο του και να κατακτά στην πορεία αυτής της ανάπτυξης την αυτονομία του.
Μορφές υποστήριξης Ο τρόπος που τίθενται οι ερωτήσεις Ο βαθμός «δυσκολίας» του κειμένου Επιλογή και χρήση του υποστηρικτικού υλικού Ένταξη του κειμένου σε ένα ευρύτερο δίκτυο κοινωνικο-πολιτισμικών αναφορών Καθιέρωση μιας «επικοινωνιακής ηθικής»