ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΒΡΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ

ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ

Σε απογραφή της περιόδου εκείνης φαίνεται ότι αριθμούσαν 800 άτομα ΔΡΑΣΗ - ΑΡΙΘΜΟΣ Η κοινότητα της Άρτας ήταν από τις πιο δραστήριες της Ελλάδας με ζωή και δράση οκτώ ή και περισσότερων αιώνων Με την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους (23.6.1881), οι Εβραίοι διατήρησαν τη θρησκευτική και οικονομική τους ελευθερία Σε απογραφή της περιόδου εκείνης φαίνεται ότι αριθμούσαν 800 άτομα Κατά την απογραφή του 1939 η κοινότητα αριθμούσε 500 περίπου μέλη, ενώ κατά τη Γερμανική Κατοχή είχε 384 Εβραίους

ΑΡΤΑ 1930

ΣΥΝΘΕΣΗ/ ΣΥΜΒΙΩΣΗ Ρωμανιώτες εγκατεστημένοι από τα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια «Απουλιέζοι» ιταλόφωνοι που είχαν έρθει γύρω στο 1880 από την Απουλία, την Καλαβρία και τη Σαρδηνία Δεν υπήρχαν Σεφαραδίτες Μετά το 1881 σημειώνονται περιστατικά ανταγωνισμού ανάμεσα σε χριστιανούς και εβραίους εμπόρους, αλλά σε γενικές γραμμές η συμβίωση ήταν ομαλή

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΧΟΛΙΕΣ Υπήρχαν 5 - 6 μεγάλα εμπορικά καταστήματα και άλλα μικρότερα εμπορικά, δερματοπωλεία, υαλοπωλεία, αλλά και επαγγελματίες φανοποιοί,γαλακτοπώλες, κρεοπώλες, γυρολόγοι και μοδίστρες. Υπήρχαν επίσης δύο εκπαιδευτικοί, ένας γιατρός κι έναςδημόσιος υπάλληλος

ΣΧΟΛΕΙΑ Η κοινότητα διατηρούσε εβραϊκό σχολείο, επί της οδού Φιλελλήνων, στην εβραϊκή συνοικία. Την ελληνική και εβραϊκή γλώσσα δίδασκαν δύο δάσκαλοι. Στο σχολείο φοιτούσαν Εβραίοι και μερικοί Χριστιανοί μαθητές. Για τις ανάγκες της κοινότητας δημιουργήθηκε ένα ακόμη σχολείο. Την περίοδο της Μικρασιατικής καταστροφής τα δύο εβραϊκά σχολεία στέγασαν πρόσφυγες, τα οποία με ιδιαίτερη προθυμία πρόσφερε η κοινότητα για τη στέγαση των προσφύγων

24 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944 Τη νύχτα της 24ης Μαρτίου 1944 συνελήφθησαν από τους Ναζί οι περισσότεροι Εβραίοι και εκτοπίστηκαν στα χιτλερικά στρατόπεδα του θανάτου. Ελάχιστοι μπόρεσαν να διαφύγουν Τραγική ήταν επίσης η τύχη μιας εβραϊκής οικογένειας που κρυβόταν στο χωριό Κομμένο της Άρτας, όταν οι Γερμανοί σφάγιασαν τους 317 κατοίκους του, μεταξύ των οποίων και τον Ζακίνο Ιερεμία, 42 ετών, τη γυναίκα του Ευτυχία, 37 ετών και την κόρη τους Καίτη, 5 ετών

ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Επέστρεψαν από τα στρατόπεδα 30 όμηροι και άλλοι 28 Εβραίοι που πρόλαβαν να διαφύγουν στα γύρω χωριά. Η κοινότητα είχε απωλέσει το 84% του πληθυσμού της Η παλιά ρωμανιώτικη συναγωγή «Γκρέκα» είχε σχεδόν καταστραφεί, καθώς τα υπόλοιπα κοινοτικά κτίρια. Η κοινότητα ήταν αποδιοργανωμένη όπως και η περίθαλψη ανύπαρκτη

ΣΥΝΑΓΩΓΗ «ΓΚΡΕΚΑ»

ΕΠΙΖΗΣΑΝΤΕΣ Οι επιζήσαντες Εβραίοι άρχισαν να εγκαθίστανται σε άλλες πόλεις της Ελλάδος ή μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Το 1959 η κοινότητα διαλύθηκε

ΑΡΤΑ

ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ Η ισραηλιτική κοινότητα της Πρέβεζας υπήρξε μία από τις νεότερες ελληνικές και δημιουργήθηκε με την εγκατάσταση Εβραίων από τις γύρω πόλεις καθώς και από τη Θεσσαλονίκη, ίσως και πριν το 1800. Η μεγάλη μετακίνηση φαίνεται να έγινε από την Άρτα μετά την απελευθέρωσή της το 1881 Οικονομικοί λόγοι αλλά και το γεγονός ότι η τουρκική διοίκηση μετακόμισε στην Πρέβεζα, η οποία έγινε διοικητικό κέντρο και πόλος έλξης για εβραίους Αρτινούς και Γιαννιώτες

ΠΡΕΒΕΖΑ

ΑΡΙΘΜΟΣ / ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Στη μικρή αυτή πόλη το 1900 κατοικούσαν 3.700 χριστιανοί, 1.300 Τούρκοι, 300 περίπου Εβραίοι και λίγοι μετανάστες από την Ιταλία Οι Εβραίοι κάτοικοι της πόλης ήταν Ρωμανιώτες

Η κοινότητα ενίσχυε οικονομικά το σχολείο ΣΧΟΛΕΙΟ Η σχολή της Alliance Israelite Universelle λειτούργησε από το 1908 ύστερα από το μεγάλο ενδιαφέρον που έδειξε ο τότε διευθυντής της σχολής στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος μεσολάβησε στα κεντρικά των Παρισίων για τη λειτουργία σχολής στην κοινότητα Πρέβεζας Την πρωτοβουλία αυτή υποστήριξαν και οι κοινοτικοί παράγοντες. Το σχολείο είχε δύο αίθουσες για ισάριθμες τάξεις στο ισόγειο και γραφείο - αίθουσα διευθυντού στον πρώτο όροφο Το 1911 έφτασε από το Παρίσι στην Πρέβεζα ο νέος καθηγητής Σολωμόν Ντανόν ο οποίος ανέλαβε τη διδασκαλία της γαλλικής Η κοινότητα ενίσχυε οικονομικά το σχολείο Στο σχολείο δίδασκαν τέσσερις δάσκαλοι την εβραϊκή, γαλλική και τα οικιακά

ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΤΑ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ

ΣΥΜΒΙΩΣΗ Το 1912 η συμβίωση χριστιανών και εβραίων κατοίκων ήταν σε γενικές γραμμές αρμονική με συμμετοχή στα κοινά στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή του τόπου

25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944 Στις 25 Μαρτίου του 1944 συνελήφθησαν αιφνιδιαστικά 172 Εβραίοι της Πρέβεζας και μεταφέρθηκαν μαζί με τους ανθρώπους από την Άρτα με φορτηγά μέσω Αγρινίου στην Πάτρα και από εκεί στο Ρουφ τη Αθήνας Στις 2 Απριλίου 1944 μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς Το 1946 ο μόνιμος εβραϊκός πληθυσμός στην πόλη ήταν 8 άνθρωποι Άλλη μία κοινότητα είχε καταστραφεί

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η καταστροφή των εβραϊκών κοινοτήτων της Ηπείρου μαζί με αυτές της υπόλοιπης χώρας, ο αυστηρός σχεδιασμός, η παραπλάνηση, η οικονομική εκμετάλλευση, αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς ο φυλετικός πόλεμος του Χίτλερ ήταν αναπόσπαστο μέρος του ολοκληρωτικού πολέμου του, της απόλυτης καταστροφής όλων εκείνων που αντιστέκονταν ή δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για τα αυτοκρατορικά όνειρα και σχέδια των Ναζί σχετικά με τη φυλετική Νέα Ευρώπη