ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Ερωτήσεις- Απαντήσεις Είναι ο πιο απλός και πρακτικός τρόπος για να αποφύγει ο εκπαιδευτής το μονόλογο της εισήγησης Οι ερωτήσεις προσφέρουν ερεθίσματα για σκέψη και προάγουν τη συζήτηση Οι εκπαιδευόμενοι υποκινούνται να πουν τη γνώμη τους, να σκεφτούν αυτοδύναμα Ανακαλύπτουν από μόνοι τους διάφορες πτυχές του εξεταζόμενου ζητήματος
Μαθαίνουν να εκφράζονται, να διατυπώνουν τις σκέψεις τους, να αξιοποιούν τις γνώσεις και εμπειρίες τους Αυξάνονται η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή τους Οικοδομείται ομαδικό πνεύμα μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλο Εκφράζονται ποικίλες απόψεις και προωθείται η ενεργητική εμπλοκή τους στη μαθησιακή διεργασία
Γίνεται σύνθεση διαφορετικών οπτικών και αξιοποιούνται οι διαφορές Ο εκπαιδευτής διαπιστώνει τις μαθησιακές ανάγκες και δυνατότητες των εκπαιδευόμενων και αναθεωρεί εάν χρειάζεται τη τακτική του
Η διαφορά τους έγκειται στο εξής: Συζήτηση Αποτελεί εκπαιδευτική τεχνική συγγενική προς την τεχνική των ερωτήσεων- απαντήσεων Και οι δύο τεχνικές αποσκοπούν να συντελεστεί μάθηση μέσω του διαλόγου μεταξύ των συμμετεχόντων Η διαφορά τους έγκειται στο εξής: Οι ερωτήσεις- απαντήσεις εξετάζουν ένα ζήτημα λιγότερο συστηματικά ενώ στόχος της συζήτησης είναι να γίνει επεξεργασία σε βάθος
Σημαντικό ρόλο παίζει ο συντονιστής της συζήτησης Το δυσκολότερο είναι να μείνουμε επικεντρωμένοι στο θέμα που συζητάμε και αυτό είναι το σημείο- κλειδί για την επιτυχία
Καταιγισμός Ιδεών (Brainstorming) Συνίσταται στην πολυεπίπεδη εξέταση ενός ζητήματος ή μιας κεντρικής έννοιας Οι εκπαιδευόμενοι παρακινούνται και προβαίνουν σε ελεύθερη, αυθόρμητη έκφραση ιδεών Ο εκπαιδευτής ζητάει να προτείνουν όσες περισσότερες ιδέες μπορούν σε μια ερώτηση που τους θέτει
Τους ενθαρρύνει να τις εκφράσουν με γρήγορο ρυθμό, αυθόρμητα, ο ένας μετά τον άλλο υπό μορφή καταιγισμού Εξετάζουν το θέμα με όποια ιδέα ή πρόταση έρχεται στο μυαλό τους, χωρίς να γίνεται κριτική Ο εκπαιδευτής σημειώνει στον πίνακα χωρίς να υποδεικνύει τίποτα Ύστερα εξετάζει τις λέξεις, τις ταξινομεί και γίνεται σχολιασμός και συζήτηση
Απελευθερώνεται η σκέψη των συμμετεχόντων Η ατμόσφαιρα γίνεται πιο χαλαρή Υπάρχει χώρος για εκπλήξεις, χιούμορ, ελεύθερη έκφραση Οι συμμετέχοντες νιώθουν πιο άνετα και αναπτύσσεται μεταξύ τους οικειότητα και εμπιστοσύνη Διερευνούν σε βάθος το εξεταζόμενο ζήτημα, βασιζόμενοι σε μεγάλο βαθμό στις δικές τους δυνάμεις
Επίδειξη Ο εκπαιδευτής παρουσιάζει στους εκπαιδευόμενους μια άσκηση ή μια τεχνική ή μια δραστηριότητα ή ένα σχέδιο μαθήματος Οι εκπαιδευόμενοι μαθαίνουν παρατηρώντας πρώτα την εκπαιδευτική πράξη Ύστερα επαναλαμβάνουν οι ίδιοι την πράξη που παρακολούθησαν
Ενδείκνυται για την απόκτηση συγκεκριμένων πρακτικών γνώσεων και συνδυάζεται συνήθως με άλλες τεχνικές Εφαρμόζεται κυρίως στα προγράμματα κατάρτισης με αντικείμενο την πληροφορική και τα τεχνικά επαγγέλματα
Ομάδες Εργασίας Οι εκπαιδευόμενοι χωρίζονται σε μικρές ομάδες για να κάνουν μια άσκηση ή μια συζήτηση για οποιοδήποτε ζήτημα Μπορεί να εφαρμόζεται ευέλικτα και σε συνδυασμό με άλλες τεχνικές Θεωρείται αποτελεσματική μέθοδος
Καλό είναι να οριστεί ένας αρχηγός στην ομάδα ως συντονιστής της δραστηριότητας ή της συζήτησης Συνήθως ορίζεται και υπεύθυνος παρουσίασης της άποψης ή της πρότασης της ομάδας Ενισχύεται η ενεργητική συμμετοχή, η ελεύθερη έκφραση απόψεων και οι συμμετέχοντες δεν διακατέχονται από το φόβο της αποτυχίας
Αναπτύσσονται αλληλεπιδράσεις και σχέσεις μεταξύ των μελών, αλληλοσυμπλήρωση, αλληλοβοήθεια αντί για ανταγωνιστική στάση Δίνεται το έναυσμα για μετασχηματισμό των απόψεων των συμμετεχόντων Για όλους αυτούς τους λόγους η εργασία σε ομάδες είναι συνήθως πιο αποτελεσματική από την ατομική εργασία
Ασκήσεις Συνδέεται η θεωρία με την πράξη Προωθείται η ενεργητική συμμετοχή Οι εκπαιδευόμενοι γίνονται πιο υπεύθυνοι Ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους ύστερα από επιτυχή εκπόνηση ασκήσεων Προσδίδουν πρόσθετο ενδιαφέρον στο πλαίσιο μιας οποιασδήποτε ενότητας
Μελέτη Περίπτωσης Ένα πραγματικό ή υποθετικό παράδειγμα, που αντανακλά μια ευρύτερη κατάσταση, αναλύεται σε βάθος από τους εκπαιδευόμενους προκειμένου να διερευνηθούν οι λύσεις στα προβλήματα που αναδύονται
Ο εκπαιδευτής επιλέγει μια περίπτωση όσο το δυνατόν πλησιέστερη στη πραγματικότητα Την παρουσιάζει, παρέχει διευκρινήσεις για ποιο σκοπό μελετάται, ποια αποτελέσματα αναμένονται, πώς θα επεξεργαστούν το ζήτημα οι εκπαιδευόμενοι Η άσκηση εκτελείται κατά προτίμηση σε ομάδες εργασίας
Η αφηρημένη προσέγγιση ενός ζητήματος γίνεται συγκεκριμένη και συνδέεται με καταστάσεις που αντιμετωπίζουν ή θα αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευόμενοι Αναπτύσσεται η ενεργοποίησή τους Αναπτύσσεται η ικανότητά τους να επιλύουν προβλήματα
Προσομοίωση Είναι μια μεγάλη άσκηση κατά την οποία οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν νοητά στην αναπαράσταση μιας κατάστασης που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα
Καλούνται να αντιληφθούν πώς θα σκέφτονταν και θα συμπεριφέρονταν ορισμένα πρόσωπα σε συγκεκριμένες συνθήκες, π.χ. εργαζόμενοι, πελάτες, πολίτες και να αντιδράσουν όπως αυτά σαν να αντιμετώπιζαν τις ίδιες καταστάσεις
Με αυτή τη διείσδυση στη νοητή πραγματικότητα, οι εκπαιδευόμενοι αντιλαμβάνονται βαθύτερα διάφορες πλευρές της Συμπεριφέρονται ανάλογα σε παρόμοιες περιστάσεις Μοιάζει με το παιγνίδι ρόλων με τη διαφορά ότι οι εκπαιδευόμενοι δεν καλούνται να δράσουν κατά θεατρικό τρόπο
Μαθαίνουν βιωματικά, από αυτά που πράττουν και όχι από αυτά που απλώς ακούν, μελετούν ή παρατηρούν Όσα μαθαίνουν έχουν άμεση σχέση με την πραγματικότητα Μαθαίνουν εκ του ασφαλούς να χειρίζονται ζητήματα που συχνά εμπεριέχουν υψηλό κίνδυνο
Αντιλαμβάνονται σε βάθος, «εκ των ένδον», τις διάφορες μορφές συμπεριφοράς και τα αίτια που τις προκαλούν Οδηγούνται στην εγκατάλειψη δικών τους στερεοτύπων πεποιθήσεων ή και αντιστάσεων απέναντι στα νέα μαθησιακά αντικείμενα
Παιγνίδι Ρόλων Οι εκπαιδευόμενοι υποδύονται ρόλους που συνδέονται με μια εξεταζόμενη κατάσταση στον επαγγελματικό ή κοινωνικό τομέα Μέσα από το βίωμα κατανοούν βαθύτερα τόσο την κατάσταση όσο και τις αντιδράσεις τους σε αυτή
Αναλύονται προβληματικές ή συγκρουσιακές καταστάσεις που αφορούν ικανότητες, στάσεις, επικοινωνία, συμπεριφορές Προκαλείται η πλήρης ενεργοποίηση των συμμετεχόντων Αναπτύσσεται η ικανότητα διαπραγμάτευσης και επικοινωνίας
Ευνοείται η αλλαγή συμπεριφοράς των εκπαιδευόμενων και οδηγούνται σε επανεξέταση των αντιλήψεων και της συμπεριφοράς τους Εξασκούνται σε νέες μορφές συμπεριφοράς που χρειάζεται να αναπτύξουν Αντιλαμβάνονται πιο εύκολα τον τρόπο που λειτουργούν οι ίδιοι και αποφασίζουν να δεσμευτούν σε μια πορεία προσωπικής αλλαγής
Αυτοκατευθυνόμενη μάθηση Η μάθηση πηγάζει σε καθοριστικό βαθμό από τις ενέργειες των ίδιων των εκπαιδευόμενων Προέρχεται από την απευθείας επαφή τους με τις μαθησιακές πηγές Οι συμμετέχοντες προχωρούν βαθμιαία στη κατανόηση του μαθησιακού αντικειμένου βασιζόμενοι στις δυνάμεις τους
Ο ρόλος του εκπαιδευτή είναι καθοδηγητικός Αυξάνεται η ικανότητα των συμμετεχόντων να «μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν» Ενισχύονται η αυτοπεποίθησή τους και η υπευθυνότητά τους στη πορεία της μάθησης