VI. Πολιτική Μετανάστευσης της ΕΕ Βασίλης Γ. Χατζόπουλος Αν. Καθηγητής ΔΠΘ Επισκ. Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης, Μπρυζ Δικηγόρος 4/10/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

Διάγραμμα ύλης Ιστορικό – γενικές κατευθύνσεις Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής Διασφάλιση δικαιωμάτων αλλοδαπών Μακρώς διαμένοντες στην ΕΕ Μη διάκριση - Ρατσισμός 4/10/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

1. Ιστορικό – Γενικές Κατευθύνσεις Αρμοδιότητα ΕΕ από Συνθ Μάαστριχτ’92, Αμστερνταμ’97  1999 Ορισμός προσανατολισμών από Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ειδικό Συμβούλιο του Τάμπερε (Φιλανδία) 1999-2004 Πρόγραμμα της Χάγης (Ολλανδία) 2004-2010 Πρόγραμμα της Στοκχόλμης 2010-14 Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τη μετανάστευσηΆμεση αντιμετώπιση τρέχουσας κατάστασης Μείωση κινήτρων για παράτυπη μετανάστευση Διάσωση ζωών και διασφάλιση εξωτερικών συνόρων Ενίσχυση πολιτικής για το άσυλο Νέα πολιτική για τη νόμιμη μετανάστευση 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.1.Οικογενειακή επανένωση: οδγ. 2003/86 (3/10/05) Δικαιούχοι: Υποχρεωτικά: Πυρηνική οικογένεια: 1 σύζυγος (>21) + τέκνα (<18 ή <15) Προαιρετικά: Ανιόντες 1ου βαθμού + ανύπαντρα τέκνα Προϋποθέσεις Θετικές: Κατάλληλο κατάλυμα Υγειονομική κάλυψη Εισοδήματα ικανά και σταθερά Αρνητικές: δημόσια τάξη, ασφάλεια, υγεία Δικαιώματα του κράτους υποδοχής Αναμονή 2-3 ετών πριν την υποβολή αίτησης συνένωσης Επιβολή μέτρων ένταξης (πριν/μετά την είσοδο στη χώρα) Χρόνος διαδικασίας: 9 μήνες 2. Υπό συζήτηση 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.1. Οικογενειακή επανένωση: οδγ. 2003/86 (3/10/05) Δικαιώματα των μελών της οικογένειας Θεώρηση και άδεια παραμονής ετήσια – ανανεούμενη // με τον βασικό δικαιούχο Πρόσβαση στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας, ΑΛΛΑ περιορισμένα στην πρόνοια – υγεία Δυνατότητα αναγνώρισης αυτόνομων δικαιωμάτων (θάνατος, διαζύγιο, οικογενειακή βία) Ανάκληση του δικαιώματος παραμονής Για 5ετία: αν πάψουν να συντρέχουν οι θετικές προϋποθέσεις (και η σχετική με τα εισοδήματα) Αν είσοδος βασίστηκε σε απάτη, εξαπάτηση, χρήση πλαστού Άλλοι λόγοι δημόσιας τάξης ΑΛΛΑ, λαμβάνεται υπόψη η διάρκεια παραμονής, η ύπαρξη δεσμών, η δυνατότητα επιστροφής κτλ (άρθρο 8 ΕΣΔΑ) 2. Υπό συζήτηση 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.2 Μη οικονομική μετανάστευση: Οδγ. 2016/801 (2004/14+2005/71  2018): έρευνα, σπουδές, πρακτική άσκηση, ανταλλαγές, εθελοντική εργασία… Δικαίωμα εισόδου όταν πληρούνται οι αντίστοιχες προϋποθέσεις ΑΛΛΑ: δυνατότητα αριθμητικού περιορισμού εισερχομένων Γενικοί όροι: Ταξιδιωτικά έγγραφα + διεύθυνση κατοικίας Να μην επιβαρύνουν κράτος πρόνοιας Να μην διακινδυνεύουν τη δημόσια τάξη και ασφάλεια Ειδικές προϋποθέσεις: άρθρα 8,11,12,13,14,16 Διάρκεια: 1 έτος ανανεούμενο 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.2 Μη οικονομική μετανάστευση: Οδγ. 2016/801 Δικαιώματα Ίση μεταχείριση (Οδγ. 2011/98 + παρεκκλίσεις) Περιορισμένη άσκηση οικονομικής δραστηριότητας Ερευνητές: Διδασκαλία Φοιτητές: Μερική απασχόληση (έως 15 ώρες/εβδομάδα) ΟΛΟΙ: Παραμονή για εύρεση εργασίας και επιχειρηματικότητα Οικογενειακή επανένωση: ερευνητές // Οδγ. 2003/86 Κινητικότητα στην ΕΕ: Ερευνητές: Μικρής (180/360 ημ) μακράς (>360 ημ) διάρκειας Μέλη οικογενείας Φοιτητές 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.3 Οικονομική μετανάστευση υψηλής εξειδίκευσης: η Μπλε Κάρτα, Οδηγία 2009/50 Δικαιούχοι Άτομα με «υψηλά επαγγελματικά προσόντα»: 3βάθμια ή 5 έτη εμπειρίας Με σύμβαση εργασίας ή δεσμευτική προσφορά εργασίας Με μισθό 1,5 φορά τον ΜΕΣΟ μισθό της χώρας Με ασφάλιση – και χωρίς κίνδυνο για δημόσια τάξη/ασφάλεια/υγεία +++ Μέλη οικογένειας (άμεσα!) Διαδικασία σύντομη και με διαδικαστικές εγγυήσεις ΑΛΛΑ δικαίωμα των ΚΜ για «εξέταση της αγοράς εργασίας» και «όγκους εισδοχής» 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.3 Οικονμική μετανάστευση υψηλής εξειδίκευσης: η Μπλε Κάρτα, Οδηγία 2009/50 Δικαιώματα Στο ΚΜ υποδοχής Πρόσβαση στην αγορά εργασίας για 2 + έτη / προσωρινή ανεργία (3 μ/ε) Ίση μεταχείριση με ημεδαπούς στα σημαντικότερα ζητήματα + εξαιρέσεις Μέλη οικογένειας: όπως για τους Μακρώς Διαμένοντες + ευνοϊκότερες συνθήκες (χωρίς αναμονή, διάρκεια ίση με τον εργαζόμενο, άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας κ.α.) Καθεστώς Μακρώς Διαμένοντος σε 2 (όχι 5) έτη, σε διάφορα ΚΜ Στα άλλα ΚΜ Δικαίωμα εγκατάστασης ύστερα από 18 μήνες στο ΚΜ υποδοχής Μαζί με μέλη οικογένειας 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.4 Οικονομική μετανάστευση: Εποχιακή εργασία, Οδγ 2014/36 Παραμονή 5-9 μηνών, για συγκεκριμένη δραστηριότητα Προϋποθέσεις Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου (ημέρες, ώρες, αμοιβή, τοποθεσία, διακοπές) Υγειονομική κάλυψη Ικανοποιητική στέγη Διαφορετικές άδειες παραμονής και θεωρήσεις (</> 90 ημέρες) Δικαιώματα: είσοδος, παραμονή, εργασία Ίση μεταχείριση, εργατική νομοθεσία και συλλογικές συμβάσεις 4/10/2018

2. Προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής 2.5 Οικονομική μετανάστευση: Ενδοεπιχειρηματικές μετακινήσεις, Οδγ. 2014/66 Προϋποθέσεις Εντός επιχείρησης ή ομίλου επιχειρήσεων Προηγούμενη σχέση εργασίας 3-12 μήνες (ειδικευμένο προσωπικό) 3-6 μήνες (ανειδίκευτο και εκπαιδευόμενοι) Απόδειξη ότι θα επιστρέψουν στη χώρα προέλευσης Δεν επιβαρύνουν το κράτος πρόνοιας +++ Αριθμητικοί περιορισμοί Καθεστώς Παραμονή για 3/1 χρόνια + 6 μήνες περίοδος αναμονής Άδεια παραμονής ετήσια Ίση μεταχείριση Οικογενειακή επανένωση (2003/86) χωρίς αναμονή Κινητικότητα Μικρής διάρκειας 90/180 ημέρες: δικαίωμα Μεγάλης διάρκειας: με απόφαση του κράτους υποδοχής 4/10/2018

First residence permits issued in the EU 28 by reasons (EU/stat) 4/10/2018 Vassilis Hatzopoulos Vassilis Hatzopoulos 12

First residence permits in the EU 28 by origin/reasons (2014) 4/10/2018 Vassilis Hatzopoulos Vassilis Hatzopoulos 13

3. Διασφάλιση δικαιωμάτων αλλοδαπών 3.1 Ενιαία διαδικασία έκδοσης άδειας εργασίας και παραμονής: Οδηγία 2011/98 Αντικείμενο Ενιαία διαδικασία υποβολής αίτησης για χορήγηση ενιαίας άδειας εργασίας και παραμονής Κοινό σύνολο δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους 3ων χωρών που διαμένουν νόμιμα, ανεξαρτήτως λόγου εισδοχής ΑΛΛΑ: δεν επηρεάζει την αρμοδιότητα των ΚΜ να δεχτούν/όχι Διαδικασία Αίτηση από εργαζόμενο/εργοδότη Έκδοση ενιαίας άδειας για εργασία και παραμονή – ενιαία μορφή Δικαιώματα Εισόδου, διαμονής και εργασίας στο ΚΜ (όχι στα άλλα) Ίσης μεταχείρισης με ημεδαπούς σε πολλούς τομείς + εξαιρέσεις 4/10/2018

4. Μακρώς διαμένοντες στην ΕΕ 4.1 Σταθερότητα του δικαιώματος παραμονής 4.1.1 Το δίκαιο ΕΕ: Οδγ. 2003/109 + 2011/51 Γενικά: ευκολία επίτευξης συμφωνίας διότι Τα ΚΜ ακολουθούν αντίστοιχες λύσεις Ο μεγαλύτερος πληθυσμός 3ης χώρας (Τουρκία) έχει ήδη αυξημένα δικαιώματα στην ΕΕ βάσει της Συμφωνίας σύνδεσης Εξαίρεση των προσφύγων  ΑΛΛΑ Οδγ 2011/51 Εφαρμογή της «αστικής ιθαγένειας» Εξασφάλιση της μονιμότητας Προϋποθέσεις 5ετής παραμονή + εισοδήματα + υγειονομικά + δημόσια τάξη + ένταξη (;) Καθεστώς Μόνιμη ιδιότητα βεβαιώνεται από κάρτα παραμονής 5ετή αναν. Ανακαλείται μόνο για σοβαρούς λόγους: απάτη, δημόσια τάξη, μακρόχρονη απουσία, παραμονή σε άλλο ΚΜ - διαδικασία 4/10/2018

4. Μακρώς διαμένοντες στην ΕΕ 4.1 Σταθερότητα του δικαιώματος παραμονής 4.1.1 Το δίκαιο ΕΕ: Οδγ. 2003/109 + 2011/51 Δικαιώματα Στο ΚΜ παραμονής: ισότητα Εργασία, αμοιβή, πρόσβαση στην κατάρτιση κτλ (εκτός δημόσια διοίκηση) Αναγνώριση πτυχίων κτλ Κοινωνική πρόνοια + υγειονομική κάλυψη Φορολογικά κ.α. προνόμια Πρόσβαση στα δημόσια αγαθά Κτλ 4/10/2018

4. Μακρώς διαμένοντες στην ΕΕ 4.1 Σταθερότητα του δικαιώματος παραμονής 4.1.1 Το δίκαιο ΕΕ: Οδγ. 2003/109 + 2011/51 Δικαιώματα Στα άλλα ΚΜ της ΕΕ Δικαίωμα παραμονής Για 3 μήνες: με μόνη την άδεια παραμονής Για περισσότερο: Κατηγορίες Εργαζόμενοι Σπουδαστές Οικονομικά αυτάρκεις Μέλη οικογένειας (//οδγ. 2003/86) Προϋποθέσεις Εισοδήματα, κατοικία, υγειονομική κάλυψη + ένταξη Δικαιώματα: ίσης μεταχείρισης + μόνιμης εγκατάστασης 4/10/2018

4. Μακρώς διαμένοντες στην ΕΕ 4.1 Σταθερότητα του δικαιώματος παραμονής 4.1.2 Το δίκαιο του Συμβουλίου της Ευρώπης: Η ΕΣΔΑ Α 2: διακινδύνευση της ανθρώπινης ζωής Α 3: απάνθρωπη & εξευτελιστική μεταχείριση Α 8: ιδιωτική και οικογενειακή ζωή Αντιστροφή του βάρους της απόδειξης Συνυπολογισμός των δυνατοτήτων ένταξης του ατόμου Άλλες Συμβάσεις του ΣτΕυρώπης Για την Εγκατάσταση 1955 Για την Κοινωνική και Ιατρική Βοήθεια 1953 Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης 1962 Για τους Μετανάστες εργαζόμενους 1977 Για τη Συμμετοχή των Αλλοδαπών στο δημόσιο βίο 1997 Για την Ιθαγένεια 1997 4/10/2018

5. Μη διάκριση - ρατσισμός 5.1. Ιστορικό: Έκθεση Ευρυγένη (1986) + έκθεση Φορντ (1990) Ευρ έτος κατά του ρατσισμού + ίδρυση Παρατηρητηρίου (1997) Ανάπτυξη του Παρατηρητηρίου σε Φορέα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (2005, σε ισχύ από το 2007) 5.2 Καταπολέμηση της διακριτικής μεταχείρισης Νομοθετική δράση Οδηγία 2000/43: κατάργηση των διακρίσεων με κριτήριο τη φυλή και την εθνοτική προέλευση (όχι την εθνικότητα) Οδηγία 2000/78: κατάργηση – με εξαιρέσεις - των διακρίσεων με κριτήριο Τη θρησκεία και τις λοιπές πεποιθήσεις Τις ειδικές ανάγκες Την ηλικία Τον γενετήσιο προσανατολισμό 4/10/2018

5. Μη διάκριση - ρατσισμός 5.2 Καταπολέμηση της διακριτικής μεταχείρισης Δράσεις υποστήριξης Πρόγραμμα κατά των διακρίσεων 2001-2006 Συλλογή και αξιολόγηση δεδομένων Ανάπτυξη μηχανισμών πρόληψης Ανταλλαγή και προώθηση βέλτιστων πρακτικών Άλλα προγράμματα: Equal, Urban κτλ 5.3 Καταπολέμηση του ρατσισμού Παρατηρητήριο – Αρχή προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων 2007 (FRA) Εναρμόνιση της ποινικής νομοθεσίας των ΚΜ: Κοινή δράση 96/443/ΑΔΣ 4/10/2018

5. Μη διάκριση - ρατσισμός Ν 927/1979 / Α-139 Κυρώσεις κατά φυλετικών-θρησκευτικών διακρίσεων  Αρθρον 1.  1.Οστις δημοσίως, είτε προφορικώς είτε διά του τύπου ή διά γραπτών κειμένων ή εικονογραφήσεων ή παντός ετέρου μέσου εκ προθέσεως προτρέπει εις πράξεις ή ενεργείας δυναμένας να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος ή βίαν κατά προσώπων ή ομάδος προσώπων εκ μόνου του λόγου της φυλετικής ή εθνικής καταγωγής των, τιμωρείται με φυλάκισιν μέχρι δύο ετών ή με χρηματικήν ποινήν ή και διύ αμφοτέρων των ποινών τούτων. 2. Διά των εν παρ. 1 ποινών τιμωρείται και όστις συνιστά ή συμμετέχει εις οργανώσεις, αι οποίαι επιδιώκουν ωργανωμένην προπαγάνδαν ή δραστηριότητας πάσης μορφής τεινούσας εις φυλετικάς διακρίσεις.  Αρθρον 2.  Οστις δημοσίως, είτε προφορικώς είτε διά του τύπου ή διά γραπτών κειμένων ή εικονογραφήσεων ή παντός ετέρου μέσου, εκφράζει ιδέας προσβλητικάς κατά προσώπου ή ομάδος προσώπων λόγω της φυλετικής ή εθνικής καταγωγής των, τιμωρείται με φυλάκισιν μέχρις ενός έτους ή χρηματικήν ποινήν ή και διύ αμφοτέρων των ποινών τούτων.  Αρθρον 3.  Διά φυλακίσεως μέχρις ενός έτους ή διά χρηματικής ποινής ή διύ αμφοτέρων των ποινών τούτων τιμωρείται όστις κατύ επάγγελμα προμηθεύων αγαθά ή προσφέρων υπηρεσίας αρνείται εις τίνα την παροχήν τούτων μόνον λόγω της φυλετικής ή εθνικής καταγωγής αυτού ή εξαρτά την παροχήν από όρον αναγόμενον εις την φυλετικήν ή εθνικήν καταγωγήν τινός. 4/10/2018