Δρ. Γεώργιος Καμπουρίδης gkabou@gmail.com Ηγεσία Δρ. Γεώργιος Καμπουρίδης gkabou@gmail.com ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Τι είναι η ηγεσία; Η ηγεσία ως όρος περιγράφει ένα ιδιαίτερο συνδυασμό προσωπικών ποιοτικών χαρακτηριστικών, "ένα τρόπο ζωής". Τα χαρακτηριστικά αυτό ενθαρρύνουν και προσελκύουν τους εργαζόμενους να ακολουθήσουν. Ηγεσία είναι η ικανότητα να θέτεις στόχους και να επινοείς τρόπους για την επίτευξή τους. Να πείθεις τους συνεργάτες – εργαζόμενους να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων που έχεις επιλέξει. H ηγεσία μετατρέπει τη δυνατότητα των οργανισμών σε πραγματικά – μετρήσιμα αποτελέσματα ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Τι είναι η ηγεσία; (Ι) Η αντίληψη ότι ένα άτομο διαθέτει ηγετικά χαρακτηριστικά, σημαίνει ότι εφαρμόζει με επιτυχία ένα σύνολο από ιδέες και πρακτικές οι οποίες κατ΄ άλλους κληρονομούνται και κατ΄ άλλους –μεταξύ αυτών και του διδάσκοντα- διδάσκονται και καλλιεργούνται. Ο ηγέτης γεννιέται, δεν γίνεται… Ο ηγέτης αναφύεται μέσα από ορισμένες καταστάσεις… ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ ΑΠΟ ΤΟΝ Διευθυντή (MANAGER) H ηγεσία (Leadership) είναι διαφορετική από τηδιοίκηση -διαχείριση (Management)-. Η ηγεσία πιστεύει στην αναγκαιότητα της αλλαγής του τρόπου συμπεριφοράς και νοοτροπίας των ανθρώπων όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν. Η ηγεσία συνδέεται με καινοτομίες και προσπάθειες βελτίωσης της παραγωγικότητας-απόδοσης ενός οργανισμού. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Εξέλιξη των Θεωριών Ηγεσίας Ο ηγέτης διαθέτει Φυσικά χαρακτηριστικά (Ψηλός, δυνατός, επιβλητικός –Γολιάθ) ώστε να επιβάλλεται στα μέλη της ομάδας αλλά και να τα προστατεύει από πιθανούς εχθρούς. Ο ηγέτης διαθέτει Πνευματικά χαρακτηριστικά τα οποία αποκτήθηκαν μέσω της εκπαίδευσης και της γενικότερης καλιέργειας του ατόμου (Ρούσβελτ, Θάτσερ) Οι Επικοινωνιακές ικανότητες των ηγετών είναι σημαντικές για την αποδοχή των στην εποχή της κυριαρχίας των μέσων επικοινωνία ς (Ρήγκαν - Δουκάκης) ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ της ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ Γνώση του έργου που του έχει ανατεθεί Ο ηγέτης είναι ικανός να οδηγεί και να κατευθύνει μια ομάδα προς την επίτευξη ενός συγκεκριμένου έργου. Πρέπει να ξέρει ο ίδιος πρώτα απ’ όλα το αντικείμενο με το οποίο θα ασχοληθούν καθώς και το επίπεδο στο οποίο θα ήθελε να φτάσει η ομάδα. β). Αντικειμενικότητα Ο ηγέτης θα πρέπει να μπορεί να αξιολογεί αντικειμενικά τη δουλειά των μελών της ομάδας και να αποφεύγει τη δημιουργία προσωπικών συμπαθειών. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ της ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ γ) Πειθώ και Αποφασιστικότητα Η πειθώ είναι το σημαντικότερο προσόν του ηγέτη. Θα πρέπει να είναι αποφασιστικός αφού θα χρειαστεί πολλές φορές να πάρει μια γρήγορη απόφαση για το καλό της ομάδας ή να αντιμετωπίσει δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα μέλη της ομάδας. δ) Δημιουργικότητα Ο ηγέτης θα πρέπει να έχει την ικανότητα να ανακαλύπτει αλλά κυρίως να εφαρμόζει νέες ιδέες. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ της ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ ε) Έμπνευση Θα πρέπει να εμπνέει τα μέλη της ομάδας του με σκοπό να κατευθύνει τη συμπεριφορά και τον τρόπο σκέψης τους. Στ) Δημοκρατικότητα Όλα τα μέλη της ομάδας να μπορούν να πουν τη γνώμη τους για οτιδήποτε και η γνώμη αυτή να είναι σεβαστή από όλους άσχετα με το αν συμφωνούν ή όχι. Ζ) Αποκεντρωτισμός Ο ηγέτης θα πρέπει να κατανέμει αρμοδιότητες μεταξύ των μελών και όχι να τις συγκεντρώνει όλες στο πρόσωπό του ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Η προσωπικότητα του ηγέτη (Αργύρης) Ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων Συναισθηματικά ώριμοι (Δεν τους πτοεί η ήττα ούτε ενθουσιάζονται από εφήμερες νίκες) Ανεκτικότητα στο θυμό Ελάχιστες αντικοινωνικές συμπεριφορές Αυτοπεποίθηση - Αυτοσεβασμός ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Το «αιώνιο» δίλημμα του Προϊσταμένου-Ηγέτη Να επιτύχει αποτελέσματα (προσανατολισμένοι στην επίτευξη στόχων). Να διατηρήσει καλές σχέσεις στο χώρο εργασίας (προσανατολισμένοι στις ανθρώπινες σχέσεις). ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

ΜΟΝΤΕΛΟ TENNENBAUM & SCHMIDT την ομάδα να αποφασίσει Αυταρχικός Περιοχή χρήσης εξουσίας από τον ηγέτη Περιοχή ελευθερίας των υφισταμένων Δημοκρατικός Παρουσιάζει το θέμα ζητά προτάσεις και αποφασίζει Διατάζει Εξουσιοδοτεί Παρουσιάζει δοκιμαστικές αποφάσεις που υπόκεινται σε αλλαγή Πουλάει, την απόφαση του , πείθει Βάζει όρια και αφήνει την ομάδα να αποφασίσει Παρουσιάζει τις ιδέες του και προκαλεί ερωτήσεις ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Το πλέγμα του Προϊσταμένου (αποτελέσματα – σχέσεις) Μοντέλο Blake-Mouton 1,9 5,5 (Διεύθυνση μέσης οδού) Διευθυντής Λέσχης Διευθυντής Ομάδας 9,9 1,1 Αδιάφορος Διευθυντής Διευθυντής Καθήκοντος 9,1 ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Τα 5 σημαντικότερα μοντέλα ηγεσίας (1,1) Αδιάφορος Διευθυντής : Το παθητικό, όπου ο διευθυντής κάνει τα απολύτως απαραίτητα, αντιστέκεται στην αλλαγή, ενώ ενδιαφέρεται υπερβολικά για το κύρος του. Μην ταράζεις τα νερά, κάνουμε τόσα όσα χρειάζεται για να είναι ικανοποιημένο το αφεντικό (μέτοχοι). (1,9) Διευθυντής Λέσχης : Οι άνθρωποί μου γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και είναι ευτυχισμένοι, δεν απαιτείται έλεγχος των αποτελεσμάτων. Διατηρεί ένα οικείο και φιλικό πρόσωπο προς όλους, αποφεύγει την κατά μέτωπο σύγκρουση, κατευνάζει, κολακεύει, βοηθά και τείνει προς τη «διοίκηση δι’ επιτροπής». ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Τα 5 σημαντικότερα μοντέλα ηγεσίας (9,1) Διευθυντής καθήκοντος : Η δουλειά είναι το παν. Τα αποτελέσματα μετράνε, οι άνθρωποι υπηρετούν τους στόχους του οργανισμού. Ο διευθυντής διατάζει, δεν τον απασχολούν τα αισθήματα και οι απόψεις των άλλων και γίνεται επιθετικός, όταν αμφισβείται. (9,9) Διευθυντής Ομάδας : Ο διευθυντής παρακινεί και συμφωνεί σε σχέδια δράσης και παρακολουθεί την εφαρμογή τους, απευθύνεται στο προσωπικό για αποφάσεις που το αφορούν και μεταβιβάζει αρμοδιότητες κατά σαφή τρόπο. Το προσωπικό είναι υψηλού επιπέδου που συντονίζεται από τον διευθυντή-ηγέτη επιτυγχάνοντας αποτελέσματα και καλές σχέσεις ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Τα 5 σημαντικότερα μοντέλα ηγεσίας (5,5) Διευθυντής μέσης οδού: Ο διευθυντής εφαρμόζει τους κανονισμούς «κατά γράμμα», συντηρεί το υφιστάμενο σύστημα και είναι ευσυνείδητος παρά δημιουργικός ή νεωτεριστής. Προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των καλών σχέσων και της επίτευξης ικανοποιητικών αποτελεσμάτων. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

(1,1) Αποτυχημένη διοίκηση Η υψηλή απόδοση και οι καλές σχέσεις συγκρούονται. Ο προϊστάμενος συνήθως μένει μακριά από την σύγκρουση. Διατηρεί ουδέτερη στάση και απλά εξακριβώνει ότι ακολουθείται η πεπατημένη οδός. Συνήθως ισχυρίζεται ότι είναι έτοιμος να εγκαταλείψει την θέση του είτε λόγω σύνταξης είτε διότι όλοι του ζητούν κάτι και κανείς δεν τον καταλαβαίνει Αντιδρά «παθητικά» ή συνήθως με έντονη «πολιτική» δραστηριότητα (διατηρώντας συνεχώς την επαφή με ισχυρούς). ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

(1,9) Διοίκηση Καλών Σχέσεων Χαλαρός έλεγχος της αποδοτικότητας των εργαζομένων για να εξασφαλιστούν οι καλές σχέσεις. Βασικός στόχος του Προϊσταμένου: Δημιουργία αρμονικών σχέσεων και ευχάριστης ατμόσφαιρας που εμπνέει το αίσθημα της ασφάλειας ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

(9,1) Επιστημονική προσέγγιση της Διοίκησης (9,1) Επιστημονική προσέγγιση της Διοίκησης Οι καλές σχέσεις παραγνωρίζονται και τονίζεται η υψηλή αποδοτικότητα των εργαζομένων. Η προσωπικότητα των εργαζομένων περνά σε δεύτερη μοίρα. Σταθερή επιδίωξη των εργαζομένων είναι η εξασφάλιση της επιτυχίας στους στόχους που ετέθησαν, εφαρμόζοντας αυστηρό προγραμματισμό, συνεχή παρακολούθηση και έλεγχο εργασίας ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

(5,5) Διοίκηση μέσης οδού Σκοπός είναι η εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ υψηλής απόδοσης και καλών σχέσεων. Βασική επιδίωξη του Προϊσταμένου είναι η εξεύρεση της μέσης οδού που θα εξασφαλίσει ένα λογικό επίπεδο αποδοτικότητας χωρίς επιπτώσεις στο ηθικό των εργαζομένων. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

(9,9) Διοίκηση με έμφαση στην ενεργητική συμμετοχή (9,9) Διοίκηση με έμφαση στην ενεργητική συμμετοχή Η υψηλή αποδοτικότητα και η ικανοποίηση των αναγκών εναρμονίζονται. Βασική επιδίωξη του προϊσταμένου είναι η υψηλή απόδοση δημιουργώντας συνθήκες ενεργητικής συμμετοχής των εργαζομένων : Αξιοποίηση των ιδεών και των δεξιοτήτων τους (Συνεργατικός διευθυντής – ηγέτης ομάδας) ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Αυτό-ενεργοποιημένο Άτομο (self actualization personality Αντιμετωπίζει τα γεγονότα στην ρεαλιστική τους διάσταση. Αποδέχονται τους άλλους όπως ακριβώς είναι και όχι όπως θα επιθυμούσαν να είναι. Δεν νοιώθουν απειλή και φόβο από τους άλλους ανθρώπους. Πλησιάζουν τους ανθρώπους αλλά δημιουργούν στενούς δεσμούς με ελάχιστους ανθρώπους. Είναι δίκαιοι και αποδοτικοί κριτές των καταστάσεων. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Αυτό-ενεργοποιημένο Άτομο (Ι) Είναι δημιουργικοί και έχουν μία αποδεκτή προσωπικότητα. Χαράζουν νέους δρόμους με καινοτομικές ιδέες. Έχουν έμφυτη τάση να μαθαίνουν από κάθε κατάσταση και κάθε άνθρωπο. Έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους και στα αποτελέσματα που επιδιώκουν. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Βασικός προσανατολισμός και Συμπεριφορά των ατόμων Βασικός Προσανατολισμός Συμπεριφοράς (Dominant) (κυρίαρχος ή πρωτεύων τρόπος συμπεριφοράς). Είναι ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αυθόρμητα συμπεριφέρεται ή επιθυμεί να συμπεριφέρεται. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Βασικός προσανατολισμός και Συμπεριφορά των ατόμων (Ι) Εφεδρική Συμπεριφορά (Back-up) Είναι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται το άτομο για να προσαρμοστεί στις ανάγκες του ρόλου του (πχ προϊστάμενος, πωλητής, διαπραγματευτής κλπ). Οι μορφές της εφεδρικής συμπεριφοράς μπορεί να είναι πολλαπλές ανάλογες με τους ρόλους που αναλαμβάνουμε) ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Κυρίαρχη και Εφεδρική Συμπεριφορά Οι άνθρωποι κάτω από πιεστικές καταστάσεις μετακινούνται αυτόματα από την κυρίαρχη (dominant) προσέγγισή των, σε μια εφεδρικήσυμπεριφορά (back-up). Καταστατική ευαισθησία και Ευελιξία της ηγετικής συμπεριφοράς. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Ηγέτης – Ομάδα (Strogill) Δίνει σημασία στην αποτελεσματικότητα της ομάδας και ωθεί τα μέλη της να γίνουν αποδοτικά στην εργασία τους. Διευκρινίζει το ρόλο του κάθε μέλους της ομάδας και τις προσδοκίες που υπάρχουν για τον κάθε ρόλο. Αντιπροσωπεύει την ομάδα και αναλαμβάνει τις ευθύνες όλων των μελών. Δεν αναθέτει σε άλλους τον ηγετικό ρόλο του αλλά τον ασκεί ο ίδιος. Έχει σταθερές απόψεις και χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την πειθώ και την επιχειρηματολογία. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Ηγέτης – Ομάδα (Strogill) (Ι) Διατηρεί καλές σχέσεις με τους ιεραρχικά ανώτερους του, τους επηρεάζει στις απόψεις τους και επιδιώκει σταθερά την επαγγελματική άνοδο. Αφήνει λογικά πλαίσια πρωτοβουλίας και δράσης στα μέλη της ομάδας. Δέχεται με σχετική άνεση την αβεβαιότητα και την αναβολή. Ευνοεί την άνεση, το κοινωνικό status, και την συμβολή των υφισταμένων του. Συμφιλιώνει συγκρουόμενες απαιτήσεις και μειώνει τις τυχόν ανωμαλίες και διαφορές στα πλαίσια της ομάδας ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Ηγέτης - Υπηρέτης Ο ηγέτης-υπηρέτης διακατέχεται από το φυσικό αίσθημα να υπηρετεί πρώτα και κατόπιν συνειδητά να καθοδηγεί. Η ουσία της προσέγγισης ηγέτης-υπηρέτης δίνει έμφαση στο γεγονός ότι ο ηγέτης δεν πετυχαίνει δεν πετυχαίνει τους στόχους του οργανισμού μόνος του. Η βάση της προσέγγισης είναι η ανάγκη η ομάδα των ανθρώπων του να είναι αποδοτικοί και να κάνουν το καλύτερο δυνατό. Επικοινωνεί τακτικά με τους συνεργάτες, τους ενθαρρύνει, δείχνει κατανόηση και τους βοηθά να κερδίζουν. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Ηγέτης – Υπηρέτης (Ι) Δεν διστάζει να «σηκώσει τα μανίκια» και να εργαστεί μαζί με τους συνεργάτες ώστε να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να τις χρησιμοποιούν με τον καλύτερο τρόπο. Η λειτουργία του υπηρέτη-ηγέτη αρχίζει από το σημείο που το όραμα και οι στόχοι έχουν τεθεί με ξεκάθαρο τρόπο. ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Ανωριμότητα - Ωριμότητα Ανωριμότητα - Ωριμότητα Παθητικότητα Εξάρτηση Συμπεριφορά με λίγους τρόπους Ρηχά ενδιαφέροντα Βραχυπρόθεσμοι στόχοι και προοπτικές Έλλειψη αυτογνωσίας Δράση Ανεξαρτησία Συμπεριφορά με πολλούς τρόπους Βαθιά ενδιαφέροντα Μακροπρόθεσμοι στόχοι και προοπτικές Αυτογνωσία και αυτοέλεγχος ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Ικανότητες και ρόλοι του ηγέτη ανάλογα με την κατεύθυνση της Επιχείρησης Στρατηγική-όραμα Δίκτυο συνεργατών Υλοποίηση έργων Συντονισμό Ομαδικότητα Παρακίνηση Ανάπτυξη ανθρώπων Κουλτούρα Μέλλον Παρόν Συστήματα Άνθρωποι Καινοτομίες Προσωπική ανάπτυξη Ανάθεση-καθοδήγηση Εξυπηρέτηση πελατών ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία

Ο ηγέτης διαθέτει ένα μεγάλο ρεπερτόριο ρόλων Ο ηγέτης διαθέτει ένα μεγάλο ρεπερτόριο ρόλων Μοντέλο ανοιχτών συστημάτων Μοντέλο ανθρώπινων σχέσεων Ευελιξία Μέντωρ Εφευρετικός Διευκολυντής Διαπραγματευτικός Εστίαση στο Εσωτερικό Εστίαση στο Εξωτερικό Ελεγκτικός Παραγωγικός Μοντέλο εσωτερικών διαδικασιών Μοντέλο Ορθολογικών στόχων Συντονιστικός Διευθυντικός $ Έλεγχος ΟΔΒΕ/Γ. Καμπουρίδης Ηγεσία Μοντέλο Quinn