Από την Παλαιολιθική στη Νεολιθική Κοινωνία Δημογραφικοί και Περιβαλλοντικοί Λόγοι

Το Νεολιθικό χωριό του Τσατάλ Χουγιούκ

Η Πολιτική Δομή της Νεολιθικής Εποχής 1. Βαθμιδωτές Κοινότητες. Οι ανώτεροι στην πυραμίδα έχουν κύρος, παίρνουν αποφάσεις, και χρησιμοποιούν τους πόρους στο όνομα όλων, όμως δεν διαθέτουν εξαναγκαστικές εξουσίες, και δεν έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν συλλογικούς πόρους σε ατομικούς. 1α. Σε Σχετικά Βαθμιδωτές Κοινότητες, άτομα και σειριές βαθμολογούνται η μια βάσει της άλλης, όμως δεν υπάρχει κάποιο ανώτατο σημείο στην πυραμίδα. 1β. Σε Απόλυτα Βαθμιδωτές Κοινότητες, έχουμε την ύπαρξη κάποιου απόλυτου και ύψιστου σημείου αναφοράς και εξουσίας. Αναδύεται ένας αρχηγός στον οποίο αποδίδεται μια αδιαμφισβήτητη ύψιστη βαθμίδα εξουσίας που αποτελεί το μέτρο σύγκρισης όλων των υπολοίπων.

Θεωρίες Διαστρωμάτωσης Ο Talcott Parsons (1966, 1977) πίστευε ότι η πολιτική εξέλιξη επέρχεται ως αποτέλεσμα της εσωτερικής τάσης των κοινωνιών να αυξάνουν την «προσαρμοστική χωρητικότητά» τους. Είναι η ικανότητα να ανταποκριθούν επιτυχώς στις περιβαλλοντικές πιέσεις και αλλαγές, καθώς και στα προβλήματα κοινωνικής συμβίωσης. Στο πέρασμα του χρόνου λοιπόν, οι κοινωνίες εξελίσσονται συνεχώς. Η διαστρωμάτωση είναι μια «κοινωνική εφεύρεση» που αυξάνει την ικανότητα μιας κοινότητας να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο.

Ο Gerhard Lenski (1966) έχει προτείνει μια καθ’ όλα διαφορετική θεωρία με έντονα υλιστικά και συγκρουσιακά χαρακτηριστικά, και μπορεί να ονομασθεί «θεωρία του πλεονάσματος». Τεχνολογική πρόοδος Αυξημένη Οικονομική Παραγωγικότητα Δημιουργία Οικονομικού Πλεονάσματος Εμφάνιση της Κοινωνικής Διαστρωμάτωσης Περαιτέρω Αύξηση του Μεγέθους του Οικονομικού Πλεονάσματος Περαιτέρω Αύξηση της Κοινωνικής Διαστρωμάτωσης

Η Ester Boserup (1965) έχει καταδείξει ότι η τεχνολογική γνώση δεν σημαίνει αυτόματα υλοποίηση και εφαρμογή της, κυρίως διότι εμπεριέχει μεγαλύτερο κόπο για αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Το στρατηγικό κίνητρο του ανθρώπου δεν είναι η μεγιστοποίηση αλλά η βελτιστοποίηση. Επίσης, ο Elster (1985) αποδεικνύει ότι το πλεόνασμα έρχεται μετά την διαστρωμάτωση, και όχι το αντίθετο. Ο Mark Nathan Cohen (1965), πρότεινε ως λύση την πληθυσμιακή πίεση. Οι απαρχές της γεωργίας πριν από περίπου δέκα χιλιάδες έτη συνέπεσαν, επισημαίνει ο Cohen, με το τέλος της μακροχρόνιας διαδικασίας της ανθρώπινης επέκτασης σε όλες τις κατοικήσιμες μεριές του πλανήτη.

Η Θεωρία των Εγκλωβισμών – Robert Carneiro Ο περιβαλλοντικός εγκλωβισμός (environmental circumscription) -- εύφορο έδαφος που περιβάλλεται από βουνά, ερήμους, ή την θάλασσα. η συγκέντρωση των πόρων -- παραγωγικοί πόροι, όπως λίμνες ή ποτάμια πλούσια σε τροφή, τόσο ελκυστικά που οι άνθρωποι προσπαθούν να μείνουν κοντά τους. ο κοινωνικός εγκλωβισμός – το στρίμωγμα όχι από απαγορευτικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά αλλά από άλλες κοινωνίες

Σουμερία

Η Θεωρία της Σπάνεως – Harner, Fried, και Blumberg Πληθυσμιακή Πίεση Τεχνολογική Πρόοδος Σπάνις είναι η έλλειψη γης κατάλληλης για καλλιέργεια Αυξημένος Εγωισμός για την Κατοχή Γης Εμφάνιση της Διαφορετικής Πρόσβασης στους Πόρους Ικανότητα Κάποιων Ομάδων να Εξαναγκάσουν Άλλους να Παράξουν Οικονομικό Πλεόνασμα Πλεονάζουσα Παραγωγή Εμφάνιση της Διαστρωμάτωσης (άνισος έλεγχος του πλεονασματικού πλούτου)

Κεντρικά Χαρακτηριστικά Παλαιολιθικής και Νεολιθικής Κοινωνίας Είδος χρηστικής τεχνολογίας Είδος Ιδιοκτησίας Είδος Διανομής Είδος Ανταλλαγής Κυνηγοί και Συλλέκτες Συνήθως, πρωτόγονος κομμουνισμός. Οι σημαντικοί πόροι ανήκουν σε όλη την κοινότητα και κανένας δεν μπορεί να απαγορεύσει σε κάποιον την χρησιμοποίησή τους.. Γενικευμένη ανταπόδοση. Το μοίρασμα και η γενναιοδωρία αποτελούν καθολικές και επιβεβλημένες πρακτικές. Παρόλο που κάποιες ανταλλαγές λαμβάνουν χώρα, δεν υπάρχουν αγορές ή μηχανισμοί ανταλλαγής αγαθών. Απλή Κηποκαλλιέργεια Συνήθως, σειριακή ιδιοκτησία. Αποτελεί παραλλαγή του πρωτόγονου κομουνισμού όπου οι πόροι ανήκουν στην κοινότητα, την οποία όμως αποτελούν τα μέλη της σειριάς – του σογιού. Ισονομική αναδιανομή. Τα αγαθά συγκεντρώνονται στο ‘μεγάλο σπίτι’ που ελέγχεται από τον φύλαρχο, και ο οποίος είναι υπεύθυνος για την αναδιανομή τους σε όλη την κοινότητα με ισονομικά κριτήρια. Όπως και ανωτέρω.

Έντονη Κηποκαλλιέργεια Συνήθως, φυλαρχική ιδιοκτησία. Κραταιοί φύλαρχοι αξιώνουν την ιδιοκτησία μεγάλων εκτάσεων και καθορίζουν την χρήση τους. Παρόλα αυτά, οι πρωτόγονοι παραγωγοί που καλλιεργούν τη γη διασφαλίζουν την συμμετοχή τους στην λήψη αποφάσεων σχετικά με τις καθημερινές ασχολίες. Μερική και διαστρωματωμένη αναδιανομή. Το πλεόνασμα συγκεντρώνεται στα χέρια μιας συγκεντρωτικής κοινωνικής ομάδας η οποία παρακρατεί ένα μεγάλο τμήμα του προϊόντος για ιδία χρήση, όσο και για την χρηματοδότηση ενός γραφειοκρατικού μηχανισμού. Κάποια αναδιανομή όμως λαμβάνει χώρα. Κοινωνίες με περιφερειακές αγορές. Είναι δυνατόν να υπάρχουν αγορές και μάλιστα μεγάλης σημασίας, αλλά είναι δευτερεύουσας σημασίας. Πρωτεύοντα ρόλο παίζει η άμεση παραγωγή προς ιδία χρήση.