Προτεραιότητες πολιτικής ΠΑΣΕΓΕΣ/ΥΟΠΑ Η Κοινή Γεωργική Πολιτική μετά το 2013 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ Ε.Ε. (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΤΗΣ Κ.Α.Π.) Προτεραιότητες πολιτικής (Αναφορές - επισημάνσεις - προτάσεις) Μιχάλης Σμύρης τηλ. 210 7499444, e-mail: smiris@paseges.gr

Ενότητες παρουσίασης Α. Εισαγωγικά στοιχεία Β. Το νέο Πλαίσιο Πολιτικής- Στόχοι και Προτεραιότητες της E.E. για την Α.Α. μετά το 2013 ( ΚΑΝ. ΕΕ αριθμ.1305/2013 του Ε.Κ. και του Συμβουλίου της 17.12.2013) Γ. Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ Δ. Προδιαγραφές - Καινοτομίες των νέων Π.Α.Α Ε. Επισημάνσεις - προτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ στο πλαίσιο της διαβούλευσης

Α. Εισαγωγικά στοιχεία

Αναγκαιότητα της πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης Οι αγροτικές περιοχές της ΕΕ καλύπτουν περισσότερο από το 90% του εδάφους της ΕΕ και το 55% περίπου του συνολικού πληθυσμού της. Η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να παρέχει στήριξη σε αυτό το σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού και της έκτασης της ΕΕ. Η ευρωπαϊκή ύπαιθρος παρέχει: Βασικές πρώτες ύλες (επισιτιστική ασφάλεια, βιομηχανία τροφίμων) Απασχόληση σε 40.000.000 εργαζόμενους στον αγροτικό τομέα Περιοχές ομορφιάς, ανάπαυσης και αναψυχής Αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) αποτελεί την χρηματοδοτική πηγή της ΕΕ που χρησιμοποιείται από τα Κράτη Μέλη για την επίτευξη ποικίλων στόχων της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ Το ΕΓΤΑΑ διαθέτει ένα προϋπολογισμό περίπου 96 δισεκατομμυρίων € (περίοδος 2007-2013), ο οποίος κατανέμεται στα Κράτη Μέλη μέσω των 94 διαφορετικών Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ). Σε επίπεδο ΕΕ το ΕΓΤΑΑ εποπτεύεται από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) αποτελεί ένα εργαλείο πολιτικής και έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό, που χρησιμοποιείται από τα κράτη μέλη για την εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Η εφαρμογή ενός ΠΑΑ μπορεί να καλύπτει μια ολόκληρη χώρα ή μια συγκεκριμένη περιοχή. Στην ΕΕ λειτουργούν περισσότερα από 90 ΠΑΑ και κάθε ένα από αυτά έχει σχεδιαστεί, έτσι ώστε να παρέχει το συγκεκριμένο τύπο στήριξης της αγροτικής ανάπτυξης που απαιτείται στην επικράτειά του. Τα Π.Α.Α. συνχρηματοδοτούνται και από εθνικά κονδύλια

B. Το νέο Πλαίσιο Πολιτικής – Στόχοι και Προτεραιότητες της E.E. για την Α.Α. μετά το 2013

Στρατηγική για έξυπνη, βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη Το νέο πλαίσιο για την Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης της ΕΕ Βιώσιμη παραγωγή τροφίμων Πυλώνας 1 Κοινή Αγροτική Πολιτική Βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων και δράση για το κλίμα Ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών Πυλώνας 2: Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης 6 Προτεραιότητες Ευρώπη 2020 Στρατηγική για έξυπνη, βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία και Ταμείο Επενδύσεων 11 Θεματικοί Στόχοι Horizon 2020 Αγροτική Έρευνα Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας Γεωργική Παραγωγικότητα και Βιωσιμότητα

Στόχοι και Προτεραιότητες της E.E. για την Α.Α. μετά το 2013 1. Ανταγωνιστικότητα της γεωργίας 2. Βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και δράση για το κλίμα Ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών Προέρχονται από τους γενικούς στόχους της ΚΓΠ όπως εκφράζονται στη Συνθήκη και περιγράφονται στην Ανακοίνωση της Επιτροπής για την «ΚΓΠ προς το 2020» Προτεραιότητες Τα Κ.Μ. θα αποφασίζουν πλέον ποια μέτρα θα χρησιμοποιήσουν και πώς, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι σύμφωνα πλέον με τις έξι «Προτεραιότητες της Ένωσης για την ΑΑ» και τις υποπροτεραιότητές τους, οι οποίες αποτελούν τη βάση του προγραμματισμού Οι Προτεραιότητες αντανακλούν επίσης το περιεχόμενο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και των αντίστοιχων Θεματικών Στόχων που εφαρμόζονται σε όλα τα Ταμεία του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου 2014-2020 (Διαρθρωτικά και Επενδύσεων).

Οριζόντια προτεραιότητα 1η Προτεραιότητα: Προώθηση της μεταφοράς γνώσεων και της καινοτομίας στη γεωργία, τη δασοκομία και τις αγροτικές περιοχές Με έμφαση στην (α) προώθηση της καινοτομίας και την ανάπτυξη της βάσης γνώσεων στις αγροτικές περιοχές (β) ενίσχυση των δεσµών μεταξύ γεωργίας - δασοκοµίας και έρευνας – καινοτομίας με σκοπό την βελτίωση της περιβαλλοντικής διαχείρισης και της απόδοσης (γ) προώθηση της δια βίου μάθησης και της επαγγελματικής κατάρτισης στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας

Στόχος (1): ανταγωνιστικότητα της γεωργίας 2η Προτεραιότητα: Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας όλων των τύπων γεωργίας και ενίσχυση της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων Με έμφαση στην Διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης και του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων με στόχο την αύξηση του βαθμού συμμετοχής στην αγορά, τον προσανατολισμό στην αγορά σε συγκεκριμένους τομείς και την γεωργική διαφοροποίηση Διευκόλυνση της ανανέωσης των γενεών στο γεωργικό τομέα και της εισόδου επαρκώς ειδικευμένων γεωργών

Στόχος (1): ανταγωνιστικότητα της γεωργίας 3η Προτεραιότητα: Προώθηση της οργάνωσης της αλυσίδας τροφίμων και της διαχείρισης κινδύνων στη γεωργία Με έμφαση στην καλύτερη ενσωμάτωση των πρωτογενών παραγωγών στην αλυσίδα τροφίμων μέσω: συστημάτων ποιότητας (π.χ. πιστοποίηση, ιχνηλασιμότητα), αύξησης της αξίας των προϊόντων προώθησης σε τοπικές αγορές και βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού, Συνεταιρισμών, ομάδων, παραγωγών και διεπαγγελματικών οργανώσεων στήριξη της πρόληψης των κινδύνων και της διαχείρισης στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις

τη γεωργία και τη δασοκομία Στόχος (2): βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και δράση για το κλίμα 4η Προτεραιότητα: Αποκατάσταση, διατήρηση και ενίσχυση των οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από τη γεωργία και τη δασοκομία Με έμφαση στην αποκατάσταση και διατήρηση της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών NATURA 2000, των περιοχών με φυσικά ή άλλα μειονεκτήματα των ευρωπαϊκών τοπίων κλπ βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων, των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων Την πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους και την βελτίωση της διαχείρισής του

Στόχος (2): βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και δράση για το κλίμα 5η Προτεραιότητα: Προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων και στήριξη της μεταστροφής προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με ανθεκτικότητα στην αλλαγή του κλίματος στους τομείς της γεωργίας, των τροφίμων και της δασοκομίας Με έμφαση στην αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης νερού στη γεωργία αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης ενέργειας στον τομέα της γεωργίας και της μεταποίησης τροφίμων. διευκόλυνση της προμήθειας και χρήσης ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, υποπροϊόντων, αποβλήτων, υπολειμμάτων και λοιπών πρώτων υλών εκτός των τροφίμων για τους σκοπούς της βιοοικονομίας μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και αμμωνίας από τη γεωργία προώθηση της δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα στη γεωργία και τη δασοκομία

Στόχος (3): ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών 6η Προτεραιότητα: Προώθηση της κοινωνικής ένταξης, της μείωσης της φτώχειας και της οικονομικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές διευκόλυνση της διαφοροποίησης προς μη γεωργικές δραστηριότητες (πχ. τουρισμός , γυναικεία επιχειρηματικότητα), της δημιουργίας νέων μικρών επιχειρήσεων και της δημιουργίας θέσεων εργασίας προώθηση της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές Ενίσχυση της προσβασιμότητας, της χρήσης και της ποιότητας των νέων τεχνολογιών (ΤΠΕ) στις αγροτικές περιοχές

Συμπληρωματικότητα με τον Πυλώνα 1 Πρασίνισμα Στήριξη στους νέους αγρότες Στήριξη στους μικρούς αγρότες Στήριξη περιοχών με φυσικά μειονεκτήματα Συμβουλευτικές υπηρεσίες σε αγρότες

Γ. Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ

Προβλεπόμενη κατανομή πόρων αγροτικής ανάπτυξης (Εκατ Προβλεπόμενη κατανομή πόρων αγροτικής ανάπτυξης (Εκατ. €, σε σταθερές τιμές 2011)

Μεταβολή ανώτατου ορίου δαπανών της ΚΑΠ στους δύο πυλώνες

Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ (Συμβούλιο της 08. 02 Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ (Συμβούλιο της 08.02.2013, Συμφωνία 26.06.2013, Καν. 1305/2013 της 17.12.2013) Συνολική χρηματοδότηση ΕΓΤΑΑ για τα 28 Κ.Μ. 84,93 δισ. Ευρώ (μειωμένη κατά 11,1% σε σχέση με την περίοδο 2007-2013). Για χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία εμφανίζεται αύξηση των κονδυλίων. Το 2020 θα διατεθούν συνολικά για την Α.Α. 11,4 δισ. Ευρώ ποσό μειωμένο κατά 18% σε σχέση με το αντίστοιχο ποσό των 13,9 δισ. ευρώ του 2013 5,5 δισ. ευρώ (6,5% του συνόλου του πυλώνα 2) αποτελούν διακριτά κονδύλια και κατευθύνονται επιλεκτικά σε Κ.Μ. με ιδιαίτερες διαρθρωτικές προκλήσεις ή σημαντικές επενδύσεις στην Α.Α. (π.χ. Ιταλία , Γαλλία, Αυστρία, Φιλανδία) Δυνατότητα μεταφοράς από κάθε κράτος μέλος ποσοστού έως 15% των πόρων του πυλώνα 1 στον πυλώνα 2 και αντίστροφα Συνολική χρηματοδότηση ΕΓΤΑΑ για την χώρα μας 3,729 δισ. Ευρώ (μειωμένη κατά 5,9% σε σχέση με την περίοδο 2007-2013)

Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ (Συμβούλιο της 08. 02 Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ (Συμβούλιο της 08.02.2013, Συμφωνία 26.06.2013 Καν. 1305/2013 της 17.12.2013) Ελάχιστο ποσοστό συνεισφοράς ΕΓΤΑΑ 20% Μέγιστα ποσοστά συνεισφοράς ΕΓΤΑΑ για όλα τα μέτρα έως: – 90% στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες(μ.ο.ΑΕΠ<75% μ. ο. ΕΕ), στις άκρως απόκεντρες περιοχές και στα μικρά νησιά του Αιγαίου 75% για δράσεις για το περιβάλλον και την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής Τουλάχιστον 30% από τα κονδύλια του ΕΓΤΑΑ πρέπει να κατανεμηθούν σε μέτρα για το μετριασμό της αλλαγής του κλίματος, την προσαρμογή και τη διαχείριση γης (γεωργοπεριβαλλοντικές και κλιματικές ενισχύσεις, βιολογική γεωργία, ενισχύσεις σε περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα), και Τουλάχιστον 5% στο LEADER

Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ (Συμβούλιο της 08. 02 Χρηματοδότηση - Διαχείριση νέας περιόδου ΠΑΑ (Συμβούλιο της 08.02.2013, Συμφωνία 26.06.2013 Καν. 1305/2013 της 17.12.2013 Καν. 1305/2013 της 17.12.2013) Το 2014 μεταβατικό έτος Έγκριση των νέων Π.Α.Α. των Κ.Μ. στις αρχές του 2014 Γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις και μεταβατικές διατάξεις θα εφαρμόζονται χωρίς διακοπή Καν.COM(2013)521(κατά παρέκκλιση αύξηση της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ έως το 95% της επιλέξιμης Δ.Δ. έως το 2016 στα Κ.Μ. που εφαρμόζουν πολιτικές δημοσιονομικής εξυγίανσης)

Δ. Προδιαγραφές-Καινοτομίες των νέων Π.Α.Α

1. Περιεχόμενο των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης Απαίτηση για: 1. Περιεχόμενο των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης Απαίτηση για: Εκ των προτέρων αξιολόγηση Ανάλυση των πλεονεκτημάτων, αδυναμιών, ευκαιριών και απειλών (SWOT) γύρω από τις προτεραιότητες για την αγροτική ανάπτυξη Περιγραφή της στρατηγικής: καθορισμός στόχων για καθένα από τους κύριους τομείς προτεραιοτήτων της Ένωσης για την αγροτική ανάπτυξη και αναμενόμενη συνεισφορά των επιλεγέντων μέτρων για την επίτευξη των προτεραιοτήτων και των αντίστοιχων στόχων Εκτίμηση των εκ των προτέρων προϋποθέσεων και ορόσημων Περιγραφή καθενός από τα μέτρα που θα επιλεγούν Περιγραφή των μηχανισμών συντονισμού μεταξύ των διαφορετικών εργαλείων σε σχέση με την τοπική ανάπτυξη Περιγραφή της προσέγγισης για την καινοτομία και τις ΕΣΚ Ανάλυση των αναγκών για την παρακολούθηση και αξιολόγηση Σχέδιο χρηματοδότησης Πληροφορίες σχετικά με την συμπληρωματικότητα με μέτρα που χρηματοδοτούνται από άλλα μέσα της ΚΓΠ (από τα υπόλοιπα ταμεία)

2. Βελτιωμένη- απλοποιημένη δέσμη Μέτρων Εξασφαλίζεται η συνέχεια με την παρούσα προγραμματική περίοδο, αλλά προβλέπονται: – Μειωμένος αριθμός μέτρων (ομαδοποιούνται με βάση την τυπολογία των παρεμβάσεων) με στόχο την απλοποίηση της οικονομικής διαχείρισης – Διόρθωση των ανακολουθιών (κανόνες επιλεξιμότητας, πεδίο εφαρμογής, κλπ) για να αντιμετωπιστούν τα αδιέξοδα στην υλοποίηση – Νέα μέτρα για την κάλυψη επειγουσών αναγκών (π.χ. εργαλεία διαχείρισης για να αντιμετωπιστούν περιβαλλοντικοί και οικονομικοί κίνδυνοι παραγωγής, προώθηση της συνεργασίας και σύνολο εργαλείων εκκίνησης για το LEADER) Ευελιξία στην επιλογή μέτρων εντός κάθε προτεραιότητας με σκοπό να αξιοποιηθούν πλήρως οι τυχόν συνέργειές τους για την επίτευξη των στόχων.

3.Πρόβλεψη μέτρων/ενισχύσεων για: Καινοτομία Γνώση Αναδιάρθρωση/επενδύσεις/εκσυγχρονισμό γεωργικών εκμεταλλεύσεων Νέους αγρότες ( μέχρι 70.000 ευρώ για εκκίνηση) Μικροκαλλιεργητές (μέχρι 15.000 ευρώ για εκκίνηση) Εργαλεία διαχείρισης κινδύνου Ομάδες /οργανώσεις παραγωγών (σύσταση με βάση επιχειρηματικό σχέδιο) Γεωργοπεριβαλλοντικά/κλίμα Βιολογική γεωργία Δασοκομία Ορεινές/περιοχές με περιορισμούς Συνεργασία (τεχνολογική, εμπορική, περιβαλλοντική) Μη γεωργικές δραστηριότητες (εκκίνηση επιχειρήσεων) Διαχείριση κινδύνου (αποζημιώσεις για απώλειες από καιρικά φαινόμενα ή σοβαρή μείωση εισοδήματος) Βασικές υπηρεσίες και ανανέωση χωριών Leader

4. Ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας (ΕΣΚ) για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας (νέο) Στοχεύει στην προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων, στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της έρευνας και της πρακτικής και γενικά στην ενθάρρυνση της καινοτομίας Ενεργοποιείται μέσω επιχειρησιακών ομάδων που είναι υπεύθυνες για καινοτόμα σχέδια και υποστηρίζεται από ένα δίκτυο Επιχειρησιακές ομάδες: συστήνονται από αγρότες, ερευνητές, συμβούλους, επιχειρήσεις και άλλους φορείς που ενδιαφέρονται για την καινοτομία στο γεωργικό τομέα Το ΕΓΤΑΑ συνεισφέρει με: Τη στήριξη των ΕΣΚ επιχειρησιακών ομάδων και του Δικτύου ΕΣΚ Άλλα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης, π.χ. Συνεργασία, επένδυση σε υλικά στοιχεία ενεργητικού, ανάπτυξη επιχειρήσεων, μεταφορά γνώσεων και συμβουλευτικών υπηρεσιών στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις

5.Θεματικά υποπρογράμματα (νέο) Δυνατότητα σχεδιασμού θεματικών υποπρογραμμάτων που συμπεριλαμβάνονται στα Π.Α.Α. με σκοπό την αντιμετώπιση ειδικών αναγκών τομέων, γεωγραφικών περιοχών ή τύπων δικαιούχων, με ιδιαίτερη σημασία, όπως οι νέοι αγρότες, οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, οι ορεινές περιοχές οι βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού και οι γυναίκες στις ακριτικές περιοχές Προβλέπονται: – Υψηλότερα ποσοστά στήριξης (εντάσεις ενίσχυσης) – Ειδική ανάλυση "SWOT" για την αναγνώριση των αναγκών – Ειδικοί στόχοι σε επίπεδο υποπρογράμματος και επιλογή μέτρων Δεν απαιτείται ξεχωριστή οικονομική διαχείριση για τα ΘΥ

6. Ευρωπαϊκό δίκτυο για την Αγροτική Ανάπτυξη -Εθνικά αγροτικά δίκτυα 6. Ευρωπαϊκό δίκτυο για την Αγροτική Ανάπτυξη -Εθνικά αγροτικά δίκτυα Στόχοι Ενίσχυση συμμετοχής των ενδιαφερόμενων στην υλοποίηση της Α.Α. Βελτίωση ποιότητας των Π.Α.Α. Συμβολή στην ευρύτερη ενημέρωση για την Α.Α. Δραστηριότητες: διάδοση πληροφοριών, ορθών πρακτικών, ανταλλαγή εμπειρογνωσίας, μελέτες, ανάπτυξη συνεργασιών, σεμινάρια

Ε. Ορισμένες από τις επισημάνσεις-προτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ στο πλαίσιο της διαβούλευσης (συμμετοχή της σε όλες τις ΘΟΣΣ)

Επισημάνσεις-προτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ Αναμόρφωση της διαχείρισης των επενδυτικών μέτρων Π.Α.Α. 2014-2020 (Ενδιάμεσος Φορέας) Κτηνοτροφία (πολλαπλή ενίσχυση) Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στον πρωτογενή τομέα  Εξυγίανση και ανασυγκρότηση των αγροτικών συνεταιρισμών Πολιτική αρδευτικού νερού Θέσπιση νέου μέτρου εξωστρέφειας Δημιουργία νέου μέτρου για την ανάπτυξη της δικτύωσης/συνέργειας (clustering ) Θέσπιση νέου μέτρου για την στήριξη των μικρών εφοδιαστικών αλυσίδων. Δημιουργία μέτρου για την στήριξη της παραγωγής, προϊόντων που συνδέονται άμεσα με τον τομέα των ζωοτροφών Δημιουργία μέτρου για την υποστήριξη πιλοτικών προγραμμάτων αξιοποίησης υπολειμμάτων φυτικής και ζωικής αγροτικής παραγωγής

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας