Συσχέτιση ιδιοτήτων Γονίδια Φαινότυπος Περιβάλλον Ιδιότητα 1 Γονίδια Φαινότυπος Περιβάλλον Ιδιότητα 1 Ιδιότητα 2
Συσχέτιση ιδιοτήτων Φαινοτυπική συσχέτιση Γενετική συσχέτιση Περιβαλλοντική συσχέτιση Συσχετισμένη αντίδραση στην επιλογή
Φαινοτυπική συσχέτιση συσχέτιση των φαινοτυπικών τιμών δύο ή περισσοτέρων ιδιοτήτων Μετράται μέσω του συντελεστή φαινοτυπικής συσχέτισης (rP): Παραδείγματα: Γαλακτοπαραγωγή - Λιποπεριεκτικότητα Ύψος ακρωμίου - Βάρος σώματος Βάρος σώματος - Γαλακτοπαραγωγή Ρυθμός ανάπτυξης - Συντελεστής αξιοποίησης τροφής Αριθμός αυγών - Σωματικό βάρος Αριθμός αυγών - Βάρος αυγών
Γενετική συσχέτιση συσχέτιση των κληροδοτικών τιμών δύο ή περισσοτέρων ιδιοτήτων Οφείλεται σε: Πλειοτροπικές επιδράσεις (ένα γονίδιο επηρεάζει ταυτόχρονα δύο ή περισσότερες ιδιότητες, οι μόνες σε γενετική ισορροπία) Ανισορροπία σύνδεσης γονιδίων (διασταυρωμένοι πληθυσμοί, προσωρινής φύσεως) Μετράται μέσω του συντελεστή γενετικής συσχέτισης (rA):
Περιβαλλοντική συσχέτιση οφείλεται σε κοινές περιβαλλοντικές επιδράσεις (συνήθως διατροφή) Μετράται μέσω του συντελεστή περιβαλλοντικής συσχέτισης (rΕ): Παραδείγματα: H κατά βούληση διατροφή οδηγεί σε αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης και του βαθμού εναπόθεσης σωματικού λίπους Σιτηρέσια πλούσια σε συμπυκνωμένες ζωοτροφές αυξάνουν τη γαλακτοπαραγωγή των αγελάδων αλλά μειώνουν τη λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος
Συντελεστής φαινοτυπικής συσχέτισης (rP) ο rP εξαρτάται κυρίως από τον rA όταν h2X, h2 Y υψηλοί αν h2Χ ή h2Y=0 τότε ο rP εξαρτάται μόνο από περιβαλλοντικούς παράγοντες αν εκτιμήσουμε τον rP δε γνωρίζουμε τίποτα για το πρόσημο και το μέγεθος των rA και rE
Τιμές συντελεστών φαινοτυπικής (rP), γενετικής (rA) και περιβαλλοντικής συσχέτισης (rE) για μερικές ιδιότητες στα αγροτικά ζώα Αγελάδες rP rA rE Γαλ/γή – Λιπ/τα -0,25 -0,40 -0,20 Χοίροι Αύξηση βάρους - Πάχος υποδ. Λίπους 0 0,13 -0,20 Όρνιθες Βάρος σώματος - Βάρος αυγών 0,30 0,40 0,23 Ωοπαραγωγή 0 -0,20 0,10
Συντελεστής φαινοτυπικής συσχέτισης - εκτίμηση rP = Cov(P1,P2)/σP1σP2 = = -11,87/(193x0,26) = -0,24
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης – Σημασία Συσχετισμένη αντίδραση στην επιλογή (πρόβλεψη της ιδιότητας Υ όταν επιλέγουμε ως προς Χ) Έμμεση επιλογή: η επιλογή ως προς Υ μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική (πότε;) για τη βελτίωση της ιδιότητας Χ Κατασκευή δεικτών επιλογής Έλεγχος αποδόσεων (μέτρηση συσχετισμένης ιδιότητας όταν ή άμεση επιλογή είναι αδύνατη ή δαπανηρή πχ. ρυθμός ανάπτυξης - συντελεστής αξιοποίησης τροφής)
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης – Εκτίμηση (1) Μέθοδοι εκτίμησης: Συνδιακύμανση γονέων-απογόνων, ετεροθαλών αδελφών Πειράματα επιλογής
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης – εκτίμηση (2) 1. Συνδιακύμανση: ετεροθαλή αδέλφια 2. Συνδιακύμανση: γονείς – απόγονοι
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης – εκτίμηση (3) Συνδιακύμανση γονέων-τέκνων (παράδειγμα) Εκτίμηση συντελεστών κληρονομικότητας, γενετικής, φαινοτυπικής και περιβαλλοντικής συσχέτισης για τη γαλακτοπαραγωγή (Γ) και τη λιποπεριεκτικότητα (Λ) από τα συστατικά συνδιακύμανσης αποδόσεων γονέων – απογόνων [θυγατέρων (Θ) - μητέρων (Μ)] Γ-Μ (x100 kg) Λ-Μ(%) Γ-Μ 68 -0,55 Λ-Μ -0,55 0,11 Γ-Θ 7,8 -0,20 Λ-Θ -0,18 0,035 Γ-Μ Λ-Μ 68 -0,55 h2Γ 0,23 (27,8)/68 0,11 h2Λ 0,64 (20,035)/0,11 Γ-Θ 7,8 -0,2 rP -0,20 (-0,55)/( (680,11)) Λ-Θ -0,18 0,035 rA -0,36 rE 0,21
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης – εκτίμηση (4) πειράματα επιλογής Επιλογή δύο σειρών: Σειρά Χ: επιλογή για την ιδιότητα Χ: (άμεση) αντίδραση στην επιλογή για την Χ (ΔGX) και της συσχετισμένης αντίδρασης για την ιδιότητα Υ (ΔGY/X) Σειρά Υ: επιλογή για την ιδιότητα Υ: (άμεση) αντίδραση στην επιλογή για την Υ (ΔGΥ) και της συσχετισμένης αντίδρασης για την ιδιότητα Υ (ΔGΧ/Y)
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης – εκτίμηση (5) Πειράματα επιλογής - παράδειγμα Εκτίμηση rA από πείραμα επιλογής (5 γενεών) στις όρνιθες για τις ιδιότητες: αύξηση του βάρους (Β) μεταξύ 5ης –9ης εβδομάδας και της κατανάλωσης της τροφής (Τ) κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (αποκλίσεις από το μάρτυρα) Σειρά επιλεγείσα για Β Τ Aντίδραση για Β (g) 186 120 Aντίδραση για Τ (g) 412 525
Συσχετισμένη αντίδραση στην επιλογή Άμεση αντίδραση στην επιλογή (ιδιότητα Χ): Έμμεση αντίδραση στην επιλογή (ιδιότητα Υ):
Συσχετισμένη αντίδραση στην επιλογή (παράδειγμα) Συσχετισμένη αντίδραση για τη λιποπεριεκτικότητα (Λ,%, h2=0,45, σΡ=5,7) στην άμεση επιλογή για τη γαλακτοπαραγωγή (Γ, kg, h2=0,25, σΡ=41), στο πρόβατο. Δίδονται: ένταση επιλογής για Γ (i=1,0), rA=-0,25, ατομική επιλογή. Άμεση αντίδραση στην επιλογή (Γ%): Συσχ/νη αντίδραση στην επιλογή (Λ%):
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης - αποτελεσματικότητα έμμεσης επιλογής ΔGY>ΔGX όταν: h2Y>h2X και rA >> (δύσκολη ή ακριβή μέτρηση της Χ) iii) iY > iX (μέτρηση της Υ και στα δύο φύλα και της Υ στο ένα, πχ. φυλοσύνδετη ιδιότητα)
Συντελεστής γενετικής συσχέτισης - αποτελεσματικότητα έμμεσης επιλογής (παράδειγμα) Παράδειγμα: στους επίμυες, το μέγεθος της τοκετοομάδας (Χ, h2=0,22) μπορεί να αυξηθεί είτε με άμεση επιλογή της ιδιότητας μόνο στα θηλυκά άτομα (b=25%), είτε με έμμεση επιλογή του βάρους του σώματος (Υ, h2=0,35) και στα δύο φύλα (bα=10%, bθ=25%), rA=0,43. Iδιότητα X Y b(%) i b(%) i Αρσενικά 0 0 10 1,755 Θηλυκά 25 1,271 25 1,271 μ.ο. 0,635 1,513