Giroux & McLaren «Βorder pedagogy» Παιδαγωγική των Ορίων Giroux & McLaren «Βorder pedagogy»

Παράδειγμα 1 Οι μαθητές παρακολουθούν μια σκηνή από μια ταινία: ένας μαύρος ιθαγενής βρίσκεται ξαφνικά σε μια δυτική πόλη και πηγαίνει σε ένα κατάστημα και παίρνει τρόφιμα χωρίς να τα πληρώσει, διότι έτσι συνηθιζόταν στον τόπο που μεγάλωσε. Ο καταστηματάρχης καλεί την αστυνομία και ο μαύρος οδηγείται στο δικαστήριο. Οι μαθητές καλούνται κατά ομάδες να προετοιμάσουν τα επιχειρήματα υπεράσπισης και κατηγορίας του

Ερωτήματα Που θα ανατρέξουν οι μαθητές για να προετοιμάσουν τα επιχειρήματα αυτά; Γιατί ο εκπαιδευτικός επιλέγει να τους ζητήσει αντιτιθέμενες πλευρές; Με ποιο κριτήριο οι μαθητές θα ορίσουν τις διαφορετικές στάσεις; Ποια είναι η παιδευτική αξία αυτής της δραστηριότητας;

Παράδειγμα 2 Οι μαθητές καλούνται να προετοιμάσουν και να παίξουν ένα μικρό θεατρικό με θέμα: «κλοπή στο μετρό» και πρωταγωνιστές: μια νοικοκυρά, ένας εκπαιδευτικός, ένας δικηγόρος, ένας οικοδόμος, μια καθαρίστρια, ένας άνεργος μετανάστης, μια φοιτήτρια και δύο μαθητές, ένας από εργατική και μία από μεσοαστική οικογένεια. Αφού καταγράψουν το σενάριο και παίξουν τις σκηνές οι μαθητές καλούνται θεωρώντας ότι είναι ένας από τους πρωταγωνιστές να γράψουν το ημερολόγιό του μετά την επιστροφή στο σπίτι του

Ερωτήσεις Ποιο σενάριο θα κατασκευάσουν οι μαθητές; Με ποια κριτήρια οι μαθητές θα επιλέξουν τα πρόσωπα για τα οποία θα γράψουν το ημερολόγιο; Πώς ο εκπαιδευτικός μπορεί να τα αξιοποιήσει και με ποιο σκοπό;

Παιδαγωγική των ορίων η γλώσσα της κριτικής αντικαθιστά την αυταρχική γλώσσα της αποστήθισης → α. οι μαθητές μιλούν μέσα από τις δικές τους ιστορίες β. αμφισβητούν τα θεμέλια πάνω στα οποία κατασκευάζονται και νομιμοποιούνται η γνώση και η εξουσία.

Προϋποθέσεις Αποδόμηση του ηγεμονικού λόγου του παραδοσιακού ΑΠ Επικύρωση των φωνών που φέρνουν μαζί τους στο σχολείο οι μαθητές, αλλά και την κριτική τους διερεύνηση.

Παιδαγωγικό πλαίσιο Ανοχή της διαφορετικότητας. Διερεύνηση των ποικίλων φωνών (υπονομεύεται έτσι η εικόνα του φυσικού και αυτονόητου). Κατασκευή αντιτιθέμενων αφηγήσεων, που μαρτυρούν διαφορετικές προσλήψεις της πραγματικότητας.

Αποτέλεσμα Οι μαθητές μέσα από την κριτική ανάγνωση εμπειριών και γλωσσών οικοδομούν τις δικές τους αφηγήσεις και ιστορίες. Κατανοούν καλύτερα την πολυπλοκότητα των παραδόσεων, των γνώσεων, των εμπειριών και των ιστοριών που φέρνουν στο σχολείο. Αναγνωρίζονται κάποιες από αυτές τις φωνές ως σφυρηλατούμενες σε σχέσεις αντιπαλότητας προς τις κυρίαρχες δομές εξουσίας.

Ένα σχολείο που μαθαίνει «Ήταν μέσω αυτών των εμπειριών που οι μαθητές του «Learning School» κατάφεραν να στοχαστούν σχετικά με τη διαμορφωτική εμπειρία τους και το βαθμό στον οποίο η σχολική τους εκπαίδευση είχε επιτρέψει στη φωνή τους να ακουστεί και, υπό μια βαθύτερη έννοια, να κατανοήσουν τι θα μπορούσε να σημαίνει η φωνή τους ποια αίσθηση του εαυτού εξέφρασε. Μέσω της άρθρωσης των εσωτερικών φωνών τους, στις βιογραφίες τους, καταλαβαίνουμε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο οι ταυτότητες διαμορφώνονται και ανασχηματίζονται καθώς ταξιδεύουν μεταξύ του σπιτιού και της τάξης και ανάμεσα στις κουλτούρες. Είναι σε αυτή τη  «διασταύρωση των συνόρων» (Giroux, το 1992) που αρχίζουμε να κατανοούμε κάπως την ταυτότητα ως διαδικασία περισσότερο και όχι ως οντότητα, καθώς με κάθε νέα πρόκληση στη αντίληψη τους για τον κόσμο αυτοί οι νέοι βρίσκουν νέες έννοιες και τις νέες εκδοχές του εαυτού». McBeath

Παιδαγωγική των ορίων Border Pedagogy Η παιδαγωγική των ορίων είναι μια πολυπολιτισμική εκπαιδευτική προσέγγιση που βοηθά ουσιαστικά τους μαθητές να κατανοήσουν τις εμπειρίες και τις προσωπικές τους ιστορίες και τους τρόπους με τους οποίους επηρεάζουν τις ταυτότητες και τις κουλτούρες τους. Η προσέγγιση αυτή επιδιώκει να διαμορφώσει διανοούμενους που θα υπερβαίνουν τα φυσικά και τα μεταφυσικά σύνορα. Ο στόχος της παιδαγωγικής των ορίων είναι να εξαλειφθούν τα πολιτιστικά και πολιτικά εμπόδια για την επίτευξη μιας μεγαλύτερης σύλληψη της ανθρώπινης εμπειρίας

McLaren: Κριτική επαναστατική παιδαγωγική Αξιοποίηση της ενυπάρχουσας στην εκπαίδευση αντίστασης Στόχος η πολιτική και χειραφετική ενδυνάμωση των μαθητών

Φάσεις ανάπτυξης Απομυθοποίηση των κυρίαρχων λόγων με ανάδειξη της ιστορικότητας και της κοινωνικότητάς τους Ανάλυση ιδεολογιών & δυνατότητα προβολής και υπεράσπισης των δικών τους λόγων Ανάπτυξη και δοκιμή πρακτικών μετασχηματισμού του κοινωνικού συστήματος

Ανάδειξη και κριτική διερεύνηση της φωνής «Η ανάπτυξη μιας παιδαγωγικής που παίρνει υπόψη της την έννοια της φωνής των μαθητών σημαίνει ανάπτυξη μιας κριτικά καταφατικής γλώσσας, που επεξεργάζεται τις εμπειρίες που οι μαθητές φέρνουν στην τάξη ταυτόχρονα μαζί με αυτές και σχετικά με αυτές. Αυτό σημαίνει ότι λαμβάνουμε υπόψη μας τις γλωσσικές μορφές, τους τρόπους τεκμηρίωσης, τις διαθέσεις, και τις ιστορίες που δίνουν στους μαθητές μια ενεργό φωνή στον ορισμό του κόσμου. Αυτό επίσης σημαίνει επεξεργασία των εμπειριών τέτοιων μαθητών με στόχο να τους κάνει να διερευνήσουν και τις δυνάμεις τους και τις αδυναμίες τους». Giroux

Κίνημα: Οι μαθητές ως ερευνητές Δεκαετία ΄90 Οι μαθητές άρχισαν όχι μόνο να έχουν πιο ενεργό ρόλο αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις να αναλαμβάνουν και την ευθύνη της εκπαιδευτικής έρευνας. Οι μαθητές μπορούν είτε να οργανώνουν οι ίδιοι εκπαιδευτικές έρευνες δράσης, υποστηριζόμενοι απλώς από τους εκπαιδευτικούς, είτε, συνεργαζόμενοι μαζί τους, να συμμετέχουν ενεργά στις έρευνες δράσης των σχολείων τους ή/και των τάξεών τους.

«Υιοθετώντας αυτή την εκδοχή «της φωνής των μαθητών», το σχολείο γίνεται κοινότητα των συμμετεχόντων που δεσμεύονται στην κοινή προσπάθεια εκμάθησης. Ομοίως, όπου «η φωνή μαθητών» εισακούεται, η μάθηση θεωρείται μια πιο ολιστική διαδικασία με ευρείς στόχους και όχι μια πρόοδος που προκύπτει από την γραμμική ακολουθία σχεδίων και την επίτευξη προκαθορισμένων λεπτομερώς στόχων» (Flutter & Rudduck)

Αποτίμηση της πορείας της κριτικής παιδαγωγικής «Σε αυτόν τον προσανατολισμό βρίσκουμε ένα σεβασμό για την εμπειριοκρατική σκέψη του Dewey στην προοπτική της αξιοποίησης της δυναμικής της δημοκρατίας, μια εκτίμηση για το ριζοσπαστικό προοδευτικό ρεύμα, που εκλαμβάνει την εκπαίδευση ως ένα μέσο για την διεκδίκηση της κοινωνικής αλλαγής, ένα άνοιγμα στην οπτική της μετανεωτερικότητας και ένα πάθος να δουν τον κόσμο μετασχηματισμένο σε ένα χώρο μεγαλύτερης ανοχής, ειρήνης και δικαιοσύνης σε όλες τις εκδοχές της ανθρώπινης αλληλόδρασης» Schubert