ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Χλωριωμένοι Υδρογονάνθρακες Πολυχλωριωμένα Διφαινύλια (PCB) Πολυκυκλικοί Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες (PAH) Διοξίνες Και Φουράνια (PCDD & PCDF) Φθαλικοί Εστέρες ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Οι ενώσεις αυτές θεωρούνται: Καρκινογόνες Τερατογόνες ή μεταλλαξιογόνες Ισχυρά τοξικές Οι ζωντανοί οργανισμοί προσβάλλονται μέσω της τροφικής αλυσίδας, της αναπνοής και της επαφής Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Ο χρόνος παραμονής στο περιβάλλον εξαρτάται από: Τις φυσικοχημικές τους ιδιότητες ( διαλυτότητα, εξάτμιση, προσρόφηση) Τα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος ( οξείδωση, φωτόλυση, βιοαποικοδόμηση) Κινητικότητα Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
ΟΡΓΑΝΟΧΛΩΡΙΩΜΕΝΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΩΣ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ – ΜΥΚΗΤΟΚΤΩΝΑ ΟΡΓΑΝΟΧΛΩΡΙΩΜΕΝΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΩΣ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ – ΜΥΚΗΤΟΚΤΩΝΑ Διακρίνονται για την : Σταθερότητα στο περιβάλλον Χαμηλή διαλυτότητα στο νερό (παραπλανητικά συμπεράσματα) Μεγάλη διαλυτότητα σε οργανικούς διαλύτες και στον λιπώδη ιστό Υψηλή τοξικότητα στα έντομα αλλά χαμηλή στον άνθρωπο Βιοσυσσώρευση Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
DDT Ανακαλύφθηκε το 1939 και από το 1950 χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα. Στις ΗΠΑ, από 1944-1968 η παραγωγή ξεπέρασε 1.000 εκατομμύρια τόνους Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
Προβλήματα από τη χρήση του DDT Ανθεκτικότητα εντόμων Εξαφάνιση χρήσιμων εντόμων Κατά την αποδόμησή του δημιουργείται το DDE, ιδιαίτερα ανθεκτικός μεταβολίτης pl.3 Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Παραγωγή Μεταφορά Χρήση (γεωργικοί ψεκασμοί) pl.4 pl.5 pl.6 Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
PCB Στα PCB ανήκουν 209 ισομερείς ενώσεις Χαρακτηρίζονται για την: Θερμική και χημική σταθερότητα Μικρή ηλεκτρική αγωγιμότητα Χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στη βιομηχανία στα ψυκτικά, μονωτικά και υδραυλικά συστήματα. Επίσης ως λαστικοποιητές οργανικών προϊόντων (πλαστικά- βερνίκια). Η σταθερότητά τους κυμαίνεται από 10-100 χρόνια. Σε υψηλές θερμοκρασίες δίνουν Διοξίνες. Προκαλούν καταστροφή : Ήπατος και νεφρών Χλωροακμή Είναι ύποπτα για καρκινογένεση Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
ΡΑΗ Κύριοι εκπρόσωποι Σχηματίζονται κατά την καύση πολλών φυσικών προϊόντων Συναντώνται στην καπνιά Περιέχονται στα αέρια αυτοκινήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης, θερμαστρών κ.α. Στον ανθρώπινο οργανισμό αποδομούνται ενζυμικά και δεσμεύουν την Guanin του DNA. Σφάλματα στο DNA και μεταλλάξεις Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΚΑΙ ΦΟΥΡΑΝΙΑ 75 ομόλογες και ισομερείς ενώσεις PCDD 135 ομόλογες και ισομερείς ενώσεις PCDF Όταν οι θέσεις 2,3,7,8 έχουν άτομα χλωρίου, οι ενώσεις αυτές έχουν υψηλή τοξικότητα Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
Ρύπανση του περιβάλλοντος Ανεξέλεγκτες καύσεις Καύσεις απορριμμάτων Καύσεις τοξικών αποβλήτων Κινητήρες εσωτερικής καύσης Πυρκαγιές Βιομηχανία μετάλλων Χημική βιομηχανία(παραπροϊόντα ζιζανιοκτόνων, μυκητοκτόνων εντομοκτόνων Γενικά σχηματίζονται αποενώσεις άνθρακα και χλωρίου σε οργανική ή ανόργανη μορφή Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
Σχηματίζονται σε Τ μέχρι 800o C Καταστρέφονται θερμικά σε Τ 1200o C Θεωρούνται ιδιαίτερα σταθερές ενώσεις. Ημιπερίοδος ζωής στο έδαφος 1-12 χρόνια. Στην ατμόσφαιρα αποδομούνται ταχύτερα λόγω δράσης UV- δράσης. Στην ύπαιθρο συναντώνται τιμές μέχρι και 10fg/m3 (1fg=10-15g). Ενώ στις αστικές περιοχές κατά 10-50 φορές υψηλότερα Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
Επεξεργασία απορριμμάτων που περιέχουν PCDD/F Μηχανικός διαχωρισμός φάσεων ( καθίζηση-επίπλευση) Φυσικός διαχωρισμός ( εκχύλιση- προσρόφηση) Θερμική μέθοδος (διάσπαση) Η μέθοδος που θα επιλεχθεί εξαρτάται από τις φυσικοχημικές ιδιότητες των απορριμμάτων και την μέθοδο καταστροφής που θα ακολουθήσει Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
Καταστροφή των PCDD/F Φυσικές μέθοδοι Θερμική α. Οξείδωση σε Τ 1200o C, t=2sec το HCl που ελευθερώνεται , αξιοποιείται. β. Οξείδωση στους 900o C και επεξεργασία με πλάσμα (Τ= 5500o C) Φυσικές μέθοδοι Διάσπαση του C-Cl δεσμού με UV ή ακτίνες γ Χημικές μέθοδοι Καταλυτική επεξεργασία και καταστροφή των PCDD/F Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Δεν αποδομούνται. Η συγκέντρωση εδάφους εξαρτάται από το pH και το οξειδοαναγωγικό δυναμικό. Συναντώνται σε μορφή ιόντων ή ιζημάτων στα φυσικά νερά, ενώ στην ατμόσφαιρα στα αεροσωματίδια Προέλευση Βαρέων Μετάλλων Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
Σημαντικότερα για την υγεία και το περιβάλλον είναι: Hg, Pb, Cd, Cr, As Διακρίνονται για την υψηλή το τοξικότητά τους και εκτεταμένη χρήση Μέσω της τροφικής αλυσίδας καταλήγουν στον άνθρωπο Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η κατιονική μορφή ανόργανων και οργανικών ενώσεων. Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ
Τα ένζυμα ελέγχουν κρίσιμες μεταβολικέ αντιδράσεις στους οργανισμούς. Ο μηχανισμός τοξικής δράσης οφείλεται στην ισχυρή συγγένεια των μετάλλων με το άτομο του θείου των σουλφρυδρυλικών ομάδων των ενζύμων (σχηματίζουν σταθερές και δυσδιάλυτες ενώσεις) Τα ένζυμα ελέγχουν κρίσιμες μεταβολικέ αντιδράσεις στους οργανισμούς. Η καταστροφή τους μπορεί να οδηγήσει και σε άμεσο θάνατο. Η οξεία δηλητηρίαση αντιμετωπίζεται ιατρικά με τη χορήγηση Lewis-βάσεων ή συμπλοκοποιητών (EDTA). Κ. ΟΥΖΟΥΝΗΣ