Η ελια

Η ΕΛΙΑ Η ελιά γνωστή από τους αρχαιότερους χρόνους, πιθανότατα κατάγεται από το χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση, πατρίδα της Ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη. Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον Ευρωπαϊκό Μεσογειακό χώρο. Την μετέφεραν είτε έλληνες άποικοι είτε Φοίνικες έμποροι.

Η ΕΛΙΑ ΕΙΔΗ & ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Είναι δέντρο αειθαλές. Έχει φύλλα αντίθετα, λογχοειδή, δερματώδη, σκουροπράσινα στην άνω επιφάνεια και αργυρόχροα στην κάτω. Τα άνθη της είναι λευκωπά, μονοπέταλα, πολύ μικρά και εμφανίζονται προς το τέλος Μαϊου, ενώ ο καρπός ωριμάζει και συλλέγεται κατά τα τέλη του φθινοπώρου και αρχές του χειμώνα. Ο κορμός της Ελιάς είναι οζώδης και καλύπτεται απο τεφρόφαιο φλοιό.

Η ΕΛΙΑ ΕΙΔΗ & ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Το γένος Olea περιλαμβάνει τα εξής είδη και ποικιλίες: Ελαία η αγρία, κοινώς αγρελιά ή αγρελίδι. Ελαία η ευρωπαϊκή ή κοινή, το συνηθέστερο καλλιεργούμενο είδος ανά τον κόσμο. Ελαία η αιολόκαρπος Ελαία η ισπανική Ελαία η ηδύκαρπος Ελαία η κρανιόμορφος, κοινώς σουβλολιά Ελαία η εκκρεμής, κοινώς κρεβατοελιά Ελαία η κωνική, ,κοινώς ελιά σαλωνίτικη Ελαία η λευκόκαρπος Ελαία η μακρόκαρπος, κοινώς αετονυχολιά Ελαία η μικρόκαρπος, κοινώς λιανολιά Ελαία η μαστοειδής, κοινώς λιάστρος Ελαία η σαλέρνιος, κοινώς γαϊδουρολιά Ελαία η στρεπτή, κοινώς στριφτοελιά Ελαία η στρόγγυλος Ελαία η υποστρόγγυλος Ελαία η σφαιρική Ελαία η υπόχλωρος

Η ΕΛΙΑ Η ελιά ευδοκιμεί σε κλίματα εύκρατα χωρίς ακρότητες θερμοκρασίας και υγρασίας, για αυτό είναι ευρύτατα διαδεδομένη στη μεσογειακή ζώνη, όπως είναι η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Τουρκία και η Αλγερία. Τα δέντρα φυτεύονται σε ευθείες σειρές και η απόσταση μεταξύ τους κυμαίνεται απο 7 – 20 μέτρα. Η περιοχή στην οποία καλλιεργούνται ελαιόδεντρα, ονομάζεται «ελαιώνας».

Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει στα μέσα προς τέλη Φθινοπώρου, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή ή το λιομάζωμα. Η ελιά παραδοσιακά μαζεύεται με το χέρι και το μάζεμα της ελιάς αποτελεί εδώ και αιώνες σημαντική αγροτική δραστηριότητα σε πολλές περιοχές της Μεσογείου.

Στη σημερινή εποχή ευδοκιμεί ακόμη η παραδοσιακή μέθοδος συγκομιδής, με τη βοήθεια κάποιων νεότερων εργαλείων: τα κλαδιά περνιούνται με το «χτένι» για να αποσπαστεί ο καρπός με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα, ενώ το έδαφος κάτω από την ελιά στρώνεται με πανιά ή με ειδικό δίχτυ. Για το μάζεμα των δυσπρόσιτων κλαδιών χρησιμοποιούνται σκάλες. Αφού πέσουν οι ελιές από το δέντρο, οι αγρότες τινάζουν τα πανιά για να δημιουργηθούν σωροί οι οποίοι θα καθαριστούν με το χέρι από τα χοντρά κλαριά για να τοποθετηθούν στη συνέχεια σε δοχεία όπου θα μεταφερθούν στο ελαιοτριβείο.

Κύριες χώρες παραγωγής ελιάς

Η Ελιά στη διατροφή Ο καρπός της ελιάς είναι πολύ βασικός για τη Μεσογειακή Διατροφή, καθόσον από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο. Ο καρπός της ελιάς είναι πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Η ελιά περιέχει φυτικές ίνες και μέταλλα και είναι πηγή της αντιοξειδωτικής βιταμίνης Ε.

Η Ελιά στη ιατρική Από το 4000 π.Χ. ήταν γνωστή η χρήση του ελαιόλαδου για θεραπευτικούς σκοπούς. Ο Αριστοτέλης μελέτησε το ελαιόδεντρο και ανήγαγε την καλλιέργεια του σε επιστήμη. Ο Σόλων (639-559 π.Χ.) πρώτος νομοθέτησε την προστασία του. Ο Όμηρος το παρομοίασε με χρυσό υγρό. Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, το περιγράφει σαν το τέλειο θεραπευτικό. Χρησιμοποιείται για δερματολογικές ασθένειες, μυϊκούς πόνους, θεραπεία του έλκους και της χολέρας, φλεγμονές των ούλων, αϋπνία, ναυτία, πυρετό και στομαχικούς πόνους.

Η Ελιά στη Μυθολογία Η ελιά αποτελεί ιερό δέντρο από τα αρχαία χρόνια και βρίσκεται υπό την προστασία της θεάς Αθηνάς. Όπως μας θυμίζει ο αρχαίος μύθος, στον αγώνα μεταξύ των θεών για την ανάδειξη του προστάτη των Αθηνών, που έγινε στον ιερό βράχο της Ακρόπολης, νικήτρια βγήκε η Αθηνά δωρίζοντας στους Αθηναίους την πρώτη ελιά του κόσμου, που φύτρωσε εκεί όπου χτύπησε το δόρυ της. Το δέντρο αυτό ήταν χρήσιμο για τη διατροφή, το φωτισμό, τη θέρμανση, την υγεία και τον καλλωπισμό των Αθηναίων. Από τότε τα ελαιόδεντρα γύρω από την Αθήνα έγιναν ιερά. Αλίμονο σ' όποιον τολμούσε να τις πειράξει, αφού η τιμωρία ήταν ο εξοστρακισμός ή θάνατος.

Η Ελιά ως σύμβολο Λόγω του σημαντικού ρόλου που έπαιξε η ελιά ανά τους αιώνες στην καθημερινότητα των λαών της Μεσογείου και ειδικότερα στην Ελλάδα, τα κλαδιά, ο καρπός αλλά και το ελαιόλαδο, ο «χυμός» του ελαιόδεντρου, έχουν συμβολικό χαρακτήρα και κατέχουν τιμητική θέση σε διάφορες δραστηριότητες της ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Η Ελιά στον αθλητισμό Ως έπαθλο των Ολυμπιακών αγώνων καθιερώθηκε ο Κότινος, το στεφάνι από κλαδί ιερής αγριελιάς, γι’ αυτό και ονομάζονται στεφανίτες. Οι Αθηναίοι, που θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολιτισμένους, κρατούσαν κλαδιά ελιάς.

Η Ελιά στις τέχνες, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση Αποτελώντας σημαντικό μέρος της διατροφής και της οικονομικής ζωής της Μεσογείου και της Ελλάδας ειδικότερα, η ελιά έχει ενταχθεί στην καλλιτεχνική και πολιτιστική ζωή των κατοίκων της περιοχής. Γνωστοί ζωγράφοι δημιούργησαν πίνακες με θέμα την ελιά και ποιητές ύμνησαν την ελιά σε ποιήματά τους. την συναντάμε επίσης σε διάφορα δημοτικά τραγούδια.

Η Ελιά στις τέχνες, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση Μουσεία ελιάς και λαδιού υπάρχουν σε πολλές ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Μεσογείου. Παρουσιάζουν εκθέματα που σχετίζονται με την καλλιέργεια και τη συγκομιδή της ελιάς, την παραγωγή λαδιού και συχνά πραγματοποιούνται και εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές. Τα τελευταία χρόνια η ελιά άρχισε να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των μαθητών.

Ευχαριστω για την προσοχη σασ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΡΟΥΣΟΥΝΙΔΗΣ