Υπάρχει σημαντική διαφωνία στην κοινότητα των μουσείων σχετικά με το τι πράγματα είναι κατάλληλα για μουσεία, εάν τα μουσεία πρέπει να περιέχουν μόνο αντικείμενα κάποιας αξίας (πίνακες ζωγραφικής, ιστορικά αντικείμενα, προσεκτικές κατασκευές) ή εάν τα μουσεία μπορούν να περιέχουν «συνηθισμένα» αντικείμενα, εύκολα αντικαθιστώμενα, όπως βρίσκονται σε μερικά επιστημονικά κέντρα και σε πολλά παιδικά μουσεία, αλλά δεν μπορεί να υπάρξει μουσείο χωρίς αντικείμενα. Επομένως θα πρέπει να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στο πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα αντικείμενα για να διδάξουμε. Και μόλις το κάνουμε αυτό και σκεφτούμε πάνω σε αυτό θα ανακαλύψουμε σχεδόν όλα όσα πρέπει να κάνουμε ώστε να αρχίσουμε να μαθαίνουμε πώς να χρησιμοποιούμε τα μουσεία.

Παιχνίδια με οικεία αντικείμενα, με αντικείμενα καθημερινής χρήσης

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Είναι φυσικά και γνώριμα σε όλους μας. Μιλούν παγκόσμια γλώσσα Δίνουν στοιχεία για το χρήστη τους ή για τον ιδιοκτήτη τους. Δραστηριότητα: Συστάσεις με εμψυχώτρια μέσα από δικά της αντικείμενα.. και συστάσεις εκπαιδευόμενων μεταξύ τους μέσα από προσωπικά τους αντικείμενα.

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Αναπτύσσουν ικανότητες: Της παρατήρησης (αναγνωρίζουμε, περιγράφουμε) , της ανάλυσης (υποθέτουμε, φανταζόμαστε), της ερμηνείας (συσχετίζουμε, συμπεραίνουμε, συνθέτουμε) Δραστηριότητα: 1. Ζωγραφίζω το υπόλοιπο αντικείμενο (Αρχή του αντικειμένου σε χαρτί και συμπληρώνουμε με ζωγραφική) 2. Περιγραφής – ζωγραφικής ( Ένας περιγράφει ένα αντικείμενο και οι άλλοι ζωγραφίζουν)

Δραστηριότητα: Ζωγραφίζω το υπόλοιπο αντικείμενο

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Δημιουργούν μνήμες – φέρνουν αναμνήσεις Παρακινούν συναισθήματα Δραστηριότητα: Απόσπασμα από ταινία Amelie

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Ενθαρρύνουν την συζήτηση, τον διάλογο Δραστηριότητα με ερωτήσεις. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε μικρές ομάδες. Στην κάθε ομάδα δίνεται ένα αντικείμενο καθημερινής χρήσης και ως ομάδα θα πρέπει: 1. Να φτιάξουν όσο το δυνατόν περισσότερες ερωτήσεις για το αντικείμενο αυτό μέσα σε 5 λεπτά 2. Να διαλέξουν τις 3 πιο ενδιαφέρουσες ερωτήσεις και να τις παρουσιάσουν 3. Να συγκρίνουν τις ερωτήσεις και να ανακαλύψουν τους τύπους των ερωτήσεων που προκύπτουν από τις απαντήσεις.

ΥΠΟΘΕΣΗΣ: Υπέθεσε ότι.. Φαντάσου ότι.. ΕΙΔΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ O Bloom έχει χωρίσει τις ερωτήσεις γενικά σε είδη ανάλογα με τις ικανότητες που αναπτύσσουν. Τα είδη των ερωτήσεων που πρέπει να χρησιμοποιούμε κατά τη διάρκεια της μάθησης: ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: Τι βλέπεις; Παρατήρησε.. Περιέγραψε.. Ψάξε.. Κοίτα για.. ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΕΝΝΟΙΩΝ: Από πού νομίζεις ότι προέρχονται; Ποια μοιάζει να ταιριάζουν; ΥΠΟΘΕΣΗΣ: Υπέθεσε ότι.. Φαντάσου ότι.. ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ – ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ: Σύγκρινε.. Τι διαφορές βλέπεις; Τι ομοιότητες; Πως είναι διαφορετικό; ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ: Πρόβλεψε… ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ: Πως θα αισθανόσουν ; Αν ήσουν στην θέση… ΓΕΝΙΚΕΥΣΗΣ: Τώρα που το ξέρεις αυτό τι μπορείς να πεις για.… ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ: Δημιούργησε.. Κατασκεύασε.. Σχεδίασε.. Πρότεινε.. Ανακάλυψε.. Τι άλλο θα μπορούσε να… ΑΝΑΛΥΣΗΣ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: Ανέλυσε, Αξιολόγησε, Κρίνε, Θυμήσου, Εξήγησε γιατί, Ποιο νομίζεις είναι καλύτερο;…

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΡΗΤΟΡΙΚΕΣ

ΧΑΡΑΚΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Μια καλή ερώτηση πρέπει να έχει: ΧΑΡΑΚΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Μια καλή ερώτηση πρέπει να έχει: ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΣΥΝΤΟΜΙΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΟΡΘΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΜΕΤΡΙΑ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΟΡΘΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΥΦΟΥΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ποιότητα των ερωτήσεων μετράει και όχι η ποσότητα Είναι χρήσιμο να υπάρχει κάποιος στόχος για κάθε ερώτηση που υποβάλλουμε. Είναι πολύ σημαντικό το τι θα πούμε και πως θα το πούμε αλλά είναι εξίσου σημαντικό να μάθουμε να παραμένουμε σιωπηλοί όταν χρειάζεται

Μέσα από την επαφή με παιχνίδια με αντικείμενα οικεία / καθημερινής χρήσης και όχι τόσο φορτισμένα με ιστορική και πολιτιστική αξία, ο μαθητής παρατηρεί πιο ελεύθερα τα δεδομένα που προσφέρει το ίδιο το αντικείμενο και σκέφτεται περισσότερο ευέλικτα τους εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης και ερμηνείας του αντικειμένου. Η εμπειρία αυτή αποτελεί μία πολύ καλή προετοιμασία και για την προσέγγιση και ερμηνεία και του μουσειακού αντικειμένου. Επειδή συνήθως τα μουσειακά αντικείμενα δεν μπορούμε να τα εξερευνήσουμε με όλες τις αισθήσεις, η προβολή των συναισθημάτων και των εμπειριών που αποκτήσαμε από τα παιχνίδια με τα σύγχρονα αντικείμενα εμπλουτίζει την επαφή μας με τα εκθέματα στο μουσείο, βοηθώντας συγχρόνως ση σύνδεση του πολιτισμού του παρελθόντος και του παρόντος. Πολλά από τα παιχνίδια που γίνονται για αντικείμενα καθημερινής χρήσης μπορούν να επαναληφθούν με τα αντικείμενα του μουσείου.

Παιχνίδια με μουσειακά αντικείμενα

ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Δραστηριότητα με ερωτήσεις ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Δραστηριότητα με ερωτήσεις. Το παράξενο αντικείμενο…(Μέσα από ερωτήσεις αποκαλύπτεται σιγά – σιγά το αντικείμενο)

ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Δραστηριότητα με ερωτήσεις ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Δραστηριότητα με ερωτήσεις. Βουτιά στο αντικείμενο….. (Με την βοήθεια των ερωτήσεων βουτάμε στο αντικείμενο και το παρατηρούμε από μία άλλη οπτική)

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Είναι γοητευτικά, κινούν το ενδιαφέρον Προσελκύουν, κρατούν την προσοχή μας ζωντανή. Ενθαρρύνουν την ανάλυση του ιστορικού, κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισίου μέσα στο οποίο τα αντικείμενα γεννήθηκαν, δημιουργήθηκαν, επινοήθηκαν, χρησιμοποιήθηκαν, κλπ. Δραστηριότητα με ερωτήσεις: Παράξενο αντικείμενο – Βουτιά στο αντικείμενο.

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Παιχνίδι αφής – ζωγραφικής Χωρίς να βλέπουμε το αντικείμενο μόνο με την αφή το ανακαλύπτουμε και με ότι ανακαλύπτουμε ζωγραφίζουμε και μαντεύουμε το κρυμμένο αντικείμενο..

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Είναι αντιληπτά με τις αισθήσεις Παιχνίδι αφής – ζωγραφικής

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Είναι τεκμήρια, είναι πηγή πληροφοριών Δραστηριότητα: Πληροφορίες για Ελευθέριο Βενιζέλο - τι καταλαβαίνουμε για τον Ε.Β μέσα από τα δικά του αντικείμενα.. (Μελανοδοχείο, βιβλίο, δίσκος βινυλίου)

Μαθαίνοντας με / από τα αντικείμενα Στην περίπτωση που υπήρχε μόνο αυτό ως εποπτικό υλικό στην τάξη, ποιες συγκεκριμένες θεματικές ενότητες θα μπορούσαν να διδαχθούν; Τα αντικείμενα Είναι διεπιστημονικά – πολυθεματικά Διευρύνουν τις γνώσεις

Δραστηριότητα: ΕΓΩ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ, ΘΕΛΩ… (Η ιστορία του αντικειμένου - παρουσιάσεις ανά ομάδα – ζωντάνεμα του αντικειμένου μέσα από το θέατρο, το τραγούδι, την ποίηση….)

Μαθαίνοντας με/από τα αντικείμενα Τα αντικείμενα Εμπνέουν Δραστηριότητα: Εγώ το αντικείμενο

Εμπειρία και μάθηση στο μουσείο _ 1/4 Η θεωρία των John Falk και Lynn Dierking, Institute of Learning Innovation, Annapolis, USA Η εμπειρία και η μάθηση στο μουσείο εξαρτώνται από 3 διαφορετικούς παράγοντες: Το προσωπικό πλαίσιο Το κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο Το περιβαλλοντικό πλαίσιο

Εμπειρία και μάθηση στο μουσείο _ 2/4 Η εμπειρία και η μάθηση στο μουσείο εξαρτώνται από 3 διαφορετικούς παράγοντες: Προσωπικό πλαίσιο κεκτημένη γνώση, προσωπική εμπειρία, ενδιαφέροντα παρακίνηση και προσδοκίες επιλογές και έλεγχος Κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών μιας ομάδας διευκόλυνση της αλληλεπίδρασης Περιβαλλοντικό πλαίσιο προσανατολισμός στο περιβάλλον του μουσείου τρόπος έκθεσης και παρουσίασης των αντικειμένων και των χώρων

ΠΟΜΠΟΣ  MΕΣΟΝ  ΔΕΚΤΗΣ Εμπειρία και μάθηση στο μουσείο _ 3/4 Εμπειρία και μάθηση στο μουσείο _ 3/4 Η διαδράση και η αλληλεπίδραση μεταξύ του μουσείου και ενός ατόμου βασίζεται σε μια Ευθύγραμμη επικοινωνία ΠΟΜΠΟΣ  MΕΣΟΝ  ΔΕΚΤΗΣ

ΠΟΜΠΟΣ  ΜΕΣΟΝ  ΔΕΚΤΗΣ Εμπειρία και μάθηση στο μουσείο _ 4/4 Εμπειρία και μάθηση στο μουσείο _ 4/4 Η διάδραση και η αλληλεπίδραση μεταξύ του μουσείου και ενός ατόμου βασίζεται σε μια 2. Κυκλική επικοινωνία ΠΟΜΠΟΣ  ΜΕΣΟΝ  ΔΕΚΤΗΣ

Κανένα αντικείμενο δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο από δύο διαφορετικούς ανθρώπους. Κανένα μουσείο δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο από δύο διαφορετικούς ανθρώπους . Καμία μουσειακή εμπειρία δεν έχει το ίδιο νόημα για δύο διαφορετικούς ανθρώπους. Κατά συνέπεια δουλεία μας και ευθύνη μας είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες υπό τις οποίες να μπορέσει να διατηρηθεί αυτός ο πλούτος.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα αποτελούν τον διαμεσολαβητή, την ερμηνευτική διαδικασία, την εκπαίδευση ανάμεσα στο παιδί και στο μουσείο-μνημείο. Κινούν τα νήματα που ζωντανεύουν το μουσείο. Έχουν συγκεκριμένη δομή. Περιλαμβάνουν: ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ και ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ. .

Βήματα σχεδιασμού ενός εκπαιδευτικού προγράμματος σε ένα Μουσείο. Επίσκεψη στο χώρο Μελέτη – Συλλογή πληροφοριών σχετικών με το χώρο και τα εκθέματα του. Γνωστικοί στόχοι ανάλογα με: τα εκθέματα του Μουσείου την ηλικία των παιδιών την ύλη των μαθημάτων τους. Επιλογή παιδαγωγικής δραστηριότητας ανά στόχο. Aξιολόγηση ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί και για την λύση καθημερινών προβλημάτων

Ατμόσφαιρα γύρω από τα προγράμματα… (Εντός και εκτός τάξης) Ο καλός δάσκαλος Σε μικρές ομάδες, οι συμμετέχοντες συζητούν, διαπραγματεύονται και αποφασίζουν πώς θα πρέπει να ζωγραφίσουν τον σύγχρονο καλό δάσκαλο. Στόχος: Να ανακαλύψουν ποια είναι τα χαρακτηριστικά του καλού δασκάλου έτσι ώστε να μπορέσουν να συζητήσουν έπειτα τα κοινά χαρακτηριστικά του δασκάλου με τον μουσειοπαιδαγωγό.

Γίνετε και εσείς ένα μεγάλο παιδί πριν μπείτε στο μαγικό κόσμο του Μουσείου.  

Σχετική βιβλιογραφία Σχέση μουσείου και σχολείου Κακούρου Χρόνη, Γ. (2005) “Μουσείο-Σχολείο, Αντικριστές Πόρτες στη Γνώση”, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη. Κόκκοτας, Π. και Πλακίτση Κ. (2005) “Μουσειοπαιδαγωγική και Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες, Θεωρία και Πράξη”, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη. Σχέση τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης Bronwyn, B. with Dillon, J., Hein, G.E., Macdonald, M., Michalchik, V., Miller, D., Root, D., Rudder, L., Xanthoudaki, M., & Yoon, S.) (2010) “Making Science Matter: Collaborations Between Informal Science Education Organizations and Schools”, a CAISE Inquiry Group Report Washington, D.C.: Center for Advancement of Informal Science Education (CAISE), είναι διαθέσιμο από την παρακάτω ιστοσελίδα http://caise.insci.org/uploads/docs/MakingScienceMatter.pdf Θεωρία μουσειακής μάθησης Falk, J.H. and Dierking, L.D. (2000) “Learning from Museums”, Walnut Creek, Altamira Press. Μουσειολογία Νάκου, Ε. (2001) “Μουσεία, Εμείς, τα Πράγματα και ο Πολιτισμός”, Αθήνα, Εκδόσεις Νήσος. Άλλα βιβλία Εκπαιδευτικός φάκελος, Ελευθέριος Βενιζέλος. Στα βήματα του…Αθήνα – Χανιά (2006), Εθνικό ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Τερεζάκη, Χ.Γ. και Συνεργάτες, Εναρκτήρια Συνάντηση: το «Α» ίσως και το «Ω»… Από τη θεωρία στην Πράξη.