Νεοελληνική μεταπολεμική ποίηση: α΄ και β΄ μεταπολεμική γενιά ΕΥ, VIII Δρ. Δέσποινα Παπαστάθη Τμήμα Φιλολογίας Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ακαδημαϊκό έτος: 2016-2017 Νεοελληνική μεταπολεμική ποίηση: α΄ και β΄ μεταπολεμική γενιά ΕΥ, VIII Α΄ μεταπολεμική ποιητική γενιά: «Κοινωνική ποίηση της δοκιμασίας»

α) ποίηση - μαρτυρία και ποίηση - μνήμη (Αλεξάνδρου, Σινόπουλος, Κύρου) β) ποίηση του αντιστασιακού πεσσιμισμού (Αναγνωστάκης) γ) ποίηση του αντιστασιακού μηδενισμού και του ταξικού αδιεξόδου (Κατσαρός)

Άρης Αλεξάνδρου (1922-1978) Βιογραφικό σημείωμα: Ο Άρης Αλεξάνδρου (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Αριστοτέλη Βασιλειάδη) γεννήθηκε στο Λένινγκραντ, γιος του Βασίλη Βασιλειάδη που καταγόταν από την Τραπεζούντα και της εσθονικής καταγωγής ρωσίδας Πολίνα Άντοβνα Βίλγκεμσον. Η οικογενειακή του γλώσσα ήταν τα ρωσικά. Μετά από δύο χρόνια παραμονής στη Θεσσαλονίκη (1928-1930) εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα και έμεινε σε μια προσφυγική πολυκατοικία. Στην Αθήνα έμαθε ελληνικά στο δημοτικό σχολείο και το 1933 γράφτηκε στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο, όπου συνδέθηκε φιλικά με τον Αντρέα Φραγκιά. Οι δυο φίλοι μαζί με τους Γεράσιμο Σταύρου, Χρίστο Θεοδωρόπουλο και Λεωνίδα Τζεφρώνη δημιούργησαν μια μυστική ομάδα μαρξιστικού προσανατολισμού κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, στα πλαίσια της οποίας συνέχισαν να δρουν και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Το 1940 ο Άρης έδωσε εξετάσεις στο Πολυτεχνείο και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών χωρίς επιτυχία, πέτυχε όμως στις εξετάσεις της ΑΣΟΕΕ, στις οποίες πήρε μέρος λίγο αργότερα. Το 1941 προσχώρησε μαζί με τους συντρόφους του σε κομμουνιστική οργάνωση από μέλη της πρώην ΟΚΝΕ, από την οποία αποχώρησε ένα χρόνο αργότερα.

Μετά την επανέναρξη των μαθημάτων στις πανεπιστημιακές σχολές επέστρεψε στην Ανωτάτη Εμπορική, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του λίγους μήνες αργότερα και ξεκίνησε τη μακροχρόνια μεταφραστική του εργασία στον εκδοτικό οίκο Γκοβόστη, στα πλαίσια της οποίας πρωτοχρησιμοποίησε το όνομα Άρης Αλεξάνδρου. Παράλληλα πήρε μέρος σε αντιφασιστικές εκδηλώσεις παραμένοντας εκτός οργανώσεων. Το 1944 τον συνέλαβαν τα αγγλικά στρατεύματα κατά τα Δεκεμβριανά και στάλθηκε στο στρατόπεδο Ελ Ντάμπα στη Βόρειο Αφρική, από όπου επέστρεψε το 1945. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου εξορίστηκε στο Μούδρο (1948-1949), τη Μακρόνησο (1949), τον Άγιο Ευστράτιο (1950-1951). Ως το 1958 έζησε στις φυλακές Αβέρωφ, Αίγινας και Γυάρου μετά από καταδίκη του Στρατοδικείου Αθηνών για ανυποταξία. Το 1959 παντρεύτηκε την Καίτη Δρόσου. Αμέσως μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου έφυγε για το Παρίσι, όπου έκανε διάφορες χειρονακτικές δουλειές ενώ εργάστηκε επίσης ως συντάκτης στο λεξικό Robert ως το 1974, οπότε ξανάρχισαν οι αναθέσεις μεταφράσεων από έλληνες εκδότες. Ο Άρης Αλεξάνδρου πέθανε στις 2 Ιουλίου του 1978 από αλλεπάλληλα καρδιακά εμφράγματα σε ηλικία 56 χρόνων. Ως μεταφραστής συνεργάστηκε και με άλλους έλληνες εκδότες, καθώς επίσης με τα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα (1946) και Εποχές (1963) · κείμενά του δημοσίευσε στα περιοδικά Καλλιτεχνικά Νέα, Καινούρια Εποχή , Επιθεώρηση Τέχνης, Εποχές, Η συνέχεια. Το 1946 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Ακόμα τούτη η Άνοιξη. Ακολούθησαν οι συλλογές Άγονος γραμμή (1952) και Ευθύτης οδών (1959). Τιμήθηκε με το βραβείο ειρήνης στο φεστιβάλ της Μόσχας του 1962. Το έργο του Άρη Αλεξάνδρου τοποθετείται στον χώρο μας μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας. Με το ποιητικό του έργο διέγραψε την πορεία από τον στρατευμένο υπέρ του κομμουνισμού λόγο στην έκφραση μας απογοήτευσης για το μάταιο των αγώνων και στην ειρωνεία. Ως σταθμός ωστόσο στην ιστορία μας νεώτερης λογοτεχνίας μας θεωρήθηκε το μυθιστόρημά του Το Κιβώτιο, που ολοκληρώθηκε το 1972 μετά από εφτά χρόνια συγγραφής και εκδόθηκε από τον Κέδρο το 1975. Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=97

ΙΙ.Πεζογραφία • Το κιβώτιο, 1974. Έχει πλούσιο μεταφραστικό έργο Εργογραφία: Ι. Ποίηση: • Ακόμη τούτη η άνοιξη, 1946. • Άγονος γραμμή, 1952 (300 αντίτυπα). • Ευθύτης οδών, 1959. • Ποιήματα (1941-1971), 1972. • Ποιήματα (1941-1974), 1978. ΙΙ.Πεζογραφία • Το κιβώτιο, 1974. Έχει πλούσιο μεταφραστικό έργο Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=97

(Δ. Ν. Μαρωνίτης, Ποιητική και Πολιτική ηθική, Κέδρος, Αθήνα 1984.) Ο Μαρωνίτης αναγνωρίζει τρεις φάσεις στο έργο του Αλεξάνδρου: Πρώτη φάση: 1941-1946, όπου ορίζεται από τις συνθήκες της κατοχής, την αντίσταση και τις πρώιμες μετακατοχικές εμπλοκές. Δεύτερη φάση: 1947-1952: χρόνια του δεύτερου αντάρτικού και χρόνια εξορίας για τον ποιητή. Τρίτη φάση: 1954-1958, περίοδος φυλακής στην Αίγινα και τη Γυάρο. Τέλος, ένα ποιητικό κείμενο σε πρόζα, αφιερωμένο στον Ρίτσο με τίτλο «Ανατολή ηλίου», Παρίσι 1971. Η πολιτική διαδρομή του Αλεξάνδρου διακρίνεται ως εξής: από την αγωνιστική κατάφαση, στην πολιτική εμπλοκή και τέλος στην ακύρωση των εντολών των διευθυντηρίων της διορισμένης αριστεράς. (Δ. Ν. Μαρωνίτης, Ποιητική και Πολιτική ηθική, Κέδρος, Αθήνα 1984.)

Τάκης Σινόπουλος (1917-1981) Βιογραφικό σημείωμα: Ο Τάκης Σινόπουλος γεννήθηκε στην Αγουλινίτσα Ηλείας, πρωτότοκος γιος του φιλολόγου Γιώργου Σινόπουλου και της Ρούσας - Βενέτας το γένος Αργυροπούλου και βαφτίστηκε Πάικος. Το 1920 η οικογένεια Σινόπουλου εγκαταστάθηκε στον Πύργο Ηλείας. Εκεί γεννήθηκαν ο αδερφός του ποιητή Νούλης (Αθανάσιος) και οι δίδυμοι Παύλος και Μαρία. Στον Πύργο ο Σινόπουλος πέρασε τα μαθητικά του χρόνια και το 1934 έφυγε για την Αθήνα για να σπουδάσει ιατρική. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του δημοσίευσε ποιήματα, πεζά, κριτικά σημειώματα και μεταφράσεις σε λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της επαρχίας. Το 1941 επιστρατεύτηκε ως λοχίας υγειονομικού. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος σε ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις, συνέχισε να γράφει και να δημοσιεύει μεταφράσεις και ποιήματα, φυλακίστηκε από τους ιταλούς ως αντιστασιακός (1942) και πήρε το πτυχίο του από την Ιατρική Σχολή (1944). Στον Εμφύλιο πήρε μέρος ως γιατρός του πεζικού και παρέμεινε για δυο χρόνια (1946-1947) με το τάγμα του σ’ ένα χωριό έξω από την Καλαμπάκα. Στην Αθήνα επέστρεψε το 1948 και από το 1949 άσκησε για πολλά χρόνια το ιατρικό επάγγελμα. Πέθανε στο Πύργο Ηλείας.

Την πρώτη του εμφάνιση στον χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποίησε το 1934 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Προδοσία" και του διηγήματος "Η εκδίκηση ενός ταπεινού" στην εφημερίδα του Πύργου Νέα Ημέρα με το ψευδώνυμο Αργυρός Ρουμπάνης, ενώ η πρώτη του ποιητική συλλογή είχε τίτλο Μεταίχμιο και εκδόθηκε το 1951. Η ποιητική πορεία του Τάκη Σινόπουλου χωρίζεται από τη λογοτεχνική κριτική σε δύο φάσεις. Στην πρώτη (1940-1965) κυριαρχούν το περιγραφικό και λυρικό στοιχείο και η στοχαστική γραφή, καθώς επίσης οι επιρροές από τους Έλιοτ, Σεφέρη και Έζρα Πάουντ, στο πλαίσιο της προσπάθειας για μια οριοθέτηση του ποιητικού σύμπαντος σ’ έναν αντιποιητικό και απογοητευτικό κόσμο. Η δεύτερη (γύρω στα 1965 και ως το τέλος της ποιητικής του παραγωγής) κινείται στα ίδια θεματολογικά πλαίσια της φθοράς και του θανάτου, παρουσιάζει όμως μια μεταστροφή στη χρήση του γλωσσικού υλικού προς έναν αντιποιητικό, επιθετικό και συχνά ειρωνικό λόγο. Από το 1963 ως το 1967 συνεργάστηκε με το περιοδικό Εποχές, όπου δημοσίευσε κείμενα βιβλιοκρισίας. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου πήρε μέρος στις αντιδικτατορικές εκδόσεις 18 Κείμενα και Κείμενα 1 και 2, ενώ υπήρξε συνιδρυτής της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων και συνεργάτης του περιοδικού Συνέχεια. (πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=367 )

Εργογραφία: Ι.Ποίηση • Μεταίχμιο, 1951. • Άσματα (I-XI), 1953. • Η γνωριμία με τον Μαξ, 1956. • Ελένη, 1957. • Μεταίχμιο Β΄ (1949-1955), 1957. • Η νύχτα και η αντίστιξη, 1959. • Το άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου, 1961. • Η ποίηση της ποίησης, 1964. • Νεκρόδειπνος, 1970. • Πέτρες, 1972. • Νεκρόδειπνος και άλλα συναφή ποιήματα, 1972. • Το χρονικό, 1975. • Ο χάρτης, 1977. ΙΙ.Πεζά • Νυχτολόγιο, 1978. (πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=367 )

Ο Μιχάλης Γ. Μερακλής αναφέρει για την ποίηση του Σινόπουλου πως είναι ποίηση όπου συσσωρεύονται εφιάλτες. Είναι ποίηση επομένως, εφιαλτική στην οποία το λευκό δεν θα μπορούσε ποτέ να χωρέσει. Έχει επισημανθεί μια ζωγραφική διάσταση στην ποίησή του που αποδίδει τη φρίκη της περιρρέουσας πραγματικότητας. Στο έργο του ο ποιητής υποφέρει με τον σπαραγμό των άλλων μέσα σε μια χώρα σκοτεινή και σπαρμένη με φόβο. Οι μνήμες είναι εφιαλτικές, ο χώρος έρημος, ο τρόμος διάχυτος, ενώ η επιθυμία για φυγή από το κολασμένο περιβάλλον δεν πραγματοποιείται ποτέ. Κυρίαρχες είναι στο έργο του οι τύψεις που δημιουργούν αθυμία που φτάνει στο σημείο της απιστίας και της απόρριψης του θείου στοιχείου. (Μιχάλης Γ. Μερακλής, Σύγχρονη Ελληνική Λογοτεχνία. 1945-1980, Πατάκης, Αθήνα 1987, σ. 161-168)

Κλείτος Κύρου (1921-2006) Βιογραφικό σημείωμα: Ο Κλείτος Κύρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος (1951-1983). Από το 1974 ως το 1976 διετέλεσε γενικός γραμματέας του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1945 με τη δημοσίευση του ποιήματος «Προσμονή» στο περιοδικό Φοιτητής. Το 1949 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Αναζήτηση. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα, Διαγώνιος (όπου δημοσίευσε πολλές λογοτεχνικές μεταφράσεις), Ο Αιώνας μας, Νέα Πορεία, Κοχλίας και Κριτική. Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση (Λόρκα, Έλιοτ, Απολλιναίρ, Ώντεν κ.α.) και κινηματογραφική κριτική. Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά και πολωνικά. Ο Κλείτος Κύρου τοποθετείται στην λεγόμενη πρώτη μεταπολεμική γενιά των ελλήνων ποιητών. Ο ποιητικός του λόγος ξεκίνησε από νεοσυμβολιστικές επιρροές και διαρκή ανάκληση του παρελθόντος, που προέκυπτε από τα βιώματα του ποιητή και οδηγήθηκε σταδιακά σε μια φιλοσοφική ενατένιση της ιστορίας, η οποία εκφράστηκε μέσα από μια λιτή ποιητική γραφή. Το 1988 τιμήθηκε με το β΄ κρατικό βραβείο ποίησης, το οποίο αποποιήθηκε, και το 1994 με το α΄ κρατικό βραβείο μετάφρασης (για τους Τσέντσι του Σέλλεϋ). Πέθανε το 2006. (Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=244)

Ο βίος του Κλείτου Κύρου μέσα από φωτογραφίες στο: http://www. miet Ο βίος του Κλείτου Κύρου μέσα από φωτογραφίες στο: http://www.miet.gr/web/Downloads/Articles/kyrou%20ekdpaid.pdf Περιγραφή του αρχείου του ποιητή μπορεί κανείς να δει στο: http://www.elia.org.gr/entry.fds?entryID=470&pageCode=05.02&tablePageID=25&pageID=101&langid=1

Εργογραφία: Ποίηση: Αναζήτηση, 1949, Σε πρώτο πρόσωπο, 1957. Εργογραφία:  Ποίηση: Αναζήτηση, 1949, Σε πρώτο πρόσωπο, 1957. Κραυγές της νύχτας, 1960. Κλειδάριθμοι, 1963. Απολογία, 1966. Οι κατασκευές (1949-1979), 1980. Τα πουλιά και η αφύπνιση, 1987. Περίοδος χάριτος και άλλα ποιήματα, 1992. Μια διαδρομή (αυτοεπιλογή ποιημάτων), 1990. Ο πρωθύστερος λόγος, 1996. Εν όλω - Συγκομιδή 1943-1997, 1997. Σχολές τυφλών, 1997. Εν όλω·Συγκομιδή 1943-1997, 1997 (Συγκεντρωτική έκδοση). Αλλά η αφή πες μου πως γίνεται να διασωθεί, 2000.   Πεζογραφία: Οπισθοδρομήσεις, 2001.

Έχει χαρακτηριστεί ως «ποιητής της μνήμης» που μετουσίωσε «το Εγώ στο Εμείς σκύβοντας με μοναδική ευαισθησία και οξυδέρκεια στις περιπέτειες της γενιάς του, της πατρίδας, και τελικά ολόκληρης της Ευρώπης». Οι περιπέτειες του έξω κόσμου συναντιούνται με τις εσωτερικές αναζητήσεις του ποιητή και εκφράζονται με έναν τόνο έντονα εξομολογητικό, αλλά και ελεγειακό. Το ποιητικό υποκείμενο του έργου του Κλείτου Κύρου εμμένει στο θυμάμαι, γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο θα κατορθώσει ή τουλάχιστον θα προσπαθήσει να ξεπεράσει τα αδιέξοδα που έχει δημιουργήσει η ιστορική πραγματικότητα και πρακτική. Έλενα Χουζούρη, στο: http://kleitoskyrou.blogspot.gr/search/label/κριτική )

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925-2005) Βιογραφικό σημείωμα: Ο Μανόλης Αναγνωστάκης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και μετεκπαιδεύτηκε στην Ακτινολογία στη Βιέννη. Εργάστηκε ως γιατρός στη Θεσσαλονίκη και από τα τέλη του 1978 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Πολιτικά στρατευμένος από νεαρή ηλικία στον χώρο της ανανεωτικής αριστεράς, υπήρξε αρχισυντάκτης του φοιτητικού περιοδικού Ξεκίνημα (1944), πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου καταδικάστηκε από το στρατοδικείο σε θάνατο για την παράνομη πολιτική του δράση (1949). Το 1945 πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη εμφάνισή του στον χώρο των γραμμάτων με την ποιητική συλλογή Εποχές. Ακολούθησαν οι Εποχές 2 (εκδόθηκαν το 1948, κατά τη διάρκεια προφυλάκισης του ποιητή), οι Εποχές 3 (1951), η Συνέχεια, η συγκεντρωτική έκδοση Τα ποιήματα 1941-1956 (1956), η Συνέχεια 2 και η Συνέχεια 3 (1962 - συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση του 1956).

Στη συνέχεια ο Αναγνωστάκης σιώπησε ποιητικά ως το 1970, οπότε δημοσίευσε ποιήματά του με τον γενικό τίτλο Ο στόχος στον συλλογικό τόμο 18 Κείμενα. Από το 1959 ως το 1961 υπήρξε διευθυντής του περιοδικού Κριτική, μέσα από τις στήλες του οποίου πρόβαλε τα σύγχρονά του ευρωπαϊκά λογοτεχνικά ρεύματα. Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Αυγή και τα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα, Φιλολογικά Χρονικά, Νέα Ελληνικά, Διάλογος, Επιθεώρηση Τέχνης, Εποχές, Ο Αιώνας μας, Θούριος, όπου έγραψε δοκίμια, μελέτες και κριτικές βιβλίων. Ο Μανόλης Αναγνωστάκης τοποθετείται στην πρώτη μεταπολεμική γενιά της νεοελληνικής ποίησης, γενιά που σημαδεύτηκε από τον χαρακτηρισμό ποίηση της ήττας, καθώς πολλοί δημιουργοί της διέγραψαν την πορεία από την αισιόδοξη πίστη στο κομμουνιστικό όραμα στην απαισιοδοξία που προέκυψε από τη διάψευση των προσδοκιών τους. Ειδικότερα, η γραφή του Αναγνωστάκη χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή αναδίπλωση του ποιητή σε έναν προσωπικό του κόσμο - στα πλαίσια του οποίου επιχειρείται η διαφύλαξη των ανθρωπιστικών συναισθημάτων και αξιών που χάνονται στον σύγχρονο κόσμο - αναδίπλωση η οποία εκφράζεται κυρίως μέσω της κατ’ επίφασιν συναισθηματικής απόστασης του δημιουργού από τα θέματα που τον απασχολούν και της συχνά επιγραμματικής διατύπωσης. Συχνή είναι επίσης στο έργο του η παρουσία της μνήμης, των αναφορών στην παιδική ηλικία και τους φίλους, της ταύτισης ποίησης και ζωής, φίλοι. Έργα του Μανόλη Αναγνωστάκη μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους έλληνες συνθέτες και μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες. Πέθανε στις 23 Ιουνίου του 2005. (Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=102)

Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία μπορεί κανείς να δει: http://www Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία μπορεί κανείς να δει: http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/timeline.html?cnd_id=2 Στην ιστοσελίδα που ακολουθεί μπορεί κανείς να βρει εργογραφία – δικτυογραφία / βιβλιογραφία, αφιερώματα περιοδικών, δικτυακές πηγές / τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ: http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/works.html?cnd_id=2 Ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη μπορεί κανείς να διαβάσει στο: http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=2

Εργογραφία: Ι. Ποίηση Εποχές· Με δύο σχέδια του Τάκη Αλεξανδρίδη. Θεσσαλονίκη, 1945, Εποχές 2, 1948, Εποχές, 1951, Η συνέχεια, 1954, Η συνέχεια 2, Η συνέχεια 3, 1962, Ο στόχος, 1970, Το περιθώριο ‘68-’69,1979, Υ.Γ., 1983 (έκδοση εμπορίου, κανονική έκδοση 1992).   ΙΙ. Δοκίμια - Μελέτες - Άρθρα – Πεζά Υπέρ και κατά, τ.Α’-Β’, 1965, Αντιδογματικά, 1978, Τα συμπληρωματικά. Σημειώσεις κριτικής, 1985, Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης. Η ζωή και το έργο του. Μια πρώτη απόπειρα κριτικής προσέγγισης, 1987, Η χαμηλή φωνή. Τα λυρικά μιας περασμένης εποχής στους παλιούς ρυθμούς. Μια προσωπική ανθολογία του Μανώλη Αναγνωστάκη, 1990. (Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=102)

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης θεωρείται ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της κοινωνικής – αντιστασιακής τάσης στη νεοελληνική μεταπολεμική ποίηση και ειδικότερα στην πρώτη μεταπολεμική γενιά. Ο Αναγνωστάκης μετέφρασε την πολιτική διαμαρτυρία σε προσωπική ποιητική εξομολόγηση και το αντίστροφο. Στο μάθημα θα μιλήσουμε για τους τρόπους με τους οποίους ο ποιητής αποδίδει τις οδυνηρές εμπειρίες της τραγικής εποχής της Κατοχής και του Εμφύλιου σπαραγμού μέσα από την πολύμορφη σύγκρουσή του με τον χρόνο: σε επίπεδο προσωπικό, συλλογικό και συντροφικό. Ενδιαφέρον στο έργο του παρουσιάζουν: Η έννοια του χρόνου, Η απόδοση της εποχής με εικόνες φρίκης, Τα μοτίβα της φυγής και του ταξιδιού, Το θέμα της απώλειας της ανθρωπιάς, Το θέμα της ερήμωσης και ο σαρκασμός της καθημερινότητας, Ο ρόλος της ποίησης και ο προβληματισμός για την σκοπιμότητά της, Το βίωμα του εγκλεισμού, της στέρησης, της απώλειας. Κυρίαρχο συναίσθημα: η χαμένη αθωότητα, και η αγωνία για την απώλεια του προσώπου του ανθρώπου. Βλ. σχετικά Δ. Ν. Μαρωνίτης, Ποιητική και πολιτική ηθική. Πρώτη μεταπολεμική γενιά. Αλεξάνδρου – Αναγνωστάκης – Πατρίκιος, Κέδρος, Αθήνα 1984, σ. 40-41.

Μιχάλης Κατσαρός (1921-1998) Βιογραφικό σημείωμα: Ο Μιχάλης Κατσαρός γεννήθηκε στην Κυπαρισσία. Σε νεαρή ηλικία πήρε μέρος σε αριστερές πολιτικές οργανώσεις και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Το 1945 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και έζησε για πολλά χρόνια σε δύσκολες συνθήκες, ασκώντας διάφορα βιοποριστικά επαγγέλματα, όπως ταμίας σε εμπορικό κατάστημα, δημοσιογράφος στον παράνομο Τύπο και υπάλληλος στη ραδιοφωνία. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Θεμέλιο (1947), Ποιητική Τέχνη, Τα Νέα Ελληνικά, Αθηναϊκά Γράμματα και Στόχος (1950) και το 1975 εξέδωσε το περιοδικό Σύστημα, όπου δημοσίευε κυρίως δικά του κείμενα. Η πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία σημειώθηκε το 1946, με τη δημοσίευση του ποιήματος «Το Μπαρμπερίνικο καράβι» στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα και τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε σε ελεύθερο στίχο το ποίημα «Βγενιώ» στο ίδιο περιοδικό. Το 1949 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Μεσολόγγι. Παντρεύτηκε τη ζωγράφο Κούλα Μαραγκοπούλου. Πέθανε στην Αθήνα. (Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=222)

Για σύντομο βιογραφικό – εργογραφία και δικτυογραφία μπορεί κανείς να δει: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B9%CF%87%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B1%CF%81%CF%8C%CF%82

Εργογραφία: Ποίηση: Μεσολόγγι, 1949. Κατά Σαδδουκαίων, 1953. Οροπέδιο, 1956. Σύγγραμμα, 1975. Πρόβα και ωδές 1975. Ενδύματα, 1977. Αλφαβητάριον. Ποιήματα Α-Ω. 1978. Ανθολογία ποιημάτων, 1979. Ονόματα,1980. 3Μ-3Μ=6Μ, 1980. 4 Μαζινό, 1982. Μείον ωά, 1984. Αυτοκρατορική πραγματικότητα, 1995. Καζαμία Ελλήνων, 1996. Κορέκτ-Φόβος ποιητή, 1996. Σύγγραμμα, 1997. Εννέα το επτά, 1998. Πεζογραφία: Πας - Λακίς - Michelet · 1973. Χρονικόν Μορέως 1974. (Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=222)

Ο Μιχάλης Μερακλής τον χαρακτηρίζει ως ιδιόρρυθμο αμφισβητία που μέσα από έναν ρομαντικό και πολύ ρητορικό αναρχισμό, διατυπώνει με εύγλωττο τρόπο την αντίθεσή του προς κάθε υποχώρηση και συμβιβασμό ιδεολογικό. Ίσως ο πιο μαχητικός και αδιάλλακτος «πολιτικός» ποιητής της γενιάς του θα συγκρουστεί με όλους μένοντας πιστός στις αξίες και τα ιδανικά του. (Μιχάλης Γ. Μερακλής, Σύγχρονη Ελληνική Λογοτεχνία. 1945-1980, Πατάκης, Αθήνα 1986, σ. 211.)