ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Δεύτερος ελληνικός αποικισμός ονομάστηκε η οργανωμένη αποικιακή εξάπλωση των αρχαίων Ελλήνων στον χώρο της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου, κατά την περίοδο του 8ου, του 7ου και του 6ου αιώνα π.Χ. Ο αποικισμός αυτός διέφερε από τον πρώτο αποικισμό γιατί αποτέλεσε οργανωμένη επιχείρηση από την μητρόπολη σε αντίθεση με την απλή μετακίνηση φυλών που συντελέστηκε κατά τον πρώτο αποικισμό. Πολλές αποικίες που ιδρύθηκαν αυτή την περίοδο εξελίχθηκαν σε πόλεις ισχυρές και έγιναν ανεξάρτητες από την μητρόπολη.

Πρώτοι Ιδρυτές. Οι Ευβοείς ίδρυσαν αποικίες κατά τις αρχές του 8ου αιώνα π.Χ. στην Κάτω Ιταλία και στην Χαλκιδική. Τα δύο ισχυρά κράτη τις Εύβοιας, η Χαλκίδα και η Ερέτρια ίδρυσαν πολυάριθμες αποικίες στην Χαλκιδική με σημαντικότερη την Όλυνθο και ήταν οι πρώτοι που αποίκησαν την Κάτω Ιταλία. Πρώτη αποικία που ίδρυσαν εκεί ήταν οι Πιθηκούσσες στο νησί Ίσκια. Στην συνέχεια ίδρυσαν τις αποικίες Κύμη, Ζάγκλη, Ρήγιο και Νάξο. Στα τέλη του 8ου αιώνα η Εύβοια πέφτει σε παρακμή με το ξέσπασμα του Ληλάντιου πολέμου και την σκυτάλη της ίδρυση αποικιών την πήραν άλλες ελληνικές πόλεις. Κατά τον 7ο αιώνα ιδρύονται πολυάριθμες αποικίες στο Ιόνιο, στην Κάτω Ιταλία, στην Θράκη και στην Μάυρη Θάλασσα. Ελληνικές αποικίες ιδρύθηκαν ακόμα και στις Μεσογειακές ακτές της Γαλλίας, στην Κυρρηναϊκή χερσόνησο στην Αφρική αλλά και στην Αίγυπτο. Στην αποικιακή εξάπλωση αυτή πρωτοστάτησαν πόλεις όπως η Κόρινθος, η Μίλητος, τα Μέγαρα και η Φώκαια.

Αποικίες Αποικίες στην Μακεδονία και στην Θράκη Αποικίες στο Ιόνιο και στην Ιλλυρία Αποικίες στην υπόλοιπη Μεσόγειο Αποικίες στον Εύξεινο Πόντο και στην Προποντίδα

Χρονοδιάγραμμα 4000 π.Χ.-1200 π.Χ. Oι πρώτοι πολιτισμοί Από το 4000 έως το 2000 π.Χ. ο πολιτισμός στην Ελλάδα συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Οι χώροι διαβίωσης οχυρώνονται, οι τέχνες αναπτύσσονται και οι εμπορικές ανταλλαγές επεκτείνονται. Συνεχίζονται ο Πρωτοελλαδικός, ο Κυκλαδικός και ο Μινωικός πολιτισμός.   2000-1200 π.Χ.  Ικτίτες και Ασσύριοι. Από το 2000 - 1520 π.Χ. έχουμε την ακμή του Μινωικού πολιτισμού. Κτίζονται στην Κρήτη τα ανάκτορα και εμφανίζεται η ιερογλυφική γραφή. Στην τέχνη κυριαρχεί ο Καμαραϊκός ρυθμός και εμφανίζεται ο κεραμικός τροχός. Στα 1600 π.Χ. εμφανίζεται η “Γραμμική γραφή Α΄”. Από το 1520 - 1200 π.Χ. τα Μινωικά κέντρα καταστρέφονται και κυριαρχεί ο Μυκηναϊκός πολιτισμός. Οι Αχαιοί καταλαμβάνουν την Κρήτη. Εμφανίζεται η “Γραμμική γραφή Β΄”.   1200-700 π.Χ. Ο σίδηρος και το αλφάβητο Στα 1200 π.Χ. γίνεται η κάθοδος των Δωριέων στην Ελλάδα και αρχίζει ο α΄ ελληνικός αποικισμός. Στα χρόνια αυτά γίνεται και ο Τρωικός πόλεμος. Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός παρακμάζει και αρχίζει η χρήση του σιδήρου στην Ελλάδα. Η Αθήνα γίνεται κέντρο των τεχνών, ενώ στην Πελοπόννησο κυριαρχεί το Άργος. Μετά το 800 π.Χ. διαμορφώνεται η αρχαία Ελληνική θρησκεία και αρχίζει ο β΄  Ελληνικός αποικισμός. Ξεσπά ο Μεσσηνιακός πόλεμος και στη συνέχεια ο Ληλάντιος πόλεμος.    

700-300 π.Χ. Η γέννηση της φιλοσοφίας Εισάγεται το νόμισμα στην Ελλάδα, ενώ οι Έλληνες διεισδύουν στην Αίγυπτο. Δημοσιεύονται οι πρώτοι γραπτοί νόμοι στην Αθήνα και τη Σπάρτη. Δημιουργείται η Αθηναϊκή συμμαχία και αρχίζει ο “χρυσούς αιών” της Αθήνας. Ξεσπά ο Πελοποννησιακός πόλεμος, καταλύεται η  ηγεμονία της Αθήνας και αρχίζει η σπαρτιατική ηγεμονία. Ξεσπά ο Βοιωτικός πόλεμος και στη συνέχεια ο γ΄ Ιερός Πόλεμος. Ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος Β΄ επεμβαίνει και επιβάλλει τη Μακεδονική κυριαρχία. Ο Μ. Αλέξανδρος καταλύει το Περσικό κράτος.    300 π.Χ.-100 μ.Χ. Οι κατακτήσεις της Ρώμης Συγκροτούνται η Αιτωλική και η Αχαϊκή συμπολιτεία. Ξεσπούν οι Μακεδονικοί πόλεμοι και η Ελλάδα υποτάσσεται στους Ρωμαίους. Παρατηρείται έντονος εκρωμαϊσμός στις τέχνες, αλλά όχι στους θεσμούς. Ο Απόστολος Παύλος κηρύττει το Χριστιανισμό στην Ελλάδα.   100-400 Οι απαρχές του Χριστιανισμού Στις αρχές αυτής της περιόδου έχουμε πολλές επιδρομές στην Ελλάδα, όπου επικρατεί αναρχία. Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία παρακμάζει και ξεσπά ο διωγμός των χριστιανών από το Δέκιο. Ο Μ. Κωνσταντίνος γίνεται μονοκράτορας και αρχίζει η περίοδος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Γίνονται δύο οικουμενικές σύνοδοι : η πρώτη στη Νίκαια και η δεύτερη στην Κωνσταντινούπολη. Καταργούνται οι Ολυμπιακοί Αγώνες και εισβάλλουν στην Ελλάδα οι Γότθοι. 400-700 μ.Χ. Τα νέα Ρωμαιο-βαρβαρικά βασίλεια. Ιδρύεται πανεπιστήμιο στην Κωνσταντινούπολη και γίνονται η γ΄ οικουμενική σύνοδος της Εφέσου και η δ΄ οικουμενική σύνοδος της Χαλκηδόνας. Γίνεται το πρώτο σχίσμα ανατολικής και δυτικής εκκλησίας. Επί Ιουστινιανού εκδηλώνεται η “Στάση του Νίκα” και εγκαινιάζεται η Αγία Σοφία. Γίνεται η ε΄ οικουμενική σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη. Οι Πέρσες καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ και παίρνουν τον Τίμιο Σταυρό. Ο Ηράκλειος τους νικά και τον παίρνει πίσω. Γίνεται στην Κωνσταντινούπολη η στ΄ οικουμενική σύνοδος. 700-1000 μ.Χ. Η εξάπλωση του Ισλάμ Ξεκινά η α΄ φάση της εικονομαχίας και ο Λέων Γ΄ εκδίδει διάταγμα κατά των εικόνων. Με την ζ΄ οικουμενική σύνοδο τερματίζεται αυτή η φάση με διάταγμα υπέρ των εικόνων. Η β΄ φάση ξεκινά μετά τη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης του 815. Νέα σύνοδος το 843 τερματίζει την εικονομαχία και αναστηλώνει τις εικόνες. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία συγκρούεται επί σειρά ετών με τους Βούλγαρους, τους οποίους κατατρόπωσε ο Βασίλειος Β΄ ο Βουλγαροκτόνος.

1000-1250 μ.Χ. Οι σταυροφορίες Οι Βούλγαροι νικούνται και υποτάσσονται. Ιδρύεται στην Κωνσταντινούπολη Νομική Σχολή. Γίνεται το σχίσμα ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική εκκλησία. Το Βυζάντιο χάνει την Ιταλία. Ξεκινά η α΄ σταυροφορία και κυριεύεται η Ιερουσαλήμ. Οι Νορμανδοί επιτίθενται και λεηλατούν την Ελλάδα. Γίνεται η β΄ σταυροφορία  η οποία απέτυχε. Κατά την γ΄ σταυροφορία ο Ριχάρδος Α΄ της Αγγλίας καταλαμβάνει την Κύπρο. Ο Αλέξιος Γ΄ υποκινεί την δ΄ σταυροφορία. Οι Λατίνοι καταλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη και ιδρύεται η Λατινική αυτοκρατορία.   1250-1400 μ.Χ. Οι Μογγόλοι κατακτούν την Ασία Η δυναστεία των Παλαιολόγων κυριαρχεί και φροντίζει για την ανόρθωση του Ελληνισμού. Στο διάστημα αυτό έχουμε εξεγέρσεις στη Μ. Ασία και σταδιακή κυριαρχία νέων κατακτητών σε τμήματα της Ελλάδος. Το Βυζάντιο ταράσσεται από τις “Ησυχαστικές έριδες” και γίνεται η επανάσταση των “Ζηλωτών”. Οι Τούρκοι αρχίζουν να καταλαμβάνουν τμήματα της βυζαντινής αυτοκρατορίας.    1400-1500 μ.Χ. Τυπογραφία και γεωγραφικές ανακαλύψεις. Το Βυζάντιο ανακτά τη Θεσσαλονίκη, ενώ παράλληλα στο Οθωμανικό κράτος παρατηρείται κάμψη. Στη συνέχεια οι Τούρκοι πολιορκούν χωρίς επιτυχία την Κωνσταντινούπολη. Καταλαμβάνουν όμως τη Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα. Στις 29 Μαϊου 1453 καταλαμβάνουν την Πόλη και καταλύουν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Κατόπιν καταλαμβάνουν την Πελοπόννησο, τη Λέσβο και τη Σάμο. Υπογράφεται ειρήνη ανάμεσα σε Ενετούς και Τούρκους. Η Κύπρος καταλαμβάνεται από τους Ενετούς και γίνεται η άλωση της Ναυπάκτου από τους Τούρκους.    1500-1600 μ.Χ. Η Μεταρρύθμιση Στο διάστημα αυτό έχουμε έξαρση της ληστοκρατίας στην Ελλάδα, ενώ οι Ηπειρώτες εξεγείρονται δυσαρεστημένοι από το παιδομάζωμα. Οι Ενετοί καταλαμβάνουν τα Επτάνησα και οι Τούρκοι τα Δωδεκάνησα. Οι Τούρκοι πολιορκούν επίσης την Κύπρο, την οποία  και καταλαμβάνουν. Οι Ευρωπαίοι όμως τους νικούν στη ναυμαχία της Ναυπάκτου. Τότε γίνονται νέες εξεγέρσεις στην Μακεδονία, στη Στερεά, στην Πελοπόννησο και στα νησιά του Αιγαίου. Τα κινήματα αυτά όμως αποτυγχάνουν.  

1600-1660 μ.Χ. Ο Γαλιλαίος και η νέα επιστήμη Στο διάστημα αυτό η εκκλησία αναλαμβάνει το φωτισμό των Ελλήνων που προσπαθούν να επιβιώσουν οργανωμένοι σε κοινότητες. Η χώρα μαστίζεται από επιδρομές Τοσκανών, Ναπολιτάνων και Μαλτέζων, ενώ παράλληλα επικρατεί επαναστατικός οργασμός. Την περίοδο αυτή καταργείται το παιδομάζωμα.     1660-1720 μ.Χ. Η εποχή του Λουδοβίκου του 14ου Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα γίνονται προσπάθειες ίδρυσης σχολείων με στόχο όχι μόνο την διάδοση των γραμμάτων αλλά και την καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Η Κρήτη καταλαμβάνεται από τους Τούρκους. Η Πελοπόννησος και ορισμένα νησιά του Αιγαίου περνούν για μικρό χρονικό διάστημα στα χέρια των Ενετών. Καταστρέφεται ο Παρθενώνας από τον βομβαρδισμό του Μοροζίνη.   1720-1760 μ.Χ. Λογική και Διαφωτισμός Η ίδρυση σχολείων και η διάδοση του νεοελληνικού διαφωτισμού συνεχίζεται με κύριους φορείς τους Φαναριώτες, την Εκκλησία και τους εμπόρους. Οι Έλληνες, που προετοιμάζονται για επανάσταση, απογοητεύονται από τη Δύση και προσβλέπουν στην ομόδοξη Ρωσία.    1760-1800 μ.Χ. Γαλλική και Αμερικανική Επανάσταση Οι Έλληνες αφυπνίζονται πνευματικά και αρχίζουν να οργανώνονται, ενώ παράλληλα πληθαίνουν τα επαναστατικά κινήματα. Ξεσπά Ρωσοτουρκικός πόλεμος και οι Έλληνες επαναστατούν. Υπογράφεται ανάμεσα σε Ρωσία και Τουρκία η συνθήκη του Κιουτσούκ - Καϊναρτζή. Ιδρύεται η Ιόνιος πολιτεία. Κυκλοφορούν επαναστατικά φυλλάδια και η “Χάρτα” του Ρήγα Φεραίου.   

1800-1825 μ.Χ. Η γέννηση της βιομηχανικής δύναμης Οι τοπικές εξεγέρσεις πληθαίνουν στην Ελλάδα, καθώς επαναστατικά φυλλάδια κυκλοφορούν παντού. Ο Ελληνισμός προετοιμάζεται για τη μεγάλη στιγμή της επανάστασης. Ιδρύεται στην Οδησσό η Φιλική Εταιρεία, ενώ οι Άγγλοι καταλαμβάνουν τα νησιά του Ιονίου. Στις 25 Μαρτίου 1821 ξεσπά η Ελληνική Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Ένα χρόνο σχεδόν αργότερα ψηφίζεται το Σύνταγμα της Επιδαύρου.    1825-1850 μ.Χ. Φιλελευθερισμός και εθνικισμός Η επανάσταση απλώνεται σ’ όλη την Ελλάδα, ενώ οι Τούρκοι ενισχύονται από τους Αιγύπτιους. Οι τουρκικός στόλος νικιέται στη ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η γ΄ εθνοσυνέλευση εκλέγει κυβερνήτη τον Ι. Καποδίστρια. Με τη συνθήκη του Λονδίνου ορίζεται βασιλιάς ο Όθων, ενώ με τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης ορίζονται τα νέα σύνορα της χώρας. Ιδρύεται το πρώτο πανεπιστήμιο, ενώ ξεσπά επανάσταση στην Κρήτη. Η πολιτική ζωή είναι έντονη και ψηφίζεται νέο συντηρητικό σύνταγμα.    1850-1875 μ.Χ. Δαρβίνος και Μαρξ Η Ελλάδα μπαίνει σε φάση οικονομικής ανάπτυξης. Ο Όθωνας εκθρονίζεται και ορίζεται νέος βασιλιάς ο Δανός πρίγκιπας Γεώργιος Α΄. Θεσπίζεται νέο σύνταγμα το οποίο καθιερώνει ως πολίτευμα τη βασιλευομένη δημοκρατία. Η περίοδος αυτή μπορεί να χαρακτηρισθεί ως περίοδος πολιτικής αστάθειας.    1875-1900 μ.Χ. Η εποχή του ιμπεριαλισμού Καθιερώνεται η “αρχή της δεδηλωμένης”. Η Μ. Βρετανία αποκτά τη διοίκηση της Κύπρου. Η Τουρκία παραχωρεί στην Ελλάδα τη Θεσσαλία και την περιοχή της Άρτας. Την περίοδο αυτή αρχίζει η διάνοιξη του ισθμού της Κορίνθου. Γίνονται πολλά δημόσια έργα και ανασυγκροτούνται οι ένοπλες δυνάμεις. Το 1896 αναβιώνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Η Κρήτη, τέλος, αποκτά αυτόνομο καθεστώς.   

1900-1925 μ.Χ.  Η Ευρώπη σε πόλεμο Στο διάστημα αυτό έχουμε εναλλαγές κυβερνήσεων, με τελική επικράτηση της πολιτικής του Ελ. Βενιζέλου. Γίνονται οι δύο Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο α΄ παγκόσμιος πόλεμος. Δημιουργείται η Μεγάλη Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Όμως οι Έλληνες νικιούνται και έχουμε τη Μικρασιατική Καταστροφή. Το 1924 έχουμε την Α΄ Ελληνική Δημοκρατία.    1925-1950 μ.Χ. Η κρίση και η οικονομική ανάκαμψη Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από πολιτική αστάθεια. Κυρίαρχα γεγονότα είναι ο β΄ παγκόσμιος πόλεμος, ο εμφύλιος πόλεμος και στο τέλος της περιόδου η ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα.    1950-1970 μ.Χ. Ο  ψυχρός πόλεμος Την περίοδο αυτή υπογράφεται η συμφωνία της Ζυρίχης, με την οποία η Κύπρος γίνεται ανεξάρτητη δημοκρατία μέσα στα πλαίσια της Βρετανικής κοινοπολιτείας. Στην Ελλάδα ξεσπούν πολιτικές αναταραχές, ώσπου εκδηλώνεται στρατιωτικό πραξικόπημα. Μετά από ένα ανεπιτυχές αντιπραξικόπημα ο βασιλιάς Κωνσταντίνος φεύγει από τη χώρα.    1970-1980 μ.Χ. Η δεκαετία του Εβδομήντα Συνεχίζεται η δικτατορία στη χώρα. Πλήθος πολιτών φυλακίζονται και εξορίζονται. Οι σχέσεις με την Τουρκία επιδεινώνονται. Ακολουθεί τουρκική εισβολή και κατάληψη της βόρειας Κύπρου. Η χούντα καταρρέει. Επανέρχεται η δημοκρατία και με δημοψήφισμα καταργείται η μοναρχία. Η Ελλάδα εντάσσεται στην Ε.Ο.Κ. και επιστρέφει στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.   

1980-1990 μ.Χ. Η δεκαετία του Ογδόντα Συνεχίζεται η προσπάθεια εκδημοκρατισμού της χώρας και της πολιτιστικής της ανάπτυξης. Οι σχέσεις με την Τουρκία επιδεινώνονται, καθώς η Τουρκία παραβιάζει τα ελληνικά χωρικά ύδατα με το πλοίο “Σισμίκ”. Ο πόλεμος αποφεύγεται λόγω εσωτερικών τουρκικών προβλημάτων. Στο εσωτερικό της χώρας επικρατεί κοινωνική αναταραχή εξ’ αιτίας οικονομικών σκανδάλων.   1990-1995 μ.Χ. Τα τελευταία χρόνια Συνεχίζεται η ένταση στις σχέσεις με την Τουρκία. Η Ελλάδα μπαίνει στη ΔΕΕ, ενώ θέτει όρους για την αναγνώριση του κράτους των Σκοπίων. Ξεσπά κρίση στις σχέσεις με την Αλβανία, ενώ εκδηλώνεται νέα κρίση στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας. 

Εικόνες β’ αποικισμού

Ομάδα Εργασίας Τίνα Σταυριανού Εύη Σαραντινού Αντωνία Λιγνού Δήμητρα Βασίλη Νίκος Περιβολαράκης