Από την Παιδαγωγική στις Επιστήμες της Αγωγής Α. Ανδρούσου & Β.Τσάφος

Παιδαγωγική Παιδαγωγική ως τέχνη: εμπειροπρακτική γνώση – διδακτικό συνταγολόγιο Παιδαγωγική ως προ-επιστήμη: διατύπωση ενός συστήματος αρχών για την εκπαιδευτική διαδικασία χωρίς όμως διαδικασίες ελέγχου εγκυρότητας της γνώσης

J.J.Rousseau (1712-1778) Συγκροτημένο παιδαγωγικό σύστημα με πλήρη ανάλυση της φύσης και του ρόλου της εκπαίδευσης Οι αντιλήψεις του Rousseau για την αγωγή εκφράστηκαν στο έργο του Αιμίλιος ή Περί Αγωγής: Η αγωγή που αναμένει ή ελπίζει ότι θα προσφέρεται στο παιδί, στον υποτιθέμενο τρόφιμο Αιμίλιο Ορίζει τους σκοπούς της εκπαίδευσης με βάση τη φύση του παιδιού και όχι με βάση πολιτικά ή θρησκευτικά κριτήρια (Comenius)

Johan Heinrich Pestalozzi (1746-1827) Παιδαγωγική της ευφυΐας (κεφάλι → γνωρίζω) Παιδαγωγική της καρδιάς (ηθική-ψυχαγωγική παιδαγωγική) (καρδιά → θέλω). Πρακτική παιδαγωγική (γυμναστική και επαγγελματική παιδαγωγική) (χέρι → μπορώ)

Νέα Αγωγή 20ος αι. Παιδοκεντρική προσέγγιση: το παιδί ως αναπτυσσόμενο πρόσωπο ⇒ το σχολείο στα μέτρα του παιδιού vs Δασκαλοκεντρική- γνωσιοκεντρική και μεθοδοκεντρική Δημοκρατικότητα, εμπειρία, αυτενέργεια νέου σχολείου Αυταρχικότητα, νοησιαρχία, παθητική μάθηση παραδοσιακού σχολείου

Νέα Αγωγή Προοδευτική Αγωγή Dewey & Kilpartric (HΠA) Σχολείο Εργασίας Kerschensteiner (Γερμανία) & Σχολείο δράσης Claparede, Ferriere, Freinet, Cousinet (Γαλλία) Κίνημα M.Montessori (Ιταλία) Κίνημα Σοσιαλιστικής Αγωγής Makarenko (Ρωσία) Κίνημα Αντιαυταρχικού σχολείου Froebel, Neil.

Η Νέα Αγωγή στην Ευρώπη Τα καινοτόμα ρεύματα της εκπαίδευσης μιλούσαν για την ανάγκη επαναπροσανατολισμού του σχολείου στο παιδί και στρέφονταν ενάντια στην κανονιστικού τύπου οργάνωση του σχολείου, η οποία βασιζόταν στη μετάδοση βασικών εργαλειακών γνώσεων και μια ελεγχόμενη κοινωνικοποίηση. Μετάβαση από τον ενήλικο στο παιδί.

«Δε μαθαίνει κανείς επειδή είναι σε θέση διδασκόμενου, ούτε επειδή τον διδάσκουν. Και θα μπορούσαμε να πούμε ότι όσο πιο λίγο διδασκόμαστε τόσο περισσότερο μαθαίνουμε, διότι το ότι διδασκόμαστε σημαίνει ότι λαμβάνουμε πληροφορίες και το ότι μαθαίνουμε σημαίνει το ότι τις ψάχνουμε» Cousinet

Παιδαγωγική ως (δι)επιστημονικό πεδίο Επιστημονικά πορίσματα είναι αποτέλεσμα έρευνας που συνίσταται στο συνδυασμό εμπειρίας, λογικής & ελέγχου Τα εμπειρικά δεδομένα οργανώνονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, δημιουργούν ένα σύστημα αρχών, του οποίου η εγκυρότητα ελέγχεται

Παιδαγωγική ως (δι)επιστημονικό πεδίο Πρόβλημα προσδιορισμού και οριοθέτησης του πεδίου αρμοδιότητάς της ως αυτόνομης επιστήμης (πρόβλημα αυτονομίας) Θέμα εγκυρότητας της παραγόμενης επιστημονικής σκέψης (μεθοδολογικό πρόβλημα)

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ Αυτόνομη επιστήμη ή διακλαδικό διεπιστημονικό πεδίο, που προκύπτει από τη συνεργασία πολλών επιστημών; Πολυαναφορικός – πλουραλιστικός χαρακτήρας Η διεπιστημονική διακλαδική έρευνα υπερίσχυσε έναντι της αυτάρεσκης περιχαράκωσης

Παράγοντες που καθορίζουν την εκπαίδευση Παράγοντες που καθορίζουν την εκπαίδευση Μεταβλητές που έχουν σχέση με την Κοινωνία: πολιτική φιλοσοφία, κοινωνική δομή, οικονομική οργάνωση… Μεταβλητές που έχουν σχέση με την Ιστορία: Κάθε φαινόμενο γίνεται κατανοητό μέσω της ιστορίας του… Μεταβλητές που έχουν άμεση σχέση με την εκπαίδευση: θεσμοί και δομή θεσμών, Προγράμματα, παιδαγωγικές μέθοδοι & τεχνικές, υλικοτεχνική υποδομή, επιλογή & κατάρτιση εκπαιδευτικών, οικονομία

Επιστήμες της Αγωγής: Σταυροδρόμι Ποικίλων επιστημονικών πεδίων: ανθρωπολογία, διδακτική, φιλοσοφία, ψυχολογία, κοινωνιολογία… Ποικίλων μεθοδολογιών: παρατήρηση, συνέντευξη, ανάλυση περιεχομένου, ανάλυση λόγου, πείραμα, μελέτη περίπτωσης… Ποικίλων θεωριών: διδακτικές θεωρίες, γνωστική ψυχολογία, επιστήμες γλώσσας, ψυχαναλυτικές θεωρίες..

Επιστήμες της Αγωγής Ακαδημαϊκά ενοποιημένος κλάδος μέσα από τη χειραφέτησή του από τις μητέρες – επιστήμες: Φιλοσοφία Ψυχολογία Κοινωνιολογία

Επιστημονική προσέγγιση εκπαίδευσης «Οι παιδαγωγικές θεωρίες που άλλοτε προέκυπταν είτε από μεταφυσικές υποθέσεις, είτε από λογοτεχνικά μυθιστορήματα, είτε από πολιτικούς σχεδιασμούς σήμερα παρουσιάζονται ως φυσικές συνέπειες των νόμων της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας» Paul Lapie

Επιστήμες της Αγωγής «Οι Επιστήμες της Αγωγής αντικαθιστούν σταδιακά τις απόψεις, τις συνταγές που προέρχονται από την παράδοση με ένα σύνολο στοιχείων πορισμάτων και με μια έγκυρη αποδεδειγμένη γνώση, με πληροφορίες που βοηθούν τον εκπαιδευτικό να ενσωματώσει πιο σωστά τη δράση του μέσα στο χώρο και το χρόνο και να περάσει από το στάδιο του ανειδίκευτου εργάτη στο στάδιο του επαγγελματία που συνειδητοποιεί τη δράση, τα όρια και τις δυνατότητές του» Ph. Perrenoud.