Υπαίθριες Δραστηριότητες Χιονοδρομία ΙΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Υπαίθριες Δραστηριότητες Χιονοδρομία ΙΙ 4η ενότητα: «Υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής. Σχεδιασμός προγραμμάτων » Κουθούρης Χαρίλαος, Αν. Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Θέματα που θα αναπτυχθούν στην παρούσα διάλεξη: Θέματα που θα αναπτυχθούν στην παρούσα διάλεξη: Ορισμός των υπαίθριων δραστηριοτήτων αναψυχής Κατηγορίες δραστηριοτήτων αναψυχής Σχεδιασμός και στάδια σχεδιασμού προγραμμάτων Ομάδες στόχοι των ΟΤΑ για τον σχεδιασμό προγραμμάτων Συνθήκες οργάνωσης προγραμμάτων Χρηματοδότηση προγραμμάτων Αξιολόγηση προγραμμάτων

Υπαίθριες δραστηριότητες Οι Υ.Δ.Α. περιλαμβάνουν όλα εκείνα τα στοιχεία που προάγουν μια έμφυτη και παράλληλα πολύ σημαντική ανθρώπινη εμπειρία, που συνδέεται άμεσα με ένα από τα ακόλουθα φυσικά στοιχεία του περιβάλλοντος: αέρας, άνεμος, νερό, βουνά και λόφοι, βράχια, δάση, ποτάμια, χείμαρροι, λίμνες, πάγος, χιόνι, σπήλαια. Οι παραπάνω δραστηριότητες είναι βέβαιο ότι σχετίζονται με ένα συγκεκριμένο επίπεδο επικινδυνότητας, περιπέτειας, εξερεύνησης και μετακίνησης, που εξαρτάται από τις δεξιότητες και ικανότητες των συμμετεχόντων καθώς και την ιδιαίτερη φύση της δραστηριότητας.

Υπαίθριες δραστηριότητες Στις Υ.Δ.Α. νόρμα είναι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στον ανθρώπινο παράγοντα και τα στοιχεία της φύσης και όχι, ως συνήθως, ο ανταγωνισμός μεταξύ των συμμετεχόντων, σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο. Δεν πρέπει να δίνεται έμφαση στο ποιος θα κερδίσει ή θα χάσει, αλλά στον τρόπο αντιμετώπισης των προκλήσεων του φυσικού περιβάλλοντος

Υπαίθριες δραστηριότητες χαμηλής επικινδυνότητας Στην κατηγορία αυτή εμπεριέχονται δραστηριότητες που δεν περικλείουν κανένα κίνδυνο για την ζωή του συμμετέχοντα και ελάχιστες πιθανότητες σωματικών βλαβών ή τραυματισμού. Ατυχήματα μπορεί να συμβούν από εντελώς ασυνήθιστα και μη προβλέψιμα γεγονότα. Περιλαμβάνονται δραστηριότητες όπως: ψάρεμα, κατασκήνωση, φωτογράφηση, συλλογή πεταλούδας, προσανατολισμός, περίπατοι, παρατήρηση πουλιών κλπ.

Υπαίθριες δραστηριότητες μεσαίας επικινδυνότητας Εδώ περιλαμβάνονται δραστηριότητες που κατά την διεξαγωγή τους εμπεριέχουν κινδύνους μετρίας δυσκολίας για την ζωή των συμμετεχόντων, ενώ πλέον η πιθανότητα τραυματισμού είναι αυξημένες και συχνά αναμενόμενες. Δια τον λόγο αυτό οι συμμετέχοντες οφείλουν να είναι γνώστες των ενδεχόμενων κινδύνων πριν από την συμμετοχή τους σε αυτές. Επίσης, θα πρέπει να είναι ικανοί να αντιδρούν θετικά στους αυξημένες φυσικές δυσκολίες και πολλές φορές αντιξοότητες. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν δραστηριότητες όπως: ιππασία, κολύμβηση, σκι ανωμάλου δρόμου, περπάτημα στο χιόνι, κυνήγι κλπ.

Υπαίθριες δραστηριότητες υψηλής επικινδυνότητας Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν δραστηριότητες που εμπεριέχουν υψηλό βαθμό κινδύνου και πιθανότητα ενδεχόμενης απειλής της ατομικής ασφάλειας και ύπαρξης. Οι συμμετέχοντες πρέπει να είναι καλά εκπαιδευμένοι. Πρέπει να κατέχουν τις απαραίτητες ικανότητες και δεξιότητες και πρέπει να είναι πολύ καλά προετοιμασμένοι στο να αντιδρούν γρήγορα και θετικά σε φυσικούς κινδύνους υψηλού βαθμού. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται δραστηριότητες όπως αναρρίχηση, κανό – καγιάκ, rafting, υποβρύχιες καταδύσεις και ελεύθερη πτώση (Darst & Armstrong 1980).

Σκοπός των προγραμμάτων Αναψυχής Σκοπός των προγραμμάτων Αναψυχής Ο βασικός σκοπός της αναψυχης είναι ο εμπλουτισμός της ζωής του ατόμου με δραστηριότητες και συμμετοχή σε προγράμματα ώστε να βρει την ευεξία και την ευχαρίστηση . Μέσα από τα προγράμματα αναψυχής, οι άνθρωποι αναπτύσσουν ενδιαφέροντα και δεξιότητες οι οποίες τους επιτρέπουν να αξιοποιήσουν δημιουργικά τον Ελεύθερο χρόνο τους, να συνεισφέρουν στην κοινωνική - φυσική - και πνευματική τους υγεία, ασφάλεια, αυτοπεποίθηση και χαρακτήρα. (Αμερικάνικη Ένωση Υγείας, 1983).

Υπάρχουν δυο προσεγγίσεις δημιουργίας και σχεδιασμού προγραμμάτων Αναψυχής & Ε.Χ. Οι Edginton,Crompton and Hanson (1980), αναφέρουν: Παρεμβατικά προγράμματα Προγράμματα κοινωνικής ενεργοποίησης

Στάδια διαδικασίας Σχεδιασμού Προγραμμάτων Αναψυχής (Carpenter & Howe, 1985) 5. Αναθεώρηση βελτίωση του προγράμματος 1. Συγκέντρωση Στοιχείων Φιλοσοφία Στόχοι Φορέα 4. Αξιολόγηση του προγράμματος 2. Ανάπτυξη του προγράμματος 3. Υλοποίηση του προγράμματος

1. Συγκέντρωση στοιχείων Ανάγκες πελατών Επιθυμίες πελατών Κίνητρα Προσδοκίες (ΜΜΕ) Στρατηγική προσέγγισης Τμηματοποίηση της αγοράς (Market segmentation) Ομάδα στόχος (Target group)

2. Ομάδες στόχοι των δημοτών που δυνητικά συμμετέχουν στα προγράμματα Τρίτη ηλικία Παιδιά Έφηβοι Νέοι Γυναίκες: μητέρες, Νοικοκυρές, Εργαζόμενες ΑΜΕΑ Διαφορετικές κουλτούρες, εθνότητες. Ποια προβλήματα προκύπτουν; Δεν μπορούν να ικανοποιηθούν όλες οι ομάδες των δημοτών Πρέπει αναγκαστικά να γίνει τμηματοποίηση της κοινότητας και επιλογή ‘ομάδων στόχων’ Target group

Ερωτήσεις σχετικές με το προφίλ των υποψηφίων συμμετεχόντων Ηλικία, φύλο, αριθμός, εθνικότητα….. Ποιο είναι το εισόδημά τους; Ποιες είναι οι εμπειρίες τους; Το επίπεδό τους; (΄ΦΚ., συνεργασίας) Ποια είναι τα πιθανά εμπόδια/ κωλύματα; Επικοινωνία; Τι και ποιος θα επηρεάσει την τελική τους απόφαση για συμμετοχή;

2. Ανάπτυξη του προγράμματος Φορείς ανάπτυξης Προγραμμάτων Αναψυχής Δημόσιες Υπηρεσίες ή φορείς: Υπουργεία, Οργανισμοί, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εθελοντικές Οργανώσεις ή φορείς : Εκκλησία, Προσκοπισμός - Οδηγισμός, Ερυθρός Σταυρός, Σωματεία, Σύλλογοι, κλπ. Εμπορικές εταιρίες: Τουριστικές (Γραφεία ταξιδιών - Ξενοδοχειακές μονάδες- Εστιατόρια - Καζίνο ), Εταιρίες Υπαιθρίων Δραστηριοτήτων Αναψυχής, Κατασκηνώσεις, Γυμναστήρια

Όραμα και Φιλοσοφία του φορέα Δημόσιοι οργανισμοί. Προώθηση γενικών αρχών όπως Υγεία - Εθνική συνείδηση, Κοινωνικοποίηση των ατόμων, Ασφάλεια, κλπ Εθελοντικοί οργανισμοί. Προώθηση ιδιαίτερων ή χαρακτηριστικών αρχών όπως: Ιδέες - Τρόπος ζωής - Ηθικοπλαστικές διαδικασίες - θρησκευτικό αίσθημα και γενικότερα εμπλουτισμός των προγραμμάτων με την φιλοσοφία του οργανισμού. Εμπορικές εταιρίες Κερδοφορία Στόχος η Ικανοποίηση των πελατών.

Εστιασμός στο εσωτερικό περιβάλλον του φορέα παροχής Εγκαταστάσεις Προσωπικό - εκπαίδευση προσωπικού Προηγούμενα προγράμματα Άλλοι πιθανοί ανταγωνιστές-πιθανές συνεργασίες; Προυπολογισμός - Χρηματοδότηση Πολιτική βούληση του φορέα…..

Στην περίπτωση ενός ΟΤΑ Ποσότητα ή ποιότητα; Επιλογή των κοινωνικών ομάδων προτεραιότητας…. Κριτήρια ;;;; Προγράμματα για όλους; & προγράμματα για συγκεκριμένες ομάδες;

Κατευθύνσεις Ανάπτυξης Προγραμμάτων , Στόχοι;;; 1.Προγράμματα βελτίωσης της ΦΚ 2.Αθλοπαιδιές αναψυχής 3.Χορός, ρυθμική, παραδοσιακοί κλπ 4.Υπαίθριες Δραστηριότητες αναψυχής 5.Δραστηριότητες παιγνιώδους μορφής 6.Indoor αθλητικές δραστηριότητες 7.Παροχή συμβουλών για υγιεινό τρόπο ζωής

Τα προγράμματα άσκησης & αναψυχής βοηθούν Τα προγράμματα άσκησης & αναψυχής βοηθούν Το άτομο Ανάπτυξη ταυτότητας Κοινωνικοποίησης Πολύπλευρης βελτίωσης της υγείας Την κοινωνία Διατήρηση της κοινωνικής συνοχής Θετική ενεργοποίηση των πολιτών Βελτίωση της ποιότητας ζωής

Προγράμματα μεγάλης χρονικής διάρκειας (έτους) Προγράμματα μεγάλης χρονικής διάρκειας (έτους) σε αντιπαράθεση με Προγράμματα μικρής διάρκειας (μερικών μηνών ή εβδομάδων) Φιλοσοφία παρεμβατισμού Δύσκολη η ολοκλήρωση του προγράμματος Προβληματική ή χαμηλή χρηματοδότηση Παρακίνηση συμμετέχοντα Υψηλότερα και μεγαλύτερης διάρκειας αποτελέσματα (σωματική βελτίωση) Φιλοσοφία ικανοποίησης αναγκών συμμετέχοντα Δυνατότητα ολοκλήρωσης προγράμματος Άμεση χρηματοδότηση Ειδικευμένοι συνοδοί Έντονο ενδιαφέρον συμμετέχοντα Ανάγκη για συμμετοχή και σε άλλα προγράμματα Ένα γενικότερο ισοζύγιο

3. Υλοποίηση του προγράμματος ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ Εύρεση του προσωπικού (εθελοντές, αμειβόμενοι συνοδοί) Εκπαίδευση του προσωπικού Συνεννόηση με τους υπόλοιπους φορείς, που Έμεσα συμμετέχουν στο πρόγραμμα Πληροφόρηση του κοινού για την ύπαρξη των προγραμμάτων

3. Υλοποίηση του προγράμματος ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Risk management - Πρώτες βοήθειες Τρόποι ελέγχου και παρακολούθησης των προγραμμάτων, του προσωπικού Παρακολούθηση των αντιδράσεων των συμμετεχόντων Κανάλια επικοινωνίας μεταξύ της διοίκησης, του προσωπικού,

Οφέλη από την εφαρμογή νέων προγραμμάτων άθλησης & αναψυχής Ενισχύεται η ‘εικόνα’ του Δήμου προς τρίτους Αναδεικνύεται ο δήμος σε τουριστικής σημασίας «προορισμό», σε εθνικό ή και διεθνές επίπεδο Εξυπηρετώντας το ιδιαίτερο ενδιαφέρον ξένων επισκεπτών, ενισχύεται η τοπική οικονομία Ευνοείται η συνεργασία με τον ιδιωτικό φορέα ξνχσμξνσζ

Οφέλη από την εφαρμογή νέων προγραμμάτων άθλησης & αναψυχής Ενισχύονται τα έσοδα του Δήμου επιτρέποντας έμμεση χρηματοδότηση άλλων μαζικών προγραμμάτων Δυνατότητα για ικανοποίηση περισσότερων ομάδων στόχων δημοτών Βελτιώνεται η ποιότητα ζωής της τοπικής κοινωνίας χμηχμ

3. Χρηματοδότηση προγραμμάτων 3. Χρηματοδότηση προγραμμάτων Χρηματοδότηση Επιχορήγηση Ίδια, ή ποσοστιαία συμμετοχή συμ/των Χορηγία Δημιουργία πόρων & Αυτοχρηματοδότηση προγραμμάτων Το κρίσιμο σημείο

Παραδείγματα για εφαρμογή Τα προγράμματα πρέπει να αποφεύγουν την: «Άσκηση για την άσκηση» Να αναγνωρίζουν τις καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο δημότης και την απροθυμία του για συμμετοχή Να εφαρμόζουν το: «Τρώγοντας έρχεται ή όρεξη» Να γίνουν περισσότερο «προκλητικά» ηεαη

Παραδείγματα για εφαρμογή Μελέτη του μοντέλου προγράμματος «αθλητισμός για όλους» στην κοινωνία της Ελλάδος πριν από 20 χρόνια. Προσπάθεια τροποποίησης του προγράμματος, ώστε να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις του σύγχρονου Έλληνα / δας. Υπάρχει προοπτική; Ποια η γνώμη σας;

Επίλογος Προϋποθέσεις για επιτυχία των προγραμμάτων: Χάραξη «πολιτικής στον αθλητισμό και την αναψυχή» Στελέχωση των γραφείων Αθλητισμού με Μάνατζερς του Αθλητισμού και της Αναψυχής Τόλμη για επένδυση Χμ,χμ,

Σχετική βιβλιογραφία Peter Bromley (1994), Countryside Recreation, E& FN Spon, London. Jim Daly (2000), Recreation and Sport Planning and Design, Human Kinetics, USA John J. Pigram & John M. Jenkins (1999). Outdoor Recreation Management. Routledge, Taylor & Francis Group, London & N.Y. Tim Goodhead (1996). Coastal Recreation Management.E & FN SPON, London

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ