Μέθοδολογία έρευνας 3ο εξάμηνο 02-11-2016 Δρ Ηλίας Αβραμίδης avramidis@uth.gr Tel: - 24210 74853

Περιεχόμενο μαθήματος Η συνέντευξη ως μέθοδος έρευνας - είδη συνέντευξης, είδη ερωτήσεων , πρακτικά ζητήματα, η δημιουργία πρωτοκόλλου, ζητήματα εγκυρότητας Παράδειγμα πρωτοκόλλου συνέντευξης Παράδειγμα ερευνητικού άρθρου: Boutskou (2007) The role of special education teachers in primary schools in Greece. International Studies in Sociology of Education, 17(3), 289-302.

Συνέντευξη Μπορεί να χρησιμοποιηθεί: ως κύριο όργανο συλλογής δεδομένων μαζί με άλλες τεχνικές συλλογής δεδομένων τριγωνοποίηση εγκυρότητα εμβάθυνση – εξήγηση ή ερμηνεία κάποιου αποτελέσματος Πλήρως δομημένη (προκαθορισμένες ερωτήσεις και διάταξη) Ημιδομημένη (προκαθορισμένες ερωτήσεις αλλά όχι διάταξη) Μη δομημένη συνέντευξη

Η πραγματοποίηση μιας συνέντευξης Τηλέφωνο (συστάσεις – σκοπός – χρόνος- τόπος – ηχογράφηση) Άνεση – σκοπός – δεοντολογία – διάρκεια – ηχογράφηση Κατάλληλος χώρος Χρήση κατάλληλης γλώσσας Στο θέμα Ίδια ερώτηση σε όλους με τον ίδιο τρόπο Προσεκτικός ακροατής Βοηθητικά ερωτήματα Μαγνητόφωνο (τεχνικά – τοποθεσία) Σύνοψη

Συνέντευξη: είδη ερωτήσεων Μπορεί κάποιος να ρωτήσει για… Συμπεριφορά (τι κάνεις…;) Γνώμη (τι νομίζεις…; τι πιστεύεις…;) Συναίσθημα (πώς νιώθεις…;) Γνώση (ποιες υπηρεσίες…;) Αίσθηση (τι βλέπεις…;) Παρελθόν - εμπειρίες (σε ποιες θέσεις δούλεψες…;) Τελευταία ερώτηση Πιλοτική

Είδη ερωτήσεων Βασικές ερωτήσεις: έχουν σχεδιαστεί από πριν κι αποσκοπούν στην απόκτηση συγκεκριμένων δεδομένων ωστόσο μπορούν να τροποποιηθούν ή να αυξηθούν Ερωτήσεις εμβάθυνσης (probes): στόχος είναι η διαχείριση της συνέντευξης κατά τη διεξαγωγή της π.χ. διάρκεια, έμφαση κλπ Ερωτήσεις συνέχισης/ολοκλήρωσης (follow-up): αυτές στοχεύουν στην περαιτέρω επεξεργασία και αποσαφήνιση ζητημάτων, ιδεών κλπ

Είδη ερωτήσεων (Ιωσηφίδης 2008) Κλειστές ερωτήσεις: όλες οι πιθανές απαντήσεις του ερωτώμενου προβλέπονται από τον ερευνητή Ανοικτές: ο ερωτώμενος είναι ελεύθερος να αναπτύξει τις απαντήσεις του Μικτές: (συνδυασμός των 2 παραπάνω) π.χ. ζητείται ο βαθμός συμφωνίας με μία πρόταση και μετά το γιατί) Περιγραφικές: αντλούνται συγκεκριμένες πληροφορίες Ερωτήσεις γνώμης: διερεύνηση στάσεων & αντιλήψεων Υποθετικές: για υποτιθέμενες καταστάσεις Εισαγωγικές και συμπερασματικές: εισαγωγή &κλείσιμο Ερωτήσεις γέφυρα: από το ένα θέμα στο άλλο

Τύποι ερωτήσεων που πρέπει να αποφεύγονται Καθοδηγητικές: είναι ερωτήσεις που καθοδηγούν έμμεσα τον ερωτώμενο να ανταποκριθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να συμφωνεί με τον ερευνητή. Ερωτήσεις προκατάληψης: προσβάλλουν ή θίγουν τον ερωτώμενο και δείχνουν έλλειψη ευαισθησίας και γνήσιου ενδιαφέροντος από την πλευρά του ερευνητή. Μπορείτε να σκεφτείτε 1-2 παραδείγματα από καθοδηγητικές και ερωτήσεις προκατάληψης;

Ερωτήσεις εμβάθυνσης Ερωτήσεις επεξεργασίας: στόχος ο εμπλουτισμός του λόγου με περισσότερες λεπτομέρειες/ερμηνείες κλπ Ερωτήσεις προσοχής: αποδίδουν έμφαση & ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε διάφορα σημεία του λόγου Ερωτήσεις αποσαφήνισης: στοχεύουν στην αποσαφήνιση σημείων για να γίνουν πιο κατανοητά Ερωτήσεις κατεύθυνσης: κατευθύνουν τον ερωτώμενο σε συγκεκριμένα θέματα. Χρησιμοποιούνται όταν οι ερωτώμενοι μιλούν για ζητήματα εκτός ερευ/κού στόχου Ερωτήσεις απόδειξης: στοχεύουν στην αιτιολόγηση συγκεκριμένων αντιλήψεων, απόψεων κλπ

Παράδειγμα πρωτόκολλου συνέντευξης Διαβάστε προσεκτικά το πρωτόκολλο συνέντευξης που σας έχει μοιραστεί…..» - Προσπαθήστε να εντοπίσετε τυχόν «ομάδες ερωτήσεων» Σκεφτείτε ένα θέμα που σας ενδιαφέρει Σκεφτείτε ποιον/ποιους θα κάνατε συνέντευξη Σκεφτείτε ομάδες ερωτήσεων (θεματικές ενότητες)

Συνέντευξη (εγκυρότητα-αξιοπιστία) ερμηνεία Εγκυρότητα ή Αξιοπιστία ή Αυθεντικότητα ή Εμπιστευτικότητα Οι ερωτήσεις υποβάλλονται σε όλους με τον ίδιο τρόπο Τέλος της συνέντευξης: σύνοψη – έλεγχος Ίδιος που κάνει τη συνέντευξη ο ίδιος την αποκωδικοποιεί Έλεγχος από άλλους ερευνητές (peer review or debriefing) Εξωτερικός έλεγχος (external audits) Έλεγχος από τους ερωτηθέντες (member checks)

Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα Συνέντευξη Ερωτηματολόγιο Κόστος Μεγάλο Μικρό Χρονική διάρκεια Μεγάλη Μικρή Δείγμα Εμβάθυνση / διευκρινίσεις Μεγάλη δυνατότητα Περιορισμένη δυνατότητα Ανταπόκριση Περιορισμένη Σφάλματα Ερευνητής – όργανο μέτρησης - δείγμα Όργανο μέτρησης - δείγμα Ανάλυση Δύσκολη Εύκολη

Συνδυασμός συνέντευξης-παρατήρησης Είδη παρατήρησης - Η παρατήρηση προσφέρει τη δυνατότητα για έλεγχο των συνεντεύξεων - Η συνέντευξη επιτρέπει στον ερευνητή να κατανοήσει τις συμπεριφορές που έχει παρατηρήσει Είδη παρατήρησης: συστηματική ή δομημένη & συμμετοχική (Μερικώς υποκειμενική μερικώς αντικειμενική) Στη συστηματική η υποκειμενικότητα υπεισέρχεται στον καθορισμό των κατηγοριών και του εργαλείου Στη συμμετοχική οι ερευνητές είναι υποκειμενικοί στις καταγραφές τους

Περαιτέρω διάβασμα…. Τα παρακάτω 2 άρθρα είναι καλά παραδείγματα ερευνών που βασίστηκαν σε συνεντεύξεις: Boutskou (2007) The role of special education teachers in primary schools in Greece. International Studies in Sociology of Education, 17(3), 289-302. Wilde, A. & Avramidis, E. (2011). Mixed feelings: Towards a continuum of inclusive pedagogies. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 39(1), 83-101.