Δημοσιονομικό δίκαιο ΕΙΣΑΓΩΓΗ (1) 22.11.2016

Έννοια - αντικείμενο Αντικείμενο: κανόνες δικαίου που διέπουν τα έσοδα και τις δαπάνες των δημοσίων νομικών προσώπων (ΔΝΠ) Είσπραξη, διαχείριση και διάθεση δημοσίων πόρων Περιουσία ΔΝΠ - Αγαθά και υπηρεσίες (ακίνητη και κινητή ιδιοκτησία, συμμετοχές σε εταιρείες) ενδιαφέρουν εμμέσως, σε σχέση με την οικονομική τους διάσταση Επιμέρους κλάδοι ΔνΔ Φορολογικό Δίκαιο Δίκαιο Κρατικού Προϋπολογισμού - Δημόσιο λογιστικό & ΕλΣυν

Οριοθέτηση αντικειμένου Έσοδα και δαπάνες ΝΠΔΔ (Κράτος, ΟΤΑ, ΟΚΑ και ΝΠΔΔ της καθ’ ύλην αυτοδιοίκησης) Κατά βάση όχι ΔΝΠ που είναι ΝΠΙΔ όχι πάντως και τόσο αυστηρή διάκριση όσο κατά το παρελθόν! Βλ. ά. 14 Ν.4270/2014 ΓενΚυβ – υποτομέας Κεντρικής Κυβ, ΟΤΑ, ΟΚΑ «γ. Υποτομέας της Κεντρικής Κυβέρνησης: περιλαμβάνει την Κεντρική Διοίκηση και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, καθώς και τις Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές που έχουν νομική προσωπικότητα, εφόσον τα παραπάνω περιλαμβάνονται στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης, αλλά δεν ανήκουν στους υποτομείς των ΟΤΑ και των ΟΚΑ.» Οικονομική σημασία τομέα ΓενΚυβ (έσοδα, δαπάνες) % του ΑΕΠ Νομική σημασία τομέα ΓενΚυβ – εφαρμογή συγκεκριμένου νομικού πλαισίου, Ν.4270/2014

Αυτόνομος κλάδος Δικαίου Κλάδος Δικαίου: Τόσο ουσιαστικοί κανόνες όσο και διαδικαστικά θέματα (θεσμική οργάνωση, έλεγχος) Κλάδος Δημοσίου Δικαίου (ΣυντΔ, ΔιοικΔ, ΔνΔ) Αυτόνομος κλάδος Δημοσίου Δικαίου; Ίδιες αρχές / δημόσιο συμφέρον= μεγιστοποίηση κοινωνικής ωφέλειας Μέθοδος – σύστημα Γιατί; Δημοκρατική αρχή - αρχή κράτους δικαίου - διαφάνεια Είσπραξη πόρων – άσκηση δημόσιας εξουσίας Διάθεση πόρων – κατανομή / πολιτική επιλογή Ευμετάβλητος / δυναμικός κλάδος δικαίου

Σχέση με άλλες επιστήμες – συγγενείς κλάδοι Δικαίου Δημόσια Οικονομική (δημοσιονομική θεωρία) Η οικονομική/ κοινωνική διάσταση του θέματος – η άλλη όψη του νομίσματος «θεωρητικό υπόβαθρο» Δημοσιονομικού Δικαίου Αναγκαία για την κατανόηση των κανόνων, αλλά δεν υποκαθιστά τη συστηματική μελέτη των κανόνων δικαίου Συμβολή στην ερμηνευτική λειτουργία (ratio) (Δημόσιο) Οικονομικό Δίκαιο και πολιτική /Οικονομικό Διοικητικό Δίκαιο Κανόνες παρέμβασης Κράτους στην οικονομία (ρύθμιση, παραγωγική δραστηριότητα) Νομισματική θεωρία και πολιτική Βασική επιλογή Δικαίου ΕΕ: Διαχωρισμός νομισματικής από οικονομική και δημοσιονομική πολιτική χάριν της σταθερότητας του νομίσματος Χρηματοπιστωτικό Δίκαιο

Πηγές του Δημοσιονομικού Δικαίου Σύνταγμα: Μέρος τρίτο - Τμήμα Γ’ - Κεφάλαιο Έκτο – άρθρα 78-80 Σ «Φορολογία και δημοσιονομική διαχείριση Αυξημένη τυπική ισχύς – συνέπειες Δίκαιο ΕΕ Υπεροχή Δικαίου ΕΕ Αρχή δοτής αρμοδιότητας Ιδιαίτερη σημασία σχετικά με τη δημοσιονομική πειθαρχία Τυπικοί νόμοι ειδική νομοθεσία για ΔΛ Προϋπολογισμός Κανονισμός Βουλής Κανονιστικές πράξεις της Διοίκησης (βλ. πχ. ά. 20 περ. β’ Ν.4270/2014) Εγκύκλιοι (βλ. πχ ά. 54 παρ. 2 και 3 Ν.4270/2014)

Διαστάσεις ΔνΔ Εθνικό Δίκαιο Ευρωπαϊκό Δίκαιο Εθνικό Φορολογικό Δίκαιο Δίκαιο που διέπει τον κρατικό προϋπολογισμό Δημόσιο λογιστικό Ευρωπαϊκό Δίκαιο Φορολογικό Δίκαιο ΕΕ Κανόνες προϋπολογισμού ΕΕ Κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας (κριτήρια Μάαστριχτ) Περιορισμός δημοσιονομικού ελλείμματος Περιορισμός δημοσίου χρέους Κρατικές ενισχύσεις (παρεμβατικό κράτος, εγγυήσεις Δημοσίου) Επιρροή Δικαίου ΕΕ στην εθνική έννομη τάξη

Κρατικός προϋπολογισμός Έννοια – Σημασία – Νομικό πλαίσιο

Ιστορική εξέλιξη Εξέλιξη κοινοβουλευτικών θεσμών Έκτακτη φορολόγηση – πολεμικές ανάγκες – κεφαλικοί φόροι Παραχώρηση μονάρχη: Συμμετοχή λαού στον καθορισμό των εσόδων μέσω αντιπροσώπων – αργότερα και έξοδα Αγγλία: Magna Carta Libertatum (1215): πρώτος καταστατικός χάρτης - μη επιβολή φορολογίας χωρίς συγκατάθεση κοινοβουλίου 1625: Κάρολος ο Α’ – παραβλέπει τους περιορισμούς – επιβάλλει φόρους και δημεύσεις Petition of Rights (1628): Αίτημα δύο Βουλών επικυρώνεται από μονάρχη – υπόσχεση να αυτοπεριορισθεί και να σέβεται το νομοθετικό σώμα Bill of Rights (1689) – εξουσιοδότηση όχι μόνο για έσοδα, αλλά και για δαπάνες Γαλλία Χωρίς ρητή πρόβλεψη σε κανόνα δικαίου συνταγματικού επιπέδου - de facto πρακτική έγκρισης δημοσίων εσόδων από τη Συνέλευση των Γενικών Τάξεων Διακήρυξη Δικαιωμάτων 1789 – άρθρο 14

Άρθρο 14 Διακήρυξη 1789 «Οι πολίτες δικαιούνται να εξετάσωσιν αυτοπροσώπως ή δια των αντιπροσώπων αυτών την ανάγκην των φόρων, να συναινώσιν ελευθέρως εις αυτούς, να παρακολουθώσι την χρήσιν τους και να καθορίζωσι την ποσότητα, το είδος, τον τρόπον της εισπράξεως και την διάρκειαν αυτών.» (μετάφρ. Π. Ζαχαρίτσα: Ν.Μπάρμπας, ΣτΔνΔ 2016, σ. 11) --------------------------------------------------------------------- « Tous les Citoyens ont le droit de constater, par eux-mêmes ou par leurs représentants, la nécessité de la contribution publique, de la consentir librement, d'en suivre l'emploi, et d'en déterminer la quotité, l'assiette, le recouvrement et la durée. »

Ελληνική ιστορία Επαναστατικά Συντάγματα: αρχή της νομιμότητας του φόρου – αρμοδιότητα νομοθετικού σώματος για λήψη απόφασης σχετικά με έσοδα / έξοδα και για επιθεώρηση απολογισμού Νόμος Δημοσίου Λογιστικού : ΣΙΒ’ του 1852 (μέχρι 1969) Κώδικας περί Δημοσίου Λογιστικού – ΝΔ 321/1969 ΝΔ 496/1974 Περί λογιστικού των ΝΠΠΔ (ά. 11 παρ. 1 Ν.4337/2015) Σ 1975/(1986)/2001/2008 Ν.2362/1995 περί Δημοσίου Λογιστικού Ν.3871/2010 Ν.4270/2014 Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και πειθαρχίας - Οδ 2011/85/ΕΕ – Δημόσιο λογιστικό κ.ά.δ.

Έννοια Κρατικού προϋπολογισμού Οικονομική θεωρία: σύνδεση με τη δυνατότητα/επιθυμητό/σκόπιμο παρέμβασης του κράτους στην οικονομία Νομικός όρος Ά.79 παρ. 1 Σ : ψήφιση από Βουλή του προϋπολογισμού των εσόδων και εξόδων Κράτους για το επόμενο έτος Ά. 52 παρ. 1 εδ. α’ Ν.4270/2014: νομοθετικός ορισμός - «νόμος, στον οποίο προσδιορίζονται τα δημόσια έσοδα που προβλέπεται να εισπραχθούν και καθορίζονται τα όρια των εξόδων, καθώς και οι πηγές χρηματοδότησης κάθε οικονομικού έτους....»

Νομικός χαρακτηρισμός Μορφή τυπικού νόμου (τυπικώς «απλώς» νόμος) Δεν περιέχονται νέοι κανόνες δικαίου, αλλά αριθμητική απεικόνιση εσόδων / εξόδων Κράτους – εγκρίνεται η εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων για δημόσια έσοδα και δαπάνες – (κρατούσα άποψη – Ν.Ν.Σαρίπολος ) Άρα δεν θεμελιώνονται δικαιώματα και υποχρεώσεις με βάση το νόμο για τον προϋπολογισμό Άρα διοικητική πράξη κατ’ ουσίαν Άλλη άποψη: Εξουσιοδότηση προς την εκτελεστική λειτουργία (θεσπίζεται χρονικά περιορισμένη αρμοδιότητα – Π.Δ.Δαγτόγλου)

Βασικά χαρακτηριστικά Τυπικός νόμος Περιορισμένη διάρκεια χρονικής ισχύος (1 ή max 2 έτη) Ειδική διαδικασία ψήφισης Ιδιαίτερη πολιτική σημασία βλ. ά. 79 παρ. 2 Σ «Καθρέπτης του πολιτικού προγράμματος της κυβέρνησης» Sui generis (τυπικός) νόμος (Στασινόπουλος)

Προνομιακή αρμοδιότητα εθνικού Κοινοβουλίου; Σημασία σε σχέση με τη Δημοκρατική Αρχή Νομολογία BVerfG 2011: Το δικαίωμα του εκλέγειν θίγεται όταν απαλλοτριώνεται η αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου να αποφασίζει για τα δημόσια έσοδα και δαπάνες, κατά τρόπο ώστε να μη δύναται να λαμβάνει ανεξάρτητα αποφάσεις σχετικές με τον προϋπολογισμό - θεμελιώδες στοιχείο του δημοκρατικού αυτοπροσδιορισμού – το εθνικό προνόμιο για τον προϋπολογισμό είναι κεντρικό στοιχείο της δημοκρατικής διαδικασίας διαμόρφωσης απόψεων – η σχετική αρμοδιότητα είναι ανεκχώρητη (BVerfGE 129, 124, 181) Σχετικότητα ενόψει κανόνων ΕΕ για διασφάλιση δημοσιονομικής πειθαρχίας; BVerfG 18.03.2014 (2 BvR 1390/12, 2 BvR 1421/12, 2 BvR 1438/12, 2 BvR 1439/12, 2 BvR 1440/12, 2 BvR 1824/12)

Στοιχεία έννοιας Πρόβλεψη ως προς έσοδα και δαπάνες Εξουσιοδότηση Αριθμητική απεικόνιση εσόδων και εξόδων για επόμενο έτος Εκτίμηση των δημοσιονομικών μεγεθών με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια Διαφοροποίηση σε σχέση με προϋπολογισμό κατά το ΙΔ Δεν υπάρχει το στοιχείο «κέρδος» Υποχρεωτικός χαρακτήρας Εξουσιοδότηση Άδεια Βουλής και υποχρέωση Κυβέρνησης να εισπράξει τα έσοδα και να καταβάλλει τις δαπάνες Ιδιότυπος υποχρεωτικός χαρακτήρας Απαίτηση να συντρέχουν και τα δύο στοιχεία, ώστε να διασφαλίζεται υποχρεωτικότητα και σαφήνεια

Δέσμευση εκτελεστικής λειτουργίας Βλ. νομοθετικό ορισμό! Διαφορετική διατύπωση Έσοδα: Μόνο για το είδος των εσόδων Όχι για το ύψος των εσόδων Άρα: Δεν μπορεί η εκτελεστική λειτουργία να επιβάλλει φόρο που δεν προβλέπεται στον προϋπολογισμό! Δεν περιορίζεται η εφαρμογή του νόμου όταν συμπληρώνεται το προβλεπόμενο ποσό Δαπάνες: τόσο για το είδος όσο και για το ύψος Εάν καλυφθεί το ποσό για ορισμένη δαπάνη, δεν μπορεί κατ’ αρχήν να γίνει υπέρβαση

Πρακτική σημασία προϋπολογισμού Γενεσιουργός αιτία (Causa efficiens) δαπανών και εσόδων: εκτός κρατικού προϋπολογισμού Προϋπόθεση (Conditio) για είσπραξη εσόδων και καταβολή δαπανών η έγκριση προϋπολογισμού Απαιτούνται και τα δύο στοιχεία για τη νομιμότητα (διάταξη +προϋπολογισμός) Αφορά σε όλα τα έσοδα του κράτους ανεξάρτητα αιτίας (πχ έσοδα από αποκρατικοποιήσεις)

Διαδικασία 79 παρ. 1 και 3 Σ / 121 επ. ΚανΒ / 58 Ν.4270/2014 Κεντρικός φορέας της νομοθετικής πρωτοβουλίας: ΥπΟικ – σύνταξη σχεδίου κρατικού προϋπολογισμού Πολιτικό πρόγραμμα Πρακτικοί λόγοι (τεχνογνωσία, γνώση μεγεθών) Ευθύνη ισοσκελίσεως προϋπολογισμού Δημοσιότητα διαδικασίας – διαφάνεια Αρμοδιότητα της Ολομέλειας της Βουλής 40 ημέρες πριν από την έναρξη του οικονομικού έτους Προηγείται συζήτηση στο πλαίσιο Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων (ά. 79 παρ. 3 Σ & 121 ΚανΒ) ΜΠΔΣ

Θεμελιώδεις κανόνες – αρχές Προϋπολογισμός

Θεμελιώδεις κανόνες Αρχές ή κανόνες; Διάκριση από κανόνες / αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης (ά. 33 Ν.4270/2014) – τμήμα της νέας δημοσιονομικής διακυβέρνησης Απαρίθμηση Αρχή του ενιαυσίου Αρχή της ενότητας Αρχή της καθολικότητας Αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων

Άρθρο 49 N.4270/2014 Γενικές αρχές κατάρτισης των Προϋπολογισμών Για Κρατικό Προϋπολογισμό και προϋπολογισμούς των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης 1. Αρχή της ετήσιας διάρκειας: Σύμφωνα με την αρχή της ετήσιας διάρκειας, ο Κρατικός Προϋπολογισμός και οι προϋπολογισμοί των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης αφορούν το οικονομικό έτος που αρχίζει την 1η Ιανουαρίου και λήγει την 31η Δεκεμβρίου του ίδιου ημερολογιακού έτους. ….. 2. Αρχές της ενότητας και της καθολικότητας: Σύμφωνα με τις αρχές της ενότητας και της καθολικότητας, όλα τα έσοδα και οι δαπάνες εγγράφονται και εμφανίζονται σε έναν ενιαίο προϋπολογισμό. Τα έσοδα και οι δαπάνες του προϋπολογισμού δεν δύνανται να πραγματοποιηθούν παρά μόνο αν αντιστοιχούν, όσον αφορά στην Κεντρική Διοίκηση και στα Ν.Π.Δ.Δ., σε Κωδικό Αριθμό Εσόδων ή Εξόδων (ΚΑΕ) του προϋπολογισμού τους, όσον αφορά στα Ν.Π.Ι.Δ., στον προϋπολογισμό τους και υπό τους λογαριασμούς λογιστικής τους (αρχή της ενότητας). Καμία δαπάνη δεν δύναται να αναληφθεί ή και να πραγματοποιηθεί, αν υπερβαίνει, για μεν την Κεντρική Διοίκηση και τα Ν.Π.Δ.Δ. τις εγκεκριμένες πιστώσεις, για δε τα Ν.Π.Ι.Δ. τον προϋπολογισμό τους (αρχή της καθολικότητας).

Άρθρο 51 Ν.4270/2014 - Γενικές αρχές κατάρτισης του ετήσιου Κρατικού Προϋπολογισμού 1. Όλα τα δημόσια έσοδα και οι δαπάνες της Κεντρικής Διοίκησης εγγράφονται και εμφανίζονται στον Κρατικό Προϋπολογισμό. Ο Κρατικός Προϋπολογισμός περιλαμβάνει και το αποθεματικό του άρθρου 59, καθώς και τις εγγυήσεις και τις οιονεί χρηματοοικονομικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τον παρόντα νόμο. Η συμμόρφωση με την αρχή της ενότητας και καθολικότητας κατά την κατάρτιση και την έγκριση του Προϋπολογισμού προϋποθέτει την τήρηση των δύο ακόλουθων κανόνων: α. του μη ειδικού προορισμού των εσόδων, εκτός αν ο προορισμός επιτρέπεται από τον παρόντα νόμο ή από άλλη ειδική διάταξη, και β. του μη συμψηφισμού των δαπανών με έσοδα, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από τον παρόντα νόμο ή από απόφαση του Υπουργού Οικονομικών που εκδίδεται πριν από τη λήψη τέτοιων αποφάσεων, μετά από γνώμη της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, υπό την προϋπόθεση ότι ο διενεργούμενος συμψηφισμός βασίζεται αυστηρά σε ανάγκες λογιστικής τακτοποίησης, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα. 2. Σύμφωνα με την αρχή της ειδίκευσης του προϋπολογισμού και της ειδικότητας των Πιστώσεων: α. Τα έσοδα και οι δαπάνες του Προϋπολογισμού προσδιορίζονται με βάση την προκαθορισμένη αναλυτική κωδικοποιημένη ταξινόμηση που ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και επικαιροποιείται σε τακτά διαστήματα (αρχή της ειδίκευσης του προϋπολογισμού). β. Οι πιστώσεις δεν δύνανται να χρησιμοποιηθούν για να εκπληρώσουν άλλη ανάγκη από αυτήν που προσδιορίζεται στον Προϋπολογισμό, εκτός αν η ανακατανομή πιστώσεων επιτρέπεται από τον παρόντα νόμο.

Αρχή της ενότητας Ενότητα = 1 κείμενο για το σύνολο των εσόδων/δαπανών προς υποβολή στη Βουλή Τυπική έννοια (1 πράξη για εξουσιοδότηση) Ουσιαστική έννοια (πρόβλεψη για όλες τις δαπάνες και τα έσοδα) Απλότητα: σαφή εικόνα δημοσιονομικής κατάστασης Διαφάνεια /χρηστή διαχείριση Διευκόλυνση ελέγχου από Βουλή Ά. 79 παρ. 2 Σ Ά. 49 παρ. 2 εδ.α’ (μαζί με αρχή καθολικότητας) + Ά. 51 παρ. 1 εδ. α’ Ν.4270/2014

Παρεκκλίσεις Κατάρτιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού Ά. 60 παρ. 1 Ν.4270/2014: πρόταση τροποποίησης πιστώσεων από ΥπΟικ οποτεδήποτε Ά. 71 παρ. 5 Ν.4270/2014: Ιδιαίτερη σημασία κατά την περίοδο οικονομικής κρίσης για εξεύρεση αναγκαίων πιστώσεων για εξυπηρέτηση χρέους - Φαινόμενο ενίσχυσης εκτελεστικής λειτουργίας / ευελιξία Προϋπολογισμός δημοσίων επενδύσεων Ά. 23 Ν.4270/2014 – ειδικός νόμος – Προϋπολογισμός μόνον δαπανών για παραγωγικές δαπάνες κράτους / ά. 57 Ν.4270/2014 Ειδικοί λογαριασμοί εκτός προϋπολογισμού Σύσταση ειδικών λογαριασμών με νόμο για επιδίωξη ειδικών κρατικών σκοπών Προϋπολογισμοί ΝΠΔΔ, ΦΚΑ, ΟΤΑ Όχι ΔΕ Ν.3429/2005

Αρχή καθολικότητας – ά. 79 παρ. 2 Σ, ά. 51 παρ. 2 Ν.4270/2014 Τα έσοδα και έξοδα να εμφανίζονται στο σύνολό τους στο ενιαίο κείμενο 2 επιμέρους αρχές Αρχή μη συμψηφισμού μεταξύ εσόδων και εξόδων – αρχή του ακαθάριστου προϊόντος Τόσο τα έσοδα όσο και τις δαπάνες και όχι τη διαφορά Αρχή μη ειδικού προορισμού των εσόδων όχι αλληλεξάρτηση μεταξύ εσόδων και εξόδων 2 αυτόνομα δημοσιονομικά μεγέθη Κοινό ταμείο για κάλυψη εξόδων σύμφωνα με δημοσιονομική πολιτική (διάκριση φόρου / ανταποδοτικού τέλους) Ά. 79 παρ. 2 Σ

Αρχή μη συμψηφισμού μεταξύ εσόδων και εξόδων Γιατί; Εμφάνιση πραγματικής κατάστασης των εσόδων και εξόδων – δεν αποκρύπτονται δαπάνες Το κοινοβούλιο αποκτά πλήρη γνώση επί ενεργειών της εκτελεστικής λειτουργίας Προβλήματα: μη ορθολογικά αποτελέσματα Καθυστέρηση εικονική αύξηση δημοσιονομικών μεγεθών

Αρχή μη ειδικού προορισμού των εσόδων Γιατί: λόγω του περιοριστικού χαρακτήρα της εξουσιοδότησης προς την Κυβέρνηση σε σχέση με τις δαπάνες Χρηστή δημοσιονομική διαχείριση / κίνδυνος σπατάλης Κίνδυνος αλλαγής της λειτουργίας των φόρων Προβλήματα: Αντιπαραγωγικότητα Δεν ενδείκνυται για την επιδίωξη συγκεκριμένων στόχων κοινωνικής πολιτικής Δυνατότητες παρεκκλίσεων ά. 51 παρ. 1 α’ Ν.4270/2014 ΠΔΕ Νομοθεσία για νομιμοποίηση ημιυπαίθριων και αυθαιρέτων

Αρχή ενιαυσίου Επανάληψη διαδικασίας έγκρισης προϋπολογισμού ετησίως και πριν από την έναρξη του οικονομικού έτους αναφοράς Η εξουσιοδότηση προς την εκτελεστική λειτουργία ισχύει για ένα οικονομικό έτος Η εκτελεστική λειτουργία οφείλει να εκτελέσει την εξουσιοδότηση μέσα στο οικονομικό έτος αναφοράς Αιτιολογία: ασφαλέστερη πρόβλεψη / διευκόλυνση κοινοβουλευτικού ελέγχου Ά. 49+ 16 + 75 και 76 Ν.4270/2014 (σύστημα διαχειρίσεως ή ταμειακού προϋπολογισμού) Παρεκκλίσεις: 79 παρ. 4 και 5 Σ Ειδικές διατάξεις Ν.4270/2014 για κάλυψη ανεπάρκειας πιστώσεων: Αποθεματικό πιστώσεων (ά. 59) Μεταφορά πιστώσεων (ά. 71) Προσωρινά χρηματικά εντάλματα (ά. 105)

Αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων Μόνο για τις δαπάνες Κάθε πίστωση μόνο για μία συγκεκριμένη δαπάνη και όχι για την ικανοποίηση άλλης Κατανομή κατά φορέα και κατά μείζονα κατηγορία δαπάνης, κατά ειδικό φορέα και κατηγορία δαπάνης κ.λπ. (ΚΑ), κατά κεφάλαια και άρθρα Ο βαθμός της ειδικότητας δεν ρυθμίζεται στο Σ Ά. 51 Ν.4270/2014