ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑ 5: Κινητικός έλεγχος –Αισθητηριακές πληροφορίες ΙΕΚ ΑΙΓΕΑΣ – ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑ 5: Κινητικός έλεγχος –Αισθητηριακές πληροφορίες Μουστάκα Φρίντα Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής MSc, Med, PhD

ΚΙΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

«Ό,τι παρατηρούμε στην ανθρώπινη επιδέξια κινητική συμπεριφορά είναι «Ό,τι παρατηρούμε στην ανθρώπινη επιδέξια κινητική συμπεριφορά είναι η πλούσια ανάμιξη διαφόρων επιπέδων ελέγχου που λειτουργούν βάσει των απαιτήσεων της δεξιότητας, η φάση μάθησης του ατόμου και οι περιορισμοί που θέτονται στη δεξιότητα και στο άτομο από το περιβάλλον» Pew (1974)

Κινητικός έλεγχος Η μελέτη των στάσεων και των κινήσεων καθώς και των μηχανισμών που τις υποστηρίζουν Όλες οι στάσεις και οι κινήσεις ανεξάρτητα ποιότητας εκφράζονται από τον κινητικό έλεγχο

Οι θεωρίες του κινητικού ελέγχου πρέπει να εκφράζουν το «τι» και το «πως» του ανθρώπινου ελέγχου Θεωρίες περί Αντανακλαστικών Ιεραρχικές Θεωρίες Θεωρία των Δυναμικών Συστηματών

Θεωρίες περί Αντανακλαστικών Τα φυσικά γεγονότα που συμβαίνουν στο περιβάλλον χρησιμεύουν σαν ερεθίσματα για την κίνηση ενεργοποιώντας μια αλυσίδα αντανακλαστικών κύκλων που ευθύνονται για την παραγωγή κινητικών αντιδράσεων Το αντανακλαστικό είναι το βασικό χαρακτηριστικό του κινητικού ελέγχου

Μειονεκτήματα Είναι πολύ απλουστευμένο μοντέλο ώστε να εξηγήσει την ικανότητα του ατόμου να εκτελεί μια μεγάλη ποικιλία από προκαθορισμένες κινήσεις Οι αδυναμίες είναι εμφανείς όταν αρχίζουμε να εξετάζουμε την τεράστια περιοχή των κινήσεων που απαιτείται η ικανότητα του ατόμου να προβλέπει τις αλλαγές που συμβαίνουν στο περιβάλλον παρά να τις περιμένει να συμβούν.

Ιεραρχικές θεωρίες Υποθέτουν οτι όλα τα στοιχεία του προγραμματισμού και της εκτέλεσης της κίνησης είναι αποκλειστική ευθύνη ενός ή περισσότερων κέντρων του φλοιού του εγκεφάλου τα οποία αντιπροσωπεύουν το υψηλότερο επίπεδο διοίκησης στην ιεραρχία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ). Αυτός ο φλοιώδης εντολέας περιέχει όλες τις απαραίτητες για την κίνηση πληροφορίες και καθοδηγεί όλα τα χαμηλότερα κέντρα του νευρικού συστήματος ώστε να εκτελέσουν την προσχεδιασμένη κίνηση

Ιεραρχικές θεωρίες Υπάρχουν αποθηκευμένες στη μνήμη αναπαραστάσεις των κινήσεων με τη μορφή κινητικών σχεδίων ή προγραμμάτων. Πιστεύεται πως όλα αυτά τα κινητικά προγράμματα αποτελούνται από προκατασκευασμένα σύνολα κινητικών εντολών που κατασκευάστηκαν στο υψηλότερο επίπεδο του φλοιού του εγκεφάλου και κατόπιν διοχετεύονται στα χαμηλότερα κέντρα που είναι υπεύθυνα για την εκτέλεση της κίνησης

Η έννοια του γενικευμένου κινητικού προγράμματος Ένα γενικευμένο κινητικό πρόγραμμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση ενός μεγάλου αριθμού παρόμοιων κινήσεων απλά προσθέτοντας το κατάλληλο σετ των κινητικών παραμέτρων στο αφηρημένο σχέδιο κίνησης, μειώνει σε μεγάλο βαθμό τον όγκο των προγραμμάτων που μπορεί κάποιος να αποθηκεύσει στη μνήμη του.

Παράδειγμα... ... πως γράφουμε με πολύ μικρά γράμματα σε μια επιταγή και με πολύ μεγάλα γράμματα σε έναν πίνακα Η ικανότητα να παράγουμε το ίδιο αποτέλεσμα με τη χρήση διαφορετικών μυϊκών ομάδων ονομάζεται κινητική ισοδυναμία

Θεωρία των Δυναμικών Συστημάτων Επαναφέρει το ρόλο του περιβάλλοντος σαν μία σημαντική πηγή πληροφοριών για την κίνηση Εστιάζει στη σχέση μεταξύ ατόμου και περιβάλλοντος στο οποίο θα πραγματοποιηθεί η κίνηση

Θεωρία των Δυναμικών Συστημάτων Σχετίζεται με το πως παράγεται η κίνηση Δεν πιστεύουν οτι αποκλειστικά υπεύθυνος για τον έλεγχο της κίνησης μπορεί να είναι ένας τόσο αυστηρά καθορισμένος μηχανισμός του φλοιού

Θεωρία των Δυναμικών Συστημάτων Πιστεύουν πως η κινητική συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης πολλαπλών υποσυστημάτων (νευρολογικό, βιολογικό, μυοσκελετικό) Κανένα υποσύστημα δεν υπερτερεί ένανατι κάποιου άλλου και κανένα δεν έχει την ικανότητα από μόνο του να ελέγξει ή να διαμορφώσει την κίνηση Αυτο-οργάνωση

Θεωρία των Δυναμικών Συστημάτων Οι κινήσεις παίρνουν μορφή από τις προθέσεις του ατόμου και απο τους περιορισμούς που επιβάλλει το περιβάλλον

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ

Ευελιξία της κίνησης Η ικανότητα εκτέλεσης της ίδιας κίνησης επιστρατεύοντας διαφορετικούς μύες και αρθρώσεις πχ Το άνοιγμα μιας πόρτας μπορεί να επιτευχθεί με την επιστράτευση διαφορετικών μυών και αρθρώσεων

Μοναδικότητα της κίνησης Πότε 2 κινήσεις δεν εκτελούνται πανομοιότυπα Πάντα υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις Η κίνηση είναι ευέλικτη

Σταθερότητα και προσαρμοστικότητα Τα χωρικά και χρονικά χαρακτηριστικά της κίνησης παραμένουν σχετικά σταθερά από προσπάθεια σε προσπάθεια Η ικανότητα του επιδέξιου ατόμου να τροποποιεί την κίνηση ακόμη και κατά την εκτέλεση

Σταθερότητα και προσαρμοστικότητα Πολύ χρήσιμο συστατικό για επιτυχημένες εκτελέσεις κινήσεων σε ασταθές περιβάλλον

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: η διαδικασία με την οποία ένα άτομο περιορίζει ή συμπυκνώνει τους διαθέσιμους βαθμούς ελευθερίας στο μικρότερο δυνατό νούμερο που είναι απαραίτητο για την επίτευξη του στόχου

Βαθμοί ελευθερίας Ένας περιορισμένος αριθμός τρόπων με τους οποίους μπορεί να κινηθεί ένα σώμα ή να αλλάξει ένα σύστημα

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ Οι βαθμοί ελευθερίας μπορεί να αντιπροσωπεύονται από πολλές και διαφορετικές αρθρώσεις στο σώμα, από τους ανεξάρτητους μύες ή ακόμη και από τις εκατοντάδες χιλιάδες κινητικές μονάδες που ενεργοποιούν τις ομάδες των μυϊκών ινών.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ Το πόσους βαθμοί ελευθερίας επιδεικνύει κάθε μία από τις πιθανές μονάδες κινητικού ελέγχου προσδιορίζεται από τον αριθμό των διαφορετικών πιθανών τρόπων με τους οποίους μπορεί να κινηθεί η συγκεκριμένη μονάδα κινητικού ελέγχου

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: η διαδικασία διαχείρισης της συμπυκνωμένης μονάδας συμπεριφοράς Ο αθλητής υψηλού επιπέδου έχει βρει την καλύτερη λύση στο κινητικό πρόβλημα

Συνέργειες μυϊκών απαντήσεων Μία μέθοδος συντονισμού, ή μείωσης του αριθμού των διαθέσιμων βαθμών ελευθερίας, είναι η δέσμευση από το ΚΝΣ μιας ομάδας μυών που συνδέουν πολλές αρθρώσεις, έτσι ώστε να λειτουργούν σαν μια κινητική μονάδα Η οργάνωση μυϊκών ομάδων σε συνέργιες μυϊκών απαντήσεων

Συνέργειες μυϊκών απαντήσεων Παρότι ορισμένες συνέργειες μυϊκών αντιδράσεων είναι λειτουργικές από τη γέννηση του ατόμου, η πλειοψηφία τους αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της ζωής με τη μάθηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων

Η κίνηση είναι το προϊόν μίας ολόκληρης ομάδας παικτών και όχι ενός ανεξάρτητου ατόμου Brooks (1986)

Οι έμπειροι εκτελεστές δέχονται και επεξεργάζονται μεγάλα ποσά αισθητηριακών πληροφοριών γρήγορα και με ακρίβεια και διαλέγουν το καλύτερο σχέδιο κίνησης που ταιριάζει περισσότερο στους προσωπικούς κινητικούς στόχους αλλά και τους περιορισμούς που επιβάλλει το περιβάλλον στο οποιο θα πραγματοποιηθεί η κίνηση