ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ; H ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΩΣ ΑΝΩΤΑΤΗ ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ GUILFORD (1950): «Η δημιουργικότητα καλύπτει τις πιο χαρακτηριστικές ικανότητες των δημιουργικών ατόμων, που καθορίζουν την πιθανότητα για ένα άτομο να εκφράσει μια δημιουργική συμπεριφορά, η οποία εκδηλώνεται με εφευρετικότητα, σύνθεση και σχεδιασμό (Ξανθάκου, 1998: 29)». TORRANCE(1962): «Δημιουργική σκέψη είναι η ικανότητα του σχηματισμού νέων ιδεών και υποθέσεων, της δοκιμής αυτών στην πράξη και της διαπιστώσεως των αποτελεσμάτων (Χαραλαμπόπουλος:40)». TAYLOR(1975): «Η δημιουργικότητα είναι μία νοητική διαδικασία που έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή ιδεών ταυτόχρονα καινούριων και χρήσιμων (Ξανθάκου, 1998: 31)».

Κριτηρια αξιολογησησ τησ δημιουργικοτητασ Ευαισθησία απέναντι στα προβλήματα του περιβάλλοντος Νοητική ευχέρεια Νοητική ευλυγισία- ευελιξία Πρωτοτυπία της σκέψης Ικανότητα σύνθεσης Ικανότητα μετασχηματισμών Ικανότητα επεξεργασίας (Ξανθάκου, 1998: 40-43)

Ερμηνευστε την εικονα…

Μαθητεσ με ανωτερο δεικτη νοημοσυνησ Μου λείπει η οικογένειά μου…. Το αεροπλάνο έφτασε…. Αναπτύξτε τη σκέψη σας με βάση τις εικόνες…

Δημιουργικοι μαθητεσ Μπροστά στην γκρίνια σου προτιμώ την υγεία του προσώπου μου… Είμαι νευριασμένος αλλά εξίσου χαρούμενος… Νέα κρέμα που δεν γλιστρά… Δοκιμάστε την..

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΑΝΩΤΕΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΕΙΚΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΑΝΩΤΕΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΕΙΚΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Ο κύριος Smith γυρίζει στο σπίτι του έπειτα από ένα πετυχημένο επαγγελματικό ταξίδι. Είναι πολύ ευτυχισμένος και σκέφτεται την αγαπημένη του οικογένεια και πόσο θα είναι ευχαριστημένος που θα τους ξαναδεί. Φαντάζεται ότι σε μία ώρα από τώρα το αεροπλάνο του θα προσγειωθεί στο αεροδρόμιο και η κυρία Smith με τα τρία παιδιά του θα είναι εκεί για να τον καλωσορίσουν. Ο άνθρωπος αυτός γυρίζει από το Reno, όπου πήρε διαζύγιο. Δεν μπορούσε να ζήσει με την σύζυγό του άλλο και είπε στο δικαστήριο πως αυτή έβαζε τόση κρέμα τη νύχτα στο πρόσωπό της ώστε το κεφάλι της γλιστρούσε στο μαξιλάρι και τον χτυπούσε στο κεφάλι. Τώρα σχεδιάζει ένα είδος κρέμας που να μην γλιστρά. (Massialas & Zevin, 1975: 33-34)

Τροποι αναπτυξησ τησ δημιουργικησ σκεψησ Οι τρόποι ανάπτυξης αποτελούν σύνθεση των παρακάτω πηγών: (Καραντζής, 2007, Ξανθάκου 1998 και www.scribd.com) Η τεχνική της ιδεοθύελλας Το δημιουργικής επίλυσης πρόβλημα Η μέθοδος της συνεκτικής Ο κατάλογος δημιουργικών ερωτήσεων Μορφολογική ανάλυση Ο κατάλογος ιδιοτήτων και η χαρτογράφηση μίας ιδέας Τα 6 σκεπτόμενα καπέλα του De Bono Μεθ’ ηδονής μανθάνειν Ανοικτά προβλήματα για λύση Ολοκλήρωση μισοτελειωμένων ιστοριών Έκφραση των μαθητών μέσω των εικαστικών Χρήση εικόνων για την ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης Η μιμητική ως μέσο ανάπτυξης της δημιουργικής σκέψης Καταγραφή συνεπειών από ορισμένες καταστάσεις Ελεύθερη δημιουργία με ανακυκλώσιμα ή άχρηστα υλικά Τα παιδιά δημιουργούν κρίκους με λέξεις

Η αξιολόγηση της δημιουργικότητας μέσα από τα εγχειρίδια της ΜτΠ της Δ’ Δημοτικού.

Μαθητής ερευνητής Γενικοί σκοποί της ΜτΠ ΣκοπΟΣ τηΣ πρωτοβΑθμιαΣ εκπαΙδευσηΣ εΙναι να συμβΑλει στην ολΟπλευρη, αρμονικΗ και ισΟρροπη ανΑπτυξη των διανοητικΩν και ψυχοσωματικών δυνΑμεων των μαθητΩν, Ωστε, ανεξΑρτητα απΟ φΥλο και καταγωγΗ, να Εχουν τη δυνατΟτητα να εξελιχθοΥν σε ολοκληρωμΕνεΣ προσωπικΟτητεΣ και να ζΗσουν δημιουργικΑ (http://users.forthnet.gr/ath/polyzois/n1566.htm). (Α.Π.Σ.) Απόκτηση γνώσεων Ανάπτυξη δεξιοτήτων, αξιών και στάσεων Δημιουργία σφαιρικής αντίληψης Ανάπτυξη γνωστικών συνδέσεων Αλληλεπίδραση μεταξύ διαφόρων γνωστικών αντικειμένων Μαθητής ερευνητής Γενικοί σκοποί της ΜτΠ

α β γ Δ.Ε.Π.Π.Σ. Ενιαιοποιημένη μορφή γνώσης Ολιστική προσέγγιση Σύνδεση της εμπειρίας των μαθητών με την πραγματικότητα Βιωματική μάθηση β Διερευνητικές μέθοδοι Κονστρουκτιβισμός γ

Δεξιοτητεσ που καλλιεργουνται μεσω των σχολικων εγχειριδιων Επικοινωνία Συνεργασία Χρήση ποικίλων πηγών και εργαλείων Κριτική επεξεργασία Δημιουργική επινόηση Επίλυση προβλήματος Λήψη αποφάσεων Μεταγνώση Αυτορρύθμιση (Βιβλίο Δασκάλου Δ’ τάξης: 10)

Αλληλεπίδραση  προσωπική καλλιέργεια και παγκόσμιου πολιτισμού Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις στην εφαρμογή του βιοπαιδαγωγισμού 1.Τεχνολογική (Τ) 2. Κοινωνική (S) 3. Γλωσσική (L) 4. Αριθμητική (Ν) (Αλαχιώτης Σ. & Καρατζιά- Σταυλιώτη Ε., 2009: 129) Αλληλεπίδραση  προσωπική καλλιέργεια και παγκόσμιου πολιτισμού

Παιχνιδια ρολων «Οι αλληλεπιδράσεις στο οικοσύστημα που μελετήσαμε» «Οι αλληλεπιδράσεις στο οικοσύστημα που μελετήσαμε» Έχουμε στη διάθεσή μας ένα κουβάρι σπάγγο. Όλα τα παιδιά της τάξης σχηματίζουμε ένα κύκλο. Ένας από εμάς ονομάζει ένα φυτό που ζει και αναπτύσσεται στο οικοσύστημα που μελετήσαμε, πιάνοντας την άκρη του σπάγγου. Κάποιος άλλος ονομάζει ένα ζώο ή κάποιο άλλο στοιχείο του οικοσυστήματος που έχει κάποια σχέση μ’ αυτό το φυτό. Διατυπώνει μία πρόταση για τη σχέση αυτή και πιάνει τη συνέχεια του σπάγγου. Το παιχνίδι συνεχίζεται… Μια ραδιοφωνική συζήτηση για το πρόβλημα της ρύπανσης του αέρα… «για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ρύπανσης του αέρα στην πόλη μας προτείνεται να απαγορευτεί η κυκλοφορία των Ι.Χ. αυτοκινήτων στο κέντρο της». Η είδηση έχει προκαλέσει αναστάτωση στους κατοίκους. Οργανώνουμε μια ραδιοφωνική συζήτηση στην οποία συμμετέχουν: ένας κάτοχος αυτοκινήτου, ένας εργαζόμενος που μετακινείται με λεωφορείο, ένας πολίτης που κατοικεί στο κέντρο της πόλης, ένας οδηγός ταξί, ένας ειδικός στα μέσα μεταφοράς(συγκοινωνιολόγος), ένας γιατρός και ένας δημοσιογράφος(που συντονίζει τη συζήτηση). Κάθε ομάδα αναλαμβάνει έναν από τους παραπάνω ρόλους, προετοιμάζει τα επιχειρήματά της και επιλέγει τον εκπρόσωπό της. Η ραδιοφωνική συζήτηση ξεκινά! (Τετράδιο Εργασιών: 22 & 24)

Ένα παραμύθι απ’ την … ανάποδη Το μικρό λυκάκι πρέπει να πάει φαγητό στην άρρωστη γιαγιά του. «Προσοχή! Στο δάσος κυκλοφορούν επικίνδυνες Κοκκινοσκουφίτσες και κυνηγοί» είπε η μαμά λύκαινα στον Άκη, το μικρό λυκάκι… «Γιατί να θέλουν το κακό μου;» ρώτησε ο Άκης . Συνεχίζουμε το παραμύθι…. (Τετράδιο Εργασιών: 22)

Διατυπωση υποθεσεων (Τ.Ε.: 23) Άλλοι σπόροι ταξιδεύουν λίγο, άλλοι περισσότερο κι άλλοι ακόμη πιο πολύ. Φανταζόμαστε και περιγράφουμε με ποιους τρόπους μπορούν να μεταφερθούν οι σπόροι των εικόνων μέχρι το σημείο που θα φυτρώσουν.

Διατυπωση υποθεσεων Ζητάμε από το δάσκαλό μας ένα σχεδιάγραμμα του σχολείου μας ή φτιάχνουμε ένα δικό μας. Βήμα 1ο: παρατηρούμε και σημειώνουμε πάνω στο σχεδιάγραμμα σε ποια σημεία πετιούνται τα περισσότερα σκουπίδια. Σημειώνουμε επίσης σε ποια σημεία του σχολείου μας θεωρούμε ότι πρέπει να τοποθετηθούν κάδοι απορριμμάτων, ένα δεν υπάρχουν. Βήμα 2ο: παρατηρώντας τα σημεία που πετιούνται τα περισσότερα σκουπίδια, μπορούμε να διατυπώσουμε υποθέσεις για τους λόγους που συμβαίνει αυτό; Βήμα 3ο: ποιους τρόπους μπορούμε να προτείνουμε για να μειωθούν τα σκουπίδια που πετιούνται στην αυλή; Τ.Ε.: 27)

Δημιουργιkh συνθεση κειμενου Με εικόνες, λέξεις, σύμβολα ή άλλους τρόπους διηγούμαστε την περιπέτεια ενός παιχνιδιού από το μαγαζί που το αγόρασαν όταν ήταν καινούριο μέχρι… Επιλέγουμε μία από τις λέξεις αναδάσωση, ανακυκλώνω, περιβάλλον και γράφουμε μια μικρή ιστορία γι’ αυτήν τη λέξη. (Τ.Ε.: 28 & 32)

Γράφουμε μία μικρή αφήγηση- ιστορία, που να ταιριάζει με έναν από τους παρακάτω τίτλους: «Η κυρία γύρη και το μεγάλο ταξίδι της» «Το πρωινό μίας μέλισσας» «Τρία φρούτα συζητούν για τους σπόρους τους» «Ένας σπόρος γαντζωμένος στα φτερά ενός πουλιού» (Τ.Ε.: 24)

Σχεδιασμοσ ερευνασ- ερευνα πεδιου (Β.Μ.: 64) Υλικά: ψάρι, γάντια μιας χρήσης, μεγεθυντικός φακός. Τα ζώα μπορούμε να τα ταξινομήσουμε σε δύο ομάδες, στα σπονδυλωτά και στα ασπόνδυλα. Α. Αναζητούμε στο λεξικό τι σημαίνουν οι λέξεις αυτές. Β. Έχουμε στη διάθεσή μας ένα ψάρι, γάντια μιας χρήσης κι ένα μεγεθυντικό φακό. Ο δάσκαλός μας το ανοίγει όπως φαίνεται στην εικόνα. Παρατηρούμε τη σπονδυλική στήλη του Γράφουμε στο σημειωματάριό μας τις παρατηρήσεις μας. Παρατηρούμε τις παρακάτω εικόνες και κυκλώνουμε με κόκκινο χρώμα τα σπονδυλωτά και με πράσινο τα ασπόνδυλα. Στο σημειωματάριό μας ταξινομούμε στις δύο αυτές κατηγορίες και άλλα ζώα που γνωρίζουμε.

Σχεδιασμοσ ΕΡΕΥΝΑΣ - ερευνα πεδιου (Β.Μ.: 85) Επιλέγουμε ένα χώρο πράσινου κοντά στο σχολείο μας και ετοιμαζόμαστε να εργαστούμε έξω από την τάξη. Κάθε ομάδα μελετά ένα από τα παρακάτω θέματα: Α. Ερευνούμε και καταγράφουμε τη χλωρίδα: ποια φυτά υπάρχουν στο χώρο που μελετάμε; Β. Ερευνούμε και καταγράφουμε την πανίδα: ποια ζώα ζουν στο χώρο που μελετάμε; Γ. Σχεδιάζουμε ένα μικρό χάρτη του χώρου και σημειώνουμε τα φυτά με σχέδια ή με σύμβολα. Δ. Βρίσκουμε και φέρνουμε: 1. κάποιο παράξενο φυτό 2. δύο διαφορετικούς καρπούς 3. κάποιο άνθος που μυρίζει ωραία 4. πέντε διαφορετικά είδη φύλλων Ε. Πώς βρέθηκαν τα φυτά στο χώρο που μελετάμε; Φύτρωσαν μόνα τους ή τα φύτεψαν οι άνθρωποι; Ανακοινώνουμε στην τάξη και συζητούμε για τον χώρο πράσινου που μελετήσαμε.

Σχεδιασμοσ ερευνασ-ερευνα πεδιου  επιλυση προβληματοσ (Αλαχιώτης Σ. & Καρατζιά- Σταυλιώτη, 2009: 393). (Ενότητα 3  κεφάλαιο 2 σελ. 62-63 Ερευνούμε) Σκεφτόμαστε να οργανώσουμε μία μονοήμερη εκπαιδευτική εκδρομή σε μέρος στο οποίο να υπάρχει ένα εύκολα παρατηρήσιμο και αναγνωρίσιμο οικοσύστημα, θαλάσσιο, ορεινό ή πεδινό, λ.χ. και θέλουμε να διαμορφώσουμε μια τελική πρόταση, τεκμηριωμένη. Θα πρέπει λοιπόν να επιλέξουμε με οργανωμένες διαδικασίες και με δημοκρατικές διαδικασίες το μέρος προορισμού, το πότε και τον τρόπο μετακίνησης, λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες προϋποθέσεις και συγκεκριμένα κριτήρια που θεωρούμε σημαντικά στοιχεία για την επιλογή μας.

συμπερασματα Μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια της ΜτΠ γίνεται φανερό ότι υπάρχουν δραστηριότητες που καλλιεργούν και προάγουν τη δημιουργική σκέψη των μαθητών. Ο δάσκαλος οφείλει να αναπτύξει πρωτοβουλιακή δράση (εμπλουτισμός). Η αξιολόγηση είναι απαραίτητο να απομακρύνεται από τη βαθμοθηρία. Ο δάσκαλος να χρησιμοποιεί και να αξιοποιεί άλλες μεθόδους αξιολόγησης (π.χ. Portfolio, περιγραφική αξιολόγηση, κ.τ.λ.)

Βιβλιογραφια Αλαχιώτης, Σ. Ν. & Καρατζιά- Σταυλιώτη Ε. (2009). «Διαθεματική και βιοπαιδαγωγική θεώρηση της μάθησης και της αξιολόγησης». Λιβάνη. Αθήνα. Καραντζής, Ι. (2007). «Εφαρμογές βασικών αρχών της μάθησης στην εκπαίδευση». Gutenberg. Αθήνα. Κωνσταντίνου, Χ. Ι. (2000). «Η αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή ως παιδαγωγική λογική και σχολική πρακτική». Gutenberg. Αθήνα. Massialas, B. G. & Zevin J. (1975). «Δημιουργική εργασία στο σχολείο». Μτφ. Τσιμπούκη, Κ.Ι. Τύποις: Περγάμαλης Ι. Αθήνα. Ξανθάκου, Γ. (1998). «Η Δημιουργικότητα στο σχολείο». Ελληνικά Γράμματα. Αθήνα. Ταρατόρη, Ε. Ε. (1995). «Η αξιολόγηση της σχολικής επίδοσης του μαθητή (με παραδείγματα από τα βιβλία του Δημοτικού σχολείου)». Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη. Θεσσαλονίκη. Χαραλαμπόπουλος, Ι. Ν. (χ.χ.). «Πρόγραμμα αγωγής και ασκήσεως της δημιουργικής σκέψεως σε παιδιά του δημοτικού σχολείου: σχεδιασμός- εφαρμογή- αποτελέσματα». Αθήνα.

Δικτυογραφια Νόμος1566/85, http://users.forthnet.gr/ath/polyzois/n1566.htm Σιούτας, Ν., Ζημιανίτης, Κ., Κουταλέλη, Ε., Παναγοπούλου, Ε. (χ.χ.). «Δημιουργική σκέψη- Παραγωγή Καινοτόμων Και πρωτότυπων Ιδεών». Υ.Π.Ε.Π.θ. http://www.scribd.com/doc/61119283/5/%CE%97- %CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE% B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82- %CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE% B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%C F%82 ΦΕΚ 303Β/13-03-2003, ΦΕΚ 304Β/13-03-2003. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.), Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ.). Ιστοσελίδα Π.Ι, http://www.pi-schools.gr/programs/depps/

αλλεσ πηγεσ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ, ΕΠΙΣΗΣ, ΚΑΙ ΤΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΤΗΣ ΜτΠ ΤΗΣ Δ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (ΒΙΒΛΙΟ ΔΑΣΚΑΛΟΥ, ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ, ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ). ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΑΡΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ: www.google.gr

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ!!!