Εισαγωγή στη Νοσηλευτική ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Εισαγωγή στη Νοσηλευτική ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ H. Peplau, D.E. Johnson, D. Orem ΖΥΓΑ ΣΟΦΙΑ

Hildegard Peplau Ψυχοδυναμική θεωρία της Νοσηλευτικής Ανέπτυξε ένα ψυχολογικό σχέδιο νοσηλευτικής φροντίδας και τονίζει η σπουδαιότητα της κατανόησης πρώτα από τον ίδιο το νοσηλευτή της δικής του συμπεριφοράς για να μπορεί να βοηθήσει έπειτα και τους άλλους να αναγνωρίσουν τις διακρινόμενες δυσκολίες τους και να εφαρμόζουν αρχές που διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις στα τυχόν προβλήματα που προκύπτουν σε διάφορες νοσηλευτικές περιστάσεις

Λέξη-κλειδί:διαπροσωπική διεργασία Λέξη-κλειδί:διαπροσωπική διεργασία Κύρια χαρακτηριστικά: Η σχέση νοσηλευτή – ασθενή Η επικοινωνία Το πρότυπο της ολοκλήρωσης Ο ρόλος του νοσηλευτή

Σχέση νοσηλευτή- ασθενή Προσανατολισμός: διαπιστωμένη ανάγκη ασθενούς- αναζήτηση βοήθειας-κατανόηση προβλήματος και αναζήτησης βοήθειας Ανάπτυξη σχέσης: εμπιστοσύνη –εξερεύνηση συναισθημάτων και αντιμετώπιση εμπειρίας αρρώστιας σαν μια ευκαιρία που δυναμώνει τις θετικές δυνάμεις στην προσωπικότητά του Συνεργασία:ενεργός συμμετοχή στη θεραπευτική διαδικασία Λήξη: ο ασθενής αποκτά την ανεξαρτησία του και αναλαμβάνει την αυτοφροντίδα του Επικοινωνία:λεκτική – μη λεκτική

Ο ρόλος του νοσηλευτή: Του αγνώστου Του πληροφοριοδότη Του δασκάλου Του ηγέτη Του συνεργάτη Του αντικαταστάτη Του συμβούλου

Βασικές έννοιες: ΑΤΟΜΟ: ένας οργανισμός ο οποίος αποτελείται από φυσιολογικά, βιοχημικά και διαπροσωπικά χαρακτηριστικά και ανάγκες και ζει μέσα σε μια ασταθή ισορροπία ΥΓΕΙΑ:λέξη σύμβολο που προσδιορίζει την εξέλιξη της προσωπικότητας και των άλλων ανθρώπινων διαδικασιών για μια παραγωγική προσωπική και κοινωνική ζωή

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Σημαντική θεραπευτική και διαπροσωπική διεργασία….μέσο εκπαίδευσης…στοχεύει στην εξέλιξη της προσωπικότητας προς την κατεύθυνση μιας δημιουργικής, εποικοδομητικής και παραγωγικής προσωπικής και κοινωνικής ζωής (Peplau,1952)

D.E. Johnson Συμπεριφορικό σύστημα Υποστηρίζει την ανάπτυξη ιδεολογίας στη Νοσηλευτική παρά την ανάπτυξη θεωρίας, η οποία αποτελεί οδηγό για την άσκηση της διδασκαλίας και της έρευνας Νοσηλευτική: τέχνη και επιστήμη- οι νοσηλευτικές ενέργειες επικεντρώνονται στο άτομο το οποίο προσπαθεί να διατηρήσει ή να επαναφέρει την ισορροπία του Η Νοσηλευτική λειτουργεί ως εξωτερική δύναμη που βοηθά το άτομο να κατορθώσει να έχει ισορροπία και σταθερότητα- βασίζεται στην κατανόηση των αντιδράσεων του ατόμου στις αλλαγές

Σχέση ατόμου- περιβάλλοντος: οι περιβαλλοντικοί παράγοντες ενεργούν στο συμπεριφορικό σύστημα το οποίο ανταποκρίνεται στην προσπάθεια διατήρησης της ισορροπίας. Ο τύπος της συμπεριφοράς ενός ατόμου καθορίζεται από τη σχέση του ατόμου αυτού με το περιβάλλον τα προβλήματα υγείας προέρχονται από το ίδιο το σύστημα ή από περιβαλλοντικούς παράγοντες (π.χ έκθεση σε επιβλαβείς επιρροές, κατάρρευση εσωτερικών ρυθμιστικών μηχανισμών

Ενέργειες Διόρθωση της δομικής μονάδας μέσω της διδασκαλίας Επιβολή προσωρινών εξωτερικών ρυθμιστικών παραγόντων Παροχή κατάλληλων περιβαλλοντικών συνθηκών

Σύστημα: αποτελείται από υποσυστήματα: προσάρτηση –σύνδεση/επιθετικό-προστατευτικό/εξάρτηση/επίτευξη/ εξάλειψη/σεξουαλικά υποσυστήματα Κάθε υποσύστημα αποτελείται από δομικά στοιχεία: στόχος - καθορισμός της ενέργειας- επιλογή- πράξεις και έχει τις ίδιες λειτουργικές απαιτήσεις: προστασία και διέγερση

Dorothea Orem: Θεωρία του ελλείμματος της αυτοφροντίδας Εμφανίστηκε στη βιβλιογραφία το 1959 Επικεντρώνεται στο άτομο και αποτελείται από τρεις σχετιζόμενες θεωρίες: τη θεωρία της αυτοφροντίδας (περιγραφή της αυτοφροντίδας) τη θεωρία του ελλείμματος της αυτοφροντίδας (περιγραφή και εξήγηση γιατί τα άτομα μπορούν να βοηθηθούν από τη Νοσηλευτική) Τη θεωρία των νοσηλευτικών συστημάτων(περιγραφή και εξήγηση των σχέσεων που πρέπει να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν για να ασκηθεί η Νοσηλευτική)

Υποθέσεις θεωρίας Τα ανθρώπινα όντα απαιτούν σκόπιμες εισροές στους εαυτούς τους και στο περιβάλλον τους για να παραμείνουν ζωντανά και λειτουργικά σύμφωνα με τα φυσικά ανθρώπινα γνωρίσματα Η ικανότητα του ανθρώπου, η δύναμη να εκτελεί σκόπιμα, χρησιμοποιείται στο σχεδιασμό της ατομικής φροντίδας και της φροντίδας των άλλων, στην αναγνώριση αναγκών και στην κατασκευή των απαραίτητων εισροών

Υποθέσεις θεωρίας 3. Τα ώριμα ανθρώπινα όντα βιώνουν στερήσεις με τη μορφή των περιορισμών για ενέργεια στην ατομική φροντίδα και τη φροντίδα των άλλων εμπλέκοντας τη συντήρηση της ζωής και τις εισροές που ρυθμίζουν τη λειτουργία 4. Η ανθρώπινη ικανότητα χρησιμοποιείται στην ανακάλυψη, την ανάπτυξη και τη μεταβίβαση με διάφορους τρόπους και μέσα για να αναγνωρίζουν ανάγκες και να κατασκευάζουν εισροές στους ίδιους και στους άλλους

Υποθέσεις θεωρίας 5. Ομάδες ανθρώπινων υπάρξεων με δομημένες σχέσεις συγκεντρώνουν καθήκοντα και κατανέμουν υπευθυνότητες για την παροχή φροντίδας σε μέλη ομάδων που βιώνουν στερήσεις για την κατασκευή των σκόπιμων εισροών στους ίδιους και στους άλλους

Ιδέες για την αυτοφροντίδα Αυτοφροντίδα σαν ελεύθερη συμπεριφορά Αυτοφροντίδα σαν σκόπιμη ενέργεια Αυτοφροντίδα :συμπεριφορά που μαθαίνεται από την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία σε μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες υπό την προϋπόθεση ότι οι ενέργειες αυτοφροντίδας ποικίλουν σύμφωνα με τις πολιτιστικές και κοινωνικές εμπειρίες του ατόμου

Αυτοφροντίδα είναι η άσκηση των δραστηριοτήτων, τις οποίες τα άτομα σχεδιάζουν και εκτελούν για τον εαυτό τους προκειμένου να διατηρήσουν τη ζωή, την υγεία, την ευεξία Παγκόσμιες ανάγκες φροντίδας: Επάρκεια σε αέρα Επάρκεια σε νερό Επάρκεια σε τροφή Φροντίδα σε σχέση με τη διεργασία της αφόδευσης Διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ δραστηριότητας και ανάπαυσης Διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ μοναξιάς και κοινωνικής διάδρασης Αποτροπή κινδύνων για την ανθρώπινη ζωή και την ευεξία Ανάπτυξη και πρόοδος στα πλαίσια των κοινωνικών ομάδων

Όταν το άτομο δε μπορεί να καλύψει τις ανάγκες αυτοφροντίδας εξαιτίας κάποιας ασθένειας , σωματικής αναπηρίας ή βλάβης παρεμβαίνει ο νοσηλευτής Ο νοσηλευτής αξιολογεί το επίπεδο λειτουργίας του αρρώστού και την ικανότητά του για αυτοφροντίδα και ανάλογα παρέχει: πλήρως αντισταθμιστική- μερικώς αντισταθμιστική ή υποστηρικτική – εκπαιδευτική φροντίδα Τους τρεις παραπάνω τύπους βοήθειας η Orem τους ονομάζει νοσηλευτικά συστήματα

Βασικές υποθέσεις έννοιας αυτοφροντίδας Η αυτοφροντίδα είναι δραστηριότητα η οποία μαθαίνεται μέσω των διαπροσωπικών σχέσεων του ατόμου και της επικοινωνίας Κάθε ηλικιωμένο άτομο έχει το δικαίωμα και την υπευθυνότητα να φροντίζει τον εαυτό του. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει υπευθυνότητες και για άλλους π.χ. βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένοι και έφηβοι Ένας ενήλικας μπορεί να χρειάζεται βοήθεια κατά διαστήματα για να πραγματοποιήσει την αυτοφροντίδα

Στοιχεία της θεωρίας αυτοφροντίδας Τα ακόλουθα στοιχεία ανταποκρίνονται στην εικόνα του ατόμου για τη Νοσηλευτική: Αυτοφροντίδα Συντελεστής αυτοφροντίδας Θεραπευτική αυτοφροντίδα και Έλλειμμα αυτοφροντίδας

Η σχέση των στοιχείων περιγράφεται με προτάσεις που περιέχουν Βασικούς ρυθμιστικούς παράγοντες που επηρεάζουν το συντελεστή αυτοφροντίδας και τις απαιτήσεις της θεραπευτικής αυτοφροντίδας Ο συντελεστής αυτοφροντίδας καθιστά το άτομο ικανό να εκτελεί αυτοφροντίδα Η αυτοφροντίδα κατευθύνεται προς την εκπλήρωση των απαιτήσεων της αυτοφροντίδας Έλλειμμα αυτοφροντίδας υφίσταται όταν οι απαιτήσεις αυτοφροντίδας ενός ατόμου ξεπερνούν το συντελεστή του Ο νοσηλευτικός συντελεστής καθιστά ικανό τον νοσηλευτή να αντιμετωπίσει την ελλειμματική αυτοφροντίδα ενός ατόμου

Ρυθμιστικοί παράγοντες Επηρεάζουν τον συντελεστή αυτοφροντίδας και τη θεραπευτική αυτοφροντίδα Άτομο και περιβάλλον Άτομο: ανθρώπινη ύπαρξη, ενιαίο σύνολο, μοναδικό με βιολογικές, συμβολικές και κοινωνικές λειτουργίες

Ρυθμιστικοί παράγοντες Ηλικία Φύλο Κατάσταση υγείας Κοινωνικοπολιτιστική κατάσταση Σύστημα υγείας Οικογενειακό σύστημα Τρόποι διαβίωσης Περιβαλλοντικοί παράγοντες Διαθεσιμότητα πόρων

Υγεία: η κατάσταση του ατόμου που χαρακτηρίζεται τόσο από καλή κατάσταση και ακεραιότητα των ανεπτυγμένων δομών του ατόμου όσο και από την σωματική και πνευματική λειτουργία Περιβάλλον: περιγράφεται με όρους φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών(ατμόσφαιρα, συμπαγείς και αεριώδεις παράγοντες μόλυνσης), βιολογικών (ζώα σπιτιού, παράγοντες με τους ξενιστές των ανθρώπων και των ζώων) και κοινωνικών (οικογένεια, κοινότητα)

Νοσηλευτική Νοσηλευτική: Ανθρώπινη υπηρεσία και μια υπηρεσία παροχής άμεσης βοήθειας σε ένα άτομο το οποίο βρίσκεται σε αδυναμία να φροντίσει τον εαυτό του εξαιτίας κάποιας αρρώστιας ή βλάβης ……. H ενέργεια που σκοπεύει να επιφέρει επιθυμητές καταστάσεις στα άτομα και το περιβάλλον τους……. (Orem, 1985) Το ενδιαφέρον της Νοσηλευτικής εστιάζεται στις ανάγκες του ατόμου για ενέργεια αυτοφροντίδας, στη συνεχή διαχείριση των αναγκών αυτών με σκοπό τη διατήρηση της ζωής και της υγείας,την ανάρρωση και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τη βλάβη