ΕΘΝΙΚΌ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΌ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τομέας Ιστορικής Γεωλογίας & Παλαιοντολογίας ΠΜΣ Στρωματογραφίας- Παλαιοντολογίας Τα Τσουνάμι της Ανατολικής Μεσογείου- Kαταγραφή και Ανάπτυξη Θεματικών Χαρτών και Γεωπεριβαλλοντική Αξιοποίηση Μεταπτυχιακή διατριβή της Ιωάννας Τριανταφύλλου Μέλη Τριμελούς Επιτροπής: Τριανταφύλλου Μ. (Καθηγήτρια) Πομόνη Φ.(Καθηγήτρια) Λέκκας Ε. (Καθηγητής)

Περιεχόμενα Τσουνάμι-σχετική ορολογία- ιστορική, γεωλογική, ενόργανη καταγραφή- επιπτώσεις Μεθοδολογία – Γεωλογικές Παρατηρήσεις Υπαίθρου - Δημιουργία νέου παραμετρικού καταλόγου Επιλογή περιοχών μελέτης: Αρχαία Φαλάσαρνα- Ρόδος- Κούριον Θεματικοί Χάρτες- Ανάπτυξη εφαρμογής Web GIS Γεωπεριβαλλοντική Ανάπτυξη Συμπεράσματα

Τσουνάμι Το τσουνάμι είναι κύμα βαρύτητας, μεγάλου μήκους και μεγάλης περιόδου. Προκαλείται από υποθαλάσσιους σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις και κατολισθήσεις. Takahashi, 2006

Παγκόσμια Κατανομή των Τσουνάμι (1410 π.Χ. – 2011 μ.Χ.) Παγκόσμια Κατανομή των Τσουνάμι (1410 π.Χ. – 2011 μ.Χ.) NOAA, 2010

Καταστροφικές συνέπειες των τσουνάμι Ανθρωπογενές περιβάλλον Θάνατοι και τραυματισμοί ανθρώπων Καταστροφές κτιρίων και υποδομών Οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες Καταστροφή καλλιεργημένων εκτάσεων Φυσικό περιβάλλον Καταστροφή υποθαλάσσιας και παράκτιας πανίδας και χλωρίδας Διάβρωση του εδάφους

Δημιουργία Νέου Παραμετρικού Καταλόγου Τσουνάμι της Μεσογείου Διάφοροι υπάρχοντες κατάλογοι (π.χ. project EU-FP6 TRANSFER, Maramai et al., 2014). Δημιουργία νέου παραμετρικού καταλόγου. Περιλαμβάνει μόνο αξιόπιστα συμβάντα με βαθμό αξιοπιστίας 3 ή 4 σε κλίμακα από 1 έως 4. Ο νέος κατάλογος περιλαμβάνει 219 συμβάντα.

Τσουνάμι 365 μ.Χ. Date 21/7/365 μ.Χ. Source Earthquake Lat. / Long. 35,12/23,12 Magnitude 8,3 Reliability 4 Source Region West Crete Isl. Localities of tsunami observation Methoni, Panephysis,Epidavros, modern Cavtat, Phalasarna, Balos

Τσουνάμι 1303 μ.Χ. Date 8/8/1303 μ.Χ. Source Earthquake Lat. / Long. 35,00/27,00 Magnitude 8,0 Reliability 4 Source Region East Crete Isl.- Dodecanese Localities of tsunami observation Heraklion, Dalaman (SW Turkey)

Επιλογή Περιοχών Μελέτης με Γεωπεριβαλλοντικό Ενδιαφέρον Αρχαία Φαλάσαρνα Ρόδος Κούριον Κύπρου

Φαλάσαρνα: υπαίθριες παρατηρήσεις Συν-σεισμική ανύψωση στην ακτή ~ 6,5 m Αποθέσεις τσουνάμι μέσα στο αρχαίο λιμάνι στην τάφρο των Pirazzoli et al., 1992

Ρόδος: υπαίθριες παρατηρήσεις Σκαρίφημα για τρεις αποθέσεις ιζημάτων που βρέθηκαν στο Dalaman (ΝΔ Τουρκία) και αποδόθηκαν σε ιστορικά τεκμηριωμένα τσουνάμι που έπληξαν τη Ρόδο το 1303, 1481 και το 1741 (Papadopoulos et al., 2012) Συν-σεισμική ανύψωση στην ακτή ~3m

Φαλάσαρνα Ρόδος Εδαφική συν – σεισμική ταπείνωση Σεισμός και τσουνάμι ?? 2ο αι. π.Χ. Ρόδος Εσχάρες καθέλκυσης στο αρχαίο λιμάνι που αποδίδονται σε συν – σεισμική ταπείνωση το 227 π.Χ. (Stiros &Blackman 2014)

Κούριον (ΝΔ Κύπρος): αρχαιολογικές παρατηρήσεις Ο αρχαιολογικός ορίζοντας σεισμικής καταστροφής (~370 μ.Χ.) είναι αναμφισβήτητος. Αλλά δεν τεκμηριώνεται η παρουσία τσουνάμι παρά τους ισχυρισμούς των ανασκαφέων (Soren & Davis, 1985, Soren &James, 1988).

Δημιουργία Webmap Εφαρμογής με το ArcGIS Desktop (Arc Map)

Δημοσίευση Webmap Εφαρμογής με το ArcGIS Server (Arc Catalog)

Δημιουργία διαδραστικού χάρτη http://www.arcgi s.com/home/we bmap/viewer.ht ml?useExisting=1

Γεωπεριβαλλοντική αξιοποίηση στην αρχαία Φαλάσαρνα: προτεινόμενη διαδρομή Η παράκτια ζώνη της Φαλάσαρνας και η προτεινόμενη διαδρομή επίσκεψης σε σημεία γεωπεριβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Το κόκκινο βέλος δείχνει την έναρξη της διαδρομής. Προχωρώντας μπορεί κάποιος να παρατηρήσει σε πολλά σημεία συν-σεισμικές ανυψώσεις παλαιοακτών. Φθάνοντας στο σημείο που δείχνει το λευκό βέλος ο επισκέπτης μπορεί να εισέλθει στον αρχαιολογικό χώρο και να δει πολλά στοιχεία γεωπεριβαλλοντικού ενδιαφέροντος.

Γεωπεριβαλλοντική αξιοποίηση στη Ρόδο: προτεινόμενη διαδρομή Κυριότερα σημεία της Ρόδου που έχουν Γεωπεριβαλλοντικό Ενδιαφέρον από την άποψη των συν-σεισμικών ανυψώσεων και την πιθανή γένεση τσουνάμι

Συμπεράσματα Η γένεση τσουνάμι στην Ελλάδα, και την ανατολική Μεσόγειο γενικότερα, τεκμηριώνεται από πληθώρα ιστορικών, γεωλογικών και αρχαιολογικών στοιχείων. Τα ιστορικά στοιχεία παρέχουν συγκεκριμένες περιγραφές και συμβάλλουν σημαντικότατα στην αναγνώριση τσουνάμι του παρελθόντος. Τα γεωλογικά στοιχεία περιλαμβάνουν χερσαίες και υποθαλάσσιες αποθέσεις ιζημάτων τσουνάμι αλλά και ανυψώσεις παλαιοακτών που προκλήθηκαν από ισχυρούς σεισμούς. Καταρτίστηκε ένας νέος βελτιωμένος παραμετρικός κατάλογος των τσουνάμι της ανατολικής Μεσογείου, ο οποίος περιλαμβάνει 219 συμβάντα τσουνάμι και επιλέχθηκαν τρεις παράκτιες περιοχές για μελέτη: Φαλάσαρνα, Ρόδος και Κούριον. Η μεγάλη ποικιλία δεδομένων που παρέχουν η ιστορική, αρχαιολογική και γεωλογική έρευνα, αλλά και οι ενόργανες καταγραφές, δίνει τη δυνατότητα διαχείρισης των δεδομένων αυτών με εργαλεία διαδικτυακών εφαρμογών (WebGIS) με πολλαπλά οφέλη : Εκπαιδευτικοί σκοποί Επιστημονική έρευνα Χρήσεις για πολιτική προστασία Γεωπεριβαλλοντική αξιοποίηση (τουρισμός)