ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ EE ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ (ΔΝΤ)

Διεθνείς Νομισματικές Σχέσεις «Το διεθνές νομισματικό σύστημα είναι η κόλλα με την οποία είναι ενωμένες οι εθνικές οικονομίες... Είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τη λειτουργία της διεθνούς οικονομίας χωρίς να κατανοήσουμε ταυτόχρονα και το νομισματικό της σύστημα» (Eichengreen 1996) Ιστορική εξέλιξη: Κλασικός Κανόνας Χρυσού (1870-1914): κράτη συνδέουν τα νομίσματά τους με το χρυσό – σταθερή ισοτιμία Μεσοπόλεμος (1918-1944): συναλλαγματικός κανόνας χρυσού – σταθερές ισοτιμίες (αποθέματα σε χρυσό και βρετανική λίρα) Καθεστώς Bretton Woods (1944): σύνδεση με χρυσό μέσω αμερικάνικου δολλαρίου Κατάρρευση Bretton Woods (1971/3) και Καθεστώς Κυμαινόμενων Συναλλαγματικών Ισοτιμιών

Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) (International Monetary Fund – IMF) Προϊόν καθεστώτος Bretton Woods Στόχος: σταθεροποίηση συναλλαγματικών ισοτιμιών Πώς; παροχή βραχυπρόθεσμων δανείων στα κράτη- μέλη για προσωρινά προβλήματα στο ισοζύγιο πληρωμών

Χαρακτηριστικά Λειτουργίας ΔΝΤ (I) Μέλη συνεισφέρουν σε ένα κοινό λογαριασμό με χρήματα διαθέσιμα για δάνεια του ΔΝΤ προς χώρες με ελλείμματα Κάθε χώρα έχει μια ποσόστωση βάσει της οικονομικής της θέσης (AEΠ:50%, άνοιγμα οικονομίας: 30%, οικονομική διαφορο-ποίηση:15%, διεθνή αποθέματα:5%) Η ποσόστωση εκφράζεται σε Special Drawing Rights (SDRs), το «νόμισμα» του ΔΝΤ (σύνολο 476,8 δισ. SDRs →767 δισ. $) (π.χ. ΗΠΑ 68 δισ. $→ 42,1 δισ. SDRs, Ελλάδα:1,1 δισ. SDRs)

Χαρακτηριστικά Λειτουργίας ΔΝΤ (II) Η ποσόστωση καθορίζει το μέγεθος της συνδρομής κάθε κράτους (συνεισφορά σε πόρους) την ισχύ του στις ψηφοφορίες και το ποσό που μπορεί να δανειστεί (μέχρι 200% σε ετήσια βάση και 600% συνολικά) [G-5: ΗΠΑ(17,1%) - Ιαπωνία(6,13%) - Γερμανία 5,99%) Γαλλία (4,95%) - Βρετανία (4,95%) - Ελλάδα (0,57%)] Προϋποθέσεις χορήγησης δανείων: υιοθέτηση συγκεκριμένων οικονομικών πολιτικών για να λάβουν χρηματοδότηση (όσο πιο πολύ δανείζεται ένα κράτος ως προς την ποσόστωσή του τόσο πιο αυστηροί οι όροι δανειοδότησης) [πολιτική αιρεσιμότητας]

Τρόπος Λειτουργίας και Διοίκησης Όργανα: Ανώτερο όργανο λήψης αποφάσεων: Διοικητικό Συμβούλιο (κάθε μέλος έναν εκπρόσωπο, συνήθως Υπ. Οικον. ή επικεφαλής Κεντρ. Τράπεζας) Εκτελεστικό Συμβούλιο (8+16= 24 μέλη που διορίζονται ή εκλέγονται): υπεύθυνο για καθημερινές υποθέσεις ΔΝΤ Οκτώ διοικητές ορίζονται από τις κυβερνήσεις τους (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σαουδική Αραβία, Ρωσία και Κίνα) ενώ οι υπόλοιποι 16 από τις εκλογικές περιφέρειες (δύο εκλογικές περιφέρειες της Αφρικής, τρεις της Λατινικής Αμερικής, μια για την Νότιο Ασία και μια για την Νοτιοανατολική Ασία)

ΟΡΓΑΝΑ (συνέχεια) Διεθνής Νομισματική και Χρηματοοικονομική Επιτροπή (συμβουλευτικός ρόλος) Επιτροπή Ανάπτυξης (κοινή επιτροπή με Παγκόσμια Τράπεζα) Γενικός Διευθυντής (πάντα Ευρωπαίος, Παγκόσμια Τράπεζα πάντα Αμερικανός)

Τρόπος λήψης αποφάσεων σταθμισμένη δύναμη ψήφων συνήθως αποφάσεις χρειάζονται απλή ψηφοφορία, για σημαντικές αποφάσεις 70% και 85% ωστόσο περισσότερες αποφάσεις με συναίνεση

Κριτική-Προβληματισμός για λιγότερο αναπτυγμένες οικονομικές χώρες-αποδέκτες δανείων: φαλκίδευση ανεξαρτησίας έμφαση σε οικονομικούς δείκτες χωρίς πραγματική αντιμετώπιση βασικών διαρθρωτικών προβλημάτων (Αργεντινή, Τουρκία) αδυναμία προσαρμογής στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας (‘one size fits all’) προπύργιο νεοφιλελεύθερου οικονομικού παραδείγματος και μονεταριστικής σχολής σκέψης

Μεταρρυθμίσεις 2010

Top 10: Ηνωμένες Πολιτείες, Ιαπωνία, χώρες BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) και οι τέσσερις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, ΗΒ). [απώλεια προνομιούχου θέσης για Βέλγιο, Ολλανδία] Το «Ταμείο» του ΔΝΤ διπλασιάστηκε (SDR 476.8 δις).

GREECE in IMF (30 November 2014) I. Membership Status: Joined: December 27, 1945; Article VIII   II. General Resources Account: SDR Million %Quota        Quota 1,101.80 100.00        Fund holdings of currency (Exchange Rate) 21,868.80 1,984.82        Reserve Tranche Position 240.99 21.87 III. SDR Department: %Allocation        Net cumulative allocation 782.36        Holdings 553.99 70.81  IV. Outstanding Purchases and Loans:       Stand-by Arrangements 10,783.44 978.71       Extended Arrangements 10,224.50 927.98   V. Latest Financial Arrangements: Date of Expiration Amount Approved Amount Drawn Type Arrangement Date (SDR Million)       EFF   Mar 15, 2012   Mar 14, 2016 23,785.30          Stand-By   May 09, 2010   Mar 14, 2012 26,432.90    17,541.80

Ενιαία Εκπροσώπηση ΕΕ/Ευρωζώνης ΕΕ: εκπροσώπηση σε δέκα περιφέρειες Ποσοστό διασπείρεται και «χάνεται», μόνο οι ΗΠΑ ουσιαστικό δικαίωμα «βέτο»   Μερίδιο μελών % Ποσοστό επί του παγκοσμίου ΑΕΠ % Προτεινόμενο ποσοστό ψήφων % EU 28 32,07 27,8 29,4 Χώρες G7 42.9 48 41.2 ΗΠΑ 17% 21,6% 16.5

ΠΡΟΤΑΣΗ: συγκέντρωση ποσοστώσεων Ευρωζώνης σε ένα ποσοστό το οποίο θα αντιστοιχεί σε μία εκλογική περιφέρεια και μία έδρα στο ΔΣ του ΔΝΤ Οφέλη ενιαίας εκπροσώπησης: αν κάποια χώρα χρειαστεί έκτακτη βοήθεια, τα άλλα κράτη μέλη της Ευρωζώνης μπορούν απλά να συμφωνήσουν στην παροχή δανεισμού από το ΔΝΤ στη βάση των δικών τους SDRs.

Θα δεχτούν μόνιμα μέλη να «θυσιάσουν» τη θέση τους; Γερμανία: δυνητικό όφελος (μείωση κόστους για την ίδια) από δανεισμό μεμονωμένων κρατών στο σύνολο της ποσόστωσης της Ευρωζώνης Γαλλία: αρνητικό προηγούμενο για ΣΑ ΟΗΕ Ποιος θα εκπροσωπήσει την Ευρωζώνη; ΕΚΤ (Γερμανία) Επιτροπή

ΕΕ – ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Πώς καθορίζονται οι θέσεις των μελών της ΕΕ; Α. 138 ΣΛΕΕ: Για να διασφαλισθεί η θέση του € στο διεθνές νομισματικό σύστημα, το Συμβούλιο εκδίδει, μετά από πρόταση της Επιτροπής, απόφαση που καθορίζει κοινές θέσεις σχετικά με ζητήματα που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση στο πλαίσιο των αρμόδιων διεθνών οικονομικών οργανισμών και διασκέψεων. Το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να εγκρίνει τα μέτρα που ενδείκνυνται για την εξασφάλιση ενιαίας εκπροσώπησης στο πλαίσιο των αρμόδιων διεθνών οικονομικών οργανισμών και διασκέψεων. Το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Μεγάλα Κ-Μ αφενός επιθυμούν αξιοποίηση μεγαλύτερης βαρύτητας ενιαίας ψήφου στο ΔΝΤ αφετέρου όμως μεριμνούν για τη διατήρησης της εθνικής τους κυριαρχίας Παρουσία ΕΕ και συντονισμός κρατών-μελών στους ΔΟ εξελίσσεται παράλληλα με την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και αποτυπώνει τον βαθμό ωρίμανσης της ενοποίησης