Το πρόβλημα της παχυσαρκίας και ο ρόλος του σχολείου Ανδρέας Γ. Αυγερινός Τ.Ε.Φ.Α.Α. – Δ.Π. ΘΡΑΚΗΣ

Σκοπός της παρουσίασης Να γίνει μια σύνοψη του προβλήματος της αύξησης της παχυσαρκίας (δεδομένα – τάσεις – αιτίες - επιπτώσεις – κόστος). Να παρουσιαστούν πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα από την περιοχή μας. Να συζητηθούν άμεσα μέτρα που μπορούν να ληφθούν στο σχολείο και στην τοπική κοινωνία.

vs …..χωρίς λόγια!

Τι είναι η ‘παχυσαρκία’;  Παχυσαρκία ορίζεται η κατάσταση υπερβολικής συσσώρευσης σωματικού λίπους, έχοντας δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) 30 ή μεγαλύτερο. Η παχυσαρκία συνδέεται με σημαντικό αριθμό ασθενειών και νοσηρών καταστάσεων.  Ο BMI είναι ένας αξιόπιστος δείκτης προσδιορισμού και αξιολόγησης της παχυσαρκίας (μέτρηση βάρους σε σχέση με το ύψος)

Επίπεδο κινδύνου με βάση το ΔΜΣ

Τάσεις στην αλλοδαπή …

Τάσεις στην στην Ελλάδα…  Στη χώρα μας 53% των ανδρών και το 31% των γυναικών αξιολογούνται ως υπέρβαροι (αντίστοιχα το 20% των ανδρών και το 16% των γυναικών ως παχύσαρκοι) (The Attica Study-Panagiotakos et al, 2005).  Βασική αιτία αποτελεί η αποστασιοποίηση από την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή και η δραστική μείωση της φυσικής δραστηριότητας.

Εξάπλωση της παχυσαρκίας διεθνώς για παιδιά ηλικίας 6-8 ετών

Υπάρχει προοδευτική αύξηση της παχυσαρκίας σε σχέση με δεδομένα Σήμερα το 22.2% των μαθητών είναι υπέρβαρα και το 4.1% παχύσαρκα – Η παχυσαρκία είναι πιο έντονη μεταξύ των αγοριών! Αιτίες: Κακή διατροφή (41% λίπος) – πολύ ΤV (21-32 ώρες τη βδομάδα) – Ελάχιστη Φυσική Δραστηριότητα (Krassas G, et al, 2001-Mamalakis, G. et al, 2000-Vlachou, et al, 1996)

Επιπτώσεις  Το υπερβάλλον σωματικό βάρος και η παχυσαρκία έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου, στην κοινωνία και στην οικονομία (USDHHS, 2001).  9.8% των συνολικών δαπανών για την υγεία χωρίς να υπολογίζεται το κόστος που οφείλεται στην χαμηλή παραγωγικότητα, στην πρόωρη συνταξιοδότηση και στις απουσίες από τη δουλειά.  Ποιότητα ζωής – ψυχισμός του ατόμου

Φυσική δραστηριότητα Τρόπος ζωής Η οικογένεια Αιτίες της παχυσαρκίας Φύλο & ηλικία Κοινωνικο- Οικονομικοί παράγοντες Ψυχολογικοί παράγοντες Κληρονομικότητα

Σχετικές ωφέλειες στην υγεία από συμμετοχή σε διαφορετικά επίπεδα έντασης σε φυσική δραστηριότητα Υψηλό επίπεδο ΦΔ Χαμηλό επίπεδο ΦΔ Αξία της Μέτριας Vs Καθόλου ΦΔ (Sedentary) Μέτρια ΦΔ Έντονη ΦΔ Αξία της Έντονης Vs Μέτριας ΦΔ

…Προτείνεται για τους εφήβους & τους νέους...  Να συσσωρεύουν λεπτά καθημερινής φυσικής δραστηριότητας (μετακινήσεις, σχολική ΦΑ, οργανωμένα σπορ, ελεύθερος χρόνος) (1η οδηγία)  Να εμπλέκονται σε τρεις ή περισσότερες διαφορετικές περιπτώσεις τη βδομάδα για τουλάχιστο 20’ τη φορά σε δραστηριότητες με μέτρια/υψηλή ένταση (2η οδηγία)

Φυσική Δραστηριότητα (METs) («Αθλητική Αγωγή & Υγεία», 1999, ΣΕΠΠΕ)

Εκμάθηση ξένων γλωσσών κατά εκπαιδευτική βαθμίδα. Βοηθητικά μαθήματα σε φροντιστήριο Συμμετοχή σε οργανωμένες μορφές άθλησης (και για τα δύο φύλα) Συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες αναψυχής (και για τα δύο φύλα)

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ  Δείγμα: 56 μαθήτριες Γυμνασίων της Κομοτηνής (28 κανονικού βάρους & 28 υπέρβαρες)  Ηλικία: ετών   Ερευνητικά Εργαλεία: «Ερωτηματολόγιο Τρόπου Ζωής & Φυσικής Δραστηριότητας»  & επιταγχυσιόμετρο

Ποσοστό (%) που συγκεντρώνει 60 λεπτά δραστηριότητας καθημερινά (Δαμασκοπούλου & Αυγερινός, 2007)

Για το γυμνάσιο: Το 65,6% των παιδιών είναι πιο δραστήρια τις καθημερινές μέρες. Το 34,4% των παιδιών είναι πιο δραστήρια το Σαββατοκύριακο (αγόρια). Αλλά για το δημοτικό…...η πιο παθητική μέρα της βδομάδας είναι η Κυριακή και ακολουθεί το Σάββατο! Γιατί;

Προτάσεις ……….

Τι μπορούμε να κάνουμε στο σχολείο;  Αναπτυξιακά κατάλληλη εκπαίδευσης μέσα από μαθήματα Αγωγής Υγείας  Διασφάλιση ότι τα τρόφιμα που προσφέρονται στα παιδιά στο περιβάλλον του σχολείου καλύπτουν τις διατροφικές προδιαγραφές.  Οργάνωση πολιτικής που να διασφαλίζει ότι τα φαγητά και τα ροφήματα που πωλούνται στο σχολείο συμβάλλουν στην υιοθέτηση θετικών διατροφικών συνηθειών.  Παροχή ποικιλίας διατροφικών επιλογών στο περιβάλλον του σχολείου που να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, θερμίδες και πρόσθετη ζάχαρη, όπως φρούτα, λαχανικά, τυποποιημένα φυσικά προϊόντα κά. Διασφάλιση ότι όλα αυτά είναι υπό τον έλεγχο της διεύθυνσης του σχολείου.  Απαγόρευση της πρόσβασης των παιδιών σε άλλες πηγές προμήθειας τροφίμων που δεν είναι υπό τον έλεγχο του σχολείου

Τι μπορούμε να κάνουμε στο σχολείο;  Δυνατότητα συμμετοχής σ’ όλα τα παιδιά, από το νηπιαγωγείο μέχρι το λύκειο, σε ποιοτικά μαθήματα Φυσικής Αγωγής.  Παροχή σε καθημερινή βάση χρόνου στο σχολικό πρόγραμμα για ελεύθερο αλλά επιβλεπόμενο δραστήριο παιχνίδι. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ειδικά για τους μαθητές του δημοτικού σχολείου.  Οργάνωση και εφαρμογή προγραμμάτων άσκησης και φυσικής δραστηριότητας στο σχολικό περιβάλλον πέρα από τις ώρες λειτουργίας του τυπικού σχολείου.  Ενθάρρυνση των αθλητικών φορέων της τοπικής κοινωνίας να χρησιμοποιήσουν τη σχολική αθλητική υποδομή για να υλοποιήσουν σχετικά προγράμματα άσκησης.

Ρεαλιστικοί στόχοι… Δημιουργία χώρων αναψυχής Προγράμματα στο ολοήμερο σχολείο Festivals & μαζικές εκδηλώσεις Αθλητισμός στο σχολείο τις ώρες που δεν λειτουργεί Ασφαλής μετακίνησ η Ο ρόλος των μοντέλων Μαζικότητα σε τμήματα υποδομής MEDIA Σχολικές αυλές & γυμναστήρια Προγράμματα Σύνδεση με τα σχολεία!

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.