Βιωματικές Δράσεις

Θέμα Ιστορία της Μουσικής

Η ομάδα μας Ειρήνη Γέροντα Λάμπρος Ζώτος Ελευθερία Σωτηρίου Ιωάννης Τζίμας Λέανδρος Μάκης Μαριάννα Ντούσκου

Κεφάλαια Εισαγωγή για τη μουσική Η αρχαία ελληνική μουσική Η μουσική άλλων αρχαίων πολιτισμών Η μουσική στο Μεσαίωνα Η μουσική στην Αναγέννηση Η μουσική Μπαρόκ Κλασική μουσική Η μουσική την εποχή του Ρομαντισμού Η σύγχρονη μουσική

Μουσική είναι η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση ήχων με σκοπό τη σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση/λήψη ενός μουσικού έργου. Με τον όρο εννοείται επίσης και το σύνολο ήχων από το οποίο απαρτίζεται ένα μουσικό κομμάτι.

Γνωστή και ως Απολλώνια Τέχνη, η μουσική παίρνει το όνομά της από τις εννέα Μούσες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Καθ' αυτή την έννοια, η μουσική διέφερε σημασιολογικά της σημερινής χρήσης του όρου, και περιελάμβανε το σύνολο των τεχνών που βρίσκονταν υπό την προστασία των Μουσών. Στην Αρχαία Ελλάδα, ο όρος εννοούσε την Ποίηση, το Μέλος και τον Χορό ως μια αδιάσπαστη ενότητα τεχνών η οποία καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα στο Θέατρο, ενώ τη θεωρία της Μουσικής εξέφραζε ο κλάδος της Αρμονικής. Ο διαχωρισμός αυτός υιοθετήθηκε και αναπτύχθηκε από τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό. Έτσι σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η μουσική ως τέχνη, έρχεται να καλύψει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει με τους ήχους, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ψυχικές του καταστάσεις.

Αρχαία ελληνική μουσική Με τον όρο Αρχαία Ελληνική Μουσική ονομάζουμε ολόκληρο τον μουσικό πολιτισμό που συνοδεύει την αρχαία ελληνική ιστορία και μελετάται κυρίως από τον 8ο αιώνα π. Χ. και εξής καθώς πριν από την εποχή αυτή, τα στοιχεία που υπάρχουν είναι ελάχιστα. Οι αρχαίοι Έλληνες με τον ευφάνταστο στοχασμό τους έδιναν θεϊκή προέλευση στα πάντα και φυσικά και στη Μουσική. Έτσι, έπλασαν τις Μούσες, που ήταν στην αρχή θεές του τραγουδιού και κατοπινά της ποίησης και των άλλων τεχνών και επιστημών. Αυτές οι θεές, εννιά τον αριθμό, ήταν κόρες του Δία και της Μνημοσύνης. Κατά τον Ησίοδο, είχαν γεννηθεί στην Πιερία μα κατοικούσαν στον Όλυμπο για να διασκεδάζουν στα συμπόσια τους θεούς. Για αρχηγό τους (Μουσηγέτη) είχαν τον Απόλλωνα που ήταν θεός του φωτός, της μαντικής, της μουσικής και της ποίησης. Οι Μούσες, αν και έμεναν μόνιμα στον Όλυμπο, εύρισκαν τον καιρό και κατέβαιναν κρυφά για να εμπνεύσουν όσους θνητούς συμπαθούσανε, και έπαιρναν το όνομα του τόπου που εμφανίζονταν. Αν π.χ. κατέβαιναν στην Πιερία λέγονταν Πιερίδες, αν στον Ελικώνα, λέγονταν Ελικωνιάδες και αν κατέβαιναν στον Παρνασσό λέγονταν Παρνασσίδες.

Πέρα όμως από τη μυθολογία, στην Αρχαία Ελλάδα η μουσική ήταν απόλυτα συνυφασμένη με την καθημερινότητα όλων των ανθρώπων, και σαν μια σύνθετη καλλιτεχνική και πνευματική έκφραση είχε ιδιαίτερη θέση σε όλες τις εκδηλώσεις της προσωπικής και της κοινωνικής ζωής. Από τους αρχαϊκούς ήδη χρόνους η Μουσική άρχισε να αποκτά ένα όλο και πιο σύνθετο χαρακτήρα και ρόλο, με αποκορύφωμα την δημιουργία Μουσικών Αγώνων σε πολλές πόλεις. Οι αρχαιότεροι τέτοιοι καταχωρημένοι Αγώνες είναι τα “Κάρνεια” στην Αρχαία Σπάρτη, μια πόλη όπου η Μουσική γενικότερα κατείχε εξέχουσα θέση και ήταν άρρηκτα δεμένη με την εκπαίδευση των νέων. Η Αθήνα έλαμψε κυριολεκτικά μετά τον 6ο αιώνα όταν πλέον η Μουσική έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στις δύο μεγάλες Εορτές της πόλης, τα Μεγάλα Παναθήναια και τα Μεγάλα Διονύσια. Στο πλαίσιο των μεγάλων αυτών εορτών όχι μόνο γίνονταν μεγάλοι διαγωνισμοί αλλά αναπτύχθηκαν και τα σημαντικότερα μουσικά και ποιητικά είδη της εποχής με αποκορύφωμα βέβαια το Αρχαίο Δράμα.

Αν και η Μουσική είχε κατεξοχήν εορταστικό χαρακτήρα στο πλαίσιο τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών εορτών, καίριος ήταν ο ρόλος της στις θλιβερές στιγμές της ζωής και λυτρωτική η ένταξή της στις καθημερινές σκληρές – ίσως και ανιαρές – ώρες του μόχθου. Στις στιγμές της χαράς και του γλεντιού, στα συμπόσια και στις συγκεντρώσεις και φυσικά στους γάμους - ήταν αλληλένδετη με όλους τους ιδιωτικούς εορτασμούς αλλά και «σύντροφος» στην καθημερινότητα. Ένας αυλητής, συνόδευε τις γυναίκες στο ζύμωμα, τους εργάτες στον τρύγο και τον θερισμό, τους κωπηλάτες αλλά και τους στρατιώτες στην πορεία προς την μάχη. Άρρηκτα δεμένος ο Αθλητισμός με την Μουσική, όχι μόνον γιατί οι μεγάλοι αθλητικοί αγώνες είχαν και μουσικούς διαγωνισμούς, αλλά γιατί ο αθλητής τόσο στην προπόνησή του όσο και στον αγώνα χρειαζόταν τον ρυθμό του μουσικού να τον ωθεί και να τον εμψυχώνει.

Αρχαία μουσικά όργανα

Μουσική άλλων αρχαίων πολιτισμών

Αφρικανική μουσική Η Αφρική είναι μία μεγάλη ήπειρος με πολλές ιδιομορφίες. Γνήσια αφρικανική μουσική πρέπει να θεωρηθεί όχι εκείνη που έχει επικρατήσει στα βορειότερα αυτής της ηπείρου και είναι έντονα επηρεασμένη από τα ξενόφερτα μουσικά στοιχεία του Ισλάμ, αλλά η μουσική εκείνη που συνθέτουν και εκτελούν οι Αφρικανοί αυτόχθονες που ζουν νότια της Σαχάρας, δηλ. στην κεντρική και νότια Αφρική. Η καθαυτό λοιπόν μουσική της Αφρικής είναι η νέγρικη μουσική, η μουσική των μαύρων. Η ανομοιογένεια της μουσικής γλώσσας ορισμένων αφρικανικών λαών είναι καρπός της ανάμειξης δύο διαφορετικών πολιτισμών: της ισλαμικής μουσικής και της μουσικής της νοτιοανατολικής Ασίας. Η ύπαρξη πολλών φυλών σε ολόκληρη την ήπειρο ευνόησε την ανάπτυξη μουσικών ιδιαιτεροτήτων από κάθε χωριστή κοινότητα. Κάθε κοινότητα έχει τα δικά της τραγούδια που είναι: τραγούδια της δουλειάς (σκάλισμα, αλώνισμα, σκάψιμο κ.ά), τραγούδια διασκέδασης και θρησκευτικά τραγούδια. Στις αφρικανικές κοινωνίες, χώροι μουσικών δραστηριοτήτων είναι η πλατεία του χωριού, ο δρόμος, οι αυλές, ο ναός ή το παλάτι του φύλαρχου. Η μουσική συνοδεύει απαραίτητα κάθε κοινωνικό γεγονός με τη συμμετοχή όλης της κοινότητας, στις τελετουργίες και τις κάθε είδους εκδηλώσεις. Ομάδες ανδρών και γυναικών συνδυάζονται σε αξιοθαύμαστες χορωδίες. Στα τραγούδια διασκέδασης – που δεν είναι απαραίτητη η συμμε¬τοχή όλης της κοινότητας – χρησιμοποιείται πολύ συχνά ο αυτοσχεδιασμός πολλές περιπτώσεις οι ανθρώπινες φωνές ακούγονται παραλλαγμένες, “παραμορφωμένες”, καθώς απομιμούνται ήχους του φυσικού περιβάλλοντος, ζώων, πουλιών κ.ά.

Αφρικανική μουσική Παρόλες τις μουσικές ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής, συναντούμε ωστόσο σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο κοινά χαρακτηριστικά, όπως: την αρχή της προφορικής από στόμα σε στόμα μετάδοσης της μουσικής παράδοσης. την πολυρυθμία ακούγονται ταυτοχρόνως διαφορετικά ρυθμικά σχήματα π.χ. άλλο για τη μελωδία και άλλο για τα όργανα. την πολυφωνία- ακούγονται ταυτόχρονα περισσότερες από μία φωνές που είναι αρμονικά συνδυασμένες μεταξύ τους αλλά και ανεξάρτητες κλίμακες που χρησιμοποιούν είναι πεντάφθογγες, επτάφθογγες και σπάνια εξά - φθογγες κ.ά. Τα όργανα διακρίνονται στις τέσσερις γνωστές κατηγορίες: τα χορδόφωνα, τα αερόφωνα, τα ιδιόφωνα και τα μεμβρανόφωνα. Τα κύρια αφρικανικά έγχορδα είναι τεσσάρων τύπων: τα tσι-τερ, τα λαούτα, οι λύρες και οι άρπες. Τα αερόφωνα επίσης είναι πολλά- υπάρχουν αυλοί, διπλοί αυλοί, αυλοί του Πάνα, σάλπιγγες και κόρνα από διάφορα υλικά (κόκαλο, μέταλλο, ελεφαντόδοντο ή ξύλο) Από τα ιδιόφωνα, ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα ξυλόφωνα, τα μπίρα, ή “πιάνο του αντίχειρα” ή μαρίμπα. Τέλος, σπουδαίο ρόλο στην αφρικανική μουσική παίζουν τα μεμβρανόφωνα. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία τύμπανων σε πολυάριθμες παραλλαγές (τύμπανα μονά, διπλά, τύμπανα τριβής, του νερού…) Τα όργανα είναι συνήθως προορισμένα γιά συγκεκριμένες τελετουργίες ( μαγικές, θρησκευτικές) και, μάλιστα, μερικά από αυτά απαγορεύεται “επί ποινή θανάτου” να παίζονται από γυναίκες ή μη μυημένους.

Κινέζικη μουσική Από την 5η χιλιετηρίδα, η μουσική κατείχε πολύ σημαντικό ρόλο στην αρχαία Κίνα. Αποτελούσε μέρος του φιλοσοφικού τους συστήματος και χρησίμευε στην καλή διοίκηση του κράτους, γι' αυτό και η σύνθεσή της αποτελούσε αποκλειστικό προνόμιο του αυτοκράτορα. Σημαντική επίσης θέση είχε η μουσική και στο κινέζικο θέατρο, όπου μαζί με το λόγο και την παντομίμα αποτελούσε όπως και στην αρχαία ελληνική τραγωδία, ένα αδιαίρετο σύνολο. Οι μουσικές τους θεωρίες ήταν περισσότερο μυστικιστικές παρά μουσικές. Με αφετηρία το ντο (νότα) και σύμφωνα με την ακουστική τους, προχωρώντας από 5η σε 5η, δημιούργησαν μια κλίμακα με πέντε φθόγγους (Σολ, Λα, Ντο, Ρε, Μι) πάνω στην οποία φτιάχτηκαν πολυάριθμες μελωδίες, την πεντατονική κλίμακα, που πολύ αργότερα, προσθέτοντας 2 φθόγγους, έγινε επτατονική (1500π.Χ). Ο χαρακτήρας της μουσικής τους ήταν καθαρά μονοφωνικός, με κάποια στοιχεία ετεροφωνίας. Όσον αφορά το σύστημα μουσικής τους σημειογραφίας, ήταν αρκετά ανεπτυγμένο: άλλο για την φωνητική και άλλο για την ενόργανη μουσική.

Κινέζικη μουσική Δείγμα της πολύ μεγάλης ανάπτυξης του μουσικού τους πολιτισμού είναι η ποικιλία μουσικών οργάνων που χρησιμοποίησαν. Τα κυριότερα από αυτά ήταν: Πνευστά Το τσενγκ, ένα είδος εκκλησιαστικού οργάνου 12, συνήθως, κάποτε όμως και περισσότερων αυλών, όπως και διάφοροι τύποι αυλών με μονή η με διπλή γλωσσίδα (είδη φλάουτου, κλαρινέτου και όμποε). Έγχορδα Το κιν ή σενγκ, το οποίο ήταν είδος κιθάρας, καθώς και διάφορα άλλα έγχορδα με ή χωρίς τοξο. Κρουστά Καμπάνες, κουδούνια, γκονγκ, τύμπανα, καστανιέτες, ξυλόφωνα κ.ά, τα οποία από τον 19ο αιώνα χρησιμοποιούνται και στη συμφωνική ορχήστρα της δυτικής μουσικής Η Κινέζικη μουσική επέδρασε σε όλους τους γύρω ασιατικούς λαούς, όπως άλλωστε και ο Κινεζικός πολιτισμός.

Ινδική μουσική Mία από τις παλαιότερες μουσικές που αναπτύχθηκαν στον πλανήτη μας είναι η ινδική μουσική. Ήδη από το 1000π.Χ. άρχισε να ανθεί η διάσημη αυτή μουσική όπως το φανερώνουν πολλές γραπτές μαρτυρίες από εκείνη την εποχή. Τα αντιπροσωπευτικότερα όργανα της Ινδίας είναι το σιτάρ, το σάροντ, η βίνα, το μπιν, το όργανο ταμπούρα, τα κύμβαλα, τα ταμπλάς, ένας τύπος αερόφωνου αρμόνιου και το πνευστό σενάι. Ένας σύγχρονος και διάσημος Ινδός μουσικός είναι ο Ravi Shankar,που με το έγχορδο σιτάρ είναι πρεσβευτής της πατρίδας του σε όλο τον κόσμο.Ο George Harrison,των πασίγνωστων Beatles, τον έχει αποκαλέσει "Νονό της world music''!Από τη νεότερη γενιά Ινδών μουσικών αξίζει να αναφέρουμε τη Sheila Chandra.Το 1982,στα 17 της χρόνια,έγινε η πρώτη ασιάτισσα pop star της Βρετανίας.

Μουσική στην εποχή του Μεσαίωνα Χίλια χρόνια ζυμώσεων και αλλαγών, από την κατάρρευση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 5ο μ.Χ. αιώνα μέχρι περίπου τα μισά του 15ου αιώνα (η άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453 ίσως είναι ένα βολικό όριο), χαρακτηρίζουν την εποχή που ονομάζουμε Μεσαίωνα.

Την περίοδο αυτή, η μουσική είναι άρρηκτα δεμένη με την Εκκλησία, καθώς οι περισσότεροι μουσικοί εκπαιδεύονται σαν ψάλτες και κατέχουν ιερατικά αξιώματα. Στα εργαστήρια αντιγραφής χειρογράφων των μοναστηριών, οι μοναχοί βρίσκουν τρόπους να καταγράψουν τις θρησκευτικές μελωδίες, τα Γρηγοριανά μέλη, επινοώντας έτσι διάφορα συστήματα μουσικής γραφής ή σημειογραφίας.

Αλλά και έξω από τα τείχη των μοναστηριών, στα κάστρα, στα χωράφια και στους δρόμους των πόλεων, ακούγεται μουσική, που όμως στο μεγαλύτερο μέρος της δεν καταγράφτηκε. Περιπλανώμενοι ζογκλέρ διασκεδάζουν ιππότες, βασιλιάδες και αστούς τραγουδώντας, χορεύοντας ή κάνοντας ακροβατικά Τροβαδούροι και τρουβέροι -ποιητές- μουσικοί ευγενικής καταγωγής- συχνάζουν στις βασιλικές αυλές και εξυμνούν με τα πρωτότυπα τραγούδια τους τις αρετές του ιπποτισμού, αλλά και τον ιδανικό έρωτα (fin’amors).

Μέχρι τον 11ο περίπου αιώνα η μουσική, θρησκευτική και κοσμική, είναι μονοφωνική, αποτελείται δηλαδή από μία μόνο μελωδία. Θέλοντας να προσδώσουν μεγαλοπρέπεια στις θρησκευτικές Aκολουθίες, οι μουσικοί προσθέτουν μια δεύτερη ή και τρίτη μελωδία πάνω από το προϋπάρχον Γρηγοριανό μέλος, επινοώντας έτσι την πολυφωνία, πάνω στην οποία στηρίχτηκε όλη η δυτικοευρωπαϊκή μουσική.

Οι ευφάνταστοι τρόποι που συνδυάζονται οι διάφορες μελωδίες οδηγούν σε νέα μουσικά είδη, όπως Το μοτέτο Την Ars Nova

Μουσική την εποχή της Αναγέννησης Η μουσική δείχνει να ξεφεύγει από τα δεσμά της πολυπλοκότητας του προηγούμενου αιώνα και παρουσιάζεται πιο ελεύθερη λιγότερο φορτωμένη και το κείμενο συνοδεύει ποιο ζωηρό και πιτσικάτο. Αργότερα επιτρέπει τον δανεισμό από την κοσμητική μουσική καθώς πρέπει να βρεθούν τρόποι την όσο το δυνατό μεγαλύτερη προσαγωγή των πιστών. Τα μαδριγάλια ήταν πολύ ευχάριστα στους τραγουδιστές και τα εκτιμούσαν πολύ οι αριστοκράτες της εποχής.

Μουσική Μπαρόκ Με τον όρο Μπαρόκ ( Baroque ) αναφερόμαστε είτε στην ιστορική περίοδο που ακολούθησε την Αναγέννηση ( ειδικότερα τον Μανιερισμό), είτε στο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό ύφος που διαμορφώθηκε την περίοδο αυτή.

Το ύφος του Μπαρόκ αποτέλεσε ένα νέο τρόπο έκφρασης που γεννήθηκε στη Ρώμη της Ιταλίας, απ' όπου εξαπλώθηκε σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι ένας ρυθμός πολύπλοκος, γεμάτος, εντυπωσιακός, σε αντίθεση με την ηρεμία και γαλήνη που επικρατούσε στην Αναγέννηση, αλλά και οργανωμένος και κωδικοποιημένος, χωρίς την κουραστική φόρτιση του 15ου αι. Η τέχνη του Μπαρόκ εντυπωσιάζει, συγκινεί και διεγείρει τη φαντασία με τον πλούτο των διακοσμήσεων. Σκοπός του μπαρόκ είναι πρωτίστως να εντυπωσιάσει καθώς και να εξυψώσει τον άνθρωπο μέσα από τα πάθη και τα συναισθήματά του. Στο μπαρόκ ύφος, σε συμφωνία με το φιλοσοφικό ρεύμα της εποχής, υπάρχουν έντονα τα στοιχεία του ορθολογισμού χωρίς όμως να αποκλείονται και οι συμβολισμοί.

Ο όρος μπαρόκ προέρχεται πιθανότατα από την πορτογαλική λέξη barocco, που σημαίνει το ακανόνιστο μαργαριτάρι και ως επίθετο δηλώνει γενικά την έννοια του ασυνήθιστου ή παράδοξου. Η επιτυχία του Μπαρόκ οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό και στην στήριξη της Καθολικής εκκλησίας, η οποία χρησιμοποίησε την τεχνοτροπία του και το δραματικό του ύφος για την αναπαράσταση πολλών θρησκευτικών θεμάτων που προκαλούσαν την συναισθηματική συμμετοχή του θεατή. Επιπλέον, η αριστοκρατία της εποχής και η βασιλική εξουσία ευνοήθηκε από το επιβλητικό ύφος του μπαρόκ για την κατασκευή ανάλογων κτιρίων ή παλατιών που ενίσχυαν το κύρος της. Σε χώρες με έντονη παρουσία του προτεσταντικού κινήματος, όπως η Ολλανδία ή η Αγγλία, το μπαρόκ δεν κατάφερε να επικρατήσει.

Σε αντίθεση με το αναγεννησιακό ύφος που βασίστηκε κυρίως στη λογική, το ύφος του μπαρόκ απευθύνεται περισσότερο στο συναίσθημα. Παράλληλα χαρακτηρίζεται σχεδόν σε όλες τις καλλιτεχνικές εκφάνσεις του από ένα αίσθημα δέους και μεγαλείου καθώς και μια υπερβολή στη διακόσμηση και την πολυτέλεια που αναδεικνύουν ένα επιβλητικό και πομπώδες ύφος.

Μουσική Μπαρόκ Η εποχή του Μπαχ, του Χαίντελ και της έκφρασης των συναισθημάτων Το ενδιαφέρον για τα ελληνικά γράμματα που αναπτύχθηκε την εποχή της Αναγέννησης συνεχίζεται και την περίοδο μετά το 1600, γνωστή ως Μπαρόκ. Oι συνθέτες επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην ικανότητα της μουσικής να ξυπνά και να εκφράζει τις ανθρώπινες ψυχικές καταστάσεις(λύπη, χαρά, φόβο, θαυμασμό κλπ.), μια ιδέα που έχει τις ρίζες της στα αρχαία ελληνικά κείμενα που καταπιάνονται με τη μουσική. Με στόχο την αναβίωση των αρχαίων ελληνικών τραγωδιών και την έκφραση των ψυχικών καταστάσεων γράφονται οι πρώτες όπερες, δηλ. μεγάλα μουσικά έργα με πλοκή, που τραγουδιούνται και παίζονται στη σκηνή. Αλλά και η μουσική για όργανα γνωρίζει πρωτόγνωρη άνθηση, καθώς εργαστήρια οργάνων κατασκευάζουν υπέροχα σε ήχο και δυνατότητες μουσικά όργανα, κυρίως βιολιά. Με τέτοια ανάπτυξη στην οργανοποιία οι μουσικοί δεν μπορούν παρά να γράψουν μουσική που να εξαντλεί τις δυνατότητες των οργάνων αυτών. Έτσι εμφανίζονται καινούρια μουσικά είδη όπως το κοντσέρτο και η σονάτα. Αλλά και η μουσική γλώσσα εξελίσσεται: μπαίνουν τα θεμέλια του Τονικού Μουσικού Συστήματος, δηλ. το πώς ακούγονται πολλοί ήχοι μαζί και πώς διαδέχεται ο ένας τον άλλον, έτσι ώστε το αποτέλεσμα να είναι οικείο με τα σημερινά κριτήρια. Σε αυτή την εξέλιξη βοήθησε η τάση να συνοδεύονται συνεχώς οι μελωδίες από συγχορδίες (πολλούς ήχους μαζί) και μια μπάσα γραμμή παιγμένη από ένα βαθύφωνο (basso) όργανο, τεχνική που ονομάστηκε «συνεχές βάσιμο» (basso continuo)! Όμως πίσω από όλες τις καινοτομίες βρίσκεται η μπαρόκ προτίμηση για αντιθέσεις ηχοχρωμάτων, ρυθμών, ύφους, συναισθημάτων κλπ. Η χώρα που έπαιξε σημαντικό ρόλο σε όλες τις παραπάνω αλλαγές ή από την οποία ξεκίνησαν πολλές από αυτές είναι η Ιταλία. Προς το τέλος του Μπαρόκ, γύρω στο 1750, η μουσική γλώσσα είχε γίνει διεθνής, με ιταλικές όμως ρίζες.

Συνθέτες

Συνθέτες μουσικής Μπαρόκ Οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες ήταν οι εξής: Τομάζο Αλμπινόνι ( ) Ιταλός Αντόνιο Βιβάλντι ( ) Ιταλός Κλάουντιο Μοντεβέρντι ( ) Ιταλός Τζιοβάνι Μπατίστα Περγκολέζι ( ) Ιταλός ( Η όπερά του "Η υπηρέτρια κυρά" που ανήκει στην Όπερα Μπούφα, ήταν η αφορμή για μια διαμάχη που ξέσπασε ανάμεσα στους υποστηριχτές της ελαφριάς αυτής όπερα και στους οπαδούς της Γαλλικής όπερας. Επειδή στη διαμάχη αυτή ενεπλάκη και το βασιλικό ζεύγος και η βασίλισσα ήταν με το μέρος της όπερας Μπούφα ενώ ο βασιλιάς με τη Γαλλική όπερα, οι αντιδικίες οδηγούσαν συχνά σε φυλακίσεις, εξορίες, μονομαχίες και ξυλοδαρμούς).

Κλασική Μουσική Με τον όρο κλασική μουσική αναφέρεται ευρύτερα η δυτικοευρωπαϊκή μουσική παραγωγή που εκτείνεται σε μία αρκετά μεγάλη χρονική περίοδο, περίπου από το έτος 470 μ.Χ. μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Το επίθετο «κλασικός» προέρχεται από τη λατινική λέξη -classicus, σηματοδοτεί δηλαδή κάτι εξαιρετικό. Διάφοροι ορισμοί συνδέουν τον όρο με την ελληνική και λατινική αρχαιότητα, ως «συμμόρφωση του ύφους ή της σύνθεσης με τα πρότυπα της ελληνικής και λατινικής αρχαιότητας». Οι ορισμοί αυτοί μεταφέρθηκαν στην μουσική για να δηλώσουν περισσότερο την διάκριση μεταξύ της «έντεχνης» μουσικής από την λαϊκή ή παραδοσιακή. Η έννοια της κλασικής μουσικής, παρέπεμπε επομένως σε μία «ανώτερη» μορφή μουσικής σύνθεσης, με «σοβαρούς» σκοπούς και πέρα από τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Ο όρος «Κλασική Σχολή» χρησιμοποιήθηκε αργότερα στη Γερμανία το 1830 για το έργο των Χάυντν, Μότσαρτ και Μπετόβεν.

Σημαντικοί συνθέτες Γιόζεφ Χάυντν, Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και Μπετόβεν

Φραντς Γιόζεφ Χάυντν Ο Φραντς Γιόζεφ Χάυντν (γερμ. Franz Joseph Haydn, 31 Μαρτίου ή 1 Απριλίου 1732 – 31 Μαΐου 1809) και παλαιότερα εξελληνισμένα Φραγκίσκος Ιωσήφ Χάϋδν, ήταν Αυστριακός συνθέτης, ένας από τους σημαντικότερους της κλασικής εποχής της μουσικής. Θεωρείται ο "πατέρας" της συμφωνίας και του κουαρτέτου εγχόρδων. Το έργο του περιλαμβάνει κυρίως οργανική μουσική — συμφωνίες και μουσική δωματίου — καθώς και φωνητικά έργα στα οποία περιλαμβάνονται κωμικές και δραματικές όπερες.

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (Σάλτσμπουργκ, 27 Ιανουαρίου Βιέννη, 5 Δεκεμβρίου 1791) είναι ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες κλασικής μουσικής. Μαζί με τον Γιόζεφ Χάυντν, τον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν και τον Φραντς Σούμπερτ αποτελούν τους σημαντικότερους εκπροσώπους του λεγόμενου βιεννέζικου κλασικισμού, του κλασικισμού και τη λεγόμενη «Πρώτη Σχολή της Βιέννης». Συνέθεσε περισσότερα από 600 έργα, μουσική δωματίου, συμφωνική και εκκλησιαστική μουσική, καθώς και μικρότερες συνθέσεις: παραλλαγές, φαντασίες, σονάτες, άριες κ.α.

Λούντβιχ βαν Μπετόβεν Ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (17 Δεκεμβρίου 1770 — Βιέννη, 26 Μαρτίου 1827) ήταν Γερμανός συνθέτης και πιανίστας. Αποτέλεσε μία από τις κεντρικότερες μορφές της κλασικής μουσικής και συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στους ευρύτερα αποδεκτούς συνθέτες όλων των μουσικών περιόδων και τους πλέον γνωστούς όλων των εποχών. Ο Μπετόβεν αν και ανήκει περισσότερο στην κλασική περίοδο, συνδέθηκε με το κίνημα του ρομαντισμού που ακολούθησε και τα τελευταία του έργα διακρίνονται από έντονα ρομαντικά στοιχεία. Οι συμφωνίες και τα κοντσέρτα για πιάνο που συνέθεσε αποτελούν τα πιο δημοφιλή έργα του. Από πολλούς αναγνωρίζεται ως μια από τις μουσικές ιδιοφυίες, παράδειγμα και μέτρο σύγκρισης για όλους τους μεταγενέστερους συνθέτες.

Στην κλασική μουσική εμφανίστηκαν αλλαγές στα όργανα που χρησιμοποιούνταν, γεγονός που οδήγησε και σε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αυτά συνδυάζονταν. Στις ορχήστρες της κλασικής περιόδου παύει η κυριαρχία των βιολιών ενώ καθιερώνονται και επιμέρους ομάδες τους (πρώτα ή δεύτερα βιολιά). Διευρύνεται η χρήση των πνευστών μέσα στις ορχήστρες, κυρίως σε ότι αφορά τα όμποε και τα κόρνα, χωρίς να αποκλείεται όμως και η χρήση κλαρινέτων και χάλκινων γενικά πνευστών. Σπανιότερα, οι κλασικοί συνθέτες εμπλούτιζαν την ορχήστρα με όργανα όπως τα κύμβαλα, το τρίγωνο ή η γκραν κάσα. Στο σύνολο της η κλασική ορχήστρα διακρίνεται από περισσότερα όργανα, είναι πιο ευέλικτη με εναλλαγές οργάνων ενώ διαθέτει και δυνατότερο ήχο γεγονός που συνδυάζεται και με την εμφάνιση δημόσιων συναυλιών σε μεγαλύτερους χώρους.

Η μουσική την εποχή του ρομαντισμού Ρομαντισμός O Ρομαντισμός αποτελεί καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Δυτική Ευρώπη. Αναπτύχθηκε αρχικά στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία, για να εξαπλωθεί αργότερα κυρίως στη Γαλλία και την Ισπανία. Καταρχάς αποτέλεσε λογοτεχνικό ρεύμα, ωστόσο επεκτάθηκε τόσο στις εικαστικές τέχνες όσο και στη μουσική. Αν και ο ρομαντισμός ξεκίνησε ως λογοτεχνικό κίνημα, επηρέασε σημαντικά και τη μουσική.

Έργα ρομαντισμού

Ρομαντική μουσική Η ρομαντική μουσική στοχεύει να προκαλέσει τη συγκίνηση και μια περισσότερο ονειρική ατμόσφαιρα. Προς το στόχο αυτό, σημαντικό ρόλο έπαιξε η αντικατάσταση του κλειδοκύμβαλου από το πιάνο, γεγονός που επέτρεψε στους μουσικούς της εποχής να εναλλάσσουν έντονα τις δυναμικές στην ερμηνεία τους. Αρκετά ακόμα όργανα τροποποιήθηκαν με τον ίδιο απώτερο σκοπό. Η ενορχήστρωση της ρομαντικής μουσικής είναι επίσης περισσότερο τολμηρή. Τα ώριμα έργα του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν μπορούν να θεωρηθούν ως η αρχή του μουσικού ρομαντισμού, σε αντιπαραβολή με τις πρώτες του δημιουργίες, που ακολουθούν το κλασσικό ύφος.

Ρομαντική μουσική Ρομαντική ονομάζεται η μουσική που ανήκει στο ευρύτερο πνευματικό κίνημα που εμφανίστηκε στο τέλος του 18 ου αιώνα στη Γερμανία και διαδόθηκε κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Τα ώριμα έργα του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν μπορούν να θεωρηθούν ως η αρχή του μουσικού ρομαντισμού, σε αντιπαραβολή με τις πρώτες του δημιουργίες, που ακολουθούν το κλασσικό ύφος.

O Φρεντερίκ Σοπέν ήταν Γαλλο-Πολωνός συνθέτης, ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του ρομαντισμού στη μουσική και από τους μεγαλύτερους πιανίστες της εποχής του.

Ο Πιότρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι ήταν Ρώσος συνθέτης της ρομαντικής εποχής.

Σύγχρονη μουσική

Με τον όρο σύγχρονη κλασική μουσική ονομάζουμε ευρύτερα τη μουσική εξέλιξη της ύστερης Ρομαντικής εποχής του 20ου αιώνα που συνοδεύτηκε από έντονες αναζητήσεις και αμφισβητήσεις των συμβατικών ακουσμάτων των προηγούμενων αιώνων. Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη νέα αυτή πορεία της μουσικής είναι: Η εισαγωγή εξωτικών κλιμάκων, πέρα των Ευρωπαικών Η συχνή χρήση των διαφωνιών Τα μεγάλα μελωδικά πηδήματα (μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στις γειτονικές νότες) Η ιδιόρρυθμη και μη συμβατική χρήση των οργάνων Οι εντονότατες μεταβολές τις δυναμικής Η προσπάθεια κατάργησης κάθε έννοιας της τονικότητας

Τα κυριότερα είδη της σύγχρονης μουσικής είναι: ROCK POP RAP HIP-HOP

Σημαντικότεροι καλλιτέχνες της σύγχρονης μουσικής Beatles

BobDylan

ElvisPresley

RollingStones

JimiHendrix

James Brown

ArethaFranklin

Η σύγχρονη μουσική γνώρισε μεγάλη επιτυχία και εξελίχθηκε σε μια από τις σπουδαιότερες τέχνες των τελευταίων αιώνων, ενώ έγινε ευρέως γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο μέσα από μουσικά κομμάτια που άφησαν εποχή…

ΤΕΛΟΣ