Θεωρίες περί Συγκινήσεων ΠΜΣ «Βασική και Εφαρμοσμένη Γνωσιακή Επιστήμη» 4 Φεβρουαρίου 2013

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ «THE EXPRESSION OF EMOTIONS IN MAN AND ANIMALS» (1872) Οι συγκινήσεις και οι εκφράσεις τους στον άνθρωπο διαμορφώθηκαν κατά το εξελικτικό του παρελθόν. Είναι ασυνείδητες, ακούσιες Έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά των υπόλοιπων ζώων.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ  Μελέτη των εκφράσεων παιδιών και τρελών  Γαλβανισμός συγκεκριμένων μυών του προσώπου για έκλυση συγκινησιακών εκφράσεων και φωτογράφιση των διαφόρων εκφράσεων που παράχθηκαν  Μελέτη ανατομικών μοντέλων μεγάλων δημιουργών της ζωγραφικής και γλυπτικής  Ερωτηματολόγιο 16 κλειστών ερωτήσεων που δόθηκε σε 36 παρατηρητές ανά τον κόσμο για τη διερεύνηση της εμφάνισης και αναγνώρισης των συγκινήσεων και σε άλλες φυλές, πλην της ινδοευρωπαϊκής  Παρατήρηση της έκφρασης των συγκινήσεων των ζώων

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ  Αρχή της χρήσιμης συσχέτισης συνηθειών  Αρχή της αντίθεσης  Αρχή της άμεσης δράσης του νευρικού συστήματος

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ  Συγκεκριμένες σύνθετες αντιδράσεις εμφανίζονται κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις του νου (πρβλ. νοητική κατάσταση), προκειμένου να ανακουφίσουν ή να ικανοποιήσουν συγκεκριμένες αισθήσεις, επιθυμίες, κ.λ.π.  Κάθε φορά που παράγεται η ίδια κατάσταση (του νου, έστω και σε μικρότερη ένταση, υπάρχει η τάση, μέσω της δύναμης της συνήθειας και της συσχέτισης, να εκτελεστούν οι ίδιες κινήσεις.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ  Όταν παράγεται μια εκ διαμέτρου αντίθετη κατάσταση του νου, υπάρχει μια ισχυρή και ακούσια τάση για την εκτέλεση κινήσεων της εκ διαμέτρου αντίθετης φύσης, χωρίς αυτές να έχουν κάποια χρησιμότητα. Και τέτοιες κινήσεις είναι μερικές φορές εξαιρετικά εκφραστικές.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ  Συγκεκριμένες αντιδράσεις που αναγνωρίζουμε ως εκφράσεις αντίστοιχων καταστάσεων του νου, είναι το άμεσο αποτέλεσμα της δομής του νευρικού συστήματος και είναι ανεξάρτητες από τη βούληση.  Όταν το ερέθισμα μιας συγκίνησης είναι ικανά διεγερτικό, παράγεται και απελευθερώνεται υπερβολική νευρική ένταση που διεγείρει το εγκεφαλονωτιαίο σύστημα. Η ενεργοποίηση μεταφέρεται σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις που εξαρτώνται τόσο από τις συνδέσεις των νευρικών κυττάρων μεταξύ τους, όσο και με διάφορα μέρη του σώματος

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΜΕΣΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΜΕΣΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ  Η αλλαγή του χρώματος των μαλλιών από έντονο φόβο ή λύπη.  Ο κρύος ιδρώτας και το τρεμούλιασμα των μυών από φόβο.  Η μεταβολή της εντερικής λειτουργία.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ «ΣΥΝΗΘΕΙΑΣ» ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ «ΣΥΝΗΘΕΙΑΣ» ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ  Η κατεύθυνση της ενεργοποίησης επηρεάζεται επιπρόσθετα από τη «συνήθεια», καθώς η νευρική ένταση περνά με ευκολία μέσω συνηθισμένων καναλιών. Επίσης οι αντιδράσεις που έχουν τυποποιηθεί μέσω της «αρχής της χρήσιμης συσχέτισης συνηθειών» επιδρούν έμμεσα στην κατεύθυνση της ενεργοποίησης, ανάλογα με το αν είναι διεγερτικές ή κατασταλτικές (energetic- depressing).

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΜΕΣΑ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΖΩΑ ΜΕΣΑ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΖΩΑ Παραγωγή ήχων Η ανύψωση των τριχών ή του φτερώματος (θυμός ή φόβος) Το φούσκωμα του σώματος (φόβος) Το τράβηγμα των αυτιών προς το κεφάλι (θυμός) Η ανύψωση των αυτιών

Εικόνα 1: σκύλος που προσεγγίζει έναν άλλο σκύλο με εχθρικές διαθέσεις Εικόνα 2: ο ίδιος σκύλος σε κατάσταση στοργής και επίδειξη της πίστης του στο αφεντικό του

Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥΣ Άσχημη διάθεση, άγχος, λύπη Χαρά, καλή διάθεση Οργή, θυμός Περιφρόνηση, αηδία, ψεύδος, ενοχή Κατάπληξη, έκπληξη, φόβος, τρόμος Ντροπή, (ντροπαλότητα-Ινδοί)

Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΧΑΡΑ: γέλιο-χαμόγελο Προέκυψε από την  Γέλιο: γαργάλημα του μυαλού, όπως το γαργάλημα που προκαλείται από την απαλή επαφή ενός οικείου προσώπου σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Διαφοροποίηση ανάλογα με την ηλικία: γέλιο=θρήνος=παιδιά ενώ χαμόγελο=δυστυχία=ενήλικες ΛΥΠΗ: Μετακίνηση σε οξεία γωνία των φρυδιών και χαμήλωμα των γωνιών του στόματος  προσπάθεια αποφυγής ή παύσης του κλάματος

Εικόνες 1, 2 και 3: φωτογραφίες με έκφραση χαράς Εικόνα 5: αυθόρμητη έκφραση χαράς από τρόφιμο τρελοκομείου Εικόνα 6: έκφραση χαράς μετά από γαλβανισμό των υπεύθυνων μυών στον ίδιο τρόφιμο τρελοκομείου

Εικόνες 2,3: έκφραση λύπης από ενήλικες Εικόνες 4, 5, 6 και 7: έκφραση λύπης από παιδιά

Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΦΟΒΟΣ:Ανασήκωμα των τριχών, τράβηγμα των γωνιών του στόματος πίσω και κάτω, διάπλατο άνοιγμα του στόματος και των ματιών ΕΚΠΛΗΞΗ : Ανασήκωμα των φρυδιών, μάτια και στόμα διάπλατα ανοικτά ΘΥΜΟΣ : Σφιγμένα χείλη, ανασήκωμα των ρουθουνιών της μύτης, διάπλατα ανοικτά μάτια ΑΗΔΙΑ : κυρίαρχο της έκφρασης το στόμα, καθώς αναφέρεται σε αποφυγή δυσάρεστης ή επικίνδυνης τροφής και στην επιθυμία αποβολή της.

Έκφραση έντονου φόβου με γαλβανισμό των υπεύθυνων μυών σε τρόφιμο τρελοκομείου

Εικόνα 1: έκφραση έκπληξης με γαλβανισμός των υπεύθυνων μυών σε τρόφιμο τρελοκομείου Εικόνα 2: έκφραση έκπληξης σε ενήλικα άνδρα

Εικόνες 1 και 2: εκφράσεις και χειρονομίες θυμού από άνδρες Εικόνα 3: η σύζυγος του Δαρβίνου σε έκφραση εχθρικής διάθεσης

Εικόνα 1: έκφραση αποδοκιμασίας από νεαρή γυναίκα Εικόνες 2 και 3: έκφραση και χειρονομίες αηδίας από ενήλικα άνδρα

Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ-Αρχή της αντίθεσης Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ-Αρχή της αντίθεσης ΧΑΡΑ: γέλιο-χαμόγελο Προέκυψε από την  Γέλιο: γαργάλημα του μυαλού, όπως το γαργάλημα που προκαλείται από την απαλή επαφή ενός οικείου προσώπου σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Διαφοροποίηση ανάλογα με την ηλικία: γέλιο=θρήνος=παιδιά ενώ χαμόγελο=δυστυχία=ενήλικες