ΤΡΌΠΟΙ ΗΓΕΣΊΑΣ - ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc. Λάρισα 2016

 Το ζήτημα της ηγεσίας έχει συζητηθεί στη παγκόσμια βιβλιογραφία μέσα από πολλούς προσδιορισμούς  Κλασσική ηγεσία, οραματική, καινοτομική, εφευρετική, δημιουργική, εμπνευσμένη, ηθική, μεταμορφωσιακή, αναδυόμενη, ηγεσία με ρίσκο, ηγεσία που υπηρετεί, αυτοηγεσία

Manager vs. Leader  Υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στις δύο μορφές καθώς, ο manager προσπαθεί να βρει λύσεις σε οργανωσιακά ζητήματα, ενώ ο leader, προσπαθεί να βρει τρόπους για την υπέρβασή τους.

 « Ηγεσία » είναι η επιρροή, η ικανότητα, η τέχνη ή διαδικασία επηρεασμού των ατόμων, ώστε να εργασθούν με ζήλο και εμπιστοσύνη.  Ο ζήλος αντικατοπτρίζει προθυμία και ένταση στην εκτέλεση της εργασίας η εμπιστοσύνη πείρα και τεχνική

Φύση ηγεσίας  Η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται ότι οι άνθρωποι υποκινούνται από διάφορα πράγματα, σε διάφορες περιπτώσεις και σε διαφορετικές καταστάσεις  Η ικανότητα του ατόμου να εμπνέει.

 Η ικανότητα του ατόμου να ενεργεί με τρόπο, που να αναπτύσσει κατάλληλο κλίμα για την ανταπόκριση στους υποκινητικούς παράγοντες και για τη διέγερσή τους. Το συστατικό αυτό αναφέρεται στο ύφος και τη συμπεριφορά του ηγέτη.

Χαρακτηριστικά του ηγέτη  Ευφυΐα / νοημοσύνη.  Συναισθηματική νοημοσύνη.  Γνώσεις / πολυμάθεια.  Αυτογνωσία / αυτοπεποίθηση.  Κύρος και κοινωνική υπευθυνότητα.

 Συστηματική σκέψη.  Ακεραιότητα.  Πίστη σε αξίες.  Ταπεινότητα.  Ενθουσιασμός.

 Κύρος και κοινωνική υπευθυνότητα.  Δικαιοσύνη.  Θάρρος.  Αντοχή.  Πρωτοβουλία.

 Διορατικότητα.  Ισχυρή θέληση για υψηλές επιδόσεις.  Ικανότητα επικοινωνίας και πειθούς.  Ικανότητα δημιουργικής σκέψεως και λήψεως αποφάσεων.  Εποπτική ικανότητα.

Θεωρία των οπαδών  Οι άνθρωποι έχουν την τάση να ακολουθούν εκείνους, στους οποίους διαβλέπουν, σωστά ή λανθασμένα, ένα μέσον για την εκπλήρωση των δικών τους προσωπικών επιθυμιών.  Αυτή η άποψη, διευρύνθηκε μετά τους πολέμους όπου έκαναν την εμφάνισή τους διάφοροι ηγέτες ( Χιτλερ, Μουσολίνι, κλπ.)

 Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση όπου ο ηγέτης καθορίζεται από τα χαρακτηριστικά της ομάδας και την απόδοση που εκείνη κάνει στο έργο.

 Στην αρχή και κυρίως στους αρχαίους χρόνους υπήρχε η αντίληψη ότι ο ηγέτης γεννιέται.  Με την παρέμβαση και ανάπτυξη της ψυχολογίας, κατανοήθηκε ότι το χάρισμα χωρίς καμιά καλλιέργεια δεν αποδίδει.

Μάνατζμεντ  Κατά κύριο λόγο αντιμετωπίζει την πολυπλοκότητα στις σύγχρονες επιχειρήσεις κι οργανισμούς, δηλαδή ασχολείται με τις περίπλοκες υποθέσεις (Management is about coping with complexity).  Ασχολείται με όλες τις πρακτικές λειτουργίες για την διοίκηση ενός οργανισμού.

Ηγεσία  Σε αντίθεση με το μάνατζμεντ, αντιμετωπίζει τις αλλαγές του σύγχρονου κόσμου. (Leadership is about coping with change).  Είναι κατά κύριο λόγο η ικανότητα των διοικούντων να επιβλέπουν αλλά και να συνεργάζονται με τους υφισταμένους τους για την αποτελεσματικότερη κι αποδοτικότερη εκτέλεση του έργου, που τους έχει ανατεθεί.

 Το άτομο που θέλει να γίνει ηγέτης δεν πρέπει να αναλάβει αυτή την θέση μόνο για την άσκηση εξουσίας.  Το βασικό ερώτημα είναι τι τύπος ηγέτη θέλει να είναι.

Ηγετικός χαρακτήρας  Αποτελείται από αξίες, χαρακτηριστικά και µ ια καθαρότητα του σκοπού και του ευρύτερου στόχου που θέτει, σε ατο µ ικό επίπεδο.  Εκφράζεται µ έσω της συνέπειας της συμπεριφοράς  Επιδεικνύει πραγματικό ενδιαφέρον, που βοηθά τους υφισταμένους να αναπτυχθούν επαγγελ µ ατικά.

 Πάντα παίρνει αποφάσεις έχοντας διαύγεια, καθαρότητα και σαφή προσανατολισ µ ό.  « Τραβάει » τους ανθρώπους και τους καθιστά πρόθυ µ ους να δώσουν το υψηλότερο επίπεδο της ενέργειας τους.

3 Βασικές Διαστάσεις Ηγετικού Χαρακτήρα  Προσωπικός Χαρακτήρας. Είναι ο χαρακτήρας που θα πρέπει να παρα µ είνει σταθερός και αποφασιστικός σε κάθε αλλαγή που συμβαίνει στο περιβάλλον  Κοινωνικός Χαρακτήρας. ∆ είχνει σεβασ µ ό στους άλλους, κατανόηση και αναγνωρίζοντας τις ατο µ ικές διαφοροποιήσεις

 Εταιρικός Χαρακτήρας. Η προθυμία να τοποθετήσουμε τις ανάγκες των πελατών και της εταιρίας μπροστά από τις προσωπικές µ ας ανάγκες.  Οι αποτελεσματικοί ηγέτες επιδεικνύουν µ ια ισορροπία και των τριών βασικών συστατικών στοιχείων και τις δέχονται σαν πρωταρχικές αξίες

Μοντέλο Wilson Learning  4 βασικές ποιότητες που πρέπει να έχει ο Ηγετικός χαρακτήρας :  Οραματιστής  Στρατηγικός  ∆ ιευκολυντής  Συνεισφέρων.

ΟραματιστήςΣτρατηγικόςΔιευκολυντήςΣυνεισφέρων Καθοδηγεί τις ενέργειες για εταιρική και ατο µ ική ανάπτυξη µ έσω της δη µ ιουργίας και επικοινωνίας του ορά µ ατος και της µ ακροπρόθεσ µ ης Στρατηγικής ∆ ιασφαλίζει ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι µ έσα από τον σωστό προγρα µµ ατισ µ ό, την αξιολόγηση της απόδοσης και των βελτιώσεων σε συστή µ ατα και διαδικασίες ∆ η µ ιουργεί ένα περιβάλλον συναντίληψης και συ µµ ετοχής µ ε στόχο να διασφαλίσει αποτελεσ µ ατικές σχέσεις συνεργασίας ∆ η µ ιουργεί τις προϋποθέσεις για την επίτευξη των αποτελεσ µ άτων, συνεισφέροντας µ ε τις δικές του ε µ πειρίες, γνώσεις και ικανότητες

Στυλ ηγεσίας  Αυταρχικός : Διατηρεί όσο το δυνατό περισσότερη δύναμη και το δικαίωμα λήψης απόφασης, παίρνει μόνος του τις αποφάσεις και τις μεταβιβάζει στην ομάδα για εκτέλεση.  Εφαρμόζεται σε νέους εργαζόμενους ή σε αυτούς που είναι δύσκολο να διοικηθούν.

 Πειστικός : Αφήνει το πεδίο ελεύθερο. Χρησιμοποιείται για εργαζόμενους που θα εργαστούν πρόθυμα και θα κάνουν αυτό που τους λένε οι άλλοι εφόσον τους εξηγήσουν τους λόγους που πρέπει να το κάνουν.

 Ανθρωπιστικός : Συνεργάζεται ( ή ζητά τη συμμετοχή ) όσο είναι δυνατό των εργαζομένων σε θέματα εργασίας που τους αφορούν και τους επηρεάζουν.  Η συμβολή των υφισταμένων ζητείται κι επιδιώκεται, συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και εξουσιοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό.

 Αδιάφορος / Εξουσιοδοτημένος. Τηρεί μια πολιτική " μη ανάμειξης ".  Εξουσιοδοτεί," παραλείπων τις υποχρεώσεις του " αρκετή εξουσία και δικαίωμα λήψης απόφασης στους εργαζόμεν o υς.  Δίνει λίγες οδηγίες - κατευθύνσεις και επιτρέπει στους υφισταμένους εκτεταμένη ελευθερία. Ο ρόλος του ηγέτη εδώ είναι πολύ περιορισμένος.

 Δημοκρατικός : Δημιουργεί συνθήκες που αυξάνουν τη δημιουργικότητα, την παραγωγικότητα και το ηθικό των υπαλλήλων.  Λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τις απόψεις, τις προτάσεις, τις ανάγκες και τις επιθυμίες των μελών της ομάδας ή και συχνά ζητά τη συμμετοχή τους στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων.

PACESETTING  Έχει ισχυρή θέληση για επιτεύγματα. Διαθέτει υψηλά προσωπικά standards.  Ανυπόμονος.  Έχει μικρές ικανότητες συνεργασίας. Numbers-driven.  Φέρνει εις περάς προκλητικούς και συναρπαστικούς στόχους.  ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΚΛΙΜΑ : -- ( ιδιαίτερα αρνητική όταν χρησιμοποιείται έντονα )  Κατάλληλο για πωλήσεις.

COMMANDING  Δίνει διαταγές. Απειλεί. Σφιχτός έλεγχος.  Καταστρέφει το κλίμα.  Διώχνει τα ταλέντα.  Μειώνει το φόβο με ξεκάθαρες κατευθύνσεις σε καιρούς ανάγκης.

 -- ιδιαίτερα αρνητική διαμόρφωση κλίματος  Είναι κατάλληλο : Σε περιόδους κρίσης. Σε προβληματικούς υπάλληλους. Σε περιόδους επείγουσας αλλαγής πορείας.  Καθαρά στρατιωτικό σύστημα.

RALPH STOGDILL: Ηγετικά στυλ.  Ηγεσία με έμφαση στην τέχνη της συμμόρφωσης  Ηγεσία με έμφαση στην άσκηση επιρροής  Ηγεσία με έμφαση στην πράξη ή συμπεριφορά  Ηγεσία με έμφαση στην πειθώ

 Ηγεσία με έμφαση στην επίτευξη του στόχου  Ηγεσία με έμφαση στο αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης  Ηγεσία με έμφαση στο διαφορετικό πόλο  Ηγεσία με έμφαση στην πρωτοβουλία

Likert 4 στυλ ηγεσίας  Εκμεταλλευτικό : Στο αυταρχικό εκμεταλλευτικό, οι στόχοι της οργάνωσης καθορίζονται από την ανώτατη διοίκηση και με την μορφή διαταγών φτάνουν στους εργαζομένους.  Η εμπιστοσύνη προς τον ηγέτη είναι πολύ περιορισμένη και η υποκίνηση επιδιώκεται μόνομέσω της τιμωρίας. Η παραγωγικότητα είναι περιορισμένη και οι σχέσεις υφισταμένων ανύπαρκτες

 Καλοπροαίρετο : Ο ηγέτης είναι αυταρχικός, όμως επιτρέπει κάποιας μορφής επικοινωνία με τους υφισταμένους του και τούτο για να τους  δείξει ότι είναι προσιτός αλλά γίνεται αυστηρός μόνο και μόνο για το δικό τους συμφέρον.  Στο σύστημα αυτό επιτρέπεται μιας μορφής επικοινωνίας και οι εργαζόμενοι αποδίδουν πιο αποδοτικά

 Συμβουλευτικό : Κατά το συμβουλευτικό σύστημα, η εμπιστοσύνη επικεντρώνεται στα μέλη της ομάδας.  Ο ηγέτης μέσω της αμφίδρομης επικοινωνίας χρησιμοποιεί τις γνώσεις των υφισταμένων του.  Η τιμωρία ως τρόπος συμμόρφωσης χρησιμοποιείται μόνο περιστασιακά

 Συμμετοχικό : Κατά το συμμετοχικό σύστημα, ο ηγέτης έχει εμπιστοσύνη στα μέλη της ομάδας.  Οι αποφάσεις λαμβάνονται με δημοκρατικές διαδικασίες, όπου τα μέλη της ομάδας συμμετέχουν στην λήψη των αποφάσεων.  Επίσης, η αρχή της πλειοψηφίας είναι σε ισχύ. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι η αμφίδρομη επικοινωνία και η συλλογική εργασία

Προβληματικές συμπεριφορές ηγετών  Προβληματικά οράματα  Χειραγώγηση πλήθους  Προβληματική λήψη αποφάσεων  Αδυναμία ορισμού διαδόχων.

Μορφές επικοινωνίας  Ανθρώπινη  Ζώων  Επικοινωνία μέσω μηχανημάτων

 Η ανθρώπινη επικοινωνία διαχωρίζεται σε απλή και σε τηλεπικοινωνία  Η επικοινωνία των ζώων καθορίζεται από διάφορα σήματα, στάσεις και κινήσεις τους.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας !!!