«Εφηβική Εγκυμοσύνη» Άρτεμις Κ. Τσίτσικα Άρτεμις Κ. Τσίτσικα Eπικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Επιστημονική Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Β΄ Παιδιατρική Κλινική Παν/μίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων «Παν. & Αγλ. Κυριακού»

Εφηβεία (Ι) -Έντονη ορμονική δραστηριότητα - Σωματικές μεταβολές (ήβη) - Ανάπτυξη- μυοσκελετικό σύστημα - Δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου και γεννητικά όργανα

Εφηβεία (ΙΙ) Γνωσιακές και ψυχοκοινωνικές μεταβολές Έναρξη σεξουαλικής ζωής

Ανάπτυξη του εγκεφάλου

Προμετωπιαίος φλοιός Αποτελεί την περιοχή του εγκεφάλου που αναπτύσσεται τελευταία (πιο αργά απ’ όλες) Αποτελεί την περιοχή του εγκεφάλου που αναπτύσσεται τελευταία (πιο αργά απ’ όλες) Αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας Αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας Οι άλλες περιοχές του εγκεφάλου τελειώνουν την ανάπτυξή τους κατά την παιδική ηλικία Οι άλλες περιοχές του εγκεφάλου τελειώνουν την ανάπτυξή τους κατά την παιδική ηλικία

Πολυπαραγοντικό αποτέλεσμα Νευροβιολογικό υπόβαθρο Νευροβιολογικό υπόβαθρο Γενετικός παράγοντας-ψυχική δυσκολία Γενετικός παράγοντας-ψυχική δυσκολία Ευαλωτότητα προσωπικότητας Ευαλωτότητα προσωπικότητας Περιβάλλον (οικογενειακό, σχολικό, Περιβάλλον (οικογενειακό, σχολικό, ευρύτερο κοινωνικό- ευρύτερο κοινωνικό- οικονομικό-πολιτισμικό) οικονομικό-πολιτισμικό)

Σεξουαλικοποίηση Η αξία του ατόμου βασίζεται στη σεξουαλική εμφάνιση και συμπεριφορά του, εξαιρώντας άλλα χαρακτηριστικά του Η φυσική ελκυστικότητα ενός ατόμου, ταυτίζεται αποκλειστικά με τον χαρακτηρισμό «σέξυ»,

Ηλικία έναρξης σεξουαλικής δραστηριότητας στην Ελλάδα 1. Tsitsika AΚ. et al J Pediatr Adolesc Gynecol. (May 19, Οct ; 23(5) : % των εφήβων στην Ελλάδα έχουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή - Μέση ηλικία έναρξης : 14 ± 1.5 ετών - 20% των εφήβων αναφέρουν άλλου είδους σεξουαλικό πειραματισμό - Μέση ηλικία έναρξης : 13.5 ± 1.5 ετών

Σεξουαλικές συνήθειες Ελλήνων Εφήβων Από τους σεξουαλικά δραστήριους εφήβους :  85% χρησιμοποιούσαν προφυλακτικό  50% το χρησιμοποιούσαν σε κάθε σεξουαλική επαφή  30% το χρησιμοποιούσαν σε κάθε επαφή και σε όλη τη διάρκεια 1. Tsitsika AΚ. et al J Pediatr Adolesc Gynecol. (May 19, Οct ; 23(5) :

Νέα έρευνα της Μ.Ε.Υ Tsitsika Α, et al. J Pediatr Adolesc Gynecol % των εφήβων στην Ελλάδα έχουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή (έναντι 16% το 2007) 51,8% των εφήβων έχουν κάποιου είδους σεξουαλική εμπειρία πλην της διεισδυτικής επαφής (έναντι 20% το 2007)

Εφηβεία: ηλικία- «κλειδί» για την πρόληψη Το άτομο αποκτά συνήθειες ζωής και γνώσεις για την υγεία Σταδιακά αναλαμβάνει την ευθύνη της υγείας του Τα περισσότερα προβλήματα είναι αντιμετωπίσιμα ή προλήψιμα

Έφηβοι : ομάδα-στόχος για την πρόληψη μέσω του εμβολιασμού Σημαντική έκθεση σε σεξουαλικά μεταδιδόμενα και τον ιό HPV Καλύτερη αντισωματική απάντηση στον εμβολιασμό σε σύγκριση με μεγαλύτερες ηλικίες Λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες (αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης, ηπιότερος πυρετός) Stan L Block et al. Pediatrics 2006

Εφηβική Εγκυμοσύνη

Οι μισές (50%) εφηβικές κυήσεις συμβαίνουν μέσα στους πρώτους 6 μήνες μετά την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας. Οι έφηβοι τυπικά περιμένουν 1 χρόνο ή περισσότερο μετά την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας, πριν να ζητήσουν συμβουλή για αποτελεσματική αντισύλληψη. Οι έφηβες δέχονται αντικρουόμενα μηνύματα σχετικά με την αποχή, τη χρήση αντισύλληψης κτλ Έφηβοι ανώτερου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου είναι πιο πιθανό να καθυστερήσουν την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας και να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματική αντισύλληψη

Εφηβική εγκυμοσύνη (Ι) Τα ποσοστά εφηβικών γεννήσεων των Η.Π.Α. είναι από τα υψηλότερα του Δυτικού κόσμου (41.7 γεννήσεις ανά 1000 έφηβες) Σε αναδρομική μελέτη δύο μεγάλων Μαιευτηρίων στην Ελλάδα από το έτος 1985 έως το 1998 διαπιστώθηκε ότι 7.53% των γεννήσεων ήταν από έφηβες μητέρες Creatsas G, Elseikh A. Adolescent Pregnancy and its consequences. The European Journal of Contraception and Reproductive Health Care 2002 ; 7:

Εφηβικές Γεννήσεις-Ελλάδα Αν και τα ποσοστά έχουν μειωθεί (από 9% σε 5.6%-2000), εξακολουθεί να παραμένει σημαντικό ιατρικό & κοινωνικό πρόβλημα Δεν αναφέρονται όλες οι περιπτώσεις Σκοτεινός αριθμός αμβλώσεων

Δευτεροπαθής αμηνόρροια Τεστ κύησης hCG: γλυκοπρωτεϊνη που εκκρίνεται από την τροφοβλάστη > mIU/ml – 5 εβδομάδες Άρνηση σεξουαλικής δραστηριότητας Άλλα συμπτώματα Σεξουαλική κακοποίηση;

Υπηρεσίες Εφήβων Εμπιστευτικότητα Συμμετοχή Γονέων; Νομικό πλαίσιο Αναπτυξιακό στάδιο εφήβου

Εφηβική εγκυμοσύνη (ΙΙ) Αυτόματη αποβολή 9-14% Άμβλωση 50% Γέννηση 30-50%

Αρχική επίσκεψη Γεν αίματος Γλυκόζη αίματος Γεν ούρων Ομάδα αίματος & Rh Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης Έλεγχος για Ηπατίτιδα Εξέταση VDRL για σύφιλη

Αρχική επίσκεψη ΙΙ Έλεγχος για Neisseria gonorrhoeae Chlamydia trachomatis Έλεγχος για άλλες Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενες Λοιμώξεις (ΣΜΛ) π.χ HIV Τίτλος αντισωμάτων για ερυθρά Τίτλος αντισωμάτων για ανεμοβλογιά επί αρνητικού ιστορικού Εξέταση κατά Παπανικολάου

Επισκέψεις στον Ιατρό Ανά δυο εβδομάδες μέχρι τις 34 εβδομάδες 1 φορά την εβδομάδα μέχρι τον τοκετό Εκπαιδευτικά θέματα Κοινωνικά θέματα Έφηβη με τους γονείς της Έφηβη με τον πατέρα του παιδιού Μετά τον τοκετό

Προβλήματα & Επιπλοκές Ε.Ε. Έκτοπη κύηση, αποβολή Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) Περιγεννητική θνησιμότητα (αυτόματη αποβολή ή πρόωρος τοκετός) Πρωτότοκες: υπέρταση, προεκλαμψία Αναιμία

Προβλήματα & Επιπλοκές Ε.Ε.(ΙΙ) Σωματική ανάπτυξη Μικρό μέγεθος μήτρας Συνεχιζόμενη ανάπτυξη-Διατροφικές ανάγκες εμβρύου Αναπτυσσόμενες χώρες:  10-30% μένουν έγκυες  οι μισές παρουσιάζουν επιπλοκές

Παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη νεογνική/βρεφική θνησιμότητα (Ι)  Εφηβική ηλικία  Ανεπαρκής προγεννητική φροντίδα  Ανέχεια  Φτωχή διατροφή

Παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη νεογνική/βρεφική θνησιμότητα (ΙΙ)  Ανεπαρκής εφηβική ανάπτυξη  Μειωμένη οικογενειακή υποστήριξη  Χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο  Κατάχρηση ουσιών  Σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις

Νεογνά εφήβων μητέρων Χαμηλό βάρος γέννησης Προωρότητα Αυξημένοι δείκτες θνησιμότητας Εισαγωγές των βρεφών στο Νοσοκομείο (δηλητηρίαση, εγκαύματα, τραυματισμοί) Βία, ατυχήματα, σύνδρομα αιφνίδιου βρεφικού θανάτου

Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις στις μητέρες Περιορισμένη εκπαίδευση Συμπεριφορές Υψηλού κινδύνου Διακοπή σχολικής φοίτησης Μονογονεϊκές οικογένειες Διαζύγια (50%)

Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις στα παιδιά Παραμέληση Εγκατάλειψη παιδιού Ακατάλληλοι τρόποι διαπαιδαγώγησης Νεανική παραβατικότητα παιδιών

Προβλήματα που παρουσιάζονται συχνότερα σε παιδιά εφήβων μητέρων (Ι) Χαμηλότερη νοημοσύνη Προβλήματα στην ανάγνωση Προβλήματα στην επικοινωνία

Προβλήματα που παρουσιάζονται συχνότερα σε παιδιά εφήβων μητέρων (ΙΙ) Αναπτυξιακή καθυστέρηση Υπερκινητικότητα & Παρορμητισμός Χαμηλότερη σχολική επίδοση Εφηβική εγκυμοσύνη Σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις

Έφηβοι πατέρες 2/3 εφήβων μητέρων έχουν συντρόφους μεγαλύτερους (6-20 χρόνια) Βίαιη σχέση Ιστορικό προβληματικής παιδικής ηλικίας, εγκατάλειψη σχολείου κλπ

Κοινωνικό Σχολείο Η Μ.Ε.Υ επίσημος φορέας υλοποίησης για τον θεματικό άξονα Σχολικός Εκφοβισμός/Χουλιγκανισμός Αρθμ. Πρωτ: 3730 / ΓΔ4