Εφαρμογές δημοσίου δικαίου Μάθημα 1 : Κανονιστικές διοικητικές πράξεις – επέμβαση νομοθέτη

Κανονιστικές διοικητικές πράξεις Αρχή νομιμότητας Κανονιστική αρμοδιότητα Διοίκησης – Σ Απευθείας εκ του Σ: – Ά. 43 παρ. 1 Σ / εκτελεστικά διατάγματα (+επεξεργασία από ΣτΕ) – Ά. 54 παρ. 2 Σ: κανονιστικό διάταγμα για τον αριθμό βουλευτών κάθε βουλευτικής περιφέρειας /πληθυσμό, ά. 83 παρ. 1 και 2 Σ

Νομοθετική εξουσιοδότηση Όταν ένα δημόσιο όργανο εκχωρεί την αρμοδιότητά του σε άλλο και το καθιστά αρμόδιο να ασκήσει τις ενέργειες που επιβάλλονται ή επιτρέπονται - Ο αποδέκτης της εξουσιοδότησης ασκεί δική του αρμοδιότητα – οι αρμοδιότητές του διευρύνονται Νομοθετική εξουσιοδότηση: το νομοθετικό όργανο αναθέτει σε διοικητικό όργανο αρμοδιότητα για θέσπιση πρωτευόντων κανόνων (όχι λεπτομέρειες) Ά. 43 παρ. 2 και 4 Σ

Ά. 43 παρ. 2 α’ Σ Αποδέκτης ο ΠτΔ (+αρμόδιος υπουργός, ΣτΕ) – Ειδική: να είναι συγκεκριμένος ο καθορισμός των θεμάτων που πρέπει ή μπορεί να ρυθμισθούν /Η ευρύτητα / πλήθος θεμάτων δεν επηρεάζουν – Ορισμένη: επαρκή κριτήρια, γενικές αρχές, διδάγματα της κοινής πείρας και κατευθύνσεις που καθορίζουν το πλαίσιο άσκησης της αρμοδιότητας / δεν απαιτείται να υποδεικνύονται οι βασικές αρχές – Όχι γενική και αόριστη Πρόταση Υπουργού (δεσμευτική για ΠτΔ) Προηγούμενη επεξεργασία από ΣτΕ (ά. 95 παρ. 1 δ’ Σ) = ουσιώδης τύπος ! = απλή γνώμη – Νομιμότητα, συνταγματικότητα, νομοτεχνική αρτιότητα

Ά. 43 παρ. 2 εδ. β’ Σ – νόμοι πλαίσιο 43 παρ. 2 β΄: Αποδέκτης: Άλλα όργανα της Διοίκησης (Υπ, ΥΣ, περιφερειακά όργανα, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, ή και ΝΠΙΔ διφυή) – Ειδικότερα θέματα, τοπικού ενδιαφέροντος, λεπτομερειακά και τεχνικά θέματα – Ειδικότερο: μερικότερες περιπτώσεις θεμάτων που ρυθμίζονται ήδη, σε γενικό έστω, αλλά πάντως ορισμένο πλαίσιο, στο ίδιο το κείμενο του τυπικού νόμου – Απαιτείται επομένως, στην περίπτωση αυτή, να περιέχει το νομοθετικό κείμενο όχι απλώς τον καθ’ ύλην προσδιορισμό του αντικειμένου της εξουσιοδοτήσεως, αλλά, επί πλέον και την ουσιαστική ρύθμιση του, έστω και σε γενικό, ορισμένο, όμως, πλαίσιο σύμφωνα προς το οποίο θα ενεργήσει η Διοίκηση προκειμένου να ρυθμίσει τα μερικότερα θέματα 43 παρ. 4: διαγράφονται τα θέματα μόνο σε γενικό πλαίσιο – Ολ Β – γενικές γραμμές και κατευθύνσεις – δεν επιτρέπεται για θέματα της Ολομέλειας Β – χρονικό όριο

Παραδείγματα ειδικότερων θεμάτων Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας της ΕΑ Διαδικασίες ανάδειξης οργάνων διοίκησης ΑΕΙ Διαδικασία παρακράτησης αμοιβής μελών ΔΕΠ από άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος Καθορισμός λοιπών προσόντων για την πλήρωση θέσεων ειδικών φρουρών (δερματοστιξία) Εξουσιοδότηση για τη συγχώνευση σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Πολεοδομικός σχεδιασμός και όροι δόμησης μόνο με ΠΔ (ΣτΕ 716/2015) Θέματα άσκησης ατομικών δικαιωμάτων Ρυθμίσεις σχετικά με την πρόσληψη, απόλυση και απασχόληση προσωπικού αμίσθων υποθηκοφυλακίων (ΣτΕ 2573/2015) ΣτΕ (Ολ) 235/2012

Κανονιστικές πράξεις Δ απρόσωπος κανόνας δικαίου (γενική/πρόσωπα και αφηρημένη/καταστάσεις ρύθμιση) – ουσιαστικοί νόμοι – από άποψη τυπικής ισχύος ισοδύναμοι με τυπικό νόμο Προϋποθέτουν νομοθετική εξουσιοδότηση – μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατ’ επανάληψη Άμεση ισχύς, αλλά διαμεσολάβηση από ατομικές διοικητικές πράξεις για εξειδίκευση συνεπειών Δυνατότητα εφαρμογής σε αόριστο αριθμό Παρεμπίπτων δικαστικός έλεγχος στο διηνεκές Συστατικός τύπος η δημοσίευση Καταργούνται ελεύθερα Υπάγονται σε δικαστικό έλεγχο του ΣτΕ Δεν ελέγχονται για καλή χρήση διακριτικής ευχέρειας αλλά για σεβασμό των ορίων της εξουσιοδότησης Δεν απαιτείται αιτιολογία Δεν επιτρέπεται υπεξουσιοδότηση (εκτός εάν προβλέπεται) Οποιοδήποτε θέμα, εκτός εάν απαιτείται ρητά τυπικός νόμος

Κανόνες άσκησης νομοθετικής εξουσιοδότησης Σεβασμός ορίων Τυπική ισχύς : ισοδύναμοι με τους κανόνες που παράγονται από το νομοθετικό όργανο Μπορούν ακόμη και να τροποποιούν / καταργούν εφόσον προβλέπεται από την εξουσιοδοτική Αναδρομική ισχύς: εφόσον προβλέπεται από εξουσιοδοτική Καταργούνται τροποποιούνται με όμοια νεότερη πράξη εφόσον υπάρχει νομοθετική εξουσιοδότηση ή νεότερο νόμο Κατ’ επανάληψη χρήση, εφόσον δεν προκύπτει το αντίθετο σαφώς Κρίση περί της σκοπιμότητας εκτός εάν θεμελιώνεται υποχρέωση (από την εξουσιοδοτική λόγω αντικειμενικών προϋποθέσεων ή για άσκηση δικαιωμάτων ή από το Σ) Υπεξουσιοδότηση απαγορεύεται κατά κανόνα Αντικείμενο κάθε θέμα εκτός εάν υπάρχει απαγόρευση από το Σ

ΣΤΕ 338/2011 Παρέμβαση νομοθέτη σε σχέση με το κύρος κανονιστικής πράξης

Νομολογία Νόμος ο οποίος κυρώνει αναδρομικώς κανονιστική πράξη που εκδόθηκε χωρίς εξουσιοδότηση ή πέραν των ορίων αυτής, είναι ανίσχυρος καθ’ ό μέρος ισχυροποιεί αναδρομικώς τον κατά παράβαση του Συντάγματος τεθέντα κανόνα δικαίου, χωρίς να θίγεται η ισχύς για το μέλλον (ΣτΕ 3596/1991) Το ίδιο και όταν θεσπίζεται ή τροποποιείται εξουσιοδοτική έτσι ώστε να καταστεί η κανονιστική αναδρομικώς νόμιμη Η κυρωθείσα κανονιστική πράξη καθίσταται τυπικός νόμος για το μέλλον

ΣτΕ 338/2011 (παραπομπή σε Ολ) Νομικό πλαίσιο το οποίο δεν επέτρεπε την οργάνωση και λειτουργία ΠΜΣ από Γενικά Τμήματα ΑΕΙ Έγκριση με ΥΑ ΠΜΣ Γενικού τμήματος Ν. 3685/2008 αλλαγή νόμου και πρόβλεψη ότι τα ΠΜΣ που οργανώθηκαν και λειτουργούν ήδη θεωρούνται ότι λειτουργούν νομίμως από συστάσεώς τους Όταν η ΥΑ εκδίδεται βάσει νομοθετικής εξουσιοδότησης και εντός των ορίων της αλλά κατά παράβαση αυτής, μπορεί με νόμο να δοθεί αναδρομική ισχύς που ανατρέχει στο χρόνο της κυρούμενης αποφάσεως Καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς υποθέσεις όπου γίνεται παρεμπίπτων έλεγχος του κύρους κανονιστικών πράξεων

Υπαγωγή Γενική, αντικειμενική και πάγιας εφαρμογής ρύθμιση του νομοθέτη με αναδρομική ισχύ Υπαγορεύθηκε από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος = νομιμοποίηση ΠΜΣ που τέθηκαν υπό αμφισβήτηση Δεν αποσκοπεί στην παρέμβαση σε συγκεκριμένη ένδικη διαφορά Δικαιολογείται η παρέμβαση προκειμένου να θεραπευθεί η «τεχνικής φύσεως» ουσιαστική πλημμέλεια του προηγούμενου κανονιστικού πλαισίου

ΣΤΕ 26/2014 Θέσπιση διοικητικών πράξεων με νόμο

ΣτΕ Ολ 26/2014 Με διάταξη τυπικού νόμου (ά. 13 Ν.3481/2006) εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι και περιορισμοί για την κατασκευή και λειτουργία των έργων μερικής εκτροπής του άνω ρου του Αχελώου προς Θεσσαλία και για την ενεργειακή αξιοποίηση των υδάτων του =Σχέδιο Διαχείρισης λεκανών απορροής Αχελώου και Πηνειού – άδειες προς ΔΕΗ για την εκτέλεση ενεργειακών έργων – Είχε προηγηθεί ΕΠΟ ΚΥΑ / η οποία ακυρώθηκε με ΣτΕ 1688/ Η ΜΠΕ που ελήφθη υπόψη ήταν η ίδια - Δεν τηρήθηκαν εκ νέου οι απαιτήσεις δημοσιότητας – υποχρέωση ενημέρωσης και συμμετοχής κοινού - κατά την Οδ 85/337/ΕΟΚ (αναφορά προς Βουλή/ ακρόαση εξωκοινοβουλευτικών προσώπων) – Παράβαση των όρων της Οδ 92/43/ΕΚ (Νatura 2000) – Παράβαση των διατάξεων του ά. 24 παρ. 1 και 6 Σ – πολιτιστική κληρονομιά – Ν. 3028/2002 – Διεθνής Σύμβαση Γρανάδας 1985 για αρχιτεκτονική κληρονομιά Ευρώπης – Παράβαση της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης

ΣτΕ (Ολ) 1847/2008 Συζήτηση αίτησης ακυρώσεως στο Ε’ Τμ ΣτΕ κατά περιβαλλοντικών όρων σταδίου ΑΕΚ Κατά τη διάσκεψη και πριν την παραπομπή στην Ολομέλεια, νέος νόμος με τον οποίο χορηγούνται όλες οι διοικητικές άδειες και καταργούνται αναδρομικά οι προσβληθείσες με αίτηση ακυρώσεως Κατεξοχήν επέμβαση σε εκκρεμή δίκη, αφού με μονομερή πράξη ενός μέρους της ένδικης διαφοράς επιλύεται η διαφορά και στερείται αντικειμένου η αίτηση ακυρώσεως χωρίς να καταλείπεται δυνατότητα δικαστικής προστασίας ανάλογης Παράβαση ά. 26, 95 και 20 Σ – δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 3207/2003 και δεν επηρεάζουν τη δίκη, η οποία διατηρεί το αντικείμενό της