ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ

Εκκλησία - Κράτος Από τον πρώιμο Μεσαίωνα υπάρχουν προβλήματα στις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους Αιτία :το Imperium Mundi Αιτία : το Imperium Mundi  Ποια είναι η ανώτατη αρχή και εξουσία στον κόσμο ΚΑΙΣΑΡΟΠΑΠΙΣΜΟΣ Άλλοτε επικρατεί το κράτος επί της Εκκλησίας ΚΑΙΣΑΡΟΠΑΠΙΣΜΟΣ Άλλοτε επικρατεί η Εκκλησία επί του ΚράτουςΠΑΠΟΚΑΙΣΑΡΙΣΜΟΣ

5 Ος – 7 Ος αιώνας  Οι Φράγκοι βασιλείς επεμβαίνουν στις δομές της εκκλησίας και για αντάλλαγμα προσφέρουν τον εκχριστιανισμό των υπηκόων τους  Με κάθε ευκαιρία εσωτερικής αναταραχής στο κράτος η εκκλησία σπεύδει να θέσει τις αξιώσεις της  Επί πάπα Λέοντος Α’ κατοχυρώνεται το πρωτείο του πάπα και ονομάζεται Διάδοχος του Απ. Πέτρου  Επί πάπα Γελασίου Α’ διαχωρίζονται οι δύο εξουσίες αλλά υποχρεώνονται να συνεργάζονται για την πραγμάτωση της θειας βούλησης

8 ος αιώνας  Το 756 ιδρύεται επίσημα το Παπικό Κοσμικό Κράτος Το 756 ο βασιλιάς των Φράγκων Πιπίνος ο Βραχύς απομακρύνει τους Λογγοβάρδους και παραχωρεί τις εκτάσεις αυτές στον Πάπα Ο Πάπας αποκτά και κοσμικές εξουσίες  επίσημα η εκκλησία θέτει κοσμικές διεκδικήσεις  Η εξουσία των Καρολιδών είναι ακόμα ισχυρή για να υποχωρήσει στις απαιτήσεις του Πάπα

8 ος αιώνας immunitas  Ο Αυτοκράτορας για να ελέγχει την εκκλησία προσφέρει τα immunitas : προσφορά εδαφών σε εκκλησίες και μοναστήρια τα οποία διοικούνται αποκλειστικά από την εκκλησία. Το Κράτος δεν παρεμβαίνει σε αυτά  Οι Επίσκοποι διορίζονται ακόμα από τον αυτοκράτορα  Ο Αυτοκράτορας εξακολουθεί να επεμβαίνει στη δομή της εκκλησίας

9 ος -10 ος αιώνας  Η αυτοκρατορία καταρρέει και η δύναμη του αυτοκράτορα μειώνεται  Ο Πάπας αυξάνει τη δύναμή του και θέτει ανοιχτά τις κοσμικές διεκδικήσεις του  Μέχρι τα μέσα του 10 ου αι. ο Πάπας υπερισχύει και επιδιώκει :  Εσωτερική αναδιαμόρφωση και εξυγίανση του κλήρου  Επέμβαση στην κοινωνική ζωή των λαϊκών Κίνημα του ClunyTreuga Dei/Pax Dei

Κίνημα του Cluny : Ίδρυση του μοναστηριού του Cluny στην Βουργουνδία από τον Δούκα Γουλιέλμο Α΄ τον Ευσεβή Ηθική παρακμή σε όλους τους τομείς του εκκλησιαστικού βίου Αγανάκτηση των ενάρετων κληρικών Οργανωμένο κίνημα για την επιστροφή στους κανόνες της εκκλησίας και στην εσωτερική αναγέννηση

Κίνημα του Cluny ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ 1. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΑΝΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ : ΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΑΜΙΑΣ ΤΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΙΜΩΝΙΑΣ ΑΓΑΜΙΑ Μέχρι τον 5 ο αι. υποχρεωτική η αγαμία κληρικών. 9 ο αι. γάμος των κληρικών συχνό φαινόμενο Οι έγγαμοι κληρικοί δεν είναι αφοσιωμένοι στο ιερό τους καθήκον ΣΙΜΩΝΙΑ Εμπόριο και εξαγορά ιερατικών αξιωμάτων και θείων μυστηρίων. Ανάμιξη κοσμικών ηγεμόνων στην εκκλησία Υποταγή της εκκλησίας στην Κοσμική Εξουσία

Κίνημα του Cluny 2. ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΚΑΙΣΑΡΟΠΑΠΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗ ΠΑΠΟΚΑΙΣΑΡΙΣΜΟΥ  Τέρμα στον καισαροπαπισμό : χρήση των “Ψευδοϊσιδώριων Διατάξεων” Πλαστά κείμενα που εμφανίζουν τον πάπα ως “κληρονόμο”της εξουσίας του Μ. Κωνσταντίνου σε όλη τη Δύση ενίσχυση της αυθεντίας του Πάπα  Ενίσχυση των Επισκόπων : δικαίωμα της Appellatio : έφεση των επισκόπων στη Ρώμη  Συγκέντρωση της φραγκικής εκκλησίας γύρω από την Αγία Έδρα  ενίσχυση της αυθεντίας του Πάπα

Treuga Dei 10 ος αι. Ακουιτανία Έχθρες, Αιματοχυσίες, Βιαιότητες, Λεηλασίες Πράξεις αντίθετες με την Χριστιανική Αγάπη Προκάλεσαν το ενδιαφέρον εκκλησιαστικών κύκλων Οργάνωση ενός εκκλησιαστικού κινήματος Η ΕΙΡΗΝΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Treuga Dei Αποφάσεις τοπικών συνόδων για την προστασία της ζωής και της περιουσίας Κάθε χριστιανός Ίσχυαν για ορισμένες ορκιζόταν να τηρεί την μέρες και περιόδους του έτους Ειρήνη Του Θεού Οι παραβάτες τιμωρούνταν με αφορισμό ακόμα και με σωματικές ποινές

Treuga Dei 1 η ειρηνιστική κίνηση με βάση την ελεύθερη συγκατάθεση του ατόμου έξω από τα οργανωμένα πλαίσια των πολιτικών δυνάμεων Treuga Dei αίτημα των λαϊκών μαζών Νομικός θεσμός κατά της αυξανόμενης κρατικής εξουσίας και κυριαρχίας

11 ος αιώνας  Η διαμάχη Εκκλησίας-Κράτους τον 10 ο αι. είχε εξασθενήσει την αυτοκρατορία  ενίσχυση της δύναμης των ευγενών έναντι του αυτοκράτορα  Τον 11 ο αι. η εκλογή παπών και επισκόπων περιέρχεται αποκλειστικά στον αυτοκράτοραΚαισαροπαπισμός Έριδα Της Περιβολής  Η διαμάχη Κράτους-Εκκλησίας κορυφώνεται με την Έριδα Της Περιβολής

Έριδα Της Περιβολής Περιβολή Περιβολή : το επίσημο χρίσμα των επισκόπων από τον κοσμικό άρχοντα Ο πάπας δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα του κοσμικού άρχοντα να χρίζει έναν επίσκοπο Πρωταγωνιστές ήταν : Ο Πάπας Γρηγόριος Ζ Αυτοκράτορας Ερρίκος Δ’ Αυτοκράτορας Ερρίκος Ε’ Χρόνος :

Έριδα Της Περιβολής Στο Renovatio Imperii Romanorum του Όθωνα Γ’ Ο Αυτοκράτορας είναι ο προστάτης της εκκλησίας. Ο Αυτοκράτορας είναι κύριος του παπικού κράτους  ο Πάπας είναι όργανο της αυτοκρατορίας η Αγία Έδρα απαντά με το : Dictatus Pape του πάπα Γρηγορίου Ζ’ Ο Πάπας είναι η κεφαλή της χριστιανοσύνης Ο Πάπας έχει δικαίωμα να φέρει τα αυτοκρατορικά σύμβολα εξουσίας Ο Διορισμός επισκόπων είναι δικαίωμα μόνο του Πάπα

Έριδα Της Περιβολής Μια σειρά από γεγονότα εντείνουν την διαμάχη :  Ο Αφορισμός του Ερρίκου Δ’  Το επεισόδιο της Canossa  Η κατάληψη της Ρώμης  Η εξορία του πάπα Γρηγορίου Ζ Η Έριδα Της Περιβολής θα τερματιστεί με το Κονκορδάτο της Βορματίας 1122 μ.Χ. πάπα Καλλίστου Β’ – Ερρίκου Ε’ Μεταξύ πάπα Καλλίστου Β’ – Ερρίκου Ε’

Έριδα Της Περιβολής Κονκορδάτο της Βορματίας Διαχωρισμός πνευματικής εξουσίας και κοσμικής εξουσίας  Ο Αυτοκράτορας παραιτείται από το δικαίωμα της εκκλησιαστικής περιβολής, αλλά οι Γερμανοί επίσκοποι θα εκλέγονται παρουσία κάποιου αντιπροσώπου του  Ο Πάπας αναγνωρίζει στον αυτοκράτορα το δικαίωμα της βασιλικής περιβολής : διορισμός των επισκόπων- φεουδαρχών από τον αυτοκράτορα

12 ος αιώνας Φρειδερίκος Α’ Hohenstaufen  Ενισχύει την αυτοκρατορική εξουσία έναντι της εκκλησίας : Απορρίπτει το Κονκορδάτο της Βορματίας  Παρεμβαίνει στις επισκοπικές εκλογές  Επιδιώκει να επαναφέρει την σχέση εκκλησίας-κράτους έτσι όπως ήταν επί πάπα Γρηγορίου Ζ’  Επιδιώκει την αποκατάσταση των αυτοκρατορικών δικαιωμάτων ΣΧΙΣΜΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ - ΚΡΑΤΟΥΣ

13 ος αιώνας Πάπας Ιννοκέντιος Γ’ :  Αναπτύσσει το δόγμα της θεοκρατίας : επωφελείται από τους δυναστικούς αγώνες στην Αυτοκρατορία Translatio Imperii  Συγγράφει το Translatio Imperii :  Η πηγή όλων των εξουσιών είναι ο Χριστός και ο μόνος εκπρόσωπός Του στη Γη είναι ο Πάπας  Ο Πάπας έχει δικαίωμα να εκλέγει τον Αυτοκράτορα  Η Αυτοκρατορία είναι Φέουδο της Αγίας Έδρας και ο Αυτοκράτορας είναι υποτελής του Πάπα  Ιδρύει μοναστικά τάγματα, άμεσα εξαρτώμενα από τον Πάπα που δραστηριοποιούνται μέσα στις πόλεις

13 ος αιώνας Η Αυτοκρατορία Η Αυτοκρατορία :  Το δόγμα της θεοκρατίας θα παραμείνει μέχρι και το τέλος του 13 ου αιώνα  Ζημιωμένη από αυτή την κατάσταση βγαίνει η Αυτοκρατορία :  Στρέφει την προσοχή της στην Αγία Έδρα και παραμελεί τα εσωτερικά της προβλήματα  Αναπτύσσονται ισχυρές φεουδαρχικές δυνάμεις που σταδιακά αυτονομούνται από τον αυτοκράτορα  Ο Αυτοκρατορικός θεσμός πλήττεται από τον αφορισμό του Φρειδερίκου Β’ Hohenstaufen

14 ος αιώνας Ο Πάπας Βονιφάτιος Η’ επιμένει στο δόγμα της θεοκρατίας και συγγράφει πραγματεία Υπάρχει μία εκκλησία με αρχηγό τον Πάπα ο οποίος έχει και πνευματική και κοσμική εξουσία Ο αυτοκράτορας είναι υποτελής του πάπα Η Αυτοκρατορία απαντά με το Defensor Pacis : O Αυτοκράτορας είναι ο προστάτης του Χριστιανισμού και η μία εκκλησία υποτάσσεται στον κοσμικό άρχοντα

14 ος αιώνας Το δόγμα της θεοκρατίας πλήττεται ανεπανόρθωτα:  Στην Δύση έχουν πια δημιουργηθεί αυτόνομα οργανωμένα βασίλεια Κάθε βασιλιάς είναι rex in regnum suum και άρα ανεξάρτητος από την παπική εξουσία Ο Πάπας δεν έχει πια τη δύναμη να παρεμβαίνει σε κάθε ένα βασίλειο Το Δόγμα της θεοκρατίας δεν έχει πια αντίκρισμα

14 ος αιώνας Η παπική εκκλησία χάνει σταδιακά την κοσμική της δύναμη ΒΑΒΥΛΩΝΕΙΑ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ Ο Πάπας εξορίζεται και μένει στην Avignon με μειωμένη εξουσία Μεγάλο Σχίσμα Ακολουθεί το Μεγάλο Σχίσμα : Ύπαρξη 2 παπών : ένας στη Ρώμη και ένας στην Avignon Ο Πάπας ελέγχεται πια από τις Συνόδους

15 ος αιώνας Ο Πάπας χάνει πια κάθε κοσμική δύναμη και επιδίωξη για παρέμβαση στην Αυτοκρατορία Σύνοδος Της Κωνσταντίας 1408 : Ο Πάπας αναγνωρίζεται ως ένας απλός τοπικός πρίγκιπας στο κράτος του Δεν αναγνωρίζεται καμία εξουσία του Πάπα στη Δύση