ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Η δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα λάβει χώρα η θεραπεία του ασθενούς απαιτεί ιδιαίτερες δεξιότητες. Οι νοσηλευτές παρέχουν τα μέσα, την άνεση, και την ασφάλεια. Επομένως, οι νοσηλευτές αποτελούν "εργαλεία" της θεραπείας, και ως τέτοια οφείλουν να παραμένουν "συντονισμένοι", για να είναι αποδοτικοί στον μέγιστο βαθμό. Αυτό απαιτεί από τους νοσηλευτές αυτοπροστασία σε καθημερινή βάση (Hurley, 2007). Η τακτική άσκηση, η προσοχή στην υγιεινή ζωή και διατροφή, η εξάσκηση στην καλή συνεννόηση, η καλλιέργεια θετικών σχέσεων, η τακτική λήψη γευμάτων και τα διαλείμματα ανάπαυσης κατά τη διάρκεια της εργασίας αποτελούν παραδείγματα προσωπικής φροντίδας. Όσο περισσότερο προστατεύουν οι νοσηλευτές τον εαυτό τους, τόσο περισσότερο θα καλλιεργήσουν την ικανότητα να είναι προσεκτικοί και θεραπευτικά παρόντες στους ασθενείς τους. Η δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα λάβει χώρα η θεραπεία του ασθενούς απαιτεί ιδιαίτερες δεξιότητες. Οι νοσηλευτές παρέχουν τα μέσα, την άνεση, και την ασφάλεια. Επομένως, οι νοσηλευτές αποτελούν "εργαλεία" της θεραπείας, και ως τέτοια οφείλουν να παραμένουν "συντονισμένοι", για να είναι αποδοτικοί στον μέγιστο βαθμό. Αυτό απαιτεί από τους νοσηλευτές αυτοπροστασία σε καθημερινή βάση (Hurley, 2007). Η τακτική άσκηση, η προσοχή στην υγιεινή ζωή και διατροφή, η εξάσκηση στην καλή συνεννόηση, η καλλιέργεια θετικών σχέσεων, η τακτική λήψη γευμάτων και τα διαλείμματα ανάπαυσης κατά τη διάρκεια της εργασίας αποτελούν παραδείγματα προσωπικής φροντίδας. Όσο περισσότερο προστατεύουν οι νοσηλευτές τον εαυτό τους, τόσο περισσότερο θα καλλιεργήσουν την ικανότητα να είναι προσεκτικοί και θεραπευτικά παρόντες στους ασθενείς τους.

Η θεωρητικός της νοσηλευτικής Jean Watson (2005) περιέγραψε τη θεραπευτική παρουσία ως τη χρησιμοποίηση προθέσεων φροντίδας, διαισθητικών και αγαπητικών σχέσεων, αυτοσυνειδησίας και προσεκτικής επικέντρωσης. Το να είναι κανείς προσεκτικός σημαίνει να είναι πλήρως συγκεντρωμένος στην παρούσα χρονική στιγμή. Η στάση αυτή από την πλευρά του νοσηλευτή διευρύνει τα θεραπευτικά αποτελέσματα των νοσηλευτικών δεξιοτήτων που παρέχονται στους ασθενείς (Anderson 2007) και μπορεί, περαιτέρω, να μειώσει τα επίπεδα άγχους των νοσηλευτών (Mackenzie, Poulin, & Seidman-Carlson, 2006). Οι βαθιές εισπνοές και η θετική σκέψη διευκολύνουν την επικέντρωση της προσοχής.

Η ολιστική νοσηλευτική περίθαλψη αντιμετωπίζει τους ασθενείς ως ολότητες παρέχοντας φροντίδες που απευθύνονται στην άρρηκτη ενότητα σώματος–ψυχής– πνεύματος του ασθενούς. Εάν αυτή η ολότητα αγνοηθεί, μπορεί να οδηγήσει σε μία θεώρηση του ασθενούς ως αντικειμένου και σε μηχανιστική νοσηλευτική προσέγγιση του τύπου "κάνω κάτι στον ασθενή μου" αντί του "ενεργώ μαζί με τον ασθενή μου". Αυτή η επικέντρωση στην ποιότητα της σχέσης νοσηλευτή- ασθενούς αποτελεί το χαρακτηριστικό γνώρισμα της ολιστικής νοσηλευτικής φροντίδας. Η ολιστική νοσηλευτική περίθαλψη αντιμετωπίζει τους ασθενείς ως ολότητες παρέχοντας φροντίδες που απευθύνονται στην άρρηκτη ενότητα σώματος–ψυχής– πνεύματος του ασθενούς. Εάν αυτή η ολότητα αγνοηθεί, μπορεί να οδηγήσει σε μία θεώρηση του ασθενούς ως αντικειμένου και σε μηχανιστική νοσηλευτική προσέγγιση του τύπου "κάνω κάτι στον ασθενή μου" αντί του "ενεργώ μαζί με τον ασθενή μου". Αυτή η επικέντρωση στην ποιότητα της σχέσης νοσηλευτή- ασθενούς αποτελεί το χαρακτηριστικό γνώρισμα της ολιστικής νοσηλευτικής φροντίδας.

Η Nightingale αναφερόταν συχνά στην ανάγκη καθαριότητας του ασθενούς και του περιβάλλοντός του. Η πρόληψη της μετάδοσης δυνητικά επιβλαβών (λοιμογόνων) μικροοργανισμών μεταξύ των ασθενών, του νοσηλευτικού προσωπικού, και των άλλων ατόμων αποτελεί προτεραιότητα. Η υγιεινή των χεριών, οι συνήθεις πρακτικές πρόληψης λοιμώξεων, και η χρήση προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού (ποδιά, γάντια, γυαλιά, και μάσκες) αποτελούν βασικές δεξιότητες που παρουσιάζονται στο παρόν κεφάλαιο και εφαρμόζονται σε όλους τους ασθενείς. Η τελευταία έκδοση των κατευθυντηρίων οδηγιών του CDC (Centers for Disease Control and Prevention, Siegel, Rhinehart, Jackson, Chiarello, & the Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee, HICPAC, 2007): Guidelines for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings 2007 Η Nightingale αναφερόταν συχνά στην ανάγκη καθαριότητας του ασθενούς και του περιβάλλοντός του. Η πρόληψη της μετάδοσης δυνητικά επιβλαβών (λοιμογόνων) μικροοργανισμών μεταξύ των ασθενών, του νοσηλευτικού προσωπικού, και των άλλων ατόμων αποτελεί προτεραιότητα. Η υγιεινή των χεριών, οι συνήθεις πρακτικές πρόληψης λοιμώξεων, και η χρήση προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού (ποδιά, γάντια, γυαλιά, και μάσκες) αποτελούν βασικές δεξιότητες που παρουσιάζονται στο παρόν κεφάλαιο και εφαρμόζονται σε όλους τους ασθενείς. Η τελευταία έκδοση των κατευθυντηρίων οδηγιών του CDC (Centers for Disease Control and Prevention, Siegel, Rhinehart, Jackson, Chiarello, & the Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee, HICPAC, 2007): Guidelines for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings 2007

Οι συνήθεις προφυλάξεις περιλαμβάνουν τη χρήση προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού (ΠΠΕ). Σε γενικές γραμμές, η καθημερινή πρακτική πρέπει να διέπεται από τις ακόλουθες αρχές, που είναι σύμφωνες με την κοινή λογική: Να κρατάτε τα χέρια σας μακριά από το πρόσωπο. Να εργάζεστε αρχίζοντας από τις καθαρές προς τις ρυπαρές περιοχές. Να αποφεύγετε να αγγίζετε τις επιφάνειες. Να αλλάζετε τον ΠΠΕ όταν σχίζεται ή μολύνεται. Να φροντίζετε για την υγιεινή των χεριών σας αμέσως μετά την αφαίρεση του ΠΠΕ. Οι συνήθεις προφυλάξεις περιλαμβάνουν τη χρήση προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού (ΠΠΕ). Σε γενικές γραμμές, η καθημερινή πρακτική πρέπει να διέπεται από τις ακόλουθες αρχές, που είναι σύμφωνες με την κοινή λογική: Να κρατάτε τα χέρια σας μακριά από το πρόσωπο. Να εργάζεστε αρχίζοντας από τις καθαρές προς τις ρυπαρές περιοχές. Να αποφεύγετε να αγγίζετε τις επιφάνειες. Να αλλάζετε τον ΠΠΕ όταν σχίζεται ή μολύνεται. Να φροντίζετε για την υγιεινή των χεριών σας αμέσως μετά την αφαίρεση του ΠΠΕ.

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ Η υγιεινή των χεριών είναι σημαντική σε όλους τους χώρους περίθαλψης, είτε πρόκειται για νοσοκομεία είτε για εξωνοσοκομειακούς χώρους ή κατοικίες. Θεωρείται το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τον έλεγχο των λοιμώξεων που σχετίζονται με την περίθαλψη (health care- associated infections, HAIs) και των νοσοκομειακών λοιμώξεων (αυτών που ξεκινούν στο νοσοκομείο) (Akyol, Ulusoy, & Ozen, 2006). Όμως, αν και σημαντική, η ορθή τήρηση των κανόνων υγιεινής των χεριών παραμένει ακόμα ανεπαρκής μεταξύ των επαγγελματιών της υγείας (Akyol et al., 2006, Benton 2007, και Maskerine & Loeb, 2006). Η υγιεινή των χεριών είναι σημαντική σε όλους τους χώρους περίθαλψης, είτε πρόκειται για νοσοκομεία είτε για εξωνοσοκομειακούς χώρους ή κατοικίες. Θεωρείται το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τον έλεγχο των λοιμώξεων που σχετίζονται με την περίθαλψη (health care- associated infections, HAIs) και των νοσοκομειακών λοιμώξεων (αυτών που ξεκινούν στο νοσοκομείο) (Akyol, Ulusoy, & Ozen, 2006). Όμως, αν και σημαντική, η ορθή τήρηση των κανόνων υγιεινής των χεριών παραμένει ακόμα ανεπαρκής μεταξύ των επαγγελματιών της υγείας (Akyol et al., 2006, Benton 2007, και Maskerine & Loeb, 2006).

Για τη συνήθη περίθαλψη των ασθενών, το CDC συνιστά το πολύ καλό τρίψιμο και έκπλυση των χεριών κάτω από τρεχούμενο νερό επί τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα χρησιμοποιώντας σαπούνι με κόκκους, φύλλα σαπουνιού, ή υγρό σαπούνι (Siegel et al., 2007). Αντισηπτικά σαπούνια συνήθως υπάρχουν σε χώρους υψηλού κινδύνου (π.χ. αίθουσα νεογνών). Το CDC συνιστά τη χρήση αντιμικροβιακών ουσιών για την υγιεινή των χεριών στις ακόλουθες περιπτώσεις: Όταν υπάρχουν γνωστά πολυανθεκτικά μικρόβια. Πριν από επεμβατικές πράξεις. Σε ειδικές μονάδες, όπως βρεφικούς σταθμούς και μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ). Πριν από τη νοσηλεία βαριά ανοσοκατεσταλμένων ασθενών.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ Οι περιπτώσεις ανθεκτικού στη μεθικιλλίνη χρυσίζοντος σταφυλόκοκκου (MRSA) αυξάνονται δραματικά στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας της κοινότητας. Το νοσηλευτικό προσωπικό πρέπει να επαγρυπνεί για την υγιεινή των χεριών με σκοπό τη μείωση αυτού του κινδύνου. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ Η πιθανότητα μετάδοσης μικροβίων υφίσταται ακόμα και κατά τη διάρκεια πολύ σύντομων επαφών με ασθενείς. Να πλένετε τα χέρια σας μετά από κάθε επαφή σας με ασθενή (Dedrick et al., 2007). ■

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ Η ορθή χρήση των αλκοολούχων αντισηπτικών είναι απαραίτητη για την αποτελεσματικότητά τους. Χρησιμοποιήστε αρκετή ποσότητα για να καλυφθούν όλες οι επιφάνειες και τρίψτε μέχρι να στεγνώσει. Τα διαλύματα αυτά δεν εκριζώνουν το C. difficile (Widmer et al., 2007) Η ορθή χρήση των αλκοολούχων σκευασμάτων περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα: Γεμίστε την παλάμη σας με το προϊόν, έτσι ώστε να καλυφθούν όλες οι επιφάνειες και των δύο χεριών. Τρίψτε τις παλάμες μεταξύ τους. Τρίψτε στις μεσοδακτύλιες επιφάνειες. Τρίψτε με τις παλάμες τη ραχιαία επιφάνεια των χεριών. Τρίψτε όλες τις επιφάνειες κάθε δακτύλου με το άλλο χέρι. Συνεχίστε μέχρι να στεγνώσει το προϊόν–περίπου 20 με 30 δευτερόλεπτα. Η ορθή χρήση των αλκοολούχων σκευασμάτων περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα: Γεμίστε την παλάμη σας με το προϊόν, έτσι ώστε να καλυφθούν όλες οι επιφάνειες και των δύο χεριών. Τρίψτε τις παλάμες μεταξύ τους. Τρίψτε στις μεσοδακτύλιες επιφάνειες. Τρίψτε με τις παλάμες τη ραχιαία επιφάνεια των χεριών. Τρίψτε όλες τις επιφάνειες κάθε δακτύλου με το άλλο χέρι. Συνεχίστε μέχρι να στεγνώσει το προϊόν–περίπου 20 με 30 δευτερόλεπτα.

ΠΛΑΙΣΙΟ 1 -1 Περιπτώσεις εκτέλεσης της υγιεινής των χεριών Εκτός από επείγουσες καταστάσεις, Πριν από την παροχή νοσηλείας σε κάθε ασθενή τη διενέργεια επεμβατικών διαδικασιών τη νοσηλεία ευαίσθητων ατόμων, όπως τα νεογνά και οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς την περιποίηση τραυμάτων το σερβίρισμα ή την κατανάλωση τροφής Μετά από τη χρήση της τουαλέτας την επαφή με οποιαδήποτε σωματικά υγρά την περιποίηση τραυμάτων την απομάκρυνση μολυσμένων αντικειμένων, όπως ουροδοχεία, υποσέντονα, ή βρεγμένα σεντόνια τη νοσηλεία κάθε ασθενούς την αφαίρεση του προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού Στα μεσοδιαστήματα της νοσηλείας ασθενών Σημείωση: Το εντατικό πλύσιμο με σαπούνι και αντισηπτικά πολλές φορές την ώρα καταστρέφει το δέρμα και μπορεί να αυξήσει τη μετάδοση μικροβίων. ΠΛΑΙΣΙΟ 1 -1 Περιπτώσεις εκτέλεσης της υγιεινής των χεριών Εκτός από επείγουσες καταστάσεις, Πριν από την παροχή νοσηλείας σε κάθε ασθενή τη διενέργεια επεμβατικών διαδικασιών τη νοσηλεία ευαίσθητων ατόμων, όπως τα νεογνά και οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς την περιποίηση τραυμάτων το σερβίρισμα ή την κατανάλωση τροφής Μετά από τη χρήση της τουαλέτας την επαφή με οποιαδήποτε σωματικά υγρά την περιποίηση τραυμάτων την απομάκρυνση μολυσμένων αντικειμένων, όπως ουροδοχεία, υποσέντονα, ή βρεγμένα σεντόνια τη νοσηλεία κάθε ασθενούς την αφαίρεση του προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού Στα μεσοδιαστήματα της νοσηλείας ασθενών Σημείωση: Το εντατικό πλύσιμο με σαπούνι και αντισηπτικά πολλές φορές την ώρα καταστρέφει το δέρμα και μπορεί να αυξήσει τη μετάδοση μικροβίων.