ΜΕΘΟΔΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ - ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΙΙΙ

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Αναρίθμητες δίαιτες έχουν επινοηθεί καθ’ όλη την ιστορική διαδρομή του ανθρώπου. Πιθανόν μια από τις πρώτες να υπήρξε η συμβουλή του Πλίνιου, ο οποίος έλεγε «το λιτό φαγητό είναι το καλύτερο, γιατί πολλά πιάτα φέρουν πολλές αρρώστιες Για πολλά άτομα είναι δύσκολο να αντέξουν ένα οποιοδήποτε διαιτητικό σχήμα για παρατεταμένη χρονική περίοδο και ίσως αυτό αντικατοπτρίζει την ακαταλληλότητα της δίαιτας, τις ελλιπείς συμβουλές για την προετοιμασία του διαιτολόγου ή μερικές φορές την απροθυμία ή την ανικανότητα των ατόμων να διορθώσουν τις συνήθειές τους ώστε να δημιουργηθεί η κατάλληλη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης. Αφού οι ενεργειακές ανάγκες και οι κοινωνικές καταστάσεις των ατόμων διαφέρουν, δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι άτομα που ακολουθούν το ίδιο διαιτητικό σχήμα δείχνουν πολύ διαφορετική ανταπόκριση σ’ αυτό.

ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΑΣ Είναι γνωστό ότι η σύνθεση της δίαιτας μπορεί να επηρεάσει την απώλεια του βάρους, τη διατροφή και το ισοζύγιο του ύδατος του οργανισμού, ιδιαίτερα όταν η ενεργειακή πρόσληψη είναι πολύ χαμηλή (λιγότερο από 800 θερμίδες). Η πρόσληψη της πρωτεΐνης είναι απαραίτητη γιατί αυτή αποτελεί το δομικό στοιχείο του οργανισμού και όσο μικρότερη είναι η ενεργειακή πρόσληψη τόσο μεγαλύτερες οι ανάγκες γι’ αυτήν. Τα επίπεδα των υδατανθράκων είναι σημαντικής σημασίας σε δίαιτες χαμηλών θερμίδων, αφού πρέπει να υπάρχει επαρκής ποσότητα αυτών για να διατηρηθούν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος και το ισοζύγιο των υγρών του οργανισμού.

ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΑΣ Επίσης δίαιτα που περιέχει επαρκή ποσότητα ινών είναι σημαντική για την αποφυγή δυσκοιλιότητας και την προσθήκη όγκου στην διατροφή. Ηλεκτρολύτες (κάλιο, νάτριο) πρέπει να περιλαμβάνονται στην δίαιτα ιδιαίτερα των προσώπων που εισάγονται σε διαιτητικά σχήματα πολύ χαμηλών θερμίδων. Επίσης οι δίαιτες θα πρέπει να συνδυάζονται με την πρόληψη ικανοποιητικής ποσότητας νερού και να συμπληρώνονται με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ Πλήρης νηστεία Είναι δηλαδή η μη πρόσληψη τροφής, η οποία όμως αντενδεικνύεται για τους ασθενείς και για τα άτομα που εφαρμόζουν μόνα τους δίαιτες επειδή η νηστεία προκαλεί μεγάλη απώλεια μυϊκού ιστού. Η απώλεια αυτή και το υπερβολικό ενεργειακό έλλειμμα οδηγεί σε μεγαλύτερη πτώση του Β.Μ. τη φυσική δραστηριότητα και τη φυσική αντοχή ενώ παρατεινόμενη νηστεία έχει συνδεθεί με πολλές περιπτώσεις αιφνίδιων θανάτων, πιθανόν σαν αποτέλεσμα της υπερβολικής απώλειας άλιπου ιστού.

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ Δίαιτες πολύ χαμηλών θερμίδων Επιστημονική ομάδα συνέστησε το 1979 ο όρος «δίαιτες πολύ χαμηλών θερμίδων» να χρησιμοποιείται για δίαιτες οι οποίες προσφέρουν λιγότερες από 800 θερμίδες ημερησίως. Ο ορισμός αυτός είναι ευρέως αποδεκτός και οι περισσότερο εμπορικά παραγόμενες δίαιτες προσφέρουν κατά προσέγγιση 400 με 800 θερμίδες ημερησίως. Οποιαδήποτε δίαιτα η οποία περιέχει λιγότερες από 800 θερμίδες είναι κάτω από αυτό που χρειάζεται ο οργανισμός για το βασικό του μεταβολισμό. Τέτοιες δίαιτες οδηγούν σε δραματικές μεταβολές στα υγρά και στου ηλεκτρολύτες του σώματος, στο βασικό μεταβολισμό και στη φυσική αντοχή. Οι δίαιτες αυτές γενικά θεωρούνται ασφαλείς, εφόσον παρέχονται κάτω από τη σωστή ιατρική επίβλεψη, ενώ επιβάλλεται αιματολογικός έλεγχος κάθε 2 εβδομάδες καθ’ όλη τη διάρκεια του αυστηρού θερμιδικού περιορισμού.

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ Δίαιτες υπολογισμένων θερμίδων Σ’ αυτό το διαιτητικό σχήμα επιτρέπεται στο άτομο να τρώει οποιεσδήποτε τροφές οι οποίες παρέχουν ενεργειακή πρόσληψη θερμίδων. Η δίαιτα αυτή δίνει την ελευθερία επιλογής, αλλά έχει πολλά μειονεκτήματα. Απαιτεί ζύγισμα όλων των προς κατανάλωση τροφών, τον υπολογισμό της ολικής ενεργειακής πρόσληψης ή την αγορά τροφίμων με ορισμένη ποσότητα ενέργειας.

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ Δίαιτες συνόλων Στις δίαιτες αυτές το άτομο εφοδιάζεται με διαιτητικό πίνακα ο οποίος παρέχει το εβδομαδιαίο μενού που αποτελείται από τρία γεύματα την ημέρα. Οι δίαιτες αυτές αποφεύγουν την ανία της μέτρησης των ενεργειακών μονάδων, αλλά είναι περιοριστικές στην επιλογή τροφών ακόμη κι αν παρέχονται διαφορετικά μενού. Το διαιτητικό αυτό σχήμα μπορεί να αποτύχει, εάν η περιγραφή του μεγέθους της μερίδας δεν είναι σαφής και συγκεκριμένη, όπως επίσης εάν οι οδηγίες για την οργάνωση των γευμάτων εκτός οικίας δεν είναι αρκετά ακριβής.

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Είναι πλέον φανερό ότι το ποσοστό επιτυχίας στην απώλεια του βάρους αλλά και η σταθεροποίηση του στα όρια του ιδανικού ή επιθυμητού είναι μικρό. Δεν έχει ακόμη βρεθεί μια σίγουρη μέθοδος ελέγχου του σωματικού βάρους. Έτσι απογοητευμένα άτομα από μη επιτυχή απώλεια βάρους στρέφονται σε μεθόδους και σχήματα έξω από την ιατρική για να επιτύχουν τον επιθυμητό στόχο. Αυτές οι μέθοδοι πολλές φορές οδηγούν στο βασίλειο του παράδοξου και ενώ μπορεί να είναι άχρηστες και πολλές φορές επικίνδυνες, εντούτοις παρασύρουν άτομα που δεν έχουν την γνώση να διακρίνουν την σωστή ή κακή μέθοδο, την ασφαλή ή επικίνδυνη δίαιτα.

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Αναρίθμητα είναι τα άρθρα για δίαιτες που παρουσιάζονται στα ευρείας κυκλοφορίας λαϊκά περιοδικά κάθε χρόνο. Η καταναλωτική εξάλλου κοινωνία μας είναι συνηθισμένη σε γεμάτο στομάχι και το να τρώει κανείς ότι επιθυμεί θεωρείται αναμφισβήτητο δικαίωμα. Τα άτομα, λοιπόν, κυνηγούν την τέλεια δίαιτα δηλαδή αυτή στην οποία η απώλεια βάρους συνοδεύεται από φαγητό και ποτό κατά την επιθυμία τους και χωρίς να υποβάλλονται σε άσκηση. Οι δημοφιλείς αυτές κατά καιρούς δίαιτες εφαρμόζονται από τα ίδια τα υπέρβαρα άτομα και όπως είναι φυσικό μπορεί να μην έχουν αποτέλεσμα ή αν υπάρχει κάποια απώλεια βάρους αυτή να μην έχει διάρκεια.

ΣΗΜΕΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΔΗΜΟΦΙΛΟΥΣ ΔΙΑΙΤΑΣ Υπάρχουν πολλοί τρόποι εκτίμησης της αποτελεσματικότητας των ευρέων διαδεδομένων διαίτων στην απώλεια βάρους που δεν πρέπει να αγνοούνται: Θα πρέπει ο συγγραφέας μιας δίαιτας να την έχει εφαρμόσει σε μεγάλο αριθμό υπέρβαρων ατόμων, να έχει συγκρίνει αντικειμενικά τα αποτελέσματα της με ανάλογο αριθμό ατόμων που βρίσκονται κάτω από έλεγχο σε κανονικές ή άλλες δίαιτες για απώλεια βάρους και να έχει δημοσιεύσει τα ευρήματα του σε αναγνωρισμένο έγκριτο ιατρικό περιοδικό. Το άτομο που προωθεί τη δίαιτα θα πρέπει να είναι γνωστό, να χαίρει εκτιμήσεως και να έχει γνώσεις διατροφής και διαιτολόγιας.

ΣΗΜΕΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΔΗΜΟΦΙΛΟΥΣ ΔΙΑΙΤΑΣ Ο καλύτερος τρόπος για να κριθεί η αποτελεσματικότητα των ευρέως διαδεδομένων διαίτων είναι να υπάρχει καλά ελεγχόμενη δοκιμασία των αποτελεσμάτων τους στον περιορισμό του βάρους για 1 με 5 χρόνια. Πολλές φορές η δίαιτα βασίζεται σε αρχές κάποιου άλλου ειδικού σε θέματα διατροφής ατόμου ή κάποιου ερευνητικού οργανισμού υγείας. Θα πρέπει να είναι γνωστή η γνώμη του σχεδιαστού της δίαιτας και να υπάρχει η έγκρισή του για την εφαρμογή της, δυστυχώς όμως τις περισσότερες φορές η άποψη αγνοείται. Θα πρέπει το άτομο να μπορεί να την ακολουθήσει σ’ όλη του τη ζωή, αφού είναι γνωστό ότι το βάρος χρειάζεται διαρκή έλεγχο και προσπάθεια εφ’ όρου ζωής.