ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΥΝΘΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟΥ

ΟΝΟΜΑΣΙΑ Νόμος Βιβλίο του Νόμου Νόμος του Μωυσέως Βιβλίο του Μωυσέως Εβρ. Τωρά

ΔΙΑΙΡΕΣΗ Πεντάτευχος ονομάζονται τα πέντε πρώτα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης: ΓΓ ένεσις ΈΈ ξοδος ΛΛ ευιτικό ΑΑ ριθμοί ΔΔ ευτερονόμιο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Στην Πεντάτευχο εκτίθεται η ιστορία της Θείας Αποκαλύψεως από της δημιουργίας του κόσμου μέχρι το θάνατο του Μωυσή.

Εσωτερικές μαρτυρίες για την εξέλιξη της Πεντατεύχου: Έως τα μέσα του 18 ου αιώνα επικρατούσε η άποψη που ήθελε συγγραφέα της Πεντατεύχου το Μωυσή. Εντοπίζοντας όμως ορισμένα φιλολογικά στοιχεία διαπιστώνουμε πως η σύνθεση της Πεντατεύχου έχει πραγματοποιηθεί από έναν αριθμό συγγραφέων και σύμφωνα με τη σύγχρονη βιβλική έρευνα το γνωστό μας βιβλικό κείμενο είναι αποτέλεσμα μακραίωνης συνθέσεως.

Τα φιλολογικά στοιχεία: 1.Διπλές ή τριπλές διηγήσεις (περιπτώσεις δύο ή και τριών παραλλαγών της ίδιας ιστορίας που αλλού συμφωνούν και αλλού διαφωνούν μεταξύ τους). 2.Διαφορετική ορολογία 3.Οι πολλές αντιφάσεις (αποτέλεσμα συνθέσεως αρχικά ανεξάρτητων διηγήσεων). 4.Σταθερά χαρακτηριστικά σε κάθε γραπτό κείμενο 5.Αφηγηματική ροή 6.Ιστορικές αναφορές (συνέχεια στην επόμενη διαφάνεια)

7.Γλωσσική κατηγοριοποίηση (J και E αποτελούν προγενέστερο στάδιο του βιβλικού κειμένου ενώ P και D είναι μεταγενέστερα και εγγύτερα σε ένα ύστερο στάδιο). 8.Συσχετισμός μεταξύ των πηγών (οι νεότερες πηγές λαμβάνουν υπόψη τους τις παλαιότερες. Δηλαδή βλέπουμε ότι J και E είναι ενωμένο κείμενο που ακολουθεί ο P. O D που έπεται βρίσκεται σε μεγαλύτερη συμφωνία με το αρχαιότερο κείμενο JE παρά με τον P). 9.Αναφορές σε άλλα βιβλικά κείμενα 10.Σημεία εκδοτικών επεμβάσεων (τα αρχικώς ανεξάρτητα κείμενα συνυφάνθηκαν από εκδότες που στη βιβλική έρευνα ονομάζονται αναθεωρητές ή συντάκτες-R).

Το περιεχόμενο των ιστορικών αναφορών: J E P D Νότιο Βασίλειο (Ιούδας) Βόρειο Βασίλειο (Ισραήλ) Περιέχει όλες τις φυλές εκτός από του Ιούδα Από την πλειοψηφία των ερευνητών θεωρείται μεταιχμαλωσιακός Συνδέεται όμως με αναφορές στην προαιχμαλωσιακή περίοδο, πιθανώς εκείνη του Εζεκία ( π.Χ.) που είναι ο πρώτος μεταρρυθμιστής του Ιούδα. Τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται τοποθετούνται κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ιωσία ( π.χ.). Το βιβλίο του Νόμου έχει ξεχωριστή θέση.

Χαρακτηριστικά στοιχεία που βοήθησαν στην τελική σύνθεση των κειμένων:  Επανάληψη  Ύπαρξη συμβιβαστικών φράσεων  Σχήματα πλαισίωσης  Κείμενα που αποδίδονται στον R  Βαθμός ολοκληρώσεως των κειμένων

Η θεωρία περί πηγών: Η παραδοσιακή άποψη αναφέρει το Μωυσή ως συγγραφέα της Πεντατεύχου.

Η υπόθεση περί παρεμβολών:  Hugo Caro: εφόσον ο επίλογος του Δευτερονομίου αναφέρεται στ Μωυσή δεν είναι δυνατόν να τον έχει γράψει ο ίδιος, αλλά το βιβλίο έχει γράψει ο Ιησούς του Ναυή.  Andreas Bodenstein: αναφέρεται σε γλωσσικούς κυρίως λόγους και υποστηρίζει πως δεν μπορεί να έχει αναφερθεί ο ίδιος ο Μωυσής στο θάνατό του.  Hobbes: αρνήθηκε την προέλευση της Πεντατεύχου από το Μωυσή εκτός των τεμαχίων που αποδίδονται αποκλειστικά στο Μωυσή.  Spinoza: αρνήθηκε και αυτός την προέλευση της Πεντατεύχου από το Μωυσή και υποστήριξε ότι μαζί με τα βιβλία που ακολουθούν αποτελούν εκτεταμένη συναφή ιστορική εργασία συντάκτης της οποίας είναι ο Έσδρας.  Richard Simon: αναφέρεται σε επαναλήψεις, μη συνοχή διηγήσεων και διαφορές ύφους.  Γενικά, επικρατεί η άποψη ότι η Πεντάτευχος δεν έχει συγγραφεί αποκλειστικά από το Μωυσή, αλλά στον πρωταρχικό πυρήνα έχουμε παρεμβολές μεταγενέστερων συντακτών.

Η υπόθεση περί γραπτών μνημείων: η θεωρία περί δύο πηγών: JJ ean Astruc: υποστηρίζει ότι ο Μωυσής συνέταξε το βιβλίο της Γενέσεως επί τη βάση δύο κύριων πηγών, J και E βασιζόμενος στην εναλλαγή των θεϊκών ονομάτων στο κείμενο. Θεωρείται ο εισηγητής της θεωρίας περί δύο πηγών.

Η περί αποσπασμάτων θεωρία:  Alexander Geddes: υποστήριξε ότι η Πεντάτευχος αποτελούταν από πολυάριθμα αρχικώς αποσπάσματα που ενώθηκαν από έναν συντάκτη χωρίς πιθανότατα τη συμμετοχή του Μωυσή.  De Wette: αναφέρει τα ίδια μόνο με τη διαφοροποίηση πως το αρχικό κείμενο αποτελούσαν τα βιβλία της Γενέσεως και της Εξόδου και στο οποίο προστέθηκαν σταδιακά τα υπόλοιπα τμήματα ή τεμάχια της Πεντατεύχου.

Η περί συμπληρωμάτων θεωρία: Θεωρείται πως συμπληρώματα προστέθηκαν σε μία βασική πηγή του όλου βιβλίου. Η πηγή αυτή συγκροτήθηκε κατά την περίοδο μετά το Μωυσή και έφερε ελωχιμιστικό χαρακτήρα με γιαχβιστικά συμπληρώματα αργότερα.  Κύριος εκφραστής της θεωρίας είναι ο H. Ewald.

Η νεότερη υπόθεση περί γραπτών μνημείων: η θεωρία περί τεσσάρων πηγών: Σύμφωνα με τη θεωρία η Πεντάτευχος είναι αποτέλεσμα ενώσεως αρχικώς ανεξάρτητων και εκτεταμένων αφηγηματικών πηγών.  Κύριοι εκφραστές είναι οι: Ilgen, Graf, Kuenen, Wellhausen και Hupfeld που είναι και ο εισηγητής της θεωρίας.  Hupfeld: Ε 1,Ε 2, J μετά από επεξεργασία ενώθηκαν από τον R. Αναγνωρίζει τέσσερις πηγές στο βιβλίο της Γενέσεως: P ή E 1, E ή E 2, J,D.  Wellhausen: θεωρεί ως παλαιότερο ιστορικό έργο και βασική πηγή τον J που τοποθετεί στον 9 ο αιώνα π.Χ.

Για τον Wellhausen: J- Νότιο Βασίλειο (850π.Χ.)E- Βόρειο Βασίλειο (750π.Χ.) Ονομάζει το Θεό Γιαχβέ και αναφέρεται από τη δημιουργία ως το θάνατο του Μωυσή. Έχουμε υπεροχή της Χεβρώνας και της φυλής του Ιούδα. Ονομάζει το Θεό Ελωχίμ και αναφέρεται στην ιστορία του Αβραάμ. Τονίζεται η σημασία της Βαιθήλ και η εμφάνιση του Εφραίμ ως πραγματικού κληρονόμου των Επαγγελιών.

Κατά τον Wellhausen οι πηγές J E ενώθηκαν τον 7 ο αιώνα από τον R 1 που πλέον ονομάζεται R JE και προστέθηκε σε αυτό το κείμενο η πηγή D από τον R 2. Έτσι έχουμε το κείμενο JED. Η πηγή Q (ανεξάρτητη ιερατική αφήγηση), δηλαδή P ( Ιερατικός Κώδικας) εντάχθηκε στο JED και διαμόρφωσαν τη Πεντάτευχο.