Διμερείς και πολυμερείς σχέσεις Ε.Ε. -Η.Π.Α Τμήμα: Δ.Ε.Ο.Σ. Μάθημα: Εξωτερικές Σχέσεις Ε.Ε. Μιράντα Ντάρα, Ναταλία Σταυρακάκη,

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Μετά τον Β΄ Π.Π. οι ευρω-αμερικανικές σχέσεις βελτιώνονται λόγω κοινού εχθρού (Σοβ. Ένωση)  Σχέδιο Μάρσαλ ( )  Μετά τον Β΄Π.Π. - κατεστραμμένες βιομ. Εγκαταστάσεις - κατεστραμμένα δίκτυα μεταφορών. - άδεια δημόσια ταμεία

Λύση: επιχείρηση των ΗΠΑ να επέμβουν σε ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική με σκοπό την οικονομική ενίσχυση των κρατών.  ΝΑΤΟ (Απρίλιος 1949) : είναι μια αμυντική στρατιωτική συμμαχία χωρών της Δύσης με σκοπό την ανάπτυξη συνεργασίας των χώρων-μελών, την προώθηση γεωπολιτικών συμφερόντων και την αποτροπή ένοπλης επίθεσης. Αρχικά συμμετείχαν 12 χώρες της Ευρώπης και η Β. Αμερική.

 Πτώση τείχους του Βερολίνου (1989) Μετά τον Β΄Π.Π. η Γερμανία χωρίζεται σε δύο μέρη: 1) Αγγλία, Γαλλία, Αμερική (ομοσπονδιακή δημοκρατία της δυτικής Γερμανίας) 2) Σοβιετική Ένωση (κουμμουνιστικό πολίτευμα σε ανατολική Γερμανία )  Το τείχος πέφτει στις 9/11/1989 και σηματοδοτεί το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η Σοβιετική ένωση καταρρέει και δημιουργούνται νέες προοπτικές για συνεργασίες/συμφωνίες.

 Γενικά: από τη μια η Ευρώπη είχε ανάγκη τις ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση και ασφάλεια ενώ από την άλλη η Ευρώπη αποτελούσε τον εμπορικό/επενδυτικό συνεργάτη των ΗΠΑ και έτσι προέκυπτε οικονομική αλληλεξάρτηση. 11/9/2001 : ημερομηνία-καταλύτης για τις ευρω- αμερικανικές σχέσεις  Συνέπειες: πολύνεκρες επιθέσεις, μέγα- τρομοκρατία και νέο-συντηρητική στροφή της Ουάσινγκτον με αποτέλεσμα την αντιπαράθεση Ευρώπης-ΗΠΑ

 Χτύπημα στο Ιράκ (2003) -Η Ευρώπη χωρίζεται στα δύο, οι ΗΠΑ αλλάζουν στρατηγική με αποτέλεσμα την έλλειψη εμπιστοσύνης από την μεριά της Ευρώπης και την αύξηση αντιαμερικανισμού. Σημαντική διαφωνία: ως προς τα μέσα και τον τρόπο αντιμετώπισης Εμφανίζεται μονομέρεια στο διεθνές σύστημα και ο κύριος τρόπος ενέργειας σε αυτό είναι η στρατιωτική βία. Λύση για να αναδιαμορφωθούν οι διατλαντικές σχέσεις είναι η πολυμέρεια

Θ ΕΣΜΙΚΌ Π ΛΑΊΣΙΟ  Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Η.Π.Α. αρχικά καθιέρωσαν διπλωματικές σχέσεις το 1953 αλλά η συνεργασία τους επισημοποιήθηκε το Πιο συγκεκριμένα έχουμε: 1. Διατλαντική Διακήρυξη (Transatlantic Declaration, 1990) 2. Νέα Διατλαντική Ατζέντα (New Transatlantic Agenda, 1995) 3. Κοινό Σχέδιο Δράσης Ε.Ε.-Η.Π.Α. (E.U.-U.S. Joint Action Plan) 4. Διατλαντική Οικονομική Συνεργασία (Transatlantic Economic Partnership, 1998) 5. Διατλαντικό Οικονομικό Συμβούλιο (Transatlantic Economic Council, 2007)

Δ ΙΑΤΛΑΝΤΙΚΉ Δ ΙΑΚΉΡΥΞΗ (T RANSATLANTIC D ECLARATION, 1990)  Αναφέρεται σε: 1. Επίγνωση Κληρονομιάς 2. Πίστη σε αξίες 3. Σημαντικότητα Αλληλεγγύης για συντήρηση ειρήνη και ελευθερία 4. Εδραίωση Νέας Ευρώπης 5. Περισσότερα μέτρα ασφάλειας 6. Δέσμευση Η.Π.Α.-Ε.Ε. για τους σκοπούς και αρχές της Διακήρυξης 7. Χρήση συγκεκριμένου πλαισίου συμπεριφοράς 8. Επίγνωση της κοινής τους υπευθυνότητας 9. Απόκτηση ταυτότητας Ευρωπαϊκής Κοινότητας 10. Περαιτέρω ενίσχυση της Διακήρυξης

 Κοινοί Στόχοι: 1. Υποστήριξη Δημοκρατίας 2. Διαφύλαξη Ειρήνης και προώθηση Διεθνούς Ασφάλειας 3. Πολιτικές για την επίτευξη Παγκόσμιας Σταθερής Οικονομίας 4. Προώθηση Αγοραστικών Αρχών (ανάπτυξη εμπορικού συστήματος) 5. Παροχή βοήθειας σε αναπτυσσόμενες χώρες 6. Παροχή υποστήριξης σε χώρες Ανατολικής- Κεντρικής Ευρώπης Όλα αυτά χάρις τη συνεχής προσπάθεια για υγιή συνεργασία η οποία θα επιφέρει την σύγκληση θέσεων για την επίτευξη των παραπάνω στόχων.

Ο ΙΚΟΝΟΜΙΚΉ Σ ΥΝΕΡΓΑΣΊΑ (E CONOMIC C OOPERATION )  Ενίσχυση Πολυμερούς Εμπορικού Συστήματος με περαιτέρω βήματα προς: Απελευθέρωση Διαφάνεια Εφαρμογή G.A.T.T. και O.E.C.D. για το εμπόριο αγαθών, υπηρεσιών και επενδύσεων Όλα αυτά μέσω ανάπτυξης διαλόγου.

Ε ΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉ, Ε ΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉ ΚΑΙ Π ΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉ Σ ΥΝΕΡΓΑΣΊΑ  Ενίσχυση σχέσεων με σκοπό την ευημερία των πολιτών με ανταλλαγές και κοινά σχέδια στον τομέα της επιστήμης και τεχνολογίας όπως: Ιατρικές έρευνες Προστασία περιβάλλοντος Πρόληψη ρύπανσης Ακαδημαϊκές ανταλλαγές φοιτητών κ.τ.λ.  Γενική προσπάθεια για την αντιμετώπιση διακρατικών προκλήσεων, προσπάθειες που αφορούν: 1. Αντιμετώπιση τρομοκρατίας 2. Τέλος στην παράνομη παραγωγή, εμπόριο και κατανάλωση 3. Συνεργασία απέναντι στο διεθνές έγκλημα 4. Προστασία περιβάλλοντος 5. Πρόληψη διάδοσης πυρηνικών, χημικών, βιολογικών όπλων

Ν ΈΑ Δ ΙΑΤΛΑΝΤΙΚΉ Α ΤΖΈΝΤΑ (N EW T RANSATLANTIC A GENDA, 1995)  Αναφέρεται: 1. Προώθηση ειρήνης, σταθερότητας, δημοκρατίας και ανάπτυξης 2. Αντιμετώπιση παγκοσμίων προκλήσεων 3. Συμβολή στην επέκταση παγκόσμιου εμπορίου και οικονομικών σχέσεων 4. Κατασκευή γεφυρών πέρα από τον Ατλαντικό 5. Ενίσχυση Κοινοβουλευτικών Δεσμών 6. Εφαρμογή ατζέντας

Κ ΟΙΝΌ Σ ΧΈΔΙΟ Δ ΡΆΣΗΣ Ε.Ε.-Η.Π.Α. (E.U.-U.S. J OINT A CTION P LAN ) Δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για λήψη μέτρων έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της NTA Θέτει τα θεμέλια εφαρμογής των τεσσάρων βασικών στόχων της NTA παρέχοντας λεπτομερές πλαίσιο δράσης

Δ ΙΑΤΛΑΝΤΙΚΉ Ο ΙΚΟΝΟΜΙΚΉ Σ ΥΝΕΡΓΑΣΊΑ (T RANSATLANTIC E CONOMIC P ARTNERSHIP, 1998)  Προσδιορισμός μιας σειράς στοιχείων για την επέκταση πολυμερούς και διημέρους συνεργασίας και κοινής δράσης στον τομέα του εμπορίου και επενδύσεων. Επίτευξη αποτελεσμάτων μέσω: a) Συνεργατικών δράσεων: συνεργασία επιστημόνων, συντονισμός θέσεων σε Δ.Ο., γενικές οργανωτικές ρυθμίσεις κ.τ.λ.) b) Εμπορικών διαπραγματεύσεων

Δ ΙΑΤΛΑΝΤΙΚΌ Ο ΙΚΟΝΟΜΙΚΌ Σ ΥΜΒΟΎΛΙΟ (T RANSATLANTIC E CONOMIC C OUNCIL, 2007)  Στόχος: Προώθηση ολοκλήρωσης μεταξύ της Ε.Ε. και των Η.Π.Α.  Οι ηγέτες της Συνόδου Κορυφής έχουν αναλάβει να συγκαλέσουν μια ομάδα συμβούλων, που αποτελείται από τους συμπροέδρους των τριών υφιστάμενων διατλαντικών διαλόγων: a) Διατλαντικό Διάλογο Νομοθετών b) Διατλαντικό Διάλογο Καταναλωτών c) Διατλαντικό Διάλογο Επιχειρήσεων

Ο ΙΚΟΝΟΜΙΚΌ Π ΛΑΊΣΙΟ  North Atlantic Free Trade Area 14 Ιουνίου 2013: πράσινο φως έναρξης εμπορίου και επενδυτικών συμφωνιών Ε.Ε.-Η.Π.Α.  Η έκθεση αναφέρετε σε: 1. Εξάλειψη ή μείωση συμβατικών εμποδίων στο εμπόριο αγαθών 2. Εξάλειψη ή μείωση και πρόληψη των εμποδίων στο εμπόριο αγαθών, υπηρεσιών και επενδύσεων 3. Βελτιωμένη συμβατότητα των κανονισμών και των προτύπων 4. Ενισχυμένη συνεργασία για την ανάπτυξη κανόνων και αρχών σε παγκόσμια θέματα κοινού ενδιαφέροντος και επίτευξη κοινών στόχων

 Μάρτιος 2013: Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε πρόταση διαπραγματευτικών ιδεών και εκτίμηση επιπτώσεων των εμπορικών σχέσεων Ε.Ε.-Η.Π.Α.  Πιο συγκεκριμένα η τελική συμφωνία θα μπορούσε να οδηγήσει σε: Αύξηση εξαγωγών της Ε.Ε. στις Η.Π.Α. κατά 28%, κερδίζοντας στους εξαγωγείς extra 187δις € ετησίως Κατά Μ.Ο. επιπλέον 545€ σε μία οικογένεια της Ε.Ε.

 Κύριο εμπόδιο στην Διατλαντική σχέση: Μη δασμολογικής φύσεως εμπόδια και γραφειοκρατία.  Στόχος: Ενίσχυση κανονιστικής συνεργασίας ΓΙΑ ολοκληρωμένη διατλαντική αγορά ΜΕ σεβασμό στα δικαιώματα της κάθε πλευράς για προστασία: 1. Υγείας 2. Ασφάλειας 3. Περιβάλλοντος

Π ΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΆ : Η Ε.Ε. και οι Η.Π.Α. είναι οι μεγαλύτερες εμπορικές και επενδυτικές χώρες του κόσμου Ε.Ε. : Μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως με 25,1% του παγκοσμίου ΑΕΠ και 17% του παγκοσμίου εμπορίου Η.Π.Α. : Δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως με ΑΕΠ 21,6% και 13,4% του παγκοσμίου εμπορίου Το 2011 η Ε.Ε. ήταν ο πρώτος εμπορικός εταίρος των Η.Π.Α. με 17,6% του εμπορίου αγαθών ενώ οι Η.Π.Α. για την Ε.Ε. ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εταίρος με 13,9% του συνολικού εμπορίου

 Διαρθρωτικοί Παράγοντες που επηρεάζουν την εμπορική σχέση Η.Π.Α.-Ε.Ε. και τη μείωση της σχετικής σημασίας των εμπορικών τους ροών: Ταχεία άνοδος των αναδυόμενων οικονομιών της αγοράς που επηρεάζει το πρότυπο εμπορίου της Η.Π.Α.-Ε.Ε. (ταχεία ανάπτυξη της ολοκλήρωσης της εφοδιαστικής αλυσίδας με την Κίνα) Ταχεία επέκταση της Ασίας Η Κίνα, Κορέα, Τουρκία και Ρωσία έχουν γίνει σημαντικοί εταίροι της Ε.Ε και Η.Π.Α.

Γ ΕΝΙΚΆ : Οι Συνολικές επενδύσεις σε Η.Π.Α. και Ε.Ε. είναι 3 φορές υψηλότερες από ότι σε όλη την Ασία Οι επενδύσεις της Ε.Ε. και των Η.Π.Α. είναι περίπου 8 φορές το ποσό των επενδύσεων στην Ινδία και στην Κίνα μαζί Οι Επενδύσεις των Η.Π.Α. και της Ε.Ε. είναι η πραγματική κινητήρια δύναμη της διατλαντικής σχέσης, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και την απασχόληση και στις δύο πλευρές

Η διατλαντική θέση καθορίζει το σχήμα της παγκόσμιας οικονομίας στο σύνολο της. Είτε η Ε.Ε. είτε οι Η.Π.Α. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός και επενδυτικός εταίρος για όλες σχεδόν τις άλλες χώρες Η Ε.Ε. και οι οικονομίες των Η.Π.Α. αντιπροσωπεύουν από κοινού περίπου το ήμισυ όλου του Α.Ε.Π. παγκοσμίως και σχεδόν το 1/3 των παγκόσμιων εμπορικών ροών

Σ ΉΜΕΡΑ : Οι δασμοί κυμαίνονται στο 3%-5%. Συζητάμε για Διατλαντικό ελεύθερο Εμπόριο (ζώνη ελευθέρων συναλλαγών). Γιατί τώρα ? 1. Λόγω της κρίσης. 2. Αλλάζει το κέντρο βάρους στην παγκόσμια οικονομία. (BRIC)

Π ΟΛΙΤΙΚΌ Π ΛΑΊΣΙΟ 1. Καταπολέμηση της τρομοκρατίας (counter terrorism) -Μετά την 11/9 δημιουργήθηκε η επιθυμία της ευρωπαϊκής κυβέρνησης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ. -Τον Μάιο του 2013 ο Ομπάμα δηλώνει το τέλος στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και την έναρξη μιας νέας πολιτικής (περιορισμός στη χρήση των αεροσκαφών) -Έτσι έρχονται πιο κοντά ΗΠΑ-ΕΕ

2. Επιχείρηση συλλογής μυστικών πληροφοριών και προστασίας δεδομένων (intelligence co- operation and data protection) -Οι αποκαλύψεις Snowden για τις δραστηριότητες της NSA οδήγησαν σε δημόσια κατακραυγή στην Ευρώπη με αποτέλεσμα να απειληθούν πολλές μορφές συνεργασίας (ΤΤΙΡ) 3. Έλεγχος όπλων στη Συρία -Συνεργάζονται οι ΗΠΑ με τη Ρωσία για την καταστροφή του χημικού οπλοστασίου στη Συρία. Όμως η διαδικασία δεν γίνεται μέσω ΝΑΤΟ με αποτέλεσμα να κλονιστούν οι σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ (αδικημένες αισθάνονται Γαλλία- Αγγλία)

4. Ευρύτερη Μέση Ανατολή - Η Ευρώπη πιστεύει πως οι ΗΠΑ προσπαθούν να μετασχηματίσουν το μέλλον της Μέσης Ανατολής καθώς εκεί έχουν ζωτικά συμφέροντα 5. Ειρηνευτική διαδικασία (peace process in the Middle East) - Οι ΗΠΑ όρισαν απεσταλμένο για την καθοδήγηση των διαπραγματεύσεων όμως η Ευρώπη απαγόρευσε την οικονομική βοήθεια προς τα Ισραηλινά ιδρύματα τον Ιούνιο του 2013 με αποτέλεσμα αυτό να θεωρηθεί σαμποτάζ του ειρηνευτικού σχεδίου των ΗΠΑ

6. Συριακή σύγκρουση (Syrian conflict) - Οι Βρετανία- Γαλλία πιέζουν τις ΗΠΑ για να βοηθήσουν τους αντάρτες ώστε να πέσει το καθεστώς Άσαντ. Όμως η απροθυμία των ΗΠΑ να βοηθήσουν λόγω ανόδου των ριζοσπαστικών ομάδων κλονίζει τις σχέσεις των χωρών αυτών. 7. Ιράν και διασπορά όπλων (weapons proliferation) - Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ε3+3 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Αγγλία, Γερμανία) και Ιράν αποτέλεσαν επίτευγμα των ΗΠΑ και υποστηρίχθηκαν από την ΕΕ ως εναλλακτική απέναντι στον πόλεμο.