Πρόταση Αναγνώρισης και Μεθοδολογίας Παρακολούθησης Καμένων Εκτάσεων Δημήτρης Τσούχλης Το υλικό αυτής της παρουσίασης συγκροτήθηκε λίγους μήνες μετά την πυρκαγιά του 2012 για ημερίδα του ΚΠΕ Ομηρούπολης

Αναγνώριση των συνεπειών και της περιοχής Κύριοι τύποι κάλυψης γης ( στρέμματα) Βασικά είδη κάλυψης Ποσοστό (%) Εκτάσεις χαμηλής βλάστησης 37,0 Γεωργικές εκτάσεις31,6 θαμνότοποι21,2 Δάση κωνοφόρων5,0 Θαμνώνες αείφυλλων / πλατύφυλλων 3,3 Λοιπές καλύψεις1,8

Αναγνώριση των συνεπειών και της περιοχής Προστατευόμενες περιοχές που κάηκαν στρέμματα Ζώνη Ειδικής Προστασίας – Βόρεια Χίος (GR ): στρέμματα Καταφύγιο Άγριας Ζωής (Αρμόλια- Ελάτα – Πυργί – Βέσσα): στρέμματα

Αναγνώριση της περιοχής Ανάγλυφο και γεωλογικό υπόβαθρο Κλίση (%)(στρ)% ≤ ≥ Πετρώματα Ασβεστολιθικής προέλευσης Από τα πλέον ευαίσθητα σε διάβρωση

Αναγνώριση της περιοχής Υδρογραφικό Δίκτυο Επηρεάσθηκαν 10 από τις 24 λεκάνες απορροής του νησιού Επηρεάσθηκαν: 3 σε ποσοστό πάνω από 90% (Λιθί, Βέσσα,Ολύμπων) και μία σε ποσοστό 50% (Κατράρη)

Σημαντικότερες κατηγορίες επιπτώσεων ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ ΑΛΛΑΓΗ ΔΟΜΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΙΔΩΝ ή ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ

Σημαντικότερες απειλές Έλλειψη δεδομένων / εκτίμησης για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί Κακή διαχείριση ή έλλειψη σχεδίου σε περιοχές υψηλής επικινδυνότητας Ασύμβατες ή βιαστικές παρεμβάσεις Διαχείριση Βόσκησης Κυνήγι

Διεθνής εμπειρία στη μεταπυρική διαχείριση Διάκριση σε δύο φάσεις 1 η Φάση: Επείγουσα Σταθεροποίηση (πρώτο χρόνο) 2 η Φάση: Προστασία και Αποκατάσταση (μεγαλύτερο των τριών ετών) Πυρκαγιά Σχεδιασμός Εφαρμογή Παρακολούθηση Αξιολόγηση Διαβούλευση Αρχική Αποτίμηση Προσαρμοζόμενη αποκατάσταση Lindenmayer et al 2008

Αποτίμηση Α1. Αναγνώριση καμένης περιοχής Σε αυτή τη φάση δεν είναι γνωστοί οι κίνδυνοι για τη διατήρηση του δάσους και της βιοποικιλότητας Χαρτογράφηση κρίσιμων γνωρισμάτων της περιοχής Όριο καμένης έκτασης Ποσοστό κάλυψης εδάφους από ζωντανή βλάστηση Κλίση του εδάφους Μηχανική σύσταση του εδάφους Έκθεση: όσο πιο νότια και δυτική δυσχεραίνει την εγκατάσταση ποώδους και ξυλώδους βλάστησης που προστατεύει το έδαφος Εκτίμηση χρόνου που θα χρειαστεί η φυσική βλάστηση για την κάλυψη του εδάφους Ύπαρξη ευκίνητων υλικών (επιταχυντές διάβρωσης )

Αποτίμηση Α2. Εκτίμηση Βραχυπρόθεσμων κινδύνων Ως βραχυπρόθεσμος κίνδυνος περιγράφεται κάθε πιθανή άμεση μη αντιστρεπτή υποβάθμιση κρίσιμων στοιχείων για τη διατήρηση του δασικού οικοσυστήματος (έδαφος, είδη χλωρίδας & πανίδας) Αποτροπή της διάβρωσης Διατήρηση χλωρίδας και πανίδας Αναγνώριση μέτρων άμεσης εφαρμογής

Σχεδιασμός Α3. Δομημένη προσέγγιση Αναλυτική αποτίμηση Τεκμηρίωση της κατάστασης τύπων οικοτόπων Εκτίμηση της κατάστασης των ειδών των οικοτόπων Ενότητες μεταβλητών που εξετάζονται: Έκταση που επηρεάσθηκε Βαθμός επίδρασης της πυρκαγιάς Επίδραση στη σύνθεση και τη δομή του τοπίου Επιπτώσεις σε σημαντικά είδη της χλωρίδας και της πανίδας

Η σφοδρότητα της πυρκαγιάς είναι καθοριστική για την αναγέννηση

Οι 6 τάξεις μεταπυρικής κατάστασης της βλάστησης

Σχεδιασμός Α4. Σκοποί της αποκατάστασης Σκοποί της αποκατάστασης είναι: οι ιδανικές τιμές τις οποίες φιλοδοξεί να επιτύχει ένα έργο οικολογικής αποκατάστασης Γενικά: Ιεράρχηση προτεραιοτήτων (είδη (χλωρίδας, πανίδας) ή / και οικοσυστήματα) Υιοθέτηση κατευθύνσεων και στρατηγικών (IUCN, Ε.Ε, Εθνική Στρατηγική, Δασικός κώδικας) Να τεθούν κριτήρια επιλογής Να ληφθούν υπόψη αντικειμενικοί περιορισμοί αλλά και δυνατότητες Να υπάρξει εμπλοκή της κοινωνίας (εθελοντική προσφορά) Συνεργασία με φορείς διοίκησης

Σχεδιασμός Δ5. Σκοποί της αποκατάστασης Βέλτιστο Σενάριο Εξασφάλιση της έκτασης των τύπων οικοτόπων που υπήρχαν πριν την πυρκαγιά Εξασφάλιση των προϋποθέσεων διατήρησης των ειδών της χλωρίδας και της πανίδας των τύπων οικοτόπων Προσαρμογή των δασικών οικοσυστημάτων απέναντι σε σοβαρές απειλές όπως οι πυρκαγιές και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

Σχεδιασμός Α5. Κριτήρια Περιοχές Αποκλεισμού Δυνατότητα φυσικής Αποκατάστασης :Η προτεραιότητα της φυσικής αναγέννησης σε σχέση με όλες τις επιλογές για την αποκατάσταση του δασικού τοπίου είναι ευρύτατα αποδεκτή Βιοτικοί Παράγοντες : Υποβαθμισμένα εδάφη ή εμφάνιση μητρικού πετρώματος Ιεράρχηση Οικολογικά: 1. Αντιπροσωπευτικότητας της τυπικής σύνθεσης της βλάστησης των τύπων οικοτόπων. 2.Την συμβολή τους στη διατήρηση άλλων ειδών. 3.Τη συμβολή τους στη δημιουργία διαδρόμων σύνδεσης και διασποράς υποπληθυσμών ειδών

Παρακολούθηση – εμπλοκή και δράση τοπικής κοινωνίας Παρατηρητήριο: Βόσκησης, Κυνηγιού, Υλοτομίας (άτυπο δίκτυο επικοινωνίας εθελοντών) Εκθέσεις εξέλιξης βλάστησης (Φωτογραφική τεκμηρίωση, περιοδικές αναφορές) Αναδάσωση (σε συνεργασία με την Δ/νση Δασών)

Συμπεράσματα Δεν έχουμε διαθέσιμα σαφή δεδομένα και στοιχεία και αποτίμησης των οικολογικών συνεπειών της πυρκαγιάς της 18 ης Αυγούστου Δεν έχουμε οργανώσει σχέδιο οικολογικής ανασυγκρότησης των περιοχών Είναι αναγκαίο το συντομότερο να σχεδιαστεί και να εφαρμοσθεί πρόγραμμα παρακολούθησης της μεταπυρικής εξέλιξης των καμένων περιοχών

Δεν θα διασώσουμε όλα όσα θα θέλαμε, αλλά θα διασώσουμε πολύ περισσότερα από όλα αυτά που θα είχαν χαθεί εάν δεν προσπαθούσαμε ποτέ Sir Peter Scott