ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΟΙΟΚΟΝΟΜΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ Συμπληρωματικές σημειώσεις Διάλεξη: 1

Περίγραμμα:  Ο ρόλος της Οικονομικής επιστήμης  Μεθοδολογικά σφάλματα  Ανάγκες  Αγαθά  Παραγωγικοί Συντελεστές  Βασικό Οικονομικό Πρόβλημα (ΒΟΠ)  Ενέργειες για περιορισμό του ΒΟΠ  Κόστος Ευκαιρίας

Ο ρόλος της Οικονομικής επιστήμης Η Οικονομία γύρω μας:  Κοινωνικά προβλήματα  Οικονομικά προβλήματα  Περιβαλλοντικά προβλήματα  Πολιτικές συγκυρίες

Κάθε κοινωνία/οικονομία λειτουργεί μέσα σε ένα πλαίσιο κανόνων και κανονισμών. Το σύνολο των νόμων, των εθίμων και των συνηθειών που ισχύουν σε μια οικονομία και διέπουν τις οικονομικές σχέσεις των φορέων που την αποτελούν, δηλαδή των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και του κράτους, αποτελούν ένα Οικονομικό Σύστημα.

Το αντικείμενο της Οικονομικής Επιστήμης είναι:  Η μελέτη της οργάνωσης της οικονομικής ζωής  Η μελέτη των θεσμών και μηχανισμών μιας κοινωνίας, στην οποία γίνεται παραγωγή, ανταλλαγή και κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών.

Μεθοδολογικά σφάλματα Αυτός που ασχολείται για πρώτη φορά με την Οικονομική Επιστήμη διατρέχει το σοβαρό κίνδυνο να διαπράξει ορισμένα μεθοδολογικά σφάλματα. Τα κυριότερα από αυτά είναι:  Η απρόσεκτη ή παραπλανητική χρησιμοποίηση της οικονομικής ορολογίας

 Η αθέλητη ή ορισμένες φορές ηθελημένη έλλειψη αντικειμενικότητας στην εξέταση διαφόρων οικονομικών θεμάτων.  Να αποδίδει κανείς εσφαλμένα σχέση αίτιου και αιτιατού σε δύο γεγονότα τα οποία δε συνδέονται μεταξύ τους με τέτοια σχέση, αλλά απλώς έτυχε το ένα να προηγηθεί χρονικά από το άλλο.  Το σφάλμα της σύνθεσης. Δηλαδή το να θεωρούμε ότι εκείνο που ισχύει για το άτομο ή το μέρος ισχύει οπωσδήποτε και για την ομάδα ή το σύνολο.  Να παραβλέπει κανείς ορισμένους παράγοντες ή να αγνοεί μεταβολές στις συνθήκες οι οποίες επηρεάζουν την καταλληλότητα των διαφόρων μέτρων οικονομικής πολιτικής.

Ανάγκες Ανάγκες: Σίτισης, ένδυσης, μόρφωσης, περίθαλψης, διασκέδασης κλπ Χαρακτηριστικό των αναγκών:  αυξάνονται και εξελίσσονται. (Οι ανάγκες που έχει ένας φοιτητής σήμερα είναι περισσότερες από τις ανάγκες που είχε πριν 20 χρόνια.)  Βρίσκονται σε προσωρινό κορεσμό Οι ανάγκες καλύπτονται/ικανοποιούνται με την κατανάλωση αγαθών/υπηρεσιών.

Αγαθά Με την κατανάλωση/χρησιμοποίηση αγαθών και υπηρεσιών ικανοποιούμαι τις ανάγκες μας. Τα αγαθά τα διακρίνουμε: Α) με βάση τη σύστασή τους:  Υλικά αγαθά  Άϋλα αγαθά Β) με βάση τη διάρκειά τους  Διαρκή αγαθά (κατοικίες, τηλεόραση, αυτοκίνητο κλπ)  Μη διαρκή (τρόφιμα, βενζίνη, πρώτες ύλες κλπ) Γ) με βάση το σκοπό της χρησιμοποίησής τους:  Καταναλωτικά αγαθά (ικανοποιούν άμεσα τις ανάγκες του ανθρώπου (τρόφιμα, ρούχα, αυτοκίνητο, βιβλία κλπ)  Κεφαλαιουχικά ή παραγωγικά ή επενδυτικά αγαθά (αγαθά που χρησιμοποιούνται για να παραχθούν άλλα αγαθά) * Το ίδιο αγαθό μπορεί να είναι άλλοτε καταναλωτικό και άλλοτε παραγωγικό, ανάλογα με το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται) (πχ. Πετρέλαιο για θέρμανση (καταναλωτικό) και πετρέλαιο για καύσιμο στις βιομηχανίες (κεφαλαιουχικό) Τα αγαθά δημιουργούνται/παράγονται με τη χρησιμοποίηση παραγωγικών συντελεστών

Παραγωγικοί Συντελεστές  Γη (πρωτογενής παρ. συντ. Oι δυνατότητες του εδάφους υφίστανται από μόνες τους)  Εργασία (πρωτογενής παρ. συντ.. Ο άνθρωπος μετά κάποια χρόνια από τη γέννησή του έχει αποκτήσει μυϊκές δυνατότητες και δεξιότητες-γνώσεις προκειμένου να εργαστεί)  Κεφάλαιο (δευτερογενής παρ. συντ.. Eίναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας στην παραγωγική διαδικασία του εδάφους (γη) και της εργασίας. (Κεφάλαιο δεν είναι τα χρήματα. Τα χρήματα είναι εν δυνάμει κεφάλαιο).

Βασικό χαρακτηριστικό των παραγωγικών συντελεστών είναι ότι βρίσκονται σε περιορισμένες ποσότητες (στενότητα των παραγωγικών συντελεστών).

Από το συνδυασμό του χαρακτηριστικού των αναγκών (συνεχώς αυξάνονται) και των παραγωγικών συντελεστών (περιορισμένες ποσότητες) προκύπτει το Βασικό Οικονομικό Πρόβλημα. Δηλαδή με περιορισμένα μέσα, προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες μας.

Από το Βασικό Οικονομικό Πρόβλημα προκύπτει το ΕΡΩΤΗΜΑ: ποιες ανάγκες και σε ποιο βαθμό θα ικανοποιηθούν.

Ενέργειες για περιορισμό του ΒΟΠ  Ιεράρχηση  Επιλογή  Κατανομή  Παραγωγή  Διανομή  Κατανάλωση

Βασικά ερωτήματα (μετά τον «εντοπισμό» του ΒΟΠ) που καλείται να επίλυση κάθε κοινωνία  ΤΙ θα παραχθεί  ΠΩΣ θα παραχθεί  ΠΩΣ θα διανεμηθεί  ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ θα παραχθεί  ΠΟΤΕ θα παραχθεί  ΠΩΣ αξιολογούνται οι τωρινές ανάγκες σε σχέση με τις μελλοντικές.

Κόστος Ευκαιρίας Η «θυσία» που συνειδητά επιλέγουμε να κάνουμε, προκειμένου να καταναλώσουμε/ικανοποιήσουμε συγκεκριμένο αγαθό/ανάγκη.

Κόστος ευκαιρίας ή κόστος εναλλακτικών χρήσεων ενός αγαθού είναι η λόγω της παραγωγής του, η μη παραγωγή άλλου αγαθού, το οποίο θα μπορούσε να παραχθεί με τη χρησιμοποίηση των ίδιων παραγωγικών συντελεστών

Με την κατανόηση του Κόστος Ευκαιρίας, κατανοούμε τη μεγάλη οικονομική αλήθεια: ότι για την κοινωνία η απόκτηση κανενός οικονομικού αγαθού ή υπηρεσίας δεν γίνεται δωρεάν.

Νόμος του Αυξανόμενου Κόστους Κόστος Ευκαιρίας «Χ» = Μονάδες «Ψ» (που θυσιάζονται) / Μονάδες του «Χ» (που παράγονται)  Το Κόστος Ευκαιρίας ενός προϊόντος είναι πάντα αυξανόμενο.  Η αιτία που προκαλεί το αυξανόμενο κόστος είναι το γεγονός ότι δεν είναι όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές εξ ίσου κατάλληλοι για την παραγωγή των διαφόρων αγαθών.