ΘΕΣΜΙΚΟ και ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΕΕ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Κάθε δράση οφείλει να είναι συμβατή με εξουσιοδοτήσεις και υπάρχουσες διαδικασίες λήψης αποφάσεων (Συνθήκες και παράγωγο δίκαιο) ΕΕ δρα υποκαθιστώντας ή συμπληρώνοντας τη δράση των Κ-Μ Προβλήματα: –προβληματικό θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο (λόγω αδυναμίας συμφωνίας Κ-Μ) –ελλειπείς πόροι –αναποτελεσματικότητα (ιδίως αν εμπλέκονται και τα Κ- Μ με επαμφοτερίζουσα συμπεριφορά)

ΘΕΣΜΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ Εξελικτική διαδικασία διεθνούς υποστασιοποίησης: σταδιακή διεύρυνση πεδίου δράσης, στόχων και αρμοδιοτήτων [νεολειτουργιστική λογική] διάκριση μεταξύ στόχων χαμηλής και υψηλής πολιτικής Θεσμική ικανότητα συνδέεται και με όραμα για διεθνή ρόλο ΕΕ: –ήδη από τη δεκαετία του 1970 → EE ως πολιτική δύναμη (και όχι στρατιωτική) (‘civilian power’)

EE και Σύναψη Διεθνών Συνθηκών Νομική προσωπικότητα: ιδρυτική Συνθήκη ΕΕ δεν περιελάμβανε σχετική ρήτρα σε αντίθεση με την ΕΚ (πρώην Α 281 ΣΕΚ) [τι αλλάζει με ΣτΛ;] Ρητή εξουσιοδότηση σε ΕΚ για σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες: –Εμπορικές συμφωνίες (π. Α 133 ΣΕΚ) –Έρευνα και τεχνολογία (π. Α 170 ΣΕΚ) –Προστασία περιβάλλοντος (π. Α 174 ΣΕΚ) –Αναπτυξιακή συνεργασία (π. Α 177 ΣΕΚ) –Οικονομική, χρηματοοικονομική και τεχνική συνεργασία (π. Α 181 ΣΕΚ) –Συμφωνίες Σύνδεσης με τρίτες χώρες (π. Α 310 ΣΕΚ) Σιωπηρή ανάθεση αρμοδιοτήτων: ήδη από τη δεκαετία του 1970, ΔΕΚ διατύπωσε αρχή παραλληλισμού εσωτερικών και εξωτερικών αρμοδιοτήτων (θεωρία συνεπαγόμενων εξουσιών)

ΕΕ και Διεθνείς Οργανισμοί Σχέσεις εξαρτώνται από εσωτερικές ρυθμίσεις ΕΕ και ρυθμίσεις ΔΟ: –Εσωτερικές ρυθμίσεις: θέμα νομικής προσωπικότητας και ικανότητας οργανικής συμμετοχής ως πλήρες μέλος σε ΔΟ –ΔΟ: καταστατική πρόβλεψη για αποκλειστική πλήρη συμμετοχή κρατών και προϋποθέσεις παροχής καθεστώτος παρατηρητή ή άλλο ειδικό status (συμφωνίες συνεργασίας, εσωτερικοί κανονισμοί, ψηφίσματα)

ΣΕΚ περιείχε εξουσιοδοτήσεις για σύναψη συμφωνιών συνεργασίας με και ένταξη σε ΔΟ (π. Α 302) υπό προϋποθέσεις Προϋποθέσεις συμμετοχής: –Συνάφεια πεδίου δράσης οργανισμού και αρμοδιοτήτων ΕΚ –Άσκηση εξουσιών από τα όργανα του ΔΟ δεν πρέπει να αλλοιώνει τις δικαιοδοτικές εξουσίες των θεσμικών οργάνων της ΕΚ

Μέσα και Εργαλεία Άσκησης Εξωτερικής Πολιτικής Σταδιακή διαμόρφωση μέσω της κοινοτικοποίησης αντίστοιχων εθνικών εργαλείων Κοινή Εμπορική Πολιτική: συμβατικά και αυτόνομα καθεστώτα –Συμβατικά: προϊόντα εμπορικών συμβάσεων που καθορίζουν μια πυραμίδα προνομίων Τελωνειακή ένωση Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος Εμπορικές προτιμήσεις στο πλαίσιο Συμφωνιών Σύνδεσης και Εταιρικών Σχέσεων Ειδικό καθεστώς σε τρίτες χώρες (στα πλαίσια ΠΟΕ) –Αυτόνομα καθεστώτα: μονομερής θέσπιση (στα πλαίσια, βέβαια, διεθνών κανόνων) Κοινό εξωτερικό δασμολόγιο

Αναπτυξιακή και ανθρωπιστική βοήθεια: μερίδιο ΕΕ πάνω από το 50% της διεθνούς κοινότητας –Ρήτρες πολιτικής και οικονομικής αιρεσιμότητας για πλήρη εκταμίευση βοήθειας: πολιτική προϋποθέσεων (κράτος δικαίου, σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χρηστή διακυβέρνηση, συνεργασία με όμορες χώρες κλπ) –Γενικά εργαλεία: Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (χώρες ΑΚΕ)/ Ευρω-Μεσογειακή Συνεργασία (ΜΕDA)/ Δυτικά Βαλκάνια (CARDS)/ Πρώην Σοβ. Ένωση (TACIS) –Ειδικά Εργαλεία: Προενταξιακά Μέσα: προς υποψήφιες χώρες (PHARE, ISPA, SAPARD, CARDS) Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτνίασης και Συνεταιρισμού: αντικαθιστά MEDA για χώρες Νότιας και Ανατολικής Λεκάνης Μεσογείου και TACIS για μερικές χώρες πρώην Σοβ. Ένωσης Μέσο Αναπτυξιακής και Οικονομικής Συνεργασίας: λοιπές χώρες Μέσο Σταθερότητας: θεματικό μέσο, όχι γεωγραφικό (αντιμετώπιση κρίσεων, προβλήματα διασυνοριακής εμβέλειας όπως οργανωμένο έγκλημα,τρομοκρατία, απειλές δημόσιας υγείας, ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων κτλ)

Στρατιωτικά και Πολιτικά Μέσα 1.Ευρωπαϊκή Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης (ΕΔΤΑ) - ‘Γενικός Στρατιωτικός Στόχος’ - Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ελσίνκι (Δεκέμβριος 1999) ως το 2003, δύναμη ταχείας αντίδρασης, με έτοιμη εντός 60 ημερών για ανάπτυξη ενός τουλάχιστον έτους Έμφαση σε ‘καθήκοντα Petersberg’, όχι παραδοσιακή άμυνα –Ανθρωπιστικές αποστολές και αποστολές διάσωσης –Αποστολές διατήρησης της ειρήνης –Επέμβαση μάχιμων δυνάμεων στη διαχείριση κρίσεων –Αποκατάσταση ειρήνης Πρωτοβουλία εντός πλαισίου ΝΑΤΟ, η Δύναμη θα ενεργεί αυτόνομα μόνο όταν το ΝΑΤΟ δεν αναλαμβάνει δράση [έχουν προηγηθεί διαπραγματεύσεις εντός ΝΑΤΟ, Συμφωνία Βερολίνου (1996) για διαμόρφωση ευρωπαϊκού πυλώνα εντός ΝΑΤΟ και τρόπο χρήσης ΝΑΤΟικών πόρων και δομών, δεύτερη ‘Συμφωνία Berlin +’ (2003)] Διακυβερνητική μορφή συνεργασίας (και λήψης αποφάσεων) Όχι ‘Ευρωστρατός’ (κάθε χώρα ελέγχει τα στρατεύματά της) (Ε. Συμβούλιο Νίκαιας: δέσμευση εθνικών μέσων βασίζεται σε κυρίαρχες αποφάσεις Κ-Μ) Ανοικτή διαδικασία και για μέλη ΝΑΤΟ μη μέλη ΕΕ (π.χ.Τουρκία)

2.Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Φέιρα (Ιούνιος 2000): θέσπιση ‘μη στρατιωτικού γενικού στόχου’ –5000 αστυνομικοί εντός 30 ημερών για αποκατάσταση δημόσιας τάξης –Δικαστές και εισαγγελείς για ενίσχυση κράτους δικαίου –Κρατικοί αξιωματούχοι για οργάνωση δημόσιας διοίκησης και πολιτική προστασία –Διαδοχικές Διασκέψεις Δέσμευσης Δυνατοτήτων και Βελτίωσης Δυνατοτήτων –Τακτικοί Σχηματισμοί Μάχης (Battle Groups): πρόταση Γαλλίας, Γερμανίας, ΗΒ (Φεβρουάριος 2004) Εμπειρία από επιχείρηση Artemis (Κονγκό) Εντάσσεται στον αναθεωρημένο ‘Γενικό Στρατιωτικό Στόχο 2010’ (Ιούνιος 2004) 1500 στρατιώτες, διαθέσιμη υποστήριξη και στρατηγική μεταφορά, ανάπτυξη εντός 10 ημερών, παραμονή ημέρες «αρχική δύναμη εισόδου»: ακολουθεί η ΕΔΤΑ Μονομερής (framework nation) ή δυνάμεις πολλών Κ-Μ Διαλειτουργικότητα και στρατιωτική αποτελεσματικότητα Στόχος: 13 Τακτικοί Σχηματισμοί (μέχρι το 2007) (σήμερα ξεπερνούν τους 80)