Ο κεραυνός είναι ένα φυσικό φαινόμενο που προξένησε από την αρχή το ενδιαφέρον των ανθρώπων. Έτσι δεν είναι καθόλου περίεργο το γεγονός ότι προσπάθησε να τον ερμηνεύσει. Αρχικά,όπως ήταν αναμενόμενο, λόγο του φόβου που τους προκαλούσε αυτό το πρωτότυπο γι’ αυτούς φαινόμενο, προσπάθησαν να το αποδώσουν σε κάποια ανώτερη δύναμη. Ακόμα μπορούμε να καταλάβουμε την αξία που είχε ο κεραυνός για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής,καθώς βρεθήκαν τοιχογραφίες μέσα σε σπηλιές που τον απεικόνιζαν. Έτσι αποφάσισαν να τον αποδώσουν στον εκάστοτε θεό που πίστευαν…

Ελληνική Μυθολογία Ο κεραυνός στην μυθολογία όπως και όλα τα μεγαλειώδη φυσικά φαινόμενα θεοποιήθηκε. Στην Αρχαία Ελλάδα ταυτίστηκε κατ’ αρχάς με τον Δία ως θεό του ουρανού, και αργότερα ως όπλο του φτιαγμένο από τον Ήφαιστο. Ο Δίας είναι ο θεός των σύννεφων, και ήταν κάτοχος της καταιγίδας που τον προστάτευε σαν ασπίδα. Στον Όμηρο αναφέρεται ότι με μια απλή κίνηση του σκέπαζε με σύννεφα το βουνό Ίδη, με την βροχή να αντηχεί παντού και την θάλασσα να κάνει τρανταχτές αναταράξεις. Στην Τιτανομαχία επίσης ο Δίας κήρυξε πόλεμο στον Κρόνο και στους Τιτάνες ώστε να τους πάρει την εξουσία. Μετά από 10 χρόνια πολέμου η Γη προφήτεψε στο Δία πως θα κέρδιζε αυτόν τον πόλεμο μόνο αν είχε για συμμάχους του τους φυλακισμένους Κύκλωπες από τον Τάρταρο. Αφού λοιπόν τους απελευθέρωσε εκείνοι του χάρισαν την αστραπή, την βροντή και τον κεραυνό. Στην ελληνική μυθολογία ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο, ήταν αυτός που έφερνε στον Δία τον κεραυνό και την αστραπή.

Βέβαια το φαινόμενο του κεραυνού δεν το συναντάμε μόνο στην ελληνική μυθολογία αλλά και σε άλλες όπως η ινδική. Στην ινδική μυθολογία θεός του κεραυνού, της βροχής και της καταιγίδας είναι ο θεός Ίντρα. Ο Ίντρα θεωρείται τόσο θεός του πολέμου όσο και θεός του κεραυνού, της καταιγίδας και της βροχής. Είναι επίσης μεγάλος εχθρός των ασούρας (δαιμόνων), τους οποίους καταδιώκει αλύπητα. Οι άνθρωποι τον επικαλούνται ιδιαίτερα σε περιόδους μεγάλης ξηρασίας για να στείλει την βροχή κάτω στην γη. Φέρει χίλια μάτια με τα οποία παρακολουθεί όλα τα τεκταινόμενα στη γη.

Ο κεραυνός εμφανίζεται ακόμα και στην φιλανδική μυθολογία με θεό του καιρού, του ουρανού και της σοδειάς τον Ούκκο. Ήταν ο πιο σημαντικός θεός της φιλανδικής μυθολογίας και η λέξη ‘κεραυνός’ στα φιλανδικά προέρχεται από το όνομα του (ukkonen). Το όπλο του ήταν ένα σφυρί, ένα τσεκούρι ή ένα σπαθί, αλλά και οι κεραυνοί που δημιουργούνταν καθώς οδηγούσε το άρμα μέσα στα σύννεφα ή όταν βρισκόταν με την γυναίκα του Άκκα.

Ο κεραυνός ήταν όπλο στα χέρια ενός θεού και στην σκανδιναβική μυθολογία. Οι καταιγίδες, οι βροντές και οι αστραπές προέρχονταν από τον διαρκή αγώνα του θεού Θωρ κατά των εχθρών του ανθρώπου. Ο κοκκινομάλλης αυτός θεός ήταν γιος του Όντιν και της Γιόρντ. Θεωρούνταν θεός του κεραυνού και της αστραπής και ήταν ο πιο δύσκολος εχθρός των Μάγων και των Γιγάντων. Ο Θωρ κατείχε ένα πολεμικό σφυρί, το Μγιολνιρ, το οποίο ήταν κατασκευασμένο από τους νάνους Σιντρι και Μπρουκ. Είχε καταστροφικές ικανότητες και συνδέθηκε με την αστραπή. Ικανοί για να το κρατήσουν ήταν μόνο αυτός και ο γιος του Μάνι. Κατά τον χειρισμό του ο Θωρ φορούσε μια σιδερένια γάντια και μια ζώνη που διπλασίαζε την δύναμη του.

Στην σλαβική μυθολογία συναντάμε τον θεό Περούν ο οποίος ήταν ο θεός των καταιγίδων και λατρευόταν κυρίως από τα ανατολικά σλαβικά φύλα, ειδικά από τους Ρώσους. ’’Ο Περούν ήταν ο ουράνιος θεός του κεραυνού και της αστραπής, εξουσίαζε τον κόσμο από ψηλά στο ψηλότερο κλαδί του Παγκόσμιου Δέντρου.’’ Ως πολεμική θεότητα ο Περούν κρατούσε ένα ρόπαλο, ένα τσεκούρι κι ένα τόξο, απ’ όπου πετούσε βέλη κεραυνών και αστραπών

Ο κεραυνός εμφανίζεται και στην κέλτικη μυθολογία με τον θεό Τάρανη. Ο Ταρανης ήταν θεός του κεραυνού και λατρευόταν στην Γαλατία, στην Βρετανία και την Ουαλία. Για να δημιουργήσει τον κεραυνό χρησιμοποιούσε τον τροχό και πολλές φορές αντιπροσωπευόταν από αυτόν. Όταν ο τροχός περιστρεφόταν παρήγαγε σπίθες καθώς στροβιλιζόταν γρήγορα και οι άνθρωποι έβλεπαν τις σπίθες για αστραπές.

Όμως, αν και περνούσαν τα χρόνια οι άνθρωποι συνέχιζαν να ασπάζονται τις ίδιες αντιλήψεις όσων αφορά στο φαινόμενο του κεραυνού. Έτσι εξακολουθούσαν να πιστεύουν πως πίσω από αυτό το φοβερό γεγονός κρυβόταν κάποιος θεός. Με την έναρξη, όμως, της εποχής της Αναγέννησης και μετέπειτα του Διαφωτισμού τα πράγματα άλλαξαν όσων αφορά στην αντίληψη των ανθρώπων πάνω σε σημαντικά ζητήματα, καθώς και στον τομέα επεξήγησης φυσικών φαινομένων. Τελικά, ο επιστήμονας Βενιαμίν Φραγκλίνος έδωσε επιστημονική εξήγηση στο ζήτημα λύνοντας έτσι το αιώνιο μυστήριο του κεραυνού!!!

Όταν «χαλάει» το διηλεκτρικό μονωτικό του αέρα περνάνε τα φορτία από τα σύννεφα με την μορφή κεραυνού- αστραπής το οποίο μονωτικό δεν «χαλάει» κάθετα αλλά «σπάζει» σε διάφορα σημεία.

Κατά την διάρκεια μιας καταιγίδας τα νέφη εμφανίζουν ηλεκτρικά φορτία με το κάτω μέρος της φορτισμένο συνήθως αρνητικά και το πάνω θετικά. Το αρνητικό φορτίο που βρίσκεται στην βάση του νέφους δημιουργεί με εισαγωγή θετικά φορτία στην επιφάνεια της γης.

ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι όπως προαναφέραμε ένας μονωτής (διηλεκτρικό) που εμποδίζει την κίνηση του ηλεκτρικού φορτίου. εάν όμως η ένταση μεταξύ νέφους γης αποκτήσει μεγάλη τιμή (5- 10^6 ν/m) ο ατμοσφαιρικός αέρας γίνεται αγώγιμος (για μερικά μsec) με αποτέλεσμα τα ηλεκτρόνια που βρίσκονται στην βάση του νέφους να τον διαπερνούν, και να δημιουργείται ηλεκτρική εκκένωση.

Τα ηλεκτρόνια σχηματίζουν μια σφήνα που ονομάζεται «οδηγός» και η οποία ακολουθώντας στρεβλή τροχιά κατευθύνεται προς τη γη, δημιουργώντας ισχυρότατα πεδία. Η ανερχόμενη προς το νέφος εκκένωση δημιουργεί ρεύμα μεγάλης έντασης, Α το οποίο διαρκεί έως 0,01 ms. Το ανερχόμενο ρεύμα είναι εκείνο που δίνει την φωτεινή αναλαμπή που βλέπουμε στον κεραυνό.

Αρα όταν κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας η διαφορά δυναμικού νέφους –γης φτάσει σε τέτοια τιμη που ο ατμοσφαιρικός αέρας παύει για λίγο να είναι διηλεκτρικό ξεσπά ηλεκτρική εκκένωση κατά την οποία ηλεκτρόνια του νέφους κατευθύνονται προς τη Γη (ΚΕΡΑΥΝΟΣ)

Μέτρα προστασίας από τον κεραυνό

Ο κεραυνός μπορεί να μπει στο σώμα μας από διάφορα σημεία όπως το στόμα ή τα αυτιά. Θα φτάσει στη γη αφού διαπεράσει το νευρικό μας σύστημα με αποτέλεσμα την ανακοπή της λειτουργίας της καρδιάς.Στα σημεία εισόδου και εξόδου μπορεί να εμφανιστούν εγκαύματα, όπως και σε σημεία που βρίσκονται σε άμεση επαφή με διάφορα μεταλλικά αντικείμενα.Ο κεραυνός είναι επικίνδυνος ακόμα και όταν δεν μας χτυπήσει άμεσα, αλλά απλώς πέσει κάπου κοντά μας. Στο σπίτι Στο σπίτι υπάρχουν αγωγοί που μπορούν να μεταφέρουν τον κεραυνό στο εσωτερικό του σπιτιού μας: Η κεραία της τηλεόρασης είναι πιθανός αγωγός, η υδραυλική και η ηλεκτρική εγκατάσταση επίσης, όπως και τα καλώδια τηλεφώνου. Συμβουλές 1)Αποφεύγουμε επαφή με βρύσες και δεν κάνουμε μπάνιο κατά τη διάρκεια της καταιγίδας. 2)Δεν χρησιμοποιούμε το σταθερό τηλέφωνο, αλλά προτιμούμε το κινητό ή το ασύρματο που είναι ακίνδυνα. 3)Δεν μεταχειριζόμαστε ηλεκτρικές συσκευές…….

Σε μεγάλο υψόμετρο 1)Οι λόφοι και τα βουνά (λόγω ύψους) είναι σημεία επικίνδυνα κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας. 2)Πρέπει να κατεβούμε όσο το δυνατόν σε χαμηλότερο υψόμετρο πριν την καταιγίδα και να βρούμε έναν κλειστό χώρο. 3)Πρέπει να είμαστε μακριά από δένδρα ή άλλα ψηλά αντικείμενα (κολώνες κ.λπ).

Γενικά 1)Πρέπει να απαλλαγούμε από μεταλλικά αντικείμενα που ενδεχομένως έχουμε πάνω μας και να τα τοποθετήσουμε σε απόσταση τουλάχιστον 100 μέτρα μακριά μας. 2)Το αυτοκίνητο μας προστατεύει από τους κεραυνούς, αρκεί να έχουμε κλειστές τις πόρτες και τα παράθυρα και να μην ακουμπάμε σε μεταλλικά μέρη του αυτοκινήτου μας. 3)Εάν έχουμε ποδήλατο, απομακρυνόμαστε από αυτό. 4)Πρέπει να κάτσουμε με ενωμένα και λυγισμένα τα πόδια και με το κεφάλι μας να ακουμπά στα γόνατα. 5)Το ρεύμα του κεραυνού δεν μπαίνει αμέσως στο έδαφος αλλά αιωρείται στην επιφάνεια. Γι αυτό πρέπει τα βήματά μας να είναι μικρά και αργά. 6)Eγκατασταση αλεξικεραυνου

Οδηγίες Προσωπικής Προστασίας από Κεραυνούς

Σε περίπτωση καταιγίδας, μην βγαίνετε έξω. Παραμείνατε μέσα στο σπίτι και αποφύγετε να έχετε επαφή με ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, υδραυλικά εξαρτήματα και τηλέφωνα κινητά και σταθερά (απενεργοποιήστε το κινητό σας). Εάν είστε έξω κατά την διάρκεια καταιγίδας, προσπαθήστε να μεταβείτε σε χώρο παρόμοιο με τους παρακάτω: 1) Αν βρίσκεστε σε κατοικημένη περιοχή, μπείτε σε ένα σπίτι ή άλλο μεγάλο κτίριο (κατά προτίμηση με μεταλλική οροφή) 2) Πηγαίνετε σε ένα υπόγειο χώρο, όπως μετρό, τούνελ, σπήλαιο 3)Μπείτε σε κάποιο κλειστό όχημα με μεταλλική οροφή, όπως τρένο, αυτοκίνητο, λεωφορεία, κτλ. 4)Μπείτε σε κλειστή βάρκα ή πλοίο με μεταλλική οροφή ή με αντικεραυνική προστασία 5)Πηγαίνετε σε κάποιο δρόμο ο οποίος είναι τριγυρισμένος από ψηλά κτίρια

6)Εάν είναι δυνατόν αποφύγετε τους κάτωθι χώρους, οι οποίοι θα σας προσφέρουν λίγη ή καθόλου προστασία από κεραυνούς: α)Μικρά απροστάτευτα κτίρια, αχυρώνες, υπόστεγα β)Σκηνές και προσωρινά καταφύγια γ)Οχήματα ανοιχτά ή με μη-μεταλλική οροφή δ) Κορυφές βουνών, λόφων, και ταράτσες κτιρίων ε)Υπαίθριοι αθλητικοί χώροι, γήπεδα ζ)Υπαίθρια parking η)Πισίνες, λίμνες και παραλίες θ)Μεταλλικοί φράχτες, απλώστρες ρούχων, εναέρια καλώδια, σιδηροδρομικές γραμμές ή άλλες μεταλλικές οδεύσεις που μπορούν να μεταφέρουν τον κεραυνό ι)Μεμονωμένα δέντρα 7)Είναι επίσης πολύ επικίνδυνο να βρίσκεστε μέσα ή πάνω στα κάτωθι κατά την διάρκεια καταιγίδας: α)Ανοιχτά τρακτέρ και άλλα γεωργικά οχήματα στο ύπαιθρο β)Αυτοκινητάκια του γκολφ, μηχανάκια, ποδήλατα γ)Ανοιχτές βάρκες (χωρίς κατάρτι) 8)Δεν είναι πάντα δυνατόν να επιλεγεί η τοποθεσία που θα προσφέρει την καλύτερη

δυνατή προστασία από κεραυνό. Ακολουθήστε λοιπόν τις κάτωθι οδηγίες αν έχετε την δυνατότητα επιλογής τοποθεσίας προφύλαξης: α)Βρείτε μία χαμηλωμένη περιοχή - αποφύγετε κορυφές και ψηλά μέρη β)Βρείτε ένα πυκνό δάσος - αποφύγετε μεμονωμένα δέντρα γ)Βρείτε ένα κτίριο, σκηνή ή άλλο καταφύγιο σε χαμηλή περιοχή - αποφύγετε απροστάτευτα από κεραυνό κτίρια και καταφύγια σε υψηλές περιοχές 9)Αν είστε στο ύπαιθρο κατά την διάρκεια καταιγίδας και δεν υπάρχει δυνατότητα μετάβασής σας σε κάποιο προστατευτικό χώρο, παρόμοιο με αυτούς που αναφέρονται παραπάνω: α)Γονατίστε και σκύψτε μπροστά, ακουμπώντας τα χέρια σας στα γόνατά σας β)Μην ξαπλώσετε ή μην ακουμπήσετε τα χέρια σας στο έδαφος γ)Μην κρατάτε ομπρέλα δ)Απενεργοποιήστε το κινητό σας ε)Μην στέκεστε όρθιοι!

Το αλεξικέραυνο

Ο σκοπός: Το αλεξικέραυνο παρέχει μια ελεγχόμενη δίοδο, μέσα από την οποία θα περάσει ο κεραυνός.Αλλιώς, χωρίς αλεξικέραυνο, θα έβρισκε την ευκολότερη (με τη μικρότερη αντίσταση) και ενδεχομένως και τη συντομότερη οδό που θα μπορούσε να είναι το σπίτι μας, μια κεραία ή κολώνα, ένα δέντρο ή ακόμη και το σώμα ενός ανθρώπου.Το αλεξικέραυνο λοιπόν είναι κατά ένα τρόπο ένας αγωγός του ηλεκτρισμού με την μια άκρη ψηλά και την άλλη άκρη συνδεδεμένη στην γη.Τα πρότυπα που περιγράφουν το σχεδιασμό και τις προδιαγραφές ενός αντικεραυνικού συστήματος είναι το πρότυπο ΕΛΟΤ 1197 και το πρότυπο ΕV Το αντικεραυνικό σύστημα αποτελείται από την απαγωγή και την γείωση. Το σύστημα απαγωγής μπορεί να είναι τύπου ακίδας (πχ. το απλό Franklin) ή τύπου ιονισμού. Για κτίρια με μεγάλη επιφάνεια προτιμάται το αλεξικέραυνο τύπου κλωβού Faraday (με πλέγμα αγωγών στην οροφή).Το αλεξικέραυνο ιονισμού διαχέει ιόντα στο χαμηλότερη στρώμα της ατμόσφαιρας δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο χαμηλότερη ηλεκτρική αντίσταση στην περιοχή αυτή. Έτσι συλλέγει αποτελεσματικότερα τον κεραυνό. Υπάρχουν διάφοροι τύποι, με ακτίνα δράσης από μερικές δεκάδες έως λίγες εκατοντάδες μέτρα. Το πρότυπο για τα αλεξικέραυνα ιονισμού είναι το ΝF C

Το σύστημα απαγωγής είναι οι αγωγοί καθόδου που διοχετεύουν το ρεύμα στη γείωση. Η διάταξή τους είναι κατακόρυφη κατά μήκος των τοίχων. Το πλήθος των αγωγών καθόδου εξαρτάται από το πλάτος της εγκατάστασης που θέλουμε να προστατέψουμε. Οι αγωγοί καθόδου αποτελούνται από ειδικά επεξεργασμένο σίδηρο με ψευδάργυρο, ή χαλκό με διάμετρο 8-10 χιλιοστά.Η γείωση αποτελείται από μεταλλικές ταινίες ή ηλεκτρόδια γείωσης. Η αντίσταση της γείωσης πρέπει να είναι πολύ χαμηλή (το πολύ 2Ω). Σημαντικό: Το αλεξικέραυνο ιονισμού ΔΕΝ είναι ραδιενεργό (καρκινογόνο) όπως ήταν παλαιότερα αλεξικέραυνα! Είναι απόλυτα ασφαλές.

Eσωτερικά αλεξικέραυνα Eκτός από τα εξωτερικά αλεξικέραυνα και τις σχετικές διατάξεις πρέπει να τονιστεί η ανάγκη εγκατάστασης εσωτερικής αντικεραυνικής προστασίας που προφυλάσσει από τις υπερτάσεις που εισέρχονται στο εσωτερικό των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Για το σκοπό αυτό υπάρχει πλήθος αλεξικέραυνων που η λειτουργία τους καλύπτει κάθε εγκατάσταση. Eίναι έτσι αναγκαίο κάθε εξωτερικό σύστημα αντικεραυνικής προστασίας να ολοκληρώνεται με την αντικεραυνική προστασία κάθε μηχανήματος όπως συνήθως ορίζεται από τους κατασκευαστές των επιμέρους μηχανημάτων ή ακόμη και από τους κατασκευαστές των εσωτερικών αυτών αλεξικέραυνων. Συντάκτης: Eρωτόκριτος Τσίγκας, Hλεκτρολόγος Mηχανικός

Αντικεραυνική προστασία ηλεκτρικής εγκατάστασης

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος κάθε ηλεκτρικής εγκατάστασης, καθώς επίσης και του εξοπλισμού από τον οποίο απαρτίζεται, δεν είναι άλλος από τα καιρικά φαινόμενα και πιο συγκεκριμένα τους κεραυνούς.Όταν μιλάμε για κεραυνούς, μιλάμε στην ουσία για ρεύμα πολύ μεγάλης τιμής. Για την ανθρώπινη προστασία από αυτά τα ρεύματα, χρησιμοποιούμε τα αλεξικέραυνα. Πώς όμως μπορούμε να προστατεύσουμε τις εγκαταστάσεις από αυτό το καιρικό φαινόμενο; Ο μεγαλύτερος κίνδυνος κάθε ηλεκτρικής εγκατάστασης, καθώς επίσης και του εξοπλισμού από τον οποίο απαρτίζεται, δεν είναι άλλος από τα καιρικά φαινόμενα και πιο συγκεκριμένα τους κεραυνούς.Όταν μιλάμε για κεραυνούς, μιλάμε στην ουσία για ρεύμα πολύ μεγάλης τιμής. Για την ανθρώπινη προστασία από αυτά τα ρεύματα, χρησιμοποιούμε τα αλεξικέραυνα. Πώς όμως μπορούμε να προστατεύσουμε τις εγκαταστάσεις από αυτό το καιρικό φαινόμενο;ηλεκτρικής εγκατάστασηςαλεξικέραυναηλεκτρικής εγκατάστασηςαλεξικέραυνα

Στο εσωτερικό μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης έχουμε την επιλογή της αντικεραυνικής προστασίας με τα αντικεραυνικά ράγας, τα αντικεραυνικά δηλαδή που τοποθετούνται στον ηλεκτρικό πίνακα της εγκατάστασης. Οι συσκευές αυτές στην ουσία προστατεύουν την ηλεκτρική μας εγκατάσταση, «απορροφώντας» τον κεραυνό και «οδηγώντας» τον προς τη γείωση της εγκατάστασης (δηλαδή προς τη γη). Τα αντικεραυνικά στο εσωτερικό τους έχουνε μια ασφάλεια – αντίσταση η οποία όπως είναι λογικό δέχεται τις συνέπειες του κεραυνού. Ανάλογα με τη φθορά που θα δεχτεί αυτή η αντίσταση, με τον καιρό πρέπει να αντικαθίσταται ώστε να συνεχίζει το αντικεραυνικό να είναι αποτελεσματικό. Στο εσωτερικό μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης έχουμε την επιλογή της αντικεραυνικής προστασίας με τα αντικεραυνικά ράγας, τα αντικεραυνικά δηλαδή που τοποθετούνται στον ηλεκτρικό πίνακα της εγκατάστασης. Οι συσκευές αυτές στην ουσία προστατεύουν την ηλεκτρική μας εγκατάσταση, «απορροφώντας» τον κεραυνό και «οδηγώντας» τον προς τη γείωση της εγκατάστασης (δηλαδή προς τη γη). Τα αντικεραυνικά στο εσωτερικό τους έχουνε μια ασφάλεια – αντίσταση η οποία όπως είναι λογικό δέχεται τις συνέπειες του κεραυνού. Ανάλογα με τη φθορά που θα δεχτεί αυτή η αντίσταση, με τον καιρό πρέπει να αντικαθίσταται ώστε να συνεχίζει το αντικεραυνικό να είναι αποτελεσματικό.ηλεκτρικό πίνακαηλεκτρικό πίνακα

Τα αντικεραυνικά ράγας παρότι λειτουργούν όλα με την ίδια λογική (που αναφέραμε παραπάνω) διαχωρίζονται ανάλογα με την προστασία που καλούνται να μας προσφέρουν. Τα compact αντικεραυνικά είναι συσκευές που προορίζονται για την προστασία ηλεκτρικών εγκαταστάσεων κτιρίων που διαθέτουν αλεξικέραυνο, μιας και είναι πιο αποτελεσματικά σε ένα άμεσο κτύπημα κεραυνού. Οι συσκευές αυτές δεν μας δίνουν την δυνατότητα να αντικαταστήσουμε απλώς την ασφάλεια τους όταν φθαρούν. Αντίθετα πρέπει να αντικαταστήσουμε ολόκληρη την συσκευή. Λόγω όμως της σχεδίασής τους έχουν υψηλή απόδοση, οπότε έχουν μεγάλο χρόνο ζωής και είναι απαραίτητες όταν υπάρχει αλεξικέραυνο στο κτίριο. Τα αντικεραυνικά ράγας παρότι λειτουργούν όλα με την ίδια λογική (που αναφέραμε παραπάνω) διαχωρίζονται ανάλογα με την προστασία που καλούνται να μας προσφέρουν. Τα compact αντικεραυνικά είναι συσκευές που προορίζονται για την προστασία ηλεκτρικών εγκαταστάσεων κτιρίων που διαθέτουν αλεξικέραυνο, μιας και είναι πιο αποτελεσματικά σε ένα άμεσο κτύπημα κεραυνού. Οι συσκευές αυτές δεν μας δίνουν την δυνατότητα να αντικαταστήσουμε απλώς την ασφάλεια τους όταν φθαρούν. Αντίθετα πρέπει να αντικαταστήσουμε ολόκληρη την συσκευή. Λόγω όμως της σχεδίασής τους έχουν υψηλή απόδοση, οπότε έχουν μεγάλο χρόνο ζωής και είναι απαραίτητες όταν υπάρχει αλεξικέραυνο στο κτίριο.

Για τη γενική προστασία ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού υπάρχουν αντικεραυνικά με αποσπώμενα φυσίγγια (η αντίσταση που αναφέραμε πριν) ώστε να είναι εύκολη η αντικατάσταση (του φυσιγγίου) μετά τη φθορά. Εδώ συναντάμε δύο υποκατηγορίες: αυτά που απαιτούν και επιπλέον ξεχωριστή ασφάλεια και αυτά που δεν χρειάζονται (αυτοπροστατευόμενα). Τα αυτοπροστατευόμενα είναι πιο πρόσφατη τεχνολογία η οποία μας δίνει την δυνατότητα να εξοικονομήσουμε χώρο στον ηλεκτρικό μας πίνακα. Για τη γενική προστασία ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού υπάρχουν αντικεραυνικά με αποσπώμενα φυσίγγια (η αντίσταση που αναφέραμε πριν) ώστε να είναι εύκολη η αντικατάσταση (του φυσιγγίου) μετά τη φθορά. Εδώ συναντάμε δύο υποκατηγορίες: αυτά που απαιτούν και επιπλέον ξεχωριστή ασφάλεια και αυτά που δεν χρειάζονται (αυτοπροστατευόμενα). Τα αυτοπροστατευόμενα είναι πιο πρόσφατη τεχνολογία η οποία μας δίνει την δυνατότητα να εξοικονομήσουμε χώρο στον ηλεκτρικό μας πίνακα.

Βέβαια υπάρχουν και αντικεραυνικά για επιμέρους προστασία πολύ ευαίσθητου εξοπλισμού όπως επίσης και ειδικά αντικεραυνικά για την προστασία τηλεφωνικών γραμμών. Βέβαια υπάρχουν και αντικεραυνικά για επιμέρους προστασία πολύ ευαίσθητου εξοπλισμού όπως επίσης και ειδικά αντικεραυνικά για την προστασία τηλεφωνικών γραμμών.

Όλα τα παραπάνω αντικεραυνικά που αναφέραμε μπορούν να εφαρμοστούν είτε ξεχωριστά (π.χ. μόνο το compact αντικεραυνικό σε μια εγκατάσταση ή μόνο ένα αντικεραυνικά γενικής προστασίας με αποσπώμενο φυσίγγιο) είτε και ακόμα και όλα μαζί. Ποιά και πόσα αντικεραυνικά θα χρησιμοποιήσουμε εξαρτάται από τις ανάγκες της ηλεκτρικής μας εγκατάστασης. Ο σημαντικότερος παράγοντας είναι ο κεραυνικός κίνδυνος που υπάρχει σε ένα κτήριο (πόσο πιθανό είναι να χτυπηθεί από κεραυνό). Ο βαθμός αυτός εξαρτάται από την περιοχή στην οποία βρίσκεται το κτήριο, το αν διαθέτει ή όχι αλεξικέραυνο, καθώς επίσης και το αν υπάρχει κοντά κάποιο κτήριο με αλεξικέραυνο. Από αυτόν τον παράγοντα θα κριθεί αν υπάρχει ή όχι ανάγκη να χρησιμοποιηθεί ένα κύριο αντικεραυνικό. Τα επιμέρους αντικεραυνικά θα επιλεχθούν βάση του εξοπλισμού της εγκατάστασης (τηλεφωνικές γραμμές, home cinema, hi-fi, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κλπ). Όλα τα παραπάνω αντικεραυνικά που αναφέραμε μπορούν να εφαρμοστούν είτε ξεχωριστά (π.χ. μόνο το compact αντικεραυνικό σε μια εγκατάσταση ή μόνο ένα αντικεραυνικά γενικής προστασίας με αποσπώμενο φυσίγγιο) είτε και ακόμα και όλα μαζί. Ποιά και πόσα αντικεραυνικά θα χρησιμοποιήσουμε εξαρτάται από τις ανάγκες της ηλεκτρικής μας εγκατάστασης. Ο σημαντικότερος παράγοντας είναι ο κεραυνικός κίνδυνος που υπάρχει σε ένα κτήριο (πόσο πιθανό είναι να χτυπηθεί από κεραυνό). Ο βαθμός αυτός εξαρτάται από την περιοχή στην οποία βρίσκεται το κτήριο, το αν διαθέτει ή όχι αλεξικέραυνο, καθώς επίσης και το αν υπάρχει κοντά κάποιο κτήριο με αλεξικέραυνο. Από αυτόν τον παράγοντα θα κριθεί αν υπάρχει ή όχι ανάγκη να χρησιμοποιηθεί ένα κύριο αντικεραυνικό. Τα επιμέρους αντικεραυνικά θα επιλεχθούν βάση του εξοπλισμού της εγκατάστασης (τηλεφωνικές γραμμές, home cinema, hi-fi, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κλπ).

Η εσωτερική αντικεραυνική προστασία έχει σκοπό να εξασφαλίσει την ακεραιότητα μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης. Μια σωστή επιλογή αντικεραυνικών έχει λοιπόν σαν αποτέλεσμα την αποφυγή καταστροφής συσκευών οι οποίες κοστίζουν αρκετά χρήματα. Το καλύτερο λοιπόν που έχουμε να κάνουμε, είναι να επιλέξουμε τα μέσα προστασίας με τη βοήθεια ειδικού ο οποίος εξετάζοντας την εγκατάσταση θα κατανοήσει τις ανάγκες μας και συζητώντας με εμάς θα μάθει τις απαιτήσεις μας. Η εσωτερική αντικεραυνική προστασία έχει σκοπό να εξασφαλίσει την ακεραιότητα μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης. Μια σωστή επιλογή αντικεραυνικών έχει λοιπόν σαν αποτέλεσμα την αποφυγή καταστροφής συσκευών οι οποίες κοστίζουν αρκετά χρήματα. Το καλύτερο λοιπόν που έχουμε να κάνουμε, είναι να επιλέξουμε τα μέσα προστασίας με τη βοήθεια ειδικού ο οποίος εξετάζοντας την εγκατάσταση θα κατανοήσει τις ανάγκες μας και συζητώντας με εμάς θα μάθει τις απαιτήσεις μας.

ΧΤΥΠΗΜΑ ΚΕΡΑΥΝΟΥ ΣΕ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ Εκτιμάται ότι πολλά αεροπλάνα χτυπιούνται από κεραυνούς τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Στην πραγματικότητα το αεροπλάνο προκαλεί το ίδιο κεραυνούς όταν πετάει μέσα από μια ισχυρά φορτισμένη περιοχή ενός σύννεφου. Στις περιπτώσεις αυτές η λάμψη του κεραυνού γεννιέται στο σώμα του αεροπλάνου και απομακρύνεται από αυτό προς αντίθετες κατευθύνσεις.

Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, εκτιμάται ότι τα μικρότερα αεροπλάνα χτυπιούνται σπανιότερα λόγω του μικρότερου μεγέθους τους αλλά και διότι αποφεύγουν τον άσχημο καιρό που δημιουργεί κεραυνούς. Στις ΗΠΑ το τελευταίο καταστροφικό χτύπημα αεροπλάνου από κεραυνό συνέβη το 1967 όπου προκλήθηκε έκρηξη στη δεξαμενή καυσίμων του αεροπλάνου. Από τότε έχουμε μάθει πολλά για το πώς επηρεάζεται το αεροπλάνο από τους κεραυνούς. Ως αποτέλεσμα λοιπόν έχουν βελτιωθεί σημαντικά οι τεχνικές προστασίας.

Τα σημερινά αεροπλάνα διαθέτουν έγκυρα πιστοποιητικά προστασίας από τους κεραυνούς που πιστοποιούν την ασφάλειά τους. Αν και οι επιβάτες και το πλήρωμα μπορούν να δουν μια λάμψη και να ακούσουν έναν δυνατό θόρυβο εάν ο κεραυνός χτυπά το αεροπλάνο τους, τίποτα σοβαρό δεν θα συμβεί λόγω της προσεκτικής προστασίας από αστραπές που υπάρχει στα αεροσκάφη και τα ευαίσθητα μέρη τους.

Αρχικά, ο κεραυνός θα προσκρούσει σε ένα άκρο όπως η άκρη της μύτης ή των φτερών. Το αεροπλάνο πετά έπειτα μέσω της λάμψης του κεραυνού, η οποία προσκολλάται στην άτρακτο σε άλλες θέσεις ενώ το αεροπλάνο βρίσκεται μέσα στο ηλεκτρικό "κύκλωμα" μεταξύ των περιοχών των νεφών που έχουν αντίθετη πολικότητα. Το ρεύμα θα περάσει μέσω των αγώγιμων διαδρομών στο σώμα του αεροσκάφους και θα εξέλθει από κάποια άλλη ακρότητα, όπως η ουρά.

Οι πιλότοι μερικές φορές αναφέρουν ένα προσωρινό τρεμούλιασμα των φώτων ή μια σύντομη παρεμβολή στα ηλεκτρονικά όργανα του αεροσκάφους. Τα περισσότερα κελύφη αεροσκαφών αποτελούνται κυρίως από αλουμίνιο, το οποίο είναι καλός αγωγός του ηλεκτρικού ρεύματος. Αν ο μηχανικός σιγουρευτεί ότι κανένα χάσμα δεν υπάρχει σε αυτήν την αγώγιμη πορεία, μπορεί να βεβαιώσει ότι το μεγαλύτερο μέρος του ρεύματος του κεραυνού θα περάσει από το εξωτερικό κέλυφος των αεροσκαφών.

Τα σύγχρονα αεριωθούμενα επιβατηγά αεροπλάνα έχουν εκατομμύρια καλώδια και πολλούς υπολογιστές και άλλα όργανα που ελέγχουν καθετί, από τις μηχανές ως τις θέσεις των επιβατών. Αυτοί οι υπολογιστές, όπως όλοι οι υπολογιστές, είναι μερικές φορές ευαίσθητοι να διαταραχθούν από τις διακυμάνσεις της ηλεκτρικής ισχύος.

Το εξωτερικό μέρος του αεροσκάφους Το εξωτερικό μέρος του αεροσκάφους Έτσι, εκτός από την προστασία του εξωτερικού μέρους του αεροσκάφους, ο μηχανικός που σχεδιάζει την προστασία από αστραπή πρέπει να σιγουρευτεί ότι κανένα καταστρεπτικό ηλεκτρομαγνητικό κύμα δεν μπορεί να φθάσει στον ευαίσθητο εξοπλισμό μέσα στα αεροσκάφη. Έτσι, εκτός από την προστασία του εξωτερικού μέρους του αεροσκάφους, ο μηχανικός που σχεδιάζει την προστασία από αστραπή πρέπει να σιγουρευτεί ότι κανένα καταστρεπτικό ηλεκτρομαγνητικό κύμα δεν μπορεί να φθάσει στον ευαίσθητο εξοπλισμό μέσα στα αεροσκάφη.

Ο κεραυνός που διαδίδεται στο εξωτερικό κέλυφος ενός αεροσκάφους έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει φαινόμενα επαγωγής στα κυκλώματα ή τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό μέσα στο σκάφος. Αυτά τα μεταβατικά φαινόμενα καλούνται έμμεσα αποτελέσματα του κεραυνού.

Προσεκτική θωράκιση, γείωση και συσκευές μείωσης των μεταβατικών αυτών φαινομένων αποτρέπουν πιθανά προβλήματα από τα έμμεσα φαινόμενα του κεραυνού. Κάθε κύκλωμα και κομμάτι του εξοπλισμού που είναι κρίσιμο ή ουσιαστικό στην ασφαλή πτήση και προσγείωση ενός αεροσκάφους πρέπει να ελεγχθεί από τους κατασκευαστές αν εξασφαλίζει προστασία από κεραυνό σύμφωνα με τους κανονισμούς καθορισμένους από κάποια αρχή στη χώρα κατασκευής του αεροσκάφους.

Ο άλλος κύριος τομέας ανησυχίας είναι το σύστημα καυσίμων, όπου ακόμη και ένας μικροσκοπικός σπινθήρας μπορεί να είναι καταστρεπτικός. Οι μηχανικοί παίρνουν συνεπώς μεγάλες προφυλάξεις για να εξασφαλίσουν ότι τα ρεύματα του κεραυνού δεν μπορούν να προκαλέσουν τους σπινθήρες σε οποιοδήποτε μέρος του συστήματος καυσίμων ενός αεροπλάνου.

Το κέλυφος αεροσκαφών γύρω από τις δεξαμενές καυσίμων πρέπει να είναι αρκετά παχύ για ν' αντισταθεί σε ένα απευθείας λιώσιμο από τον ίδιο τον κεραυνό. Όλοι οι δομικοί σύνδεσμοι πρέπει να σχεδιαστούν προσεκτικά για να αποτρέψουν τους σπινθήρες, επειδή το ρεύμα του κεραυνού περνά από ένα τμήμα σε άλλο.

Οι πόρτες πρόσβασης, τα καπάκια των δεξαμενών καυσίμων και οποιεσδήποτε διέξοδοι προς τις δεξαμενές πρέπει να σχεδιαστούν και να εξεταστούν ώστε να αντισταθούν στον κεραυνό. Όλοι οι σωλήνες και οι γραμμές καυσίμων που φέρνουν τα καύσιμα από τις δεξαμενές στις μηχανές, και οι μηχανές οι ίδιες, πρέπει να είναι προστατευμένες από τον κεραυνό. Επιπλέον, τα νέα καύσιμα που παράγουν λιγότερους εκρηκτικούς ατμούς, χρησιμοποιούνται τώρα ευρέως.

ΤΟ ΡΑΝΤΑΡ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΥΣ Ο κώνος της μύτης του αεροσκάφους που περιέχει το ραντάρ και άλλες συσκευές πτήσεως είναι μια άλλη περιοχή στην οποία οι μηχανικοί σχεδιασμού προστασίας από κεραυνούς δίνουν ιδιαίτερη προσοχή. Προκειμένου να λειτουργήσει, το ραντάρ δεν μπορεί να περιληφθεί μέσα μια αγώγιμη περίφραξη. Αντ' αυτού, αγώγιμες ταινίες εκτροπής του κεραυνού που εφαρμόζονται κατά μήκος της εξωτερικής επιφάνειας του κώνου προστατεύουν αυτήν την περιοχή.

Αυτές οι λουρίδες μπορεί ν' αποτελούνται από στερεές μεταλλικές ράβδους ή μια σειρά διακριτών κουμπιών αγώγιμου υλικού που επισυνάπτονται σε μια πλαστική λουρίδα που είναι κολλημένη με τη σειρά της πάνω στον κώνο. Από πολλές απόψεις, οι λουρίδες εκτροπής λειτουργούν όπως μια ράβδος προστασίας από κεραυνούς σε ένα κτήριο.

Ένα βασικό επίπεδο προστασίας παρέχεται για το πλαίσιο - κέλυφος, το σύστημα καυσίμων και τις μηχανές. Παραδοσιακά, τα αεροσκάφη αυτά έχουν τα κελύφη τους από αργίλιο και δεν περιλαμβάνουν αυτοματοποιημένους ελέγχους μηχανών και πτήσης, και είναι έτσι εγγενώς λιγότερο ευαίσθητα στους κεραυνούς. Εντούτοις, υπάρχουν πολυάριθμες αναφορές μη καταστροφικών ζημιών στα φτερά τους, τους έλικες και τα φώτα πλοήγησης από κεραυνούς.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης είναι η αλόγιστη χρήση εξαντλήσιμων πηγών ενέργειας. Γι’ αυτό αναζητούμε μη- εξαντλήσιμες

Αξιοποίηση κεραυνού Θα ήταν «ευχής έργον», αν μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε την ενέργεια ενός κεραυνού. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τεράστια ποσότητα ενέργειας, αφού η ένταση του ρεύματος μπορεί να φτάσει έως και αμπέρ και η τάση αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια βολτ. Όταν πέφτει ένας κεραυνός, μεταφέρονται μεταξύ ουρανού και γης μέχρι και 10 gigajoule, αρκετά για να εκπέμπουν φως 10 λάμπες των 60W επί έξι μήνες.

Δυστυχώς, η ενέργεια που καταλήγει στο έδαφος είναι ελάχιστη. Η περισσότερη απελευθερώνεται στο δίαυλο του κεραυνού ανάμεσα στον ουρανό και τη γη. Ένας κεραυνός ανεβάζει τη θερμοκρασία του αέρα στους οC, δηλαδή πέντε φορές τη θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνεια του Ήλιου. Αυτή ακριβώς η ασύλληπτη υπερθέρμανση καταβροχθίζει σχεδόν όλη την ενέργεια του κεραυνού. Απομένουν megajoule, που μπορούν να κρατήσουν τις λάμπες των 60W αναμμένες για μία μόνο μέρα. Θεωρητικά, λοιπόν, μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ενέργεια ενός κεραυνού. Πρόκειται όμως για μια οικονομικά ασύμφορη επένδυση.

Ένας τρόπος είναι να συνδέσουμε ένα μετασχηματιστή σε ένα αλεξικέραυνο. Όταν πέφτει ο κεραυνός, παράγεται ισχυρό ρεύμα, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάσπαση του θαλασσινού νερού σε οξυγόνο και υδρογόνο, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να αποθηκευτούν ως καύσιμα. Το ζητούμενο, όμως, είναι να κατασκευαστεί ένας ηλεκτρικός εξοπλισμός που δεν θα υπόκειται σε βλάβες από τις πτώσεις κεραυνών. (πηγή

Άλλες πηγές αναφέρουν: «Το κόστος ανάπτυξης και εγκατάστασης μιας μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης κεραυνών θα ήταν δυσανάλογα υψηλό και δεν πρόκειται να αποσβεστεί σε ικανό χρονικό διάστημα, γιατί παρέχεται κατά μέσο όρο ενέργεια που αντιστοιχεί σε αρκετά λίτρα πετρελαίου μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.»

Θα είχε ενδιαφέρον να ερευνούσαμε αν θα ήταν εφικτό να αξιοποιηθεί ικανοποιητικό μέρος της ενέργειας των κεραυνών, έστω και με οικονομικό έλλειμμα, χωρίς αυτό να προκαλεί σοβαρές παρενέργειες στον άνθρωπο και το περιβάλλον.

ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΟΜΩΣ ΠΟΤΕ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΗΠΙΕΣ, ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ. (ΑΕΡΑΣ, ΗΛΙΟΣ κ.τ.λ.)