Σύγχρονη νομοθεσία που διέπει το οδοντιατρικό επάγγελμα Λάμπρος Αντωνίου Νομικός Σύμβουλος Ο.Σ.Α 1

Με τον ν. 3919/2011 δημιουργήθηκαν νέα δεδομένα: Καταργήθηκαν περιορισμοί ως προς την άσκηση του οδοντιατρικού επαγγέλματος. Οι σχετικές διατάξεις πρέπει να ερμηνεύονται με βάση τις αρχές της επαγγελματικής ελευθερίας και της προστασίας του ανταγωνισμού. 2

Καταργήθηκαν περιορισμοί που αφορούν ιδίως: Στην απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματος εκτός της περιφέρειας του συλλόγου, όπου ο οδοντίατρος είναι εγγεγραμμένος Στην απαγόρευση δημιουργίας περισσοτέρων της μίας εγκαταστάσεων εντός ή εκτός της περιφέρειας του συλλόγου, όπου ο οδοντίατρος είναι εγγεγραμμένος Στη συμμετοχή σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. 3

Οι περιορισμοί αυτοί δικαιολογούνταν από λόγους δημοσίου συμφέροντος, όμως ο νομοθέτης εμφορείται πλέον από διαφορετική, σε σχέση με το παρελθόν, αντίληψη για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, το οποίο θεωρεί ότι εξυπηρετείται με την άρση των σχετικών περιορισμών. 4

Με βάση το νέο πλαίσιο, όπως διαμορφώθηκε: Ο Οδοντίατρος υποχρεούται: Να εγγραφεί στον οικείο οδοντιατρικό σύλλογο. Ως οικείος θεωρείται ο Σύλλογος στην περιφέρεια του οποίου είναι επαγγελματικά εγκατεστημένος. Να καταθέσει στην αρμόδια υπηρεσία (Περιφέρεια) αναγγελία άσκησης επαγγέλματος με τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά και εφόσον πληρούνται οι σχετικές προυποθέσεις θα λάβει σχετική βεβαίωση. 5

Να καταθέσει στον οικείο Οδοντιατρικό Σύλλογο αναγγελία έναρξης λειτουργίας οδοντιατρείου ή πολυοδοντιατρείου με όλα τα δικαιολογητικά και εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις θα λάβει σχετική βεβαίωση. ΝΕΑ ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΕΤΑΣΤΕΓΑΣΗΣ, ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ Ή ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ 6

Προβλέπονται ποινικές και διοικητικές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των άνω υποχρεώσεων. 7

Ο οδοντίατρος μπορεί: να διατηρεί περισσότερα του ενός οδοντιατρεία ή πολυοδοντιατρεία είτε στην περιφέρεια του Οδοντιατρικού Συλλόγου όπου είναι εγγεγραμμένος, είτε σε περιφέρεια άλλου Συλλόγου. Για κάθε οδοντιατρείο ή πολυοδοντιατρείο απαιτείται βεβαίωση λειτουργίας. να παρέχει τις υπηρεσίες του και εκτός της περιφέρειας του Συλλόγου όπου είναι εγγεγραμμένος, χωρίς να απαιτείται εγγραφή του στον άλλον Σύλλογο. 8

Στην περίπτωση κοινοτικού υπηκόου, που παρέχει προσωρινά, περιστασιακά, οδοντιατρικές υπηρεσίες, απαιτείται η υποβολή δήλωσης με τα σχετικά δικαιολογητικά στην αρμόδια αρχή (Περιφέρεια). Ο οδοντίατρος εγγράφεται προσωρινά στα μητρώα του οικείου Συλλόγου (περιφέρειας όπου παρέχει υπηρεσίες) για τυχόν εφαρμογή των πειθαρχικών διατάξεων. 9

Μονάδες παροχής οδοντιατρικών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας είναι τα ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΑ και τα ΠΟΛΥΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΑ, τα οποία λειτουργούν φυσικά (και μη οδοντίατροι) ή νομικά (χωρίς αναγκαία συμμετοχή οδοντιάτρων) πρόσωπα. Στην περίπτωση που λειτουργούν από μη οδοντιάτρους ορίζεται επιστημονικά υπεύθυνος οδοντίατρος, ο οποίος δεν απαιτείται να είναι μέλος του Οδοντιατρικού Συλλόγου της περιφέρειας, στην οποία είναι εγκατεστημένος ο φορέας. 10

Νέα μονάδα, που θεσμοθετήθηκε σχετικά πρόσφατα, είναι η Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας, η οποία μπορεί να είναι και οδοντιατρική. Παρέχει υπηρεσίες διαγνωστικής, θεραπευτικής ή χειρουργικής φύσης, για τις οποίες δεν απαιτείται γενική, ραχιαία ή επισκληρίδιος αναισθησία και νοσηλεία με διανυκτέρευση, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Εγκαθίσταται είτε αυτοτελώς είτε σε συστέγαση με άλλο φορέα πφυ 11

Οδοντιατρείο ή Πολυοδοντιατρείο μπορεί να συστεγαστεί με οδοντιατρείο ή πολυοδοντιατρείο με ξεχωριστή ή κοινή βεβαίωση λειτουργίας ή με ιατρείο ή πολυιατρείο με ξεχωριστή βεβαίωση λειτουργίας. 12

Στην περίπτωση συστέγασης μεταξύ οδοντιατρικής και ιατρικής μονάδας παροχής π.φ.υ θα πρέπει να κρίνεται, με βάση τα δεδομένα της επιστήμης, αν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών, οπότε στην περίπτωση αυτή και για διασφάλιση της δημόσιας υγείας, απαιτείται ξεχωριστή αίθουσα αναμονής. Τα ιατρεία Παιδιατρικό, Ψυχιατρικό και Δερματολογικό πρέπει να διαθέτουν ιδιαίτερη αίθουσα αναμονής, σύμφωνα με την αριθμ. ΓΠ/οικ.72218/ απόφαση του Υπουργού Υγείας. 13

Είναι δυνατή επίσης: Η συστέγαση φορέα παροχής υπηρεσιών π.φ.υ με εργαστήρια αισθητικής, μονάδες αδυνατίσματος και διαιτολογικές μονάδες, γραφεία διαιτολογικά, λογοθεραπευτών, εργοθεραπευτών και ψυχολόγων. Η λειτουργία οδοντιατρείου και στην κατοικία του οδοντιάτρου. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΣΥΣΤΕΓΑΣΗ ΜΕ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ Ή ΟΔΟΝΤΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ. 14

Ως προς τις εταιρείες, με σκοπό την παροχή υπηρεσιών π.φ.υ καταργήθηκαν οι διατάξεις που προέβλεπαν: Την πλειοψηφική συμμετοχή των οδοντιάτρων στην σύνθεση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου. Πλέον σε «οδοντιατρική» εταιρεία μπορεί να συμμετέχουν αποκλειστικά ή πλειοψηφικά τρίτοι, μη οδοντίατροι. Για τη λειτουργία όμως του φορέα παροχής υπηρεσιών Π.Φ.Υ. απαιτείται ο ορισμός οδοντιάτρου ως επιστημονικά υπευθύνου. 15

Την απαγόρευση συμμετοχής σε περισσότερες από μία εταιρείες ή την απαγόρευση, σε περίπτωση συμμετοχής σε εταιρεία, λειτουργίας ιδιωτικού οδοντιατρείου. Την απαγόρευση λειτουργίας παραρτημάτων. Την αποκλειστικότητα του σκοπού. Περιορισμούς ως προς τους επιστημονικά υπευθύνους και το ιατρικό προσωπικό. 16

Το καταστατικό της εταιρείας, που παρέχει οδοντιατρικές υπηρεσίες υποβάλλεται ΠΡΙΝ τη δημοσίευσή του στον Οδοντιατρικό Σύλλογο μόνο για την έκφραση γνώμης σχετικά με την συμφωνία ή μη των όρων του με τις διατάξεις της οδοντιατρικής δεοντολογίας. 17

Τα οδοντιατρεία ή πολυοδοντιατρεία αποτελούν ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ παροχής οδοντιατρικών υπηρεσιών, που θα πρέπει να οργανώνονται και να λειτουργούν στα πλαίσια που καθορίζει η κείμενη νομοθεσία και να εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες που παρέχονται. 18

Παρατηρείται μεγάλος αριθμός μικρών οδοντιατρικών μονάδων με αποτέλεσμα να μην αξιοποιούνται πιθανές οικονομίες κλίμακος και τα επιστημονικά πλεονεκτήματα της συνεργασίας. Η νομοθεσία παρέχει τη δυνατότητα για συνεργασίες και εταιρικά σχήματα. 19

Η διαφήμιση του οδοντιάτρου απαγορεύεται. Πρόκειται για περιορισμό της οικονομικής ελευθερίας, δεδομένου ότι η ελευθερία της διαφήμισης είναι απαραίτητη στη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς, δικαιολογείται όμως για λόγους δημοσίου συμφέροντος. 20

Με την απαγόρευση της διαφήμισης προστατεύονται: τα δικαιώματα των επαγγελματιών υγείας ως προς συμπεριφορές και πρακτικές που θα οδηγούσαν σε ανισότητα και αθέμιτο ανταγωνισμό τα δικαιώματα των ασθενών για ακριβή και ορθή πληροφόρηση όσον αφορά σε θέματα υγείας, αφού η υγεία είναι υπέρτατο αγαθό και η επιλογή των επαγγελματιών υγείας πρέπει να γίνεται με επιστημονικά κριτήρια και όχι με άλλους τρόπους δημόσιας προβολής. 21

Στις υπηρεσίες υγείας υπάρχει «ασυμμετρία πληροφόρησης». Ο καταναλωτής υπηρεσιών υγείας δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις να κρίνει για την πάθησή του, τις θεραπευτικές επιλογές και τους κινδύνους και βέβαια δεν μπορεί να αξιολογήσει την ποιότητα της παροχής. 22

Το ΔΕΚ (σχετική η από απόφαση στην υπόθεση C-446/05, που αφορά σε υπηρεσίες οδοντιατρικής περίθαλψης) έχει κρίνει ότι, νομοθετικές ρυθμίσεις κράτους μέλους που απαγορεύουν σε παρέχοντες υπηρεσίες υγείας, στο πλαίσιο άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος, να πραγματοποιούν οποιαδήποτε διαφήμιση στον τομέα των υπηρεσιών τους, δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των άρθρων 10 και 81 ΕΚ και ως εκ τούτου είναι επιτρεπτές. 23

Δικαίωμα και υποχρέωση του οδοντιάτρου να ενημερώνει το κοινό σε θέματα της ειδικότητάς του ή του γνωστικού του αντικειμένου, σύμφωνα με τις αρχές και τις κείμενες διατάξεις, που διέπουν την άσκηση του επαγγέλματος και τη δεοντολογία. Αναγκαία η ενημέρωση και για την προβολή του επαγγέλματος, δεδομένου ότι το έργο του οδοντιάτρου εκτείνεται μέχρι τους παρακείμενους ιστούς της γνάθου. 24

Η ενημέρωση του κοινού πρέπει: Να στηρίζεται αποκλειστικά σε στοιχεία απόλυτα τεκμηριωμένα και διεθνώς παραδεδεγμένα και να είναι πλήρης. Να περιορίζεται σε απολύτως αναγκαία για την ενημέρωση πλαίσια και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να προκύπτει ή να υποκρύπτεται σκοπός διαφήμισης. Να αποφεύγεται η έκφραση απόψεων που μπορούν να προκαλέσουν κίνδυνο σύγχυσης ή παραπλάνησης του κοινού. Να γίνεται με τρόπο που να εξασφαλίζεται και προάγεται η τιμή και η αξιοπρέπεια του επαγγέλματος και ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη προς αυτό. 25

Το πότε υπάρχει διαφήμιση και πότε ενημέρωση είναι θέμα πραγματικό και κρίνεται με τα δεδομένα κάθε περίπτωσης. 26

Ο οδοντίατρος μπορεί να τηρεί ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, σύμφωνα με το άρθρο 23 του Κώδικα Οδοντιατρικής Δεοντολογίας. Οι πληροφορίες θα πρέπει να είναι ακριβείς, αντικειμενικές, κατανοητές και σύμφωνα με τον Δεοντολογικό Κανονισμό. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να οδηγούν σε παραπλάνηση του κοινού ή σε έμμεση συγκριτική εκτίμηση προσόντων ή πτυχίων. 27

Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την άσκηση της οδοντιατρικής (ιδίως Α.Ν.1565/1939, ν.1026/80, Π.Δ.84/2001, Π.Δ.39/2009) είναι προγενέστερο του ν.3919/2011 και κατά το μέρος που δεν υπάρχει ρητή κατάργηση συγκεκριμένων διατάξεων, μπορεί να τεθούν ερμηνευτικά ζητήματα με αντικρουόμενες απόψεις, δεδομένης της σχετικότητας των νομικών προσεγγίσεων. 28

Το θεσμικό πλαίσιο είναι και ελλιπές. Επιβάλλεται να ρυθμιστούν θέματα που αφορούν ιδίως: Στη λειτουργία οδοντιατρείων και πολυοδοντιατρείων από μη οδοντιάτρους Στην παροχή οδοντιατρικών υπηρεσιών εκτός της περιφέρειας του οικείου συλλόγου Στις νέες πρακτικές (κάρτες υγείας, οικονομικές προσφορές, ασφαλιστικά προγράμματα) Στις νέες προοπτικές στην άσκηση του επαγγέλματος (οδοντιατρικός τουρισμός, κατ’ οίκον νοσηλεία, κινητές μονάδες, χρήση νέων υλικών και εναλλακτικών μεθόδων). 29

Είναι αναγκαία -και επείγει- η θεσμοθέτηση ενός νέου νομικού πλαισίου. Αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας να ρυθμίσει με ειδικές διατάξεις το οδοντιατρικό επάγγελμα και ταυτόχρονα υποχρέωση της οδοντιατρικής κοινότητας να συνδράμει στην κατεύθυνση αυτή. 30